PENCEMARAN AIR

DR MOHD HASNI HJ JAAFAR

UNIT KESIHATAN PERSEKITARAN
JKM, PPUKM
MALAYSIA
KEPENTINGAN AIR
71% dari permukaan dunia.
97% air masin (laut)
3% air tawar
87% ais dan glaciers, air bawah tanah, udara.
13% air permukaan (0.4% jumlah air).
Kepentingan air
Domestik.
Industri.
Pertanian.
Rekreasi.
Keselamatan.
KEPENTINGAN AIR
70% daripada berat badan manusia.
30 40% jisim tulang.
Untuk proses penting badan:
Penyerapan oksigen di alveoli.
Mengatur suhu badan.
Darah.
Pencernaan ginjal dan usus.
Perubahan 10% kandungan air masalah
kesihatan.
Perubahan 20% kandungan air kematian.
PENGGUNAAN AIR
90%
Peratus Penggunaan Air

80%
70%
60%
50%
40%
30%
Domestik
20%
I ndustri
10%
Pertanian
0%
Dunia Amerika Eropah Afrika Asia Amerika
Utara & Selatan
Tengah
PENCEMARAN AIR
Bekalan air yang sempurna
Kualiti.
Kuantiti.
Parameter kualiti air
Fizikal.

Kekeruhan (SS), warna, rasa, bau, suhu.
Kimia.

Bahan terlarut, alkalinity, keliatan, fluoride, logam
berat, bahan organik, nutrient (nitrogen &
phosphorus), pH, biochemical oxygen demand
(BOD), chemical oxygen demand (COD).
Biologi.

Bakteria, virus, protozoa, helmin.
PUNCA PENCEMARAN AIR
Pembangunan tanah tidak
terkawal semenjak zaman kolonial
Inggeris (akhir kurun 19).
Pertanian (balak, estet, ternakan,
jalan pengangkutan).
Perlombongan (bijih timah, emas,
kuprum).
Perindustrian.
Petempatan.
Empangan (kuasa hidroelektrik).
PUNCA PENCEMARAN AIR
Pencemaran sumber air bersih
akibat
Hakisan kawasan tadahan air hujan.
Hakisan sungai.
Effluen kilang getah/kelapa sawit.
Effluen lombong.
Effluen industri.
Effluen kawasan ternakan.
Effluen domestik.
 PUNCA PENCEMARAN AIR
TAHUN
SUMBER
1978 1979 1985 1990
Industri Kelapa 1 1 4 6
Sawit 2 2 5 5
Industri Getah 3 3 3 3
Perlombongan 4 5 1 1
Industri 5 6 2 2
Ternakan
Mohamad Ismail Yaziz 1993
PUNCA PENCEMARAN AIR
Puncak Niaga, 2001
Kumbahan dari kilang dan ladang.
Aktiviti pembersihan tanah dan
hutan.
Aktiviti melombong.
Pembuangan sampah.
Sisa air limbah.
PUNCA PENCEMARAN AIR
Jabatan Alam Sekitar, 1998
Kebersihan sungai

25% sungai bersih (68.2% - 1989)

65% sungai sederhana tercemar (29.3% - 1989)

10% sungai tercemar (2.5% - 1989)
Punca pencemaran

43% dicemari oleh aktiviti ternakan dan domestik.

34% dicemari akibat aktiviti pembersihan hutan
dan pembinaan.

21% dicemari akibat industri.
PUNCA PENCEMARAN AIR
Jabatan Alam Sekitar, 1998
Pencemaran air laut
94.5% oleh minyak dan gris.
73.7% oleh pepejal terampai.
28.7% oleh E.coli
Pencemaran air bawah tanah
3% mengandungi raksa, kadmium dan
plumbum.

23% mengandungi phenolic.
40% mengandungi arsenik.
JENIS PENCEMARAN AIR
pH.
Kandungan organan (BOD).
Pepejal terampai.
Amonia-nitrogen.
Mikrobakteria.
Logam berat
Plumbum, Kuprum, Kadmium.
Racun perosak.
PENCEMARAN AIR
Menyebabkan pencemaran
Tanah.
Udara.
Rantaian makanan.
Estetik.
Menyebabkan kurang bekalan air
bersih
Domestik
Industri.
Pertanian.
PENCEMARAN AIR
Menyebabkan
Pembiakan vektor penyakit.
Penularan agen penyakit bawaan air.
Keracunan makanan.
Penyakit kulit.
PENCEMARAN AIR
Pertubuhan Bangsa Bersatu
80% penyakit di negara membangun
adalah disebabkan oleh kontaminasi
bekalan air.
4 5 juta kematian kanak-kanak di
seluruh dunia setiap tahun akibat
kontaminasi bekalan air.
Lebih 1 juta kematian tersebut
disebabkan oleh cirit-birit.
KUALITI AIR
Kualiti air merangkumi aspek kimia, fizikal
dan kandungan biologi.
Menuruti had-had yang telah ditentukan.
Ditentukan dengan pengukuran
Di lapangan (pH, warna, turbiditi,
konduktiviti).
Di makmal (logam berat, nutrien, pestisid,
mikrob).
Kualiti air yang baik ialah ia bebas dari
organisma penyakit, bahan kimia merbahaya,
bahan radioaktif, rasa dan bau yang diterima.
KAWALAN KUALITI AIR
Semenjak Mac 1978.
443 stesen pensampelan oleh
Jabatan Alam Sekitar.
Agensi lain
Jabatan Kesihatan.
Jabatan Pengairan dan Saliran.
 KAWALAN KUALITI AIR
ASPEK
AGENSI KERAJAAN YANG MEMPUNYAI KUASA
ALAM
UNDANG-UNDANG
SEKITAR
Jabatan Alam Sekitar,
Jabatan Peraliran dan Saliran,
Jabatan Lombong dan Galian,
Pejabat Tanah,
AIR
Pejabat Daerah (Pihak Berkuasa
Tempatan),
Jabatan Perikanan,
Jabatan Kesihatan.
KAWALAN KUALITI AIR
Parameter yang dipantau
Permintaan oksigen biokimia (BOD)
Permintaan oksigen kimia (COD)
Oksigen terlarut (DO)
Konduktiviti
Nitrogen ammonia (NH3-N)
Pepejal terampai (SS)
pH.
Suhu.
KAWALAN KUALITI AIR
Logam berat
Parameter yang

Ferrum
dipantau
Plumbum
Nutrient
Kadmium

Fosfat , Nitrogen
Arsenium

Kromium

Nitrogen nitrate
Raksa
Biologi
Sianid
E. coli

Tembaga
Minyak, gris
Mangganam
Detergen
Nikel
Radioaktif

Timah

Zing
Klorin bebas
Boron
KATEGORI KUALITI AIR
Menggunakan indek kebersihan.
Indeks Kualiti Air.
Menggunakan kelas penggunaan.
Air sungai.
Menggunakan piawai kualiti.
Effluen perindustrian.
INDEKS KEBERSIHAN AIR
Julat Indeks (%)
Paramete Bersih Tercemar Amat
r tercemar

Indeks > 80 60 80 < 60

Kualiti Air
BOD > 90 80 90 < 80
Nitrogen > 35 20 35 < 20
Ammonia
SS > 75 70 75 < 70
 KELAS KEGUNAAN AIR
Kelas Kegunaan Air
I Sumber bekalan air minum (hampir tiada perlu
rawatan).
Perikanan (spesis yang sangat sensitif).
IIA Sumber bekalan air minum (rawatan biasa
diperlukan).
Perikanan (spesis yang sensitif).
IIB Kegunaan rekreasi (ada sentuhan badan).
III Sumber bekalan air minum (rawatan rumit
diperlukan).
Perikanan (spesis tidak sensitif) dan minuman
ternakan.
IV Saliran (pertanian)
PIAWAI KUALITI AIR
Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 (Akta 127)
Peraturan-peraturan Kualiti Alam Sekeliling
(Kumbahan dan Effluen-effluen
Perindustrian), 1979
Had-had parameter bagi effluen Piawai A dan
Piawai B
Piawai A bagi kilang/industri yang mempunyai
effluen point di atas (hulu) sungai berbanding
intake point loji rawatan air.
Piawai B bagi kilang/industri yang mempunyai
effluen point di bawah (hilir) sungai berbanding
intake point loji rawatan air.
 PIAWAI KUALITI AIR
Parameter Piawai

A B C

Suhu (0C) 40 40 45

pH 6.0 5.5 5.0

9.0 9.0 9.0
BOD5 pada 200C (mg/L)* 20 50 400
COD 50 100 1000
Pepejal terampai (mg/L) 50 100 400
Klorin bebas (mg/L)* 1.0 2.0

* kompoun
 STANDARD KUALITI AIR
MINUM EPA
Parameter* Piawai EPA
A B C MCL Health
Raksa (mg/L) 0.00 0.05 0.1 0.002 Ginjal
5
Kadmium 0.01 0.02 1.0 0.005 Ginjal
(mg/L)
Arsenik (mg/L) 0.05 0.10 2.0 0.05 Kulit, CNS,
kanser
Sianid (mg/L) 0.05 0.10 2.0 0.2 CNS, thyroid
Tembaga (mg/L) 0.20 1.0 10 1.3 GIT, ginjal,
Wilsons dz.
Plumbum 0.10 0.5 2.0 0.015 CNS, ginjal,
(mg/L) HPT
PERANCANGAN KAWALAN
Menjamin bekalan air yang bersih
dan mencukupi.
Kesihatan dan kesejahteraan
Aktiviti sosial
Aktiviti ekonomi
Aktiviti perkhidmatan
Usaha pemuliharaan sumber air.
Pengawalan bencana alam.
Pembangunan mampan.
PERANCANGAN KAWALAN
Rancangan Struktur.
Rancangan Tempatan.
Penilaian Kesan-kesan Alam Sekitar
(EIA).
Penilaian Kesan-Kesan Kesihatan
Alam Sekitar (EHIA).
PERUNDANGAN
Sebelum merdeka, lebih tertumpu
kepada
Penggunaan air (Enakmen Air, 1920).
Gunatanah (Enakmen Kelodak, 1922).
Perlombongan (Enakmen
Perlombongan, 1929).
Pembalakan (Enakmen Hutan, 1935).
PERUNDANGAN
Selepas Merdeka
Pencemaran air

Akta Pemuliharaan Tanah, 1960.

Akta Perlombongan Petroleum, 1972.

Akta Kualiti Alam Sekeliling, 1974.

Akta Jalan, Parit dan Bangunan, 1974.

Akta Kerajaan Tempatan, 1976.

Akta Perhutanan Negara, 1984.

Akta Perikanan, 1985.