Προνοσοκομειακή Φροντίδα Επειγόντων

Περιστατικών
Προνοσοκομειακή Φροντίδα Επειγόντων
Περιστατικών
 Όλες οι ενέργειες που απαιτούνται από τη στιγμή
του ατυχήματος μέχρι την εισαγωγή του ασθενούς
σε οργανωμένο Τριτοβάθμιο Τμήμα Τραύματος ή σε
Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών.

 Περιλαμβάνει το τρίπτυχο:
• Απεγκλωβισμός/εκτίμηση
• Παροχή Πρώτων Βοηθειών
• Διακομιδή
Ευρωπαϊκή Εταιρεία Επείγουσας Ιατρικής
(EuSEM)
 Σύμφωνα με την η υψηλής στάθμης Επείγουσα Ιατρική
Περίθαλψη πρέπει να είναι διαθέσιμη σε κάθε άτομο
που την έχει ανάγκη κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες
και σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, ενώ το επίπεδο
οργάνωσης και προσφοράς της επείγουσας βοήθειας
αποτελεί έναν από τους κυριότερους δείκτες κοινωνικής
και υγειονομικής οργάνωσης.
(European Society for Emergency Medicine, 1997)
Ιστορικά Στοιχεία
 1960-1970: ανάπτυξη ΤΕΠ ως προς το σημερινό μοντέλο
και ίδρυση πρώτων συνδέσμων ιατρών επείγουσας
ιατρικής
 1970-1980: την ευθύνη πρώτων βοηθειών στον τόπο του
συμβάντος και μεταφορά στο νοσοκομείο είχαν από
κοινού τα ίδια τα νοσοκομεία με τα ασθενοφόρα τους ,
μέσω του Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΚΑΒ), όπως το
συντονιστικό κέντρο διακίνησης ασθενών του Γενικού
Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών (ΠΔ430/78) ή το ΚΑΒ του
ΠΓΝ Θεσσαλονίκης Ιπποκράτειο (Α3β./9194/20.5.86). Τα
ασθενοφόρα της εποχής δεν διέθεταν ιδιαίτερο
εξοπλισμό ενώ το προσωπικό τους ήταν ανειδίκευτο.
Ιστορικά στοιχεία
 Το έργο των νοσοκομείων συνεπικουρούσε ο Ερυθρός
Σταυρός.
 Σήμερα ο τομέας της επείγουσας ιατρικής είναι μια
αναγνωρισμένη ανεξάρτητη ιατρική ειδικότητα σε 15
ευρωπαϊκά κράτη.
 Είναι μια ιατρική εξειδίκευση με ευρύ πεδίο εφαρμογής
στην εκτίμηση και σταθεροποίηση οποιουδήποτε ασθενή
μέσω της διάγνωσης της διαχείρισης των οξέων και
επειγόντων πτυχών της ασθένειας και του τραύματος στα
πρώτα 60 λεπτά της ώρας ανεξάρτητα από το είδος του
κλινικού προβλήματος ή την ηλικία του ασθενούς.
ΕΚΑΒ
 Συστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 7 ‘’ Επείγουσα
Ιατρική’’ του Ν. 1579/85 (ΦΕΚ 217/Α/23.12.1985) ως ο
μοναδικός φορέας παροχής Επείγουσας
Προνοσοκομειακής Φροντίδας της Ελληνικής
επικράτειας.
 12 παραρτήματα: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα,
Ηράκλειο, Λάρισα, Καβάλα, Ιωάννινα, Λαμία,
Αλεξανδρούπολη, Τρίπολη, Κοζάνη, Μυτιλήνη
 Διαθέτουν 735 ασθενοφόρα (συν 150 ασθενοφόρα των
νοσοκομείων), 105 ειδικές κινητές μονάδες, 25
μοτοσικλέτες, 25 μικρά οχήματα ταχείας πρόσβασης , 3
ελικόπτερα, 4 αυτοκινούμενα συντονιστικά κέντρα.
ΕΚΑΒ
 3.οοο πληρώματα ασθενοφόρων- διασώστες
 Πολλοί είναι πιστοποιημένοι σε PHTLS- BLS-AED
 100 ειδικευμένοι ιατροί (αναισθησιολόγοι,, χειρουργοί,
ορθοπεδικοί, γενικοί ιατροί, και καρδιολόγοι)
Ο Ρόλος του Διασώστη
 Διασώστης Βασικής Εκπαίδευσης (πληρώματα
ασθενοφόρων βασικής υποστήριξης )
 Διασώστης αυξημένης εκπαίδευσης (Paramedic): ο
οποίος μπορεί να προβεί αυτόνομα σε ενδοτραχειακή
διασωλήνωση, απινίδωση, χορήγηση φαρμάκων με βάση
τα ισχύοντα πρωτόκολλα.
Εκπαίδευση προσωπικού
 Η εκπαίδευση του προσωπικού περιλαμβάνει διετή
φοίτηση στο ινστιτούτο επαγγελματικής κατάρτισης της
σχολής Ι.Ε.Κ. του ΕΚΑΒ (ΦΕΚ 1748/τ.Β /́ 15-09-1999) για
τα πληρώματα των ασθενοφόρων ενώ για το μόνιμο
προσωπικό του ΕΚΑΒ (κλάδου ΔΕ πληρωμάτων
ασθενοφόρων) λειτουργεί ετήσιο ταχύρυθμο τμήμα.
 Προσφέρεται ακόμη μονοετές μετεκπαιδευτικό
πρόγραμμα στην Επείγουσα Προνοσοκομειακή Ιατρική
(ΕΠΙ) για το ιατρικό προσωπικό αλλά και σεμινάρια
Prehospital Trauma Life Support (PHTLS), σεμινάρια Basic
Life Support (BLS/ΑΕD) και Immediate Life Support (ILS).
Εκπαίδευση προσωπικού
 Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες του ΕΚΑΒ περιλαμβάνουν
την υποχρεωτική συνεχιζόμενη εκπαίδευση του προσωπικού
καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα προαγωγής υγείας για
τον γενικό πληθυσμό αλλά και για ειδικές κοινωνικές ομάδες.
 Αναλυτικά περιλαμβάνουν: διεξαγωγή συνεδρίων, κλινικών
φροντιστηρίων και διαλέξεων που εστιάζουν στην
πιστοποιημένη Επείγουσα Προνοσοκομειακή Φροντίδα όπως
η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση σε ενήλικες και παιδιά, η
επείγουσα διαχείριση του αεραγωγού και η προνοσοκομειακή
αντιμετώπιση πολυτραυματία σε σχέση πάντα με τα
επικαιροποιημένα πρωτόκολλα και κατευθυντήριες οδηγίες
διεθνών οργανισμών όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Αναζωογόνησης (ERC).
Ο διασώστης σε ασθενοφόρο εκπαιδεύεται ώστε:
 Να διακομίζει τους ασθενείς με ασφάλεια στην αρμόδια
νοσηλευτική υπηρεσία.
 Να παρέχει στον ασθενή άμεσα, τόσο στον τόπο του
συμβάντος όσο και κατά τη μεταφορά του την απαραίτητη
νοσηλευτική και ιατρική φροντίδα.
 Να υποστηρίζει τον ιατρό επείγουσας ιατρικής του
ασθενοφόρου στο έργο του.
 Να οδηγεί με ασφάλεια το ασθενοφόρο.
 Να συντηρεί και να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τις
συσκευές του ασθενοφόρου.
 Να συνεργάζεται με άλλους φορείς σε περιπτώσεις
ατυχημάτων ή κρίσεων (π.χ. αστυνομία, πυροσβεστική).
 Να περισυλλέγει και να μεταφέρει θύματα τροχαίων ή άλλων
καταστροφών.

Επείγουσα Ιατρική : δύο φιλοσοφίες
 Γαλλικό μοντέλο: βασίζεται σε ειδικευμένα
νοσοκομειακά ΤΕΠ αλλά και σε προνοσοκομειακές
υπηρεσίες επείγουσας ιατρικής που χρησιμοποιούν
διασώστες με υψηλή εκπαίδευση και κλινικό ρόλο
(paramedics). Αυτό το μοντέλο έχει υιοθετήσει και η
Ελλάδα με το ΕΚΑΒ και τα νοσοκομειακά ΤΕΠ.
 Αμερικανικό μοντέλο: εστιάζει πρωτίστως σε ένα πολύ
καλά οργανωμένο προνοσοκομειακό σύστημα
υπηρεσιών επείγουσας ιατρικής, όπου οι εξειδικευμένες
νοσοκομειακές μονάδες μεταβαίνουν στο επείγον και
συμμετέχουν ουσιαστικά στην εξωνοσοκομειακή έως και
την ενδονοσοκομειακή διαχείριση του επείγοντος.
Ενέργειες προσωπικού ανάλογα με το μοντέλο
 Αντίστοιχα με τις σχολές αντιμετώπισης του επείγοντος, οι
ενέργειες του προσωπικού μπορεί να κυμαίνονται από την
πρακτική «Scoop and run-μάζεψε και φύγε», δηλαδή την
εστίαση στη ταχύτατη μεταφορά στο νοσοκομείο,
 έως και την πρακτική «Stay and play-μείνε και
αντιμετώπισε», δηλαδή την επιτόπια έναρξη υποστηρικτικής
θεραπείας του περιστατικού στον ύψιστο βαθμό.
 Παρόλα αυτά, οι σύγχρονες εξελίξεις στο τομέα της
επείγουσας ιατρικής αλλά και οι αυξανόμενες ανάγκες του
πληθυσμού επιτάσσουν εξειδικευμένες και κατά περίπτωση
στρατηγικές αντιμετώπισης του επείγοντος οι οποίες θα
συνδυάζουν άμεση αντιμετώπιση/υποστήριξη και ταχεία
μεταφορά.
SCOOP AND RUN
ADVANCED TRAUMA LIFE SUPPORT
ATLS
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:

 Τυποποιημένες ενέργειες
 Όλοι οι επαγγελματίες υγείας
 Δραστική μείωση θνησιμότητας
 Συνεχής ρεαλιστική εκπαίδευση
 Πιστοποίηση
 Διεθνής ισχύς
Η επείγουσα κατάσταση απαιτεί μια αδιάσπαστη
αλυσίδα συνεχούς φροντίδας:
 Στον τόπο του συμβάντος.
 Κατά την μεταφορά.
 Την φροντίδα στο ΤΕΠ.
 Στη ΜΕΘ.
Οι βασικοί κρίκοι της αλυσίδας επιβίωσης του επείγοντος είναι:
 Η αναγνώριση του επείγοντος, με πρόσβαση του πολίτη και
άμεση ενεργοποίηση του συστήματος.
 Η προνοσοκομειακή φροντίδα και παροχή πρώτων βοηθειών στον
τόπο του συμβάντος, αναζωογόνηση και σταθεροποίηση του
θύματος και η διακομιδή με κινητή μονάδα επειγόντων ή
ασθενοφόρο.
 Η νοσοκομειακή πολυδύναμη φροντίδα στο ΤΕΠ με εμπλοκή των
βασικών ενδονοσοκομειακών ειδικοτήτων.
 Η νοσοκομειακή οριστική αντιμετώπιση στα χειρουργεία, στη
ΜΕΘ ή το νοσηλευτικό τμήμα.
ΚΟΙΝΟ ΑΣΘΕΝΟΦΟΡΟ- ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ
 Το βασικό μέσο αντιμετώπισης και διακομιδής είναι το
κοινό ασθενοφόρο το οποίο είναι εξοπλισμένο για η
διασφάλιση και υποστήριξη του αεραγωγού (οβίδες Ο2,
αναρρόφηση, οξύμετρο και πιεσόμετρο, διαλύματα για
ενδοφλέβια χορήγηση, βασικά φάρμακα, νάρθηκες και
επιδεσμικό υλικό).
 Η πιο εξελιγμένη μορφή ασθενοφόρου είναι η κινητή
μονάδα η οποία εκτός από τον προαναφερθέντα
εξοπλισμό, διαθέτει υλικά για ενδοτραχειακή
διασωλήνωση, monitor, ενδοφλέβια φάρμακα για
αναπνευστική και καρδιαγγειακή υποστήριξη,
δυνατότητα χορήγησης αναλγησίας και αναισθησίας,
απινιδωτή και αναπνευστήρα
ΚΙΝΗΤΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ
Μοτοσυκλέτες Ταχείας Ανταπόκρισης
 Ταχεία άφιξη (<5’) σε συνθήκες δύσκολης αστικής
πρόσβασης.
 Από το 1996, έτος εισαγωγής τους στο στόλο του ΕΚΑΒ,
οι ΜΤΑ στελεχώνονταν με οδηγό και ιατρό επείγουσας
ιατρικής, ενώ από το 2010 λειτουργούν μόνο με
διασώστη.
 Παρά τη φαινομενικά περιορισμένη δυνατότητα
εξοπλισμού, οι ΜΤΑ φέρουν ηλεκτροκαρδιογράφο 12
απαγωγών, παλμικό οξύμετρο, πιεσόμετρο,
στηθοσκόπιο, συσκευή μέτρησης σακχάρου, φορητή
αναρρόφηση και γενικά εξοπλισμό για αντιμετώπιση
έκτακτων περιστατικών
 Σε κάθε περίπτωση, τα μέσα του ΕΚΑΒ στελεχώνονται με
κατάλληλο προσωπικό (διασώστες, ιατροί) το οποίο
εξασφαλίζει την ασφάλεια του ασθενή.
 Πιο συγκεκριμένα, οι διασώστες ανάλογα με το επίπεδο
εκπαίδευσης τους (βασικό πλήρωμα-διασώστης κινητής
μονάδας) μπορούν να προβούν και να εφαρμόσουν
βασική ΚΑΡΠΑ έως και υποστήριξη του αεραγωγού με
λαρυγγική μάσκα.
 Τμήμα άμεσης επέμβασης και ειδικό
τμήμα ιατρικής των καταστροφών
 Ο όρος μαζική καταστροφή προσδιορίζει μια κατάσταση
επείγουσας ανάγκης, κατά την οποία αναστατώνεται
απροσδόκητα η καθημερινή ζωή και δημιουργεί
ασυνήθιστες για τον πληθυσμό ανάγκες προστασίας,
ιατρικής περίθαλψης και κοινωνικής υποστήριξης,
απαραίτητων για την επιβίωσή.
 Με συχνότητα ενός συμβάντος μαζικής καταστροφής
ανά εβδομάδα σε παγκόσμιο επίπεδο, είτε λόγω
φυσικών αιτιών, είτε λόγω αιτιών που έχουν σχέση με
την τεχνολογική εξέλιξη και την συμπεριφορά του
ανθρώπου, τα φαινόμενα αυτά έχουν προκαλέσει το
ενδιαφέρον ερευνητών, διεθνών οργανισμών υγείας
αλλά και κυβερνήσεων.
ΕΙΔΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ
 Στο ΕΚΑΒ λειτουργεί Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων με διοικητή τον
εκάστοτε πρόεδρο του ΕΚΑΒ για την αντιμετώπιση μαζικών
καταστροφών καθώς και μεγάλης κλίμακας ατυχημάτων ή μαζικών
απωλειών υγείας.
 Το ΕΚΑΒ ως ο κύριος συντονιστής παροχής άμεσης βοήθειας και
φροντίδας σε έκτακτες περιπτώσεις όπως τα μαζικά ατυχήματα,
έχει προνοήσει τη λειτουργία Ειδικού Τμήματος Ιατρικής
Καταστροφών (ΕΤΙΚ).
 Οι βασικές έννοιες και αρχές του ΕΤΙΚ προδιαγράφουν τις
διαδικασίες μέσω των οποίων θα παρασχεθεί άμεση και
ικανοποιητική ιατρική φροντίδα στα πιθανά θύματα μιας
καταστροφής λόγω φυσικών ή τεχνικών αιτίων. Επίσης, έργο του
ΕΤΙΚ είναι η σύνταξη σχεδίων καθώς και η εφαρμογή τος σε
περιπτώσεις έκτακτων αναγκών και μαζικών απωλειών υγείας λόγω
μαζικών καταστροφών αλλά και ο συντονισμός μεταξύ
προνοσοκομειακής και νοσοκομειακής ανταπόκρισης.

ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Τα συχνότερα αίτια περιστατικών που χρήζουν ΠΝΕΠ είναι:

 Τροχαία ατυχήματα
 Εργατικά ατυχήματα.
 Ηλεκτροπληξία.
 Πνιγμός
 Εγκαύματα και δηλητηριάσεις.
 Παθολογικές καταστάσεις όπως το οξύ έμφραγμα του
μυοκαρδίου (ΟΕΜ) και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
(ΑΕΕ).
Η γρήγορη εκτίμηση και διακομιδή σε συνδυασμό με
αποτελεσματική νοσοκομειακή παρέμβαση μπορεί να
εξασφαλίσουν την επιβίωση.
ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
 Ο χρόνος που μεσολαβεί από το ατύχημα έως και την άφιξη
στο εξειδικευμένο κέντρο είναι καθοριστικός.
 Η επιβίωση και η μετέπειτα πορεία του θύματος εξαρτώνται
από τις πρώτες βοήθειες και την εξειδικευμένη υποστήριξη
στον τόπο του συμβάντος αλλά και κατά τη διάρκεια της
διακομιδής.
 Χαρακτηριστικά στο ΟΕΜ, η χορήγηση ασπιρίνης
προνοσοκομειακά και η επακόλουθη θρομβόλυση σε <1 ώρα
από την έναρξη των συμπτωμάτων μπορεί να διασώσει έως
και το 70% του μυοκαρδίου.
 Το παγκόσμιο ενδιαφέρον για το ΟΕΜ και η δημιουργία
εδραιωμένων κλινικών οδηγιών για την αντιμετώπιση του,
οδήγησε σε αντίστοιχες πρωτοβουλίες και για άλλες
καταστάσεις όπως το ΑΕΕ όπου υπήρξε δραματική αλλαγή της
‘κουλτούρας υγείας’ σε σχέση με την αντιμετώπιση
ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
 Έτσι, στις ΗΠΑ το ΑΕΕ μετονομάστηκε από «Stroke» σε
«Brain Attack» κατά αναλογία του «Heart Attack» ακριβώς
για να τονιστεί το υπερ-επείγον της κατάστασης.
Συνδυαστικά έγινε διαφώτιση και εκπαίδευση του γενικού
πληθυσμού για την αναγνώριση των συμπτωμάτων μέσω
της καμπάνιας FAST (Face Arm Smile Time) όπου
ένας απλός μνημονικός κανόνας (Ασυμμετρία στο
Πρόσωπο - Αδυναμία Χεριών - Δυσκολία Ομιλίας - Ώρα
για επείγουσα αντιμετώπιση και μεταφορά στο
νοσοκομείο) καθορίζει την σοβαρότητα των συμπτωμάτων
και ευαισθητοποιεί σχετικά το κοινό αλλά και τους
επαγγελματίες υγείας.
ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
 Σε χώρες με οργανωμένη ΠΦΕΠ, η άφιξη
ασθενοφόρου πρέπει να επιτυγχάνεται σε διάστημα
5-15 λεπτών.
 Αντίστοιχα παραδείγματα από χώρες με προηγμένο
σύστημα ΠΦΕΠ είναι το Ηνωμένο Βασίλειο με το
London Ambulance Service NHS Trust να επιτυγχάνει
ένα εντυπωσιακό μέσο όρο ανταπόκρισης <6’,
 την Αυστραλία με 8’ και
 τις ΗΠΑ με 11’.
ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
 Στην Ελλάδα σε επίπεδο τριτοβάθμιας φροντίδας τα
θύματα σοβαρού ατυχήματος (> 4-5 θύματα) ή μαζικής
καταστροφής (>10 θάνατοι, >100 τραυματίες)
αντιμετωπίζονται μαζί με τα υπόλοιπα, τρέχοντα
περιστατικά στα ΤΕΠ χωρίς ιδιαίτερη υποδομή, άσκηση
και ετοιμότητα του προσωπικού.
 Κρίνεται απαραίτητη η βελτίωση της υπάρχουσας
κατάστασης με οργάνωση τραυματολογικού τμήματος
στα τριτοβάθμια ιδρύματα με πληθυσμιακή αναλογία 1 ∕
250.000 κατοίκους. Τα τμήματα αυτά θα πρέπει να
οργανωθούν σε εύκολα προσβάσιμους ισόγειους και
επίπεδους χώρους, σε γειτνίαση με τα εξωτερικά ιατρεία
και τα ΤΕΠ.
Τριτοβάθμιο Τμήμα Τραύματος :ΥΠΟΔΟΜΕΣ
 Ελικοδρόμιο: η πίστα προσγείωσης θα πρέπει να
δημιουργηθεί σε κοντινή απόσταση από τον κύριο χώρο
αντιμετώπισης ώστε οι τραυματίες να μεταφέρονται
απευθείας με φορεία.
 Ο διάδρομος διασύνδεσης των δύο αυτών χώρων θα
πρέπει να είναι κατασκευασμένος με κατάλληλα υλικά
για την ομαλή κύλιση των φορείων και την αποφυγή
κραδασμών που τυχόν μπορεί να βλάψουν τον
τραυματία.
 Επίσης συνίσταται η ασφαλτόστρωση του ευρύτερα
περιβάλλοντα χώρου για την αποφυγή σκόνης από την
περιστροφή των ελίκων του ελικοπτέρου.
Τριτοβάθμιο Τμήμα Τραύματος :ΥΠΟΔΟΜΕΣ
 Χώρος πρόσβασης τραυματιών που καταφθάνουν με
ιδιωτικό μέσο: πρόκειται για ευρύχωρο σκεπασμένο
χώρο με δυο εισόδους, μία έξοδο και δυνατότητα
ταυτόχρονης ολιγόλεπτης στάθμευσης πολλών
αυτοκινήτων ο οποίος συνδέεται με τον εσωτερικό χώρο
του ΤΤΤ με μεγάλες αυτόματες πόρτες πλάτους δυόμιση
μέτρων περίπου.
 Αίθουσα αναμονής: η οποία περιλαμβάνει γραφείο
καταγραφής των περιστατικών. Πρόκειται για ευρύχωρη
κλιματιζόμενη αίθουσα με εργονομική διάταξη
αναπαυτικών καθισμάτων. Συνίσταται η
προεγκατάσταση οπτικού και ηχητικού δικτύου.
Τριτοβάθμιο Τμήμα Τραύματος :ΥΠΟΔΟΜΕΣ
 Εξεταστήρια: μικροί χώροι (cubicles) με βασικό
κλινοδιαγνωστικό εξοπλισμό, διαμορφωμένοι περιμετρικά
ενός κεντρικού εποπτικού σταθμού.
 Ακτινολογικό τμήμα: πλήρες εξοπλισμένες ακτινογραφικές
αίθουσες με επιπρόσθετο φορητό ακτινολογικό εξοπλισμό.
 Αίθουσα ταχείας ανάληψης (ΑΤΑ): για την υποδοχή και
γρήγορη αντιμετώπιση πολυτραυματία η οποία διαθέτει
τουλάχιστον τέσσερεις ειδικές κλίνες.
 Χειρουργείο: για την άμεση αντιμετώπιση μικρών
τραυμάτων, ανάταξης καταγμάτων, επίδεσης κ.α. Στον ίδιο
χώρο ανήκει και η ανάνηψη του χειρουργείου για την
παρακολούθηση του τραυματία που έλαβε νάρκωση.
Τριτοβάθμιο Τμήμα Τραύματος :ΥΠΟΔΟΜΕΣ
 Αίθουσα εντατικής παρακολούθησης: χώρος που
διαθέτει τον εξοπλισμό αυξημένης φροντίδας για την
αντιμετώπιση τραυματιών.
 Λειτουργία ΤΤΤ: για την αποτελεσματική λειτουργία του
ΤΤΤ σε περίπτωση ΜΚ είναι απαραίτητη η σχετική
προεργασία μέσω εφαρμογής γνωστού και
δοκιμασμένου σχεδίου δράσης. Συγκεκριμένα
διενεργείται ενεργοποίηση ηλεκτρονικού κώδικα και
ενημέρωση προσωπικού για το μέγεθος και τις συνθήκες
της ΜΚ. Ακολουθεί το προσυμφωνημένο σχέδιο
αντιμετώπισης των διακομιζομένων ασθενών.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
 Σε περίπτωση καταστροφής που αφορά το χώρο του
νοσοκομείου η περίθαλψη θα πρέπει να οργανωθεί
εκτός κτηρίου σε ειδικό καταυλισμό ο οποίος θα πρέπει
να κατασκευαστεί γρήγορα σε ανοικτή έκταση και εντός
του οικοπέδου του νοσοκομείου.
 Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να προβλεφθεί ειδικός
χώρος με τσιμεντένιο δάπεδο και ειδικές υποδοχές για
στερέωση μεταλλικής κατασκευής-οροφής. Επίσης
κρίνεται αναγκαία η υποδομή αποχετευτικού δικτύου. Ο
χώρος θα πρέπει επίσης να διαθέτει παροχές ηλεκτρικού
και νερού η σύνδεση των οποίων θα πρέπει να γίνεται με
γρήγορο, εύκολο και ασφαλή τρόπο.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
 Για τη λειτουργία χειρουργείου σε καταυλισμό χρειάζεται
τροχήλατος χειρουργικός εξοπλισμός (φιάλες οξυγόνου,
πεπιεσμένου αέρα, χειρουργικών εργαλείων, βάσεων και
δοχείων νερού) ο οποίος θα πρέπει να αποθηκεύεται ως
υλικό παρακαταθήκης σε χώρο εκτός του κυρίου
νοσοκομειακού συγκροτήματος.
 Εναλλακτικά το νοσοκομείο μπορεί να προετοιμάσει το
σχετικό υλικό διαμορφώνοντας τροχόσπιτο ή παλαιό
ακινητοποιημένο ασθενοφόρο, κάτι το οποίο εμφανίζει
ευκολία οργάνωσης και χρήσης καθώς και τον περιοδικό
έλεγχου της λειτουργικής ετοιμότητας.
ΤΜΗΜΑ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ
 Το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών αποτελεί το χώρο αντιμετώπισης καταστάσεων
απειλητικών ή δυνητικά απειλητικών για τη ζωή του ατόμου όπως:

 Καρδιοαναπνευστική ανακοπή.
 Οξείες λοιμώξεις.
 Αναπνευστική δυσχέρεια.
 Τραύματα (το αργότερο δύο ημέρες μετά το τραυματισμό).
 Πόνος (που δεν υποχωρεί με τα αναλγητικά).
 Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.
 Πνευμοθώρακας υπό τάση.
 Σοβαρή-παρατεινόμενη καρδιακή αρρυθμία.
 Μαζική, ακατάσχετη αιμορραγία γαστρεντερικού.
 Κρίση άσθματος.
 Υπογλυκαιμικό κώμα.
 Μεταβολές επιπέδου συνείδησης.
 Ψυχιατρικές διαταραχές (συνήθως διακομίζονται παρά τη θέλησή τους).
 Δηλητηριάσεις (λόγω ατυχήματος ή λόγω απόπειρας).
 Λοιπές οξείες καταστάσεις και παθήσεις.
ΜΑΖΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ
Καταστροφή είναι η παντελής φθορά, ο
αφανισμός, η εξόντωση

παντελής
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
φθορά

αφανισμός εξόντωση
Καταστροφή

 Σύμφωνα με τον Ν3013/2002 «Αναβάθμιση προστασίας

και το Γενικό σχέδιο Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης»
ως καταστροφή νοείται κάθε ταχείας ή βραδείας εξέλιξης
φυσικό ή τεχνολογικό συμβάν στο χερσαίο, θαλάσσιο και
εναέριο χώρο το οποίο προκαλεί εκτεταμένες δυσμενείς
επιπτώσεις στον άνθρωπο καθώς και στο ανθρωπογενές
ή φυσικό περιβάλλον.
Καταστροφικό γεγονός : ακραίο γεγονός που προκαλεί
πολλαπλές απώλειες, έντονο τρόμο, φόβο, αίσθηση αδυναμίας
και συχνά βιώνεται ως τραυματικό (σεισμός, πολύνεκρο
ατύχημα, πυρκαγιά, τρομοκρατική ενέργεια)

Πολλαπλές απώλειες

Έντονο τρόμο
τραυματικό

Φόβο

Αίσθηση αδυναμίας
ΜΑΖΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Σε μικρό χρονικό διάστημα

προκύπτει μεγάλος αριθμός
θυμάτων σχετικά με τις τρέχουσες
δυνατότητες του συστήματος
προνοσοκομειακής φροντίδας αλλά
και των άλλων δομών παροχής
βοήθειας και διάσωσης οπότε
απαιτείται η επιστράτευση των
εφεδρειών μέρους ή του συνόλου
όλων των Υπηρεσιών της χώρας
Θύμα μαζικής καταστροφής
 Μαζικές καταστροφές
Όταν μιλάμε για συμβάν μαζικής
καταστροφής συνήθως αναφερόμαστε
σε μια επείγουσα κατάσταση
που θέτει σε κίνδυνο την ζωή, την Βασικό χαρακτηριστικό των μαζικών
ασφάλεια και την περιουσία πολλών καταστροφών είναι η σαρωτική τους
ανθρώπων, διαταράσσει τον διάσταση σε επίπεδο απωλειών
κανονικό ρυθμό της ζωής της ανθρώπινων ζωών, υλικοτεχνικής
κοινωνίας μέσα στην οποία υποδομής αλλά και κάθε είδους
εκτυλίσσεται, και εξαντλεί τις αγαθών και στοιχείων του φυσικού
δυνατότητες προσφοράς υπηρεσιών και πολιτισμικού περιβάλλον.
υγείας του υγειονομικού
σχηματισμού της περιοχής για
αντιμετώπιση των επιζώντων.
 Υπάρχει διαβάθμιση της βαρύτητας
των συμβάντων μαζικής καταστροφής,
ανάλογα με την δυνατότητα της
τοπικής κοινωνίας, δήμου, νομού ή και
ολοκλήρου του κράτους να
ανταποκριθούν στις απαιτήσεις για
κάλυψη τέτοιων γεγονότων.

Ο πιο καθοριστικός παράγοντας για την ταξινόμηση

τους σε επίπεδα ή κατηγορίες βαρύτητας δεν είναι ο
απόλυτος αριθμός των θυμάτων όπως πολλοί θα
πίστευαν αλλά η ικανότητα του τοπικού υγειονομικού
σχηματισμού να ανταποκριθεί στην κάλυψη των
αναγκών για περίθαλψη των θυμάτων με τα τεχνικά
μέσα και το ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει.
ΣΥΜΒΑΝΤΑ - ΜΝΗΜΕΣ
 WORLD TRADE CENTER ( ΗΠΑ ΔΙΔΥΜΟΙ ΠΥΡΓΟΙ)

 Δυστύχημα Τεμπών 2003

 ΤΣΟΥΝΑΜΙ ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ 2004

 Φωτιές στην Πελοπόννησο 2007

 ΣΕΝΤΑΙ, ΙΑΠΩΝΙΑ. Μάρτιος του 2011. Σεισμός 9 ρίχτερ και

τσουνάμι 15-20 μέτρων. 10.000 νεκροί, 17.000
αγνοούμενοι

 Πολύνεκρο δυστύχημα στην Εγνατία 2014

ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ
 ΕΓΝΑΤΙΑ
2014

ΠΟΛΥΝΕΚΡΑ ΤΡΟΧΑΙΑ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑΤΑ

ΤΕΜΠΗ
2003
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΣΕ ΜΑΖΙΚΕΣ
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ
Η καταστροφή ανατρέπει
 ψυχικός αυτήν ακριβώς την
αποπροσανατολισμός, ασφάλεια και εμπιστοσύνη
 συναισθηματικό που έχει ο άνθρωπος στον
μούδιασμα, εαυτό του και στον κόσμο
που τον περιβάλλει. Το
 έντονο στρες, καταστροφικό γεγονός
 τρόμος, σφραγίζει ανεξίτηλα την
 οργή, ψυχή των ανθρώπων που το
 ενοχές βιώνουν και συνταράσσει
 θλίψη τα θεμέλια της κοινωνίας
που πλήττει.
Ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις μετά από Μαζική
καταστροφή
 «Γενικευµένο Άγχος»,
 «Φοβικά Συµπτώµατα»,
 «Σωµατοψυχικά και Ψυχοσωµατικά Συµπτώµατα»,
 «Κατάθλιψη»,
 «Χρήση και Κατάχρηση Αλκοόλ»
 «Κατάχρηση άλλων Ναρκωτικών Ουσιών».

Σαν ειδικά µετατραυµατικά σύνδροµα περιγράφονται το

«Άµεσο Μετατραυµατικό Σύνδροµο»,
«Μετατραυµατικό Άγχος»,
«Ειδικές Μετατραυµατικές Φοβίες» όπως π.χ. σεισµοφοβία,
«∆ιαταραχή Στρες Μετά από Ψυχοτραυµατική Εµπειρία» ή
όπως είναι διεθνώς γνωστή PTSD».
 Συμπτώματα Μετατραυματικής αγχώδους διαταραχής-
PTSD
 Στην υπάρχουσα βιβλιογραφία το μετατραυματικό άγχος ορίζεται ως "μια
ψυχολογική αντίδραση που εμφανίζεται ύστερα από βίωση γεγονότων
μεγάλου άγχους που συνήθως χαρακτηρίζεται από :
 Ευερεθιστότητα – θυμός
 Δυσκολία στον ύπνο
 Διαταραχή συγκέντρωσης
 φοβία, αγωνία, διαταραχή πανικού
Iranmanesh et al (2013)

 Flashbacks (αποσυνδετικά επεισόδια αναβιώσεων) αναδρομές,

επαναλαμβανόμενους εφιάλτες και αποφυγή υπενθυμίσεων του συμβάντος"
(Hacker, 2007)
 διασπαστικές διαταραχές,
 διατροφικές διαταραχές
 κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών
ΔΙΑΣΩΣΤΗΣ ΚΑΙ ΜΑΖΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
 Υγειονομικό προσωπικό, άτομα που ασχολούνται με
διασώσεις και επαγγέλματα που έχουν σχέση με
επείγουσα φροντίδα μπορεί να αποτελέσουν
δευτερογενή θύματα μιας καταστροφής.

 Όταν το άτομο βιώνει, γίνεται μάρτυρας ή αντιμετωπίζει

ένα γεγονός, το οποίο συμπεριλαμβάνει πραγματικό ή
επαπειλούμενο θάνατο ή σοβαρό τραύμα ή απειλή για
τη φυσική ακεραιότητα του ίδιου ή άλλων προσώπων, το
γεγονός αυτό θεωρείται τραυματικό. Επίσης, για να
θεωρηθεί το γεγονός τραυματικό, πρέπει η αντίδραση
του ατόμου να περιλαμβάνει έντονο φόβο, απελπισία ή
τρόμο.
ΔΙΑΣΩΣΤΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗ ΑΓΧΩΔΗΣ
ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
Το «έντονο stress», που παρουσιάζεται στους ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ
οδηγεί σε:
 Τάση για συνεχή αφήγηση όλων των λεπτομερειών του
συμβάντος, για ημέρες, εβδομάδες ή μήνες.
 Αισθήματα ενοχής (Μπορούσα να κάνω κάτι
περισσότερο, που δεν το έκανα;)
 Δυσκολία στην δημιουργία δεσμού και σχέσεων
 Αυτοκτονία (ΣΠΑΝΙΑ)
 Η αναβίωση του τραυματικού γεγονότος μπορεί να γίνει με
επαναλαμβανόμενες, παρείσακτες αναμνήσεις του γεγονότος,
με επαναλαμβανόμενα επώδυνα όνειρα με περιεχόμενο το
συγκεκριμένο γεγονός.
 Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν στο άτομο
παραισθήσεις ή ψευδαισθήσεις σχετικά με το συγκεκριμένο
γεγονός.
 Οτιδήποτε θυμίζει στο άτομο το συγκεκριμένο γεγονός μπορεί
να προκαλέσει έντονο άγχος και σωματική ετοιμότητα. Το
άτομο αποφεύγει ερεθίσματα που σχετίζονται με το συμβάν,
καθώς και συζητήσεις για το γεγονός και σκέψεις και
συναισθήματα για το τραύμα. Σε κάποιες περιπτώσεις το
άτομο αδυνατεί να επαναφέρει στη μνήμη του κάποια
σημαντικά στοιχεία του τραυματικού γεγονότος.
 Πολλές φορές παρουσιάζονται δυσκολίες στον ύπνο, ενώ το
άτομο είναι ευερέθιστο και ευαίσθητο στο ξάφνιασμα.
Παρουσιάζει δυσκολίες συγκέντρωσης, υποφέρει από
συναισθήματα ενοχής. Πρόκειται για συμπτώματα που
εμφανίζονται στο άτομο είτε αμέσως μετά το γεγονός ή με
καθυστέρηση κάποιων μηνών. Το τραυματικό γεγονός και όλα
του προκαλεί έχουν ως αποτέλεσμα το άτομο να εμφανίζει
αρνητικές σκέψεις και κακή διάθεση, ενώ δεν μπορεί να
αντλήσει ευχαρίστηση αλλά ούτε και βρίσκει κάποιο
ενδιαφέρον σε πράγματα γύρω του. Δυσκολεύεται να
διατηρήσει στενές διαπροσωπικές σχέσεις και έχει έντονες
συναισθηματικές διακυμάνσεις, τις οποίες το περιβάλλον σε
κάποιες περιπτώσεις δεν μπορεί να ερμηνεύσει.
 Στο μετατραυματικό στρες το μυαλό είναι σαν να παγώνει στο
χρόνο και να μένει σε εκείνο το τραυματικό γεγονός που το
άτομο δεν μπορεί να το επεξεργαστεί, δεν μπορεί να το
εκλογικεύσει, δεν μπορεί να το ξεπεράσει...
ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
ΕΚΤΟΝΩΣΗΣ
ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ
ΚΡΙΣΙΜΩΝ
ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΑΛΑΡΩΣΗΣ
ΤΕΠ
 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ-ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Τ.Ε.Π.
 Κέντρο διαχείρισης κρίσεων με πολλαπλές αρμοδιότητες:
 Αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών,
 Διάγνωση, σταθεροποίηση ασθενών, προώθηση σε άλλα τμήματα,
 Λειτουργία χειρουργείων και μονάδας βραχείας νοσηλείας,
 Επικοινωνία με προνοσοκομειακές – διοικητικές υπηρεσίες,
 Δυνατότητα υποδοχής μεγάλου αριθμού ασθενών (μαζικές
καταστροφές) ή ειδικών περιστατικών (θύματα βιολογικών-χημικών
όπλων, ακτινοβολίας)

 Πρέπει απαραίτητα να διαθέτουν:

 Χώρο διαλογής ασθενών,
 Εξωτερικά ιατρεία,
 Θάλαμο παρακολούθησης – βραχείας νοσηλείας,
 Θάλαμο αναζωογόνησης.
ΔΙΑΛΟΓΗ
 Η λέξη Διαλογή ή διεθνώς Triage προέρχεται από το
γαλλικό ρήμα Trier που σημαίνει διαλέγω - ταξινομώ.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

 Πρώτη φορά
εφαρμόστηκε από τον
γιατρό του στρατού του
Ναπολέοντα Dominique
Jean Larrey ο οποίος
εισήγαγε για πρώτη φορά
την διαλογή κατά την
διάρκεια του πολέμου.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
 Ο όρος triage χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον 1ο
Παγκόσμιο Πόλεμο από τον Γαλλικό Στρατό όπου
συγκέντρωναν τους τραυματίες στον σταθμό πρώτων
βοηθειών στα μετόπισθεν.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΙΑΛΟΓΗΣ
 Διαλογή στην καθημερινή δράση
(Επείγουσα φροντίδα)
 Διαλογή σε μαζικά συμβάντα
 Διαλογή σε μαζική καταστροφή
 Διαλογή στρατιωτική
 Διαλογή σε ειδικές καταστάσεις
 Οι ασθενείς που προσκομίζονται ή προσέρχονται στο
Τ.Ε.Π. διεθνώς ταξινομούνται σε τέσσερις ή πέντε κλινικές
κατηγορίες σύμφωνα με το χρωματικό φάσμα του
ουράνιου τόξου (κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο και
μπλε)
 Η ταξινόμηση των ασθενών στην κάθε κατηγορία γίνεται
με βάση τα κύρια συμπτώματα τους και όχι τη διάγνωση.
Στην Ελλάδα, η κατηγοριοποίηση των ασθενών που
προσέρχονται στο Τ.Ε.Π., ακολουθεί την πεντάβαθμη
κλίμακα, η οποία έχει αναπτυχθεί από την Βρετανική
Εταιρεία Ατυχημάτων και Επείγουσας Ιατρικής (British
Association of Accident and Emergency Medicine).
ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
 Κόκκινη κατηγορία. Ασθενείς που χρήζουν άμεσης
αναζωογόνησης (immediate resuscitation). Η κατάσταση
των ασθενών αυτών χαρακτηρίζεται σαν κατεπείγουσα
και απαιτεί άμεση αναζωογόνηση σε χρόνο μηδέν.
Τέτοιες καταστάσεις είναι η καρδιακή ανακοπή, η οξεία
απόφραξη αεροφόρων οδών, οι τραυματίες σε
κατάσταση shock, οι πολυτραυματίες με σοβαρά
τραύματα ή εγκαύματα και η αιφνίδια μαζική απώλεια
συνείδησης.
ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
 Πορτοκαλί κατηγορία. Πρόκειται για ασθενείς των
οποίων η κατάσταση χαρακτηρίζεται σαν υπέρ-
επείγουσα (very- urgent). Οι ασθενείς αυτοί είναι βαριά
πάσχοντες ή τραυματίες, που η ζωή τους δεν είναι σε
άμεσο κίνδυνο, αλλά απαιτούν επείγουσα αξιολόγηση
και αντιμετώπιση σε χρόνο 10΄. Ανάλογες καταστάσεις
είναι η σοβαρή δύσπνοια, το οξύ προκάρδιο άλγος, η
υπογλυκαιμία, η δηλητηρίαση με απώλεια συνείδησης,
το κώμα με κλίμακα Γλασκώβης <9, οποιοσδήποτε
έντονος πόνος και η ασθματική κρίση.
ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
 Κίτρινη κατηγορία. Πρόκειται για ασθενείς των οποίων η
κατάσταση χαρακτηρίζεται σαν επείγουσα (urgent). Οι
ασθενείς αυτοί αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα
αλλά η κατάσταση της υγείας τους χαρακτηρίζεται
σταθερή και απαιτείται διαγνωστική και θεραπευτική
προσέγγιση στα επόμενα 30-60΄. Στην κατηγορία αυτή
αναφέρονται: υψηλός πυρετός, εκτεταμένες ή υψηλού
κινδύνου εκδορές, οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια,
οξεία σύγχυση, οξεία σκωληκοειδίτιδα, οξείες
ψυχιατρικές καταστάσεις, τραύματα οφθαλμών, οξεία
ισχαιμία άκρων.
ΠΡΑΣΙΝΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
 Πράσινη κατηγορία. Πρόκειται για ασθενείς των οποίων
η κατάσταση χαρακτηρίζεται σαν ημι- επείγουσα
(standard). Ο απαιτούμενος χρόνος αντιμετώπισης είναι
συνήθως 60-120΄ και αναφέρεται σε επώδυνες μη
απειλητικές για τη ζωή βλάβες, όπως είναι οι
μικροτραυματισμοί και οι εκδορές.
ΜΠΛΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
 Μπλε κατηγορία. Πρόκειται για ασθενείς των οποίων η
κατάσταση χαρακτηρίζεται σαν μη επείγουσα (non-
urgent). Οι ασθενείς αυτοί δεν κρίνονται σαν επείγοντα
περιστατικά και ο απαιτούμενος χρόνος αντιμετώπισης
είναι 120-240΄ ή κρίνεται πιο σωστό να απευθυνθούν
στα αντίστοιχα τακτικά εξωτερικά ιατρεία ή σε Ιατρεία
Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης. Τέτοια περιστατικά είναι
ασθενείς με χρονίζοντα συμπτώματα χωρίς υποτροπή,
συνταγογραφήσεις και γνωματεύσεις.
ΔΙΑΛΟΓΗ ΣΤΟ ΤΕΠ
Γίνεται από έμπειρο ή ειδικευμένο νοσηλευτικό
προσωπικό του Τ.Ε.Π., σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο
(Triage), βάσει πρωτοκόλλων διαλογής (Triage
protocols) και η διαδικασία περιλαμβάνει:
1. την λήψη ιστορικού Διαλογής από τον ίδιο τον ασθενή
ή τον συνοδό του (ατομικά στοιχεία του ασθενή, κύριο
σύμπτωμα, παρούσα νόσος, φάρμακα κ.ά.),
2. την Λήψη και Εκτίμηση των Ζωτικών Σημείων
(αναπνοές, σφυγμός, αρτηριακή πίεση,
θερμοκρασία,επίπεδο συνείδησης).
ΔΙΑΛΟΓΗ ΣΤΟ ΤΕΠ
 Τα στοιχεία καταγράφονται σε ειδικό έντυπο δελτίο
διαλογής του ασθενούς (Triage Record) και ο ασθενής
κατατάσσεται ανάλογα με την βαρύτητα της κατάστασής
του σε επίπεδα προτεραιότητας (priority levels).
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ
Προτεραιότητα Θεραπεία Περιγραφή Χρώμα

1 1 Άμεση Κόκκινο

2 2 Επείγουσα Κίτρινο

3 3 Καθυστερημένη Πράσινο

1/ Μένει 4 Αναμονή Μπλε

Νεκρός Νεκρός Νεκρός Μαύρο

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΣΤΟ ΤΕΠ
 Κυρίως εφαρμογή σε Μ. Βρετανία, Καναδά ΗΠΑ.
 1980 Η.Π.Α. εφαρμογή της διαλογής στο ΤΕΠ από όλα τα
νοσοκομεία που είχαν συμβληθεί με τους ασφαλιστικούς
οργανισμούς Medicare και Medicaid, μέσω του νόμου
EMTALA (Emergency Medical Treatment and Αctive Labor
Act).
Επίπεδο Ταξινόμησης Αριθμητικός Επιθυμητός Χρωματικός
Κωδικός Χρόνος για Ιατρική Κωδικός
(Βαθμίδα Εξέταση (σε min)
Διαλογής)

Ανάνηψη 1 Αμέσως Κόκκινο

Κατεπείγον 2 10 Πορτοκαλί

Επείγον 3 30 Κίτρινο

Σχετικά Επείγουσα 4 60 Πράσινο

Κατάσταση

Μη Επείγουσα 5 120 Γαλάζιο

Κατάσταση
ΡΟΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΑ Τ.Ε.Π.
 ΑΡΧΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΣΘΕΝΗ
 Airway: Εξασφάλιση αεραγωγού – ανάγκη ενδοτραχειακής
διασωλήνωσης, τοποθέτηση στοματοφαρυγγικού αεραγωγού,
χειρισμός ανάσπασης κάτω γνάθου (προσοχή σε τραύματα
του αυχένα)
 Breathing: κίνδυνος αναπνευστικής ανακοπής σε <10
αναπνοές, συνεχής παρακολούθηση σε >20, εκτίμηση
αναπνευστικής προσπάθειας, έλεγχος για συριγμό, ρόγχο,
εφαρμογή οξυμετρίας, χορήγηση υψηλής συγκέντρωσης Ο2
 Circulation: μέτρηση καρδιακής συχνότητας – Α.Π., ένταση
σφυγμού, εκτίμηση περιφερικής αγγείωσης (χείλη-νύχια)
 Disability-Exposure: κλίμακα Γλασκώβης, μέγεθος κόρης
οφθαλμού – αντίδραση στο φως, μέτρηση σακχάρου αίματος,
ερύθημα, τραύμα, υποθερμία.
 ΛΗΨΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ
 Από ασθενή ή συνοδούς (προσπάθεια διερεύνησης
ακρίβειας γνώσεων συνοδού)
 Οξύ ή χρόνιο πρόβλημα υγείας – έχει αναζητήσει στο
παρελθόν ο ασθενής ιατρική βοήθεια για το ίδιο
πρόβλημα;
 Ποια συμπτώματα ακριβώς αναφέρονται, πότε
πρωτοεμφανίσθηκαν, πώς εξελίχθηκαν
 Άλλα χρόνια προβλήματα υγείας που πιθανώς
σχετίζονται με το παρόν πρόβλημα
 Οικογενειακό ιστορικό
 Εκτίμηση συνολικής εικόνας ασθενή – αξιολόγηση
προσπάθειας απόκρυψης στοιχείων
ΘΑΛΑΜΟΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ (1)
ΘΕΣΕΙΣ-ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ
Τ.Ε.Π.
 ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
 Έκθεση σε αερογενείς λοιμώξεις: χρήση μάσκας, απομόνωση
ασθενή
 Έκθεση σε αιματογενείς λοιμώξεις: χρήση γαντιών, προσοχή
σε αιχμηρά αντικείμενα
 Το αποτέλεσμα της έκθεσης εξαρτάται από:
- τον τύπο έκθεσης,
- την κατάσταση του ασθενή,
- την ανοσία του προσωπικού,
- τη λήψη έγκαιρων και αποτελεσματικών μέτρων
 Έκθεση σε βία: ψυχιατρικοί ασθενείς, σύνδρομο στέρησης,
άνοια, υπερκαπνία, υπογλυκαιμία
- κλήση σε βοήθεια, χρήση ελάχιστης δυνατής βίας,
- διαφύλαξη ασφάλειας προσωπικού και ασθενών,
- φυσικός περιορισμός, χορήγηση φαρμακευτικής καταστολής
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΟΛΥΤΡΥΜΑΤΙΑ
 Κλειδί για τη σωστή διαχείριση του πολυτραυματία
αποτελεί η έγκαιρη διάγνωση, η άμεση εφαρμογή
τεχνικών υποστήριξης αμέσως κατά την άφιξη του
τραυματία στο ΤΕΠ.
 Η σωστή διαχείριση του πολυτραυματία προϋποθέτει τα
εξής: σωστός ασθενής ,σωστό νοσοκομείο , σωστή
ώρα.
 Το χρονικό διάστημα της πρώτης ώρας (χρυσής ώρας)
μετά τον τραυματισμό είναι καθοριστικό για την
αποκατάσταση των βλαβών που προήλθαν από την
απώλεια αίματος.
ΔΟΜΗ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ

 Διαθεσιμότητα όλων των ειδικοτήτων

 Διαθεσιμότητα αξονικού τομογράφου και
αγγειογραφικού τμήματος
 ΜΕΘ
 Υποστηρικτικές ειδικότητες
ΔΟΜΗ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ
 Ομάδα τραύματος σε 24ωρη ετοιμότητα
 Σύστημα άμεσης ειδοποίησης
 Σύστημα καταγραφής αποτελεσμάτων
 Υποδομή φυσικής αποκατάστασης πολυτραυματία
Ομάδα τραύματος
 Η υποδοχή ενός πολυτραυματία γίνεται στο Τμήμα
Επειγόντων Περιστατικών.
 Γενικός χειρουργός (συντονιστής)
 Επιπλέον γενικοί χειρουργοί (τουλάχιστον 1)
 Ειδικευμένοι νοσηλευτές (τουλάχιστον 2)
 Αναισθησιολόγος
 Νευροχειρουργός
 Ορθοπεδικός
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
 Πρώτη η υποστήριξη ζωτικών λειτουργιών
 Οργανωμένη αντιμετώπιση σύμφωνα με τον συντονιστή
 Ο συντονιστής δεν εμπλέκεται σε επεμβατικές πράξεις
 Οι ειδικότητες εμπλέκονται κατά σειρά επικινδυνότητας
των τραυμάτων
 ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ
ΠΟΛΥΤΡΑΥΜΑΤΙΑ

Τομείς υψηλής Τομείς χαμηλής

προτεραιότητας προτεραιότητας

 Αεραγωγός / αναπνοή  Νευρολογικός

 Καταπληξία / εξωτερική  Κοιλιακός
αιμορραγία  Καρδιακός
 Επικείμενη εγκεφαλική  Μυοσκελετικός
αιμορραγία  Τραυματισμός μαλακών ιστών
 Αυχενική μοίρα ΣΣ
Βασικές αρχές στην αντιμετώπιση του
πολυτραυματία στα ΤΕΠ

 Αντιμετωπίστε πρώτα τη μεγαλύτερη απειλή για τη

ζωή
 Η έλλειψη της διάγνωσης δεν θα πρέπει ποτέ να
παρακωλύει την εφαρμογή της ενδεικνυόμενης
θεραπείας
 Το λεπτομερές ιστορικό δεν είναι απαραίτητο για να
ξεκινήσει η αξιολόγηση ενός πολυτραυματία
 Ειδικές αρχές που διέπουν διαχείριση του
πολυτραυματία στο ΤΕΠ

 Οργανωμένη προσέγγιση της ομάδας

 Προτεραιότητες
 Θεραπεία πριν την διάγνωση
 Λεπτομερής εξέταση
 Συχνή επαναξιολόγηση
 Παρακολούθηση
Σημεία που πρέπει να θέτουν σε επιφυλακή τον
νοσηλευτή των ΤΕΠ είναι:

 ήπιο άγχος που σταδιακά μετατρέπεται σε σύγχυση

 ταχύπνοια μετατρεπόμενη σε εργώδη και ταχεία
αναπνοή
 ταχυκαρδία που επιδεινώνεται
 περιφερικός σφυγμός που ολοένα και εξαφανίζεται
 κυάνωση
 υποθερμία
ΑΡΧΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ
 Μόλις ο πολυτραυματίας φτάσει στο τμήμα των
επειγόντων πρέπει να ελεγχθεί:
 Εάν μπορεί να μιλήσει. Στην περίπτωση αυτή , ο
αεραγωγός είναι ανοιχτός κα υπάρχει αναπνοή. Ο
εγκαυματίας μπορεί να επιδεινώσει την κατάστασή του
ξαφνικά ενώ έχει σταθεροποιηθεί.
 Οι ενέργειες που περιγράφονται παρακάτω είναι
ταξινομημένες με βάση την σπουδαιότητά τους χρονικά
αλλά στην πραγματικότητα εκτελούνται ταυτόχρονα.
Εάν δεν μπορεί να μιλήσει και δεν έχει συνείδηση
τότε ακολουθούνται τα εξής (ABCDE):

 A I R W A Y: έλεγχος αεραγωγού και διατήρηση αυτού

ανοιχτού. Ταυτόχρονα έλεγχος της ΑΜΣΣ
 B R E A T H I N G: έλεγχος αναπνοής
 C I R C U L A T I O N: έλεγχος της κυκλοφορίας του
αίματος και τυχόν αιμορραγίας
 D I S A B I L I T Y/ N E U R O L O G I C A L S T A T U
S: έλεγχος της νευρολογικής κατάστασης με εστίαση στο
επίπεδο συνείδησης
 E X P O S U R E/ E N V I R O N M E N T A L C O N T R
O L : Έλεγχος του περιβάλλοντος του ασθενούς
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ
ΔΙΑΛΟΓΗ

 Δυνατή η καθυστερημένη αντιμετώπιση

 Κατάγματα προσώπου, κακώσεις ουρήθρας, άλλα κατάγματα
 Απαιτούν αντιμετώπιση μέσα σε λίγες ώρες
 Διάτρηση κοίλων σπλάχνων, επιπεπλεγμένα κατάγματα,
ισχαιμικά άκρα
 Επείγοντα (απαιτούν άμεση αντιμετώπιση-κατά την
πρώτη ώρα)
 Συνεχιζόμενη αιμορραγία, ενδοκρανιακά αιματώματα
 Εξαιρετικά επείγοντα (απαιτούν αντιμετώπιση μέσα
στα πρώτα λεπτά)
 Απόφραξη αεραγωγού, υπό τάση πνευμοθώρακας
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΤΕΠ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ

 Ακινητοποίηση ΑΜΣΣ
 Ελεγχος-εξασφάλιση αεραγωγού
 Έλεγχος αναπνευστικής λειτουργίας
 Καταγραφή ζωτικών σημείων
 Εξασφάλιση δύο ενδοφλεβίων γραμμών
 Χορήγηση κρυσταλλοειδών διαλυμάτων
 Έλεγχος για εξωτερική ή εσωτερική αιμορραγία
 Έλεγχος για μεγάλα κατάγματα
ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

 Ακτινογραφία ΑΜΣΣ
 Ακτινογραφία Θώρακος
 Ακτινογραφία λεκάνης
Ο ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΜΟΝΟ ΕΑΝ ΚΑΙ ΟΤΑΝ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ
ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΘΕΙ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΑ
ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑΣ ΣΤΟ ΤΕΠ
 Αξιολόγηση μηχανισμού
 Αξιολόγηση ζωτικών σημείων
 Κλινική εξέταση
 Περιτοναϊκή παρακέντηση και διαγνωστική πλύση
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ
 Αξιολόγηση εγκεφαλικής λειτουργίας
 Επίπεδο συνείδησης
 Λεκτική λειτουργία
 Αντίδραση στον πόνο
 GCS
 Κλινική εξέταση
 Αξονική τομογραφία
ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΤΡΑΥΜΑΤΑ
 Κλειστά τραύματα
 Τροχαία
 Πτώσεις
 Διατιτραίνοντα τραύματα
 Πρώτη αιτία θανάτου στις νεαρές ηλικίες
 Τεράστιο οικονομικό κόστος στο σύστημα υγείας
 Σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις
ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ ΚΑΙ ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ
 Περίπου 50 περιστατικά / 1 εκατ. Κατοίκους
 Μεγάλο ποσοστό μακροχρόνιας αναπηρίας
 Μεγάλο κόστος νοσηλείας
 Σε 1/3 των ασθενών δεν υπάρχει υποψία κατά την άφιξη
στο ΤΕΠ
Αλγόριθμος ABCDE
 A: airway: αεραγωγός
 B: Breathing: αναπνοή
 C: Circulation: κυκλοφορία
 D: Disability: εκτίμηση νευρολογικής βλάβης
 E: Exposure: αφαίρεση ενδυμάτων για πλήρη εξέταση
Αεραγωγός

 Εκτίμηση ανάγκης
διασωλήνωσης
 Έλεγχος θέσης,
βατότητας και
στερέωμα τεχνητού
αεραγωγού
 Μέτρα προστασίας
αυχενικής μοίρας
σπονδυλικής στήλης
Αερισμός
 Συχνότητα και βάθος αναπνοών σε αυτόματη αναπνοή
 Συνθήκες αερισμού στον αναπνευστήρα
 Έλεγχος για ομότιμη έκπτυξη ημιθωρακίων, κυάνωση,
υποδόριο εμφύσημα
 Εκτίμηση πιθανότητας πνευμοθώρακα
Κυκλοφορία
 Εκτίμηση καρδιακού ρυθμού και καρδιακής συχνότητας
 Μέτρηση αρτηριακής πίεσης
 Ψηλάφηση περιφερικών σφύξεων και στα τέσσερα άκρα
 Τοποθέτηση και έλεγχος περιφερικών και κεντρικών
καθετήρων
 Χορήγηση υγρών
Νευρολογική εκτίμηση
 Κόρες οφθαλμών (μέγεθος και αντίδραση στο φως)
 Αντίδραση στα επώδυνα ερεθίσματα
 Κλίμακα Γλασκώβης
Έκθεση (πλήρης επισκόπηση)

 Αφαίρεση όλων των

ενδυμάτων για
εξέταση όλου του
σώματος
 Προστασία από
υποθερμία
Είδη κακώσεων
 Κακώσεις κεφαλής
 Κακώσεις προσώπου
 Κακώσεις σπονδυλικής στήλης
 Κακώσεις θώρακα
 Κακώσεις κοιλίας
 Κακώσεις ερειστικού συστήματος
Επιπλοκές πολυτραυματία

 Διαταραχές πήξης
 Οξέωση Τριάδα θανάτου
 Υποθερμία
 Σύνδρομο διαμερίσματος
 Επιδείνωση εγκεφαλικού οιδήματος – εγκολεασμός
 Σύνδρομο σύνθλιψης
 Σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας
 Πολυοργανική ανεπάρκεια
 Σήψη