Bahagian Pendidikan Islam

UNIT PROGRAM j-QAF

SEKTOR OPERASI PENDIDIKAN ISLAM
GARIS PANDUAN
Pelaksanaan Program
j-QAF

Disediakan Oleh :
Bahagian Pendidikan Islam
Kementerian Pendidikan Malaysia
 KANDUNGAN BUKU GARIS PANDUAN
PELAKSANAAN PROGRAM j-QAF
1. Falsafah Pendidikan Kebangsaan dan
Falsafah Pendidikan Islam
2. Kata Pengantar oleh KPPM
3. Kata aluan oleh Pengarah BPI
4. Pendahuluan
5. Latar belakang
6. Konsep Program j-QAF
7. Objektif Program j-QAF
8. Kepentingan Program j-QAF
Bahagian Pendidikan Islam KPM
1. Pelaksanaan Program j-QAF di
Sekolah Rendah
2. Model-model Program j-QAF
3. Penjadualan
4. Pelaksanaan Program j-QAF di
Pendidikan Khas
5. Pengurusan Kurikulum dan
kokurikulum Program j-QAF
6. Panduan Penyelaras j-QAF
7. Pekeliling dan Surat Siaran berkaitan
pelaksanaan Program j-QAF
 LATAR BELAKANG
Punca Kuasa Pelaksanaan Program j-QAF
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil.13/2004 bertarikh 30 Disember
2004 : Pelaksanaan Program j-QAF di Sekolah Rendah.

Surat Siaran Bil.35/2012 bertarikh 21 Disember 2012 :

Perluasan Program j-QAF Semua Sekolah Rendah Tahun 2013.

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil.2/2015 bertarikh 4 Februari 2015 :

Pelaksanaan Norma Baharu Guru Pendidikan Islam di Sekolah
Rendah Kementerian Pendidikan Malaysia.
Bahagian Pendidikan Islam KPM
 PELAKSANAAN DI SK & SJK

PEMULIHAN
SK
JAWI
TASMIK

BAHASA
SJK ARAB

KHATAM BESTARI
AL-QURAN SOLAT

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 JENIS SEKOLAH YANG TERLIBAT

Catatan : Sekolah Sukan dan Sekolah Bimbingan Jalinan Kasih - 2017

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 OBJEKTIF
Menerangkan perubahan Pelaksanaan Program j-QAF berdasarkan SPI Bil 2/2015.

Anjakan objektif Program j-QAF daripada objektif asal. Semua murid Islam Tahun Enam sekolah
rendah akan dapat :

1 - menguasai bacaan dan tulisan Jawi ;

2 - menguasai bacaan dan khatam al-Quran ;

3 - menguasai kemahiran asas Bahasa Arab ; dan

4 - menguasai wudhuk dan menunaikan solat dengan sempurna dari segi bacaan dan perbuatan.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PELAKSANAAN MODUL

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL-MODEL PROGRAM j-QAF
Model Pemulihan Jawi

1
Model Khatam
Model Bestari
Solat 5 2 al-Quran

Mata Pelajaran
Bahasa Arab 4 3 Model Tasmik

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Pengukuhan
Program j-QAF

Kelab Persatuan

Kelab Jawi Aktiviti Persatuan

& Khat Bahasa Arab
KLaQ
KBJ
Ihtifal j-QAF

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL PEMULIHAN JAWI
TUJUAN ●
Memulihkan keciciran murid dalam jawi

●
Murid Tahun 2 hingga Tahun 6
SASARAN ●
Dipilih melalui Ujian Diagnostik pada awal tahun

●
Bentuk kem – dimasukkan dalam takwim
2 kali setahun – di luar waktu persekolahan
PELAKSANAAN
●

●
Menggunakan Modul Kem Cemerlang Jawi (KCJ).
●
2015 dijalankan secara rintis.

RUJUKAN ●
Panduan Pelaksanaan Kem Cemerlang Jawi

●
Dilaksanakan semasa kem
PENILAIAN ●
Terlibat Pentaksiran Sumatif kendalian BPI bersama murid arus perdana

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL KHATAM AL-QURAN
●
Memastikan semua murid Islam khatam al-Quran di peringkat sekolah
TUJUAN rendah

●
Menggunakan pendekatan talaqi dan musyafahah secara kolaboratif.
●
Dilaksanakan dalam waktu Pendidikan Islam mengikut agihan yang ditetapkan :
PELAKSANAAN ●
Dilaksanakan dalam setiap waktu Asuhan Tilawah al-Quran.
●
3 waktu sepanjang tahun di SK.
●
2 waktu di Tahap 1 dan 3 waktu di Tahap 2 bagi SJK.

●
Pihak pentadbir perlu memastikan pelaksanaan P&P oleh Guru Pendidikan Islam (GPI) menggunakan kaedah talaqi
dan musyafahah dipatuhi. Guru tidak dibenarkan menjadi guru ganti pada waktu P&P kolaboratif berlangsung.
Sekiranya salah seorang guru tiada di sekolah, pihak pentadbir perlu menyediakan guru ganti pada waktu P&P
PEMATUHAN
●

kolaboratif tersebut.
●
Guru dikehendaki menyediakan dan mencatat rekod pencapaian bacaan murid serta boleh dikemukakan apabila
diminta.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL TASMIK
Dilaksanakan
bermula minggu Pengisian Tasmik adalah seperti berikut :
pertama
persekolahan
Iqra’ (bagi Penerusan Tadarus
Setiap kelas dikehendaki melaksanakan al-Quran bacaan
murid yang setelah
2 waktu Tasmik dan dikira sebagai waktu (Konsep sukatan &
belum merekod
murid
mengajar rasmi guru dan dimasukkan dalam Tajwid
menguasai bacaan khatam
Jadual Waktu Persendirian guru. Berwarna);
al-Quran); murid; al-Quran

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL TASMIK
Sekiranya salah seorang guru tiada di sekolah, pihak
pentadbir perlu menyediakan guru ganti pada waktu
• Contoh RPH Tasmik
P&P kolaboratif tersebut.
Tajuk : Tasmik
Tarikh :
Guru dikehendaki menyediakan rekod pencapaian Masa :
bacaan murid dan boleh dikemukakan apabila Kelas :
diminta. Bil. Murid :
Objektif :
Refleksi :
 
Guru perlu menyediakan Rancangan Pengajaran
Harian (RPH) bagi setiap P&P Tasmik

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MATA PELAJARAN BAHASA ARAB

Bahasa Arab merupakan mata pelajaran elektif di sekolah kebangsaan yang ditawarkan dalam KSSR
dengan peruntukan masa 90 minit seminggu seperti mana yang terkandung dalam Surat Panduan
Melaksanakan Modul Elektif di Semua Sekolah Kebangsaan (SK) bertarikh 3 Januari 2011.

Murid-murid yang terlibat dengan Program j-QAF hendaklah mengambil mata pelajaran Bahasa Arab
sekiranya tidak mengambil mata pelajaran elektif yang lain.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL BESTARI SOLAT
Model Bestari Solat bertujuan untuk memastikan murid dapat berwuduk dan menunaikan solat
dengan sempurna dari segi bacaan dan perbuatan. Dilaksanakan dalam bentuk Modul Kem
Bestari Solat (KBS) yang dirancang dan dimasukkan dalam takwim sekolah.

Aktiviti ini dilaksanakan secara intensif di satu tempat khas mengikut kesesuaian sesebuah
sekolah di luar waktu persekolahan.

Model ini dilaksanakan kepada semua murid Islam sebanyak 2 kali setahun dengan merujuk
kepada Buku Panduan Pelaksanaan Modul Kem Bestari Solat.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENJADUALAN (1)
Kolaboratif Pendidikan Islam di SK, SK ASLI, SABK, Model Khas Dan K9

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENJADUALAN (2)
Kolaboratif Pendidikan Islam di SJK (C) dan SJK (T) Tahap Satu

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENJADUALAN (3)
Kolaboratif Pendidikan Islam di SJK (C) dan SJK (T) Tahap Dua

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENGURUSAN PROGRAM j-
QAF
Memperkasa Program j-QAF

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENGURUSAN PROGRAM j-QAF
Program j-QAF merupakan program KPM

Program j-QAF sebagai satu usaha memperkasa Pendidikan Islam di sekolah

Kekeliruan timbul apabila menganggap Program j-QAF adalah program JPN atau PPD atau PANITIA

Penyelaras j-QAF perlu dilantik dan dimasukkan dalam Jawatankuasa Kurikulum Sekolah bagi
menyelaras aktiviti Program j-QAF.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PROGRAM j-QAF DALAM
ORGANISASI SEKOLAH
GURU BESAR

GPK PENTADBIRAN GPK HEM GPK KOKU

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENGURUSAN FAIL PROGRAM j-QAF
Penyelenggaraan fail-fail panitia sangat
penting bagi memastikan pengurusan
sistem fail teratur. Berikut panduan
pengurusan fail Program j-QAF :
Fail Pengurusan Perlu diselenggara semua Disimpan ditempat Menggunakan kod
Program j-QAF berada minit atau laporan mesyuarat, yang selamat dan
surat menyurat dan rekod-rekod sistem fail yang
dalam sistem fail berkaitan dengan Program j- mudah untuk
Panitia Pendidikan QAF seiring dengan fail diperolehi sekiranya telah ditetapkan
Islam. Panitia Pendidikan Islam. diperlukan. oleh pihak sekolah.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PERANAN PENYELARAS PROGRAM j-QAF
Merancangkan
Memastikan Model
aktiviti sepanjang
& Modul Program
tahun Program
j-QAF dilaksanakan j-QAF

Bekerjasama Memastikan
dengan semua pelaksanaan aktiviti
Bahagian Pendidikan Islam KPM yang telah dirancang
 BILIK & MAKMAL j-QAF
Penyelaras j-
QAF

Memastikan bilik
dan makmal j-QAF
Membentuk
kondusif. jawatankuasa.

Menyediakan Mengurus
laporan inventori bilik dan
penggunaan. makmal.

Menyediakan jadual
pengunaan bilik dan
makmal.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENGURUSAN PROGRAM j-QAF
PENDIDIKAN KHAS

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Konsep Program j-QAF
Di Pendidikan Khas
Program j-QAF di Pendidikan Khas adalah suatu usaha memperkasakan
Pendidikan Islam di Pendidikan khas bagi murid Pembelajaran. Program ini
memberi penekanan khusus dalam pengajaran dan pembelajaran al-Quran
menggunakan Modul Kaedah Iqra’ dan Pengajaran dan Pembelajaran Fardhu
Ain menggunakan Modul Amali Solat dilaksanakan di peringkat sekolah
rendah. Modul-modul ini telah diubahsuai mengikut tahap penguasaan murid
berkeperluan khas. Pelaksanaannya menggunakan peruntukan jadual waktu
sedia ada dan penambahan waktu di kelas Pendidikan Islam di Pendidikan
Khas. Sama seperti di aliran perdana.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Objektif Program j-QAF
Di Pendidikan Khas
Murid dapat :
1. Membaca ayat-ayat pendek berpandukan buku Iqra’.
2. Menguasai bacaan buku Iqra’ 1 – 6 setelah tamat sekolah rendah.
3. Mengetahui dan melakukan perbuatan berwuduk.
4. Menyebut dan membaca bacaan dalam solat.
5. Mengetahui dan melakukan perlakuan dalam solat.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Kepentingan Program j-QAF
Di Pendidikan Khas

Program ini amat penting dilaksanakan di Program Pendidikan

Khas Integrasi sebagai usaha untuk memperkasakan
penguasaan bacaan al-Quran dan Amali Solat di kalangan
murid berkeperluan khas. Mereka juga perlu diberi kemahiran
tersebut seiring dengan murid-murid di aliran perdana supaya
dapat dihayati dan diamalkan di dalam kehidupan seharian.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Kategori Program j-QAF
Di Pendidikan Khas

1. Program j-QAF Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran.

2. Program j-QAF Pendidikan Khas Bermasalah Penglihatan.

3. Program j-QAF Pendidikan Khas Bermasalah Pendengaran.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Modul-Modul Program j-QAF
Di Pendidikan Khas

 Bermasalah Pembelajaran

1. Modul P&P Kaedah Iqra’.

2. Modul P&P Amali Solat

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Modul-Modul Program j-QAF
Di Pendidikan Khas

 Bermasalah Penglihatan
 Semua Modul Modifikasi dari Aliran Perdana.
1. Modul P&P Pelajaran Jawi
2. Modul P&P Tilawah al-Quran
3. Modul P&P Bahasa Arab
4. Modul P&P Amali Solat

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Modul-Modul Program j-QAF
Di Pendidikan Khas

 Bermasalah Pendengaran
 Semua Modul Modifikasi dari Aliran Perdana.
1. Modul P&P Pelajaran Jawi
2. Modul P&P Tilawah al-Quran
3. Modul P&P Amali Solat

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Sasaran

Murid Islam di Program Pendidikan Khas Integrasi (PPKI) Sekolah

Rendah (Bermasalah Pembelajaran), Sekolah Kebangsaan Pendidikan
Khas (SKPK) Bermasalah Penglihatan dan Bermasalah Pendengaran

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Pelaksanaan Program j-QAF Di
Pendidikan Khas Berasaskan KSSR

Bermasalah Pembelajaran
1. Agihan Waktu.
 Guru j-QAF diberi waktu mengajar 6 waktu seminggu bagi satu
kelas.
 3 P&P Kaedah Iqra’ ( 2 P&P dan 1 Tasmik) 2 Ulum Syariah (1
ulum, 1 amali) dan 1 Pelajaran Jawi

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Pelaksanaan Program j-QAF Di
Pendidikan Khas Berasaskan KSSR

Bermasalah Pendengaran
1. Agihan Waktu.
 Guru j-QAF diberi waktu mengajar 6 waktu seminggu bagi satu
kelas.
 3 P&P Kaedah Iqra’ ( 2 P&P dan 1 Tasmik) 2 Ulum Syariah (1
ulum, 1 amali) dan 1 Pelajaran Jawi

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Pelaksanaan Program j-QAF Di
Pendidikan Khas Berasaskan KSSR

Bermasalah Penglihatan
1. Agihan Waktu.
 Guru j-QAF diberi waktu mengajar 6 waktu seminggu bagi satu
kelas.
 3 P&P Kaedah Iqra’ ( 2 P&P dan 1 Tasmik) 2 Ulum Syariah (1
ulum, 1 amali) dan 1 Pelajaran Jawi.
 3 masa Bahasa Arab (berasingan dengan Pend.Islam)

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 CONTOH JADUAL WAKTU KELAS
PELAKSANAAN PROGRAM j-QAF DI
PENDIDIKAN KHAS
740 810 840 910 940 1010 1030 1100 1130 1200 1230

ISNIN Tilawah al-Quran R

SELASA E Ulum Amali

Syariah

RABU H

KHAMIS Pend. A
Jawi

JUMAAT Tasmik T

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PERANAN DAN TANGGUNGJAWAB
GURU j-QAF DI PENDIDIKAN KHAS
1. Guru j-QAF di Pendidikan Khas adalah menjadi ahli jawatankuasa
Panitia Pendidikan Islam sekolah.
2. Guru j-QAF di Pendidikan khas bekerjasama melaksanakan Kem
Bestari Solat di aliran perdana.
3. Guru j-QAF di Pendidikan khas bekerjasama melaksanakan Tasmik
di aliran perdana.(1 Jam seminggu) sahaja.
4. Guru j-QAF perlu dikecualikan daripada pelaksanaan Tasmik di
aliran perdana sekiranya terdapat aktiviti di Pendidikan Khas.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Harapan Bahagian Pendidikan Khas

Adalah menjadi harapan Bahagian Pendidikan Khas (BPK) agar para

pendokong memahami hasrat program ini dan mematuhi garis panduan
yang ditetapkan oleh pihak BPK. Program j-QAF di Pendidikan Khas
boleh berfungsi sebagai tonggak baru dalam mempertingkat dan
memperkasakan penguasaan Pendidikan Islam dalam Pendidikan Khas
untuk membina jati diri insan mukmin murid berkeperluan khas ini.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Contoh P&P Kaedah Iqra’

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Jumlah SPK dan PPKI Yang Telah Melaksanakan
Program j-QAF di Pendidikan Khas 2014
Bil. NEGERI BIL. KELAS JUM. MURID BIL.SEKOLAH
1 PERLIS 10 62 3
2 KEDAH 46 257 11
3 PULAU PINANG 71 332 16
4 PERAK 97 483 25
5 SELANGOR 151 847 33
6 WILAYAH PERSEKUTUAN KUALA LUMPUR 55 240 11
7 WILAYAH PERSEKUTUAN PUTRAJAYA 8 43 2
8 NEGERI SEMBILAN 83 433 21
9 MELAKA 30 145 8
10 JOHOR 58 291 18
11 PAHANG 47 265 12
12 TERENGGANU 36 282 10
13 KELANTAN 37 232 11
14 SABAH 20 79 6
15 WILAYAH PERSEKUTUAN LABUAN 7 38 1
16 SARAWAK 40 153 11
  JUMLAH 796 4182 199

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Jumlah Pencapaian Penguasaan Bacaan Iqra’
Mengikut Negeri
Negeri Iqra' 1 Iqra' 2 Iqra' 3 Iqra' 4 Iqra' 5 Iqra' 6 Muqdam Quran JUM MURID

Perlis 44 12 1 3 0 0 0 2 62
Kedah 145 77 16 11 3 4 0 1 257
Pulau Pinang 189 69 41 15 7 10 0 1 332
Perak 184 128 75 40 22 18 1 14 482
Selangor 426 193 114 50 32 14 4 8 841
Putrajaya 16 13 6 3 1 3 0 1 43
N. Sembilan 196 115 62 36 9 4 2 8 432
Melaka 68 45 14 8 4 0 0 5 144
Johor 125 57 50 27 15 8 0 9 291
Pahang 110 72 37 16 16 7 1 4 263
Terengganu 108 81 47 14 21 3 0 8 282
Kelantan 116 41 22 25 7 9 10 2 232
Labuan 21 10 4 1 0 0 0 0 36
K.Lumpur 90 67 41 20 8 5 5 4 240
Sarawak 100 30 11 8 3 0 0 1 153
Sabah 58 13 7 2 0 0 0 0 80

Jumlah Penguasaan 1996 1023 548 279 148 85 23 68 4170

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PANEL PEMBINAAN GARIS PANDUAN
PELAKSANAAN PROGRAM j-QAF

• Depan dari kiri : Norhisham bin Haji Miswan (Melaka), Mohamed Zamri bin Basir (KU j-QAF, BPI), Hassan Nuddin bin Abd. Hamid (Ketua
Sektor SOPI, BPI), Syed Abdul Hafiz bin Syed Mohamad(BPSM), Hj. Azmi bin Abdul Hamid (Pulau Pinang)
• Baris kedua dari kiri : Hj Yusri Mohd Akhir(N9),Hj. Zulkifli bin Ghozali (Kedah), Hj. Ahmad Lutfi bin Abu Bakar (Perak), Mohd Raffidzi bin
Zainol Abidin (Perlis), Norazman bin Samit (Selangor), Mohd. Fauzi bin Abdul (BPK)
• Baris ketiga dari kiri : Mohd Fadhil bin Muslim (BPI), Ahmad Shuhaimi bin Md. Isa (BP Khas), Mohd Shahrin bin Kadmo (BPI), Muhammad
Rahawaluddin bin Ismail (Kuala Lumpur)

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 HARAPAN PROGRAM j-QAF

Buku Garis Panduan

Rujukan pentadbir Pengurusan yang lebih
Program
sekolah dan guru sistematik & efisyen
j-QAF

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENUTUP
Pelaksanaan program ini akan memerlukan
beberapa kemudahan infrastruktur yang
sesuai. Secara jangka panjang perkara ini
akan dipertingkatkan.

Pada masa ini pihak sekolah melalui

jawatankuasa kurikulum dan panitia
Pendidikan Islam perlu menyesuaikan
kemudahan yang ada bagi membolehkan
Program j-QAF berjalan lancar dan
mencapai objektif.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

SEKIAN,
TERIMA KASIH
MEMPERKASAKAN PROGRAM j-QAF
MEMARTABATKAN PENDIDIKAN ISLAM