SCES3073

SCIENTIFIC SKILLS AND THE MANAGEMENT OF

SCIENCE LABORATORY
AHMAD RUSHIDI BIN RAMLI
0174772601
Assessment :-
Examination : 40%
Coursework: 60%
Tugasan projek yang merangkumi;
Fina Exam : 40%
QUIZ : 20%
Product : 15%
Teaching and Learning Resourses : 25%
Total 100%

1
 SCES3073
SCIENTIFIC SKILLS AND THE MANAGEMENT OF
SCIENCE LABORATORY
TOPIC 2 Organization and Laboratory
Management
Needs and importance of science lab
Organization of science lab
Budget planning
Supplying and purchasing
Storage and maintaining science labratory
Write off and disposal
Planning and designing science lab
2
Organization structure and science committee
members for secondary school

Carta Organisasi Pengurusan Makmal Sains Sekolah Menengah

3
 Bagi sekolah rendah pula, bilik sains diuruskan
oleh Ketua Panitia Sains dan biasanya terdapat
empat unit dibawah pengurusan bilik sains
iaitu;
Unit Keceriaan Bilik Sains
Unit Penyimpanan Stok
Unit Keselamatan Bilik
Unit Penyimpanan Bahan Bantu Mengajar

4
Organization structure and science committee
members for primary school

Carta Organisasi Pengurusan Bilik Sains Sekolah Rendah.

5
 Roles and responsibilities of key science
department members

Fungsi Ketua Bidang (Guru Kanan) Sains dan

Matematik (Senior Science Teacher)
Fungsi Ketua Panitia Sains (Science Head)
Fungsi Guru Sains (Science Teacher)
Fungsi Pembantu Makmal (Lab Assistant)

6
 Budget planning, supplying and
puchasing
Belanjawan (budjet) : Belanjawan melibatkan
perancangan sistematik pembelian bahan sains dan
peralatan sains serta pejabat berdasarkan peruntukan.
Maksud bahan :
- bahan inventori, bahan sumber, buku rujukan, bahan
kimia
Maksud peralatan : alat radas . Cth ???
Maksud Harta Modal ???

7
 Bantuan Geran Per Kapita :per kapita
grand (PCG)
Bantuan Geran Per Kapita (PCG ;percapita
grand)
Utk Sekolah Menengah :Bantuan Per Kapita
Mata pelajaran diberi mengikut bilangan
murid yang mengambil matapelajaran
tertentu
Utk Sekolah Rendah : Bantuan Per Kapita Mata
pelajaran diberi mengikut bilangan murid

8
 Bantuan Geran Per Kapita (PCG) merupakan bantuan
kewangan yang diperuntukkan kepada setiap murid yang
bersekolah di Sekolah Kerajaan atau Sekolah Bantuan
Kerajaan.
Tuntutan PCG layak dituntut bagi murid yang bersekolah di
Sekolah Kerajaan dan Sekolah Bantuan Kerajaan sahaja.

Jenis-jenis PCG :
A : Bantuan Per Kapita Pra Sekolah
B : Bantuan Per Kapita Mata Pelajaran (Mata pelajaran Teras, Wajib,
Tambahan / Bahasa Asing dan Elektif)
C : Bantuan Per Kapita Bukan Mata Pelajaran
a) Pusat Sumber
b) Bimbingan dan kaunseling
c) LPBT/LPK Sekolah (Lain-lain Perbelanjaan Berulang Tahun/Lain-
lain Perbelanjaan Khas)
d) (LPBT/LPK) Asrama. (Lain-lain Perbelanjaan Berulang
Tahun/Lain-lain Perbelanjaan Khas)
9
B : Bantuan Per Kapita Mata Pelajaran
(Mata pelajaran Teras, Wajib,Tambahan / Bahasa Asing dan Elektif)

i. Pembelian inventori dan bahan habis guna bagi tujuan

pengajaran dan pembelajaran.
ii. Pembelian buku rujukan, ensiklopedia, perisian, cakera padat
dan lain-lain yang bersesuaian untuk tujuan pengajaran dan
pembelajaran.
iii. Penyelenggaraan dan pembaikan inventori dan harta modal
yang digunakan untuk tujuan pengajaran dan pembelajaran.
iv. Keceriaan berunsurkan pendidikan seperti taman sains, taman
herba dan lain-lain yang boleh memberi pengukuhan kepada
program pengajaran dan pembelajaran.
v. Program berunsurkan pendidikan yang boleh memberi
pengukuhan kepada proses pengajaran dan pembelajaran sama
ada semasa cuti persekolahan atau hari persekolahan.

10
 vi. Perolehan harta modal dibenarkan tetapi hendaklah
dibincangkan dan dipersetujui oleh Ketua Bidang atau
Ketua Panitia dan diluluskan oleh Pengurus Sekolah.
Pembelian hendaklah mematuhi peraturan di bawah;-
Sekolah Rendah : Tidak melebihi RM5,000 atau 30%
daripada keseluruhan peruntukan PCG Mata Pelajaran
dan PCG Bukan Mata Pelajaran (Tidak termasuk
komponen LPBT :Lain2 Perbelanjaan BerulangTahun/LPK
:Lain-lain Perbelanjaan Khas Sekolah) mana yang lebih
rendah.
Sekolah Menengah : RM10,000 atau 30% daripada
keseluruhan peruntukan PCG Mata Pelajaran dan PCG
Bukan Mata Pelajaran (Tidak termasuk komponen
LPBT/LPK Sekolah).

11
 Surat Pekeliling Kewangan Bilangan 8, 2012 : Garis
panduan pengurusan kewangan peruntukan bantuan
persekolahan ke sekolah berdasarkan per kapita dan
enrolmen murid

Pengurus Sekolah WAJIB memaklumkan kepada

Ketua Bidang / Ketua Panitia dalam Mesyuarat
Jawatankuasa Kewangan dan Akaun (JPKA) Sekolah
mengenai jumlah peruntukan PCG yang diterima
serta agihannya supaya perancangan perbelanjaan
tahunan dapat dilakukan oleh Ketua Bidang / Ketua
Panitia dan peruntukan yang diberikan itu dapat
dimanfaatkan untuk murid sepenuhnya.

12
13
14
 Bagi PCG Mata Pelajaran Teras, agihan
peruntukan adalah seperti berikut:
a. 60% = Sains, Matematik dan Bahasa Inggeris
Daripada jumlah (a):
40% = Sains
30% = Matematik
30% = Bahasa Inggeris
b. 40% = Lain-lain Mata Pelajaran Teras
(Agihan ditentukan bersama oleh Pengurus
Sekolah dan Ketua Bidang/Panitia yang
berkenaan)

15
 Latihan

Jelaskan perkara2 yang boleh dibeli dengan

wang PCG
Hitungkan jumlah tuntutan PCG Sains bagi
Sekolah Rendah Mengkuang yang mempunyai
1100 orang murid?

16
 Supplying and puchasing
Kontrak pusat
- Merupakan kontrak yang ditandatangani di antara
Kementerian Kewangan dengan syarikat untuk
membekalkan peralatan dan bahan yang
digunakan oleh kebanyakan jabatan atau sekolah.
- Peralatan dan bahan yang terdapat dalam
Kontrak Pusat hendaklah dibeli dari syarikat yang
ditetapkan.
- Jika pembelian tidak melalui kontrak pusat, maka
prosedur Pembelian Terus boleh diikuti.
17
 Supplying and puchasing
Perancangan keperluan adalah tanggungjawab Ketua Jabatan Sains dan
guru-guru kanan mata pelajaran sains.
Namun Ketua Jabatan Sains dan guru-guru kanan mata pelajaran
sainsperlu memikirkan tentang kedua2 keperluan dan peruntukan (needs
and grants) yang ada sebelum berbelanja.
Dua komponen yang perlu diambilkira sebelum anggaran perbelanjaan
dilakukan iaitu keperluan dan peruntukan. Keperluan dirancang
berdasarkan stok semasa dalam simpanan makmal dan sistem rekod
yang kemaskini sepanjang masa. Peruntukan pula dirancang berdasarkan
kedudukan peruntukan semasa yang kemaskini supaya perbelanjaan
tidak melebihi peruntukan.
Pembelian keperluan makmal mesti mendapat kelulusan Gurubesar/
Pengetua
Semasa membuat belanjawan : pastikan keperluan yang ada
- semak stok dlm makmal : peralatan habis, rosak, hilang, peralatan tidak
mencukupi
- semak keperluan bahan sains, gas
18
 Supplying and puchasing
Bagaimanapun sekolah dibenarkan membuat PEMBELIAN TERUS
menerusi sebut harga dengan mengikut prosedur berikut:
Prosedur Pembelian secara sebutharga.
Mendapatkan sebut harga (quotation) 5 pembekal yang berdaftar
dengan Kementerian Kewangan
JK akan membuat Pemilihan pembekal
Mengisi Borang Pesanan, kelulusan ketua jabatan
Mengisi Pesanan Tempatan (LO) Local Order
Pembekal hantar nota akaun penerimaan pesanan
Pembekal hantar Nota hantaran : tarikh dan masa
Penerimaan barangan: 3 nota hantaran (Delivery Note): 2salinan
kembali kpd pembekal dan 1 salinan disimpan sekolah. Biasanya
dalam warna berlainan.
Invois. Pembekal hantar invois dan sekolah buat proses pembayaran

19
20
Contoh Borang Pesanan : Diisi secara dalaman oleh
guru dan mesti mendapat kelulusan Ketua Jabatan
(Guru Besar)

21
Contoh Borang Local Order untuk dihantar ke Syarikat
dan ditanda tangani oleh Ketua Jabatan (Guru Besar)

22
Delivery Note (Nota Hantaran)
Goods are delivered
together with Delivery
Notes.
Senior Science Teacher
must check , test
goods whether in good
condition/ correct
amount, correct
specification as stated
in Local Order..

Then the goods will

be recorded in Stock
Register

23
Invoice

24
 Supplying and purchasing
Prosedur Pembelian Secara Terus
I) Secara sebutharga (Direct Award)
Biasa dilakukan semasa membeli buku rujukan untuk
pelajar
Pembantu makmal mengisi borang permohonan dan
ditandatangan oleh ketua bidang/panitia.
Pihak pentadbiran sekolah akan meminta qoutation dari
beberapa syarikat.
Pemilihan dibuat dan syarikat yang berjaya dihubungi.
Pihak sekolah akan menghantar borang pesanan dan syarikat
akan menghantar peralatan/bahan bersama invois dan DO.
Pihak sekolah memeriksa alatan/bahan sebelum
menandatangani pada invois dan DO.
25
 Supplying and purchasing
Prosedur Pembelian Secara Terus
II) Secara Petty Cash (Panjar Wang Runcit)
Pembantu makmal mengisi borang
permohonan dan ditandatangan oleh ketua
bidang/panitia.
Pihak makmal boleh membeli dahulu dan
mengemukakan resit pada pihak pentadbir
sekolah bagi mengeluarkan wang dari petty
cash.
26
27
 Storage and stock maintenance
Why need good stock maintenance
- Easy reference
- Standardized method of recording
- Easy detection and control movement of
stocks
- Easier planning of future purchasing
- Updating equipments : broken, faulty, lost

28
 Storage and stock maintenance
Peralatan dan bahan sains yang diterima atau
dikeluarkan hendaklah direkod.
Stock checking must be carried out at least one in
6 months.
Daftar Harta Modal (KEW 312 and KEW 312A)
Daftar Inventori (KEW313)
Daftar Stok Bekalan Pejabat (KEW314)
Daftar Pergerakan Harta Modal dan Inventori
(KEW315)

29
 Storage and stock maintenance
Di makmal sekolah, peralatan sains biasanya
disimpan di bahagian makmal sains atau di bilik
persediaan manakala bahan kimia pula disimpan
dalam stor kimia.
Di stor dan makmal, terdapat ruang-ruang
simpanan, iaitu laci, almari, kabinet,rak dan
sebagainya. Setiap ruang mestilahdilabel
mengikut apa yang disimpan padanya.
Bahan-bahan kimia : beracun, mudah terbakar,
mengkakis, menyerap air dari udara eg asid
sulfurik, kalium hidroksida, kalsium chlorida dll

30
 Cara menyimpan bahan-bahan Kimia adalah seperti berikut;
Bahan-bahan kimia ( sama ada organik ataupun tak organik)
hendaklah dipisahkan dari bahan dan peralatan yang lain
kerana ada bahan kimia yang beracun, mudah
terbakar,mengkakis dan sebagainya.
Perlu selalu semak stok kerana bahan mudah rosak jika
disimpan lama.
Gunakan stok yang lama dahulu.
Tarikh penerimaan setiap botol mestilah ditulis dengan
terang.
Simpan stok baru di belakang stok yang lama pada rak.
Bagi bahan kimia tak organik pula, ianya haruslah diabel pada
botol mengikut nama logam. Botol-botol bahan kimia tak
organik disusun mengikut abjad di dalam almari bertutup.
31
 Write off and disposal
Hapuskira perlu dilaksanakan ke atas harta
kerajaan jika secara fizikalnya harta itu tidak ada
dalam simpanan kerana hilang dan perlu
dikeluarkan dari rekod sesebuah sekolah.
Kehilangan bermaksud satu kerugian yang dialami
akibat kecurian, penipuan atau kecuaian pegawai.
Ini termasuk kehilangan wang awam, barang
awam, harta yang berharga, bayaran terlebih,
pembeyaran tanpa kuasa, hutang yang tidak
boleh dibayar, hasil yang tak dapat dipungut.

32
 Disposal
Peralatan dan bahan makmal yang rosak, tidak
sesuai, tidak ekonomik, usang, kondem,
pecah, reput, melampaui tarikh luput, tidak
boleh dijual disebabkan dasar kerajaan, tidak
selamat digunakan dsbnya perlu dikeluarkan
dari stok dengan cara pelupusan.
2 Cara Tatacaca pelupusan:
1. Melalui Lembaga Pemeriksa
2. Tanpa melalui Lembaga Pemeriksa
33
Write off and disposal (hapus kira dan
pelupusan)
Terbahagikan kepada pelupusan bahan sisa pelupusan stok
bahan kimia dan pelupusan aset alih kerajaan.

Pelupusan Bahan Sisa

Setelah menjalankan amali, anda perlu memastikan semua
bahan buangan dilupuskan dengan cara yang betul. Amalan
membuang sisa ini ke dalam sistem saliran atau longkang
perlu dielakkan kerana berkemungkinan bahan ini akan
mengalir ke kawasan perumahan, tasik atau sungai.
Bahan-bahan pepejal yang merbahaya boleh dibuang terus
ke dalam tong sampah. Walau bagaimanapun kaca dan
bahan-bahan logam hendaklah dibungkus dan dibuang.

34
 Write off and disposal
Pelupusan Stok Bahan Kimia
Pelupusan bahan kimia atau stok bernilai rendah
biasanya dilakukan apabila bahan kimia tersebut telah
sampai tarikh luput, berlebihan, tercemar, bocor atau
tidak digunakan lagi.
Prosedur :
- mengisi Borang Laporan Stok Bernilai Rendah KEW PS-
19
- mendapat kelulusan pengetua/Guru Besar.
- hantar kepada Pihak Berkuasa ie. Jab Alam Sekitar
untuk mendapatkan kelulusan pelupusan.
Pelupusan dilaksanakan setelah mendapat kelulusan
mengikut kaedah- kaedah yang telah ditentukan
seperti buang, tanam atau bakar.
35
 Write off and disposal
Pelupusan Aset Alih Kerajaan
Bahan peralatan sains yang terdiri dari harta
modal dan inventori perlu dilupuskan
Aset ini dilupuskan sekiranya mengalami
kerosakan dan tidak ekonomik dibaiki, tidak
boleh digunakan, melebihi keperluan, tidak
bergerak dan disyorkan selepas verifikasi atau
pemeriksaan aset dijalankan.

36
 Prosedur pelupusan: Pelupusan Aset Alih Kerajaan

Prosedur :
Isi borang KEW PA-16.
Isi Borang Laporan Lembaga Pemeriksa KEW PA-
17 dan menghantar maklumat ke Jawatankuasa
Melulus samada JPN atau KPM mengikut nilai
aset tersebut.
Setelah keputusan diterima dari pelulus, maka
pelupusan boleh dilaksanakan segera
Isi borang KEW PA-19 dan hantar semula ke kuasa
melulus
Rekod aset di sekolah yang perlu dikemaskini di
borang KEW PA-2 atau KEW PA-3.
37
 Planning and designing science

laboratory
Makmal Sains yang lengkap haruslah mempunyai sebuah
bilik untuk aktiviti pengajaran dan pembelajaran, sebuah
bilik persediaan dan stor bahan kimia.
Meja makmal sains biasanya tetap pada kedudukannya dan
dilengkapi dengan sinki dan paip gas. Bagi bilik sains pula,
susunan meja boleh diubahsuai bagi tujuan aktiviti seperti
main peranan, simulasi dan penyiasatan sains.
Bilik Persediaan biasanya menyimpan peralatan sains dan
menempatkan seorang atau lebih pembantu makmal sains.
Fail pengurusan makmal sains dan fail meja pegawai
biasanya diletakkan disini.
Stor bahan kimia pula dilengkapi dengan rak untuk
menyimpan bahan kimia samada dalam bentuk pepejal
atau cecair dengan mengikut kaedah penyimpanan yang
betul.
Bahan kimia yang mudah meruap, menghakis, berbau dan
berbahaya biasanya dikendalikan dalam kebuk wasap. 38
Rak/almari radas Rak Bahan Kimia

Bilik Persediaan Stor Kimia

Meja

Staf

Pintu Bilik Persediaan

Meja Guru
Pintu Masuk

Meja
Pelajar

Sinki

Pintu
Kebuk Keluar
Wasap

Almari 39