ANG PAKSA

• ANG PAKSA O TINATAWAG NA SIMUNO SA MATANDANG BALARILA AY BAHAGI O

SANGKAP NA BINIBIGYANG PANSIN SA LOOB NGPANGUNGUSAP. ITO AY
NAGPAPAHAYAG AT NAGSASAAD NG POKUS O TUON NG PANGUNGUSAP. ANG BAWAT
PAKSA AY MAAARING KUMAKATAWAN SA BAGAY, TAO, IDEYA, KILOS AT IBA PA NA
SIYANG IBINABAHAGI NG ISPIKER SA KANYANG AWDYENS. MAAARI ITONG BUUIN
NG ISANG SALITA, PARIRALA, O ISANG SUGNAY.
•BUKOD DITO, GINAGAMIT DIN SA KASALUKUYAN ANG
KATAWAGANG PAKSA (TOPIC) SA HALIP NA SIMUNO SAPAGKAT
HIGIT ITONG NAGBIBIGAY NG ANGKOP NA KAHULUGAN. KAHIT SA
SIMPLENG USAPAN O UMPUKAN, ANG SALITANG PAKSA ANG
KUMAKATAWAN SA PINAG-UUSAPAN. DITO UMIIKOT ANG LAHAT
NG SINASABI NG NAGSASALITA. KADALASAN, ANG PAKSA ANG
TEMA NG ANUMANG USAPAN—MALIITAN MAN O MALAKIHANG
PAG-UUSAP.
IBA’T IBANG URI NG PAKSA
• PAKSANG PANGNGALAN/ PARIRALANG PANGNGALAN- ANG PANGNGALAN (NOUN) AY
TUMUTUKOY SA NGALAN NG TAO, BAGAY, POOK, PANGYAYARI AT IBA PA. BUKOD DITO,
TUMUTUKOY RIN ITO SA ANUMANG SALITA NA PINANGUNGUNAHAN NG MGA
PANANDANG (ANG, NG, SA, NI, KAY AT MGA MARAMIHANG ANYO NITO TULAD NG ANG
MGA, NG MGA, SINA, NINA, KINA).
• ANG PANGUNGUSAP AY MAYROONG PAKSANG PANGNGALAN KUNG ANG PAKSA AY
NAGTATAGLAY NG PANGNGALAN NA PINANGUNGUNAHAN NG PANANDANG (ANG, AT SI).
ITO AY MAAARING LAGUMIN SA:
 Ang/ ang mga + di markadong pangngalan

Si/ sina + personal na pangngalan.

Halimbawa:

• Nagpadala agad ng tulong ang NDCC.

• Magiging abala sa palatuntunan ang paaralan.
• Nanalo sa eleksyon si Nonoy.
• Tumawid sa mahabang tulay si Kristine.
• PAKSANG PANGHALIP O PARIRALANG PANGHALIP- SA PAYAK NA
KAHULUGAN, ANG PANGHALIP (PRONOUN) AY MGA SALITA O KATAGANG
PAMALIT O IPINANGHAHALILI SA PANGNGALAN. MAY IBA’T IBANG URI ANG
PANGHALIP– ANG PANGHALIP PANAO, PANGHALIP PANGATLIG, AT
PANGHALIP PANANONG.
• SINASABING ANG PANGUNGUSAP AY MAYROONG PAKSANG PANGHALIP
KUNG ANG PAKSA NITO AY NAGTATAGLAY NG PANGHALIP PANAO SA
ANYONG ANG TULAD NG (AKO, SIYA, KAMI, SILA, KITA).
HALIMBAWA:
•TUMUTULONG SILA SA PAMAMAHAGI NG REGALO.
•PUMASYAL KAMI SA MAGAGANDANG TANAWIN NG
BULKANG TAAL.
•SASABAY AKO SA BIYAHE PAPUNTANG MANILA.
•PADADALHAN KITA NG MAKAHULUGANG SMS.
• PAKSANG PANG-URI O PARIRALANG PANG-URI- ANG PANG-URI O
ADJECTIVE AY TUMUTUKOY SA ANUMANG SALITANG NAGLALARAWAN NG
TAO, BAGAY, POOK, PANGYAYARI AT IBA PA. BUKOD DITO, ANG MGA PANG-
URI RIN AY NAIUUGNAY SA MGA PANGNGALAN AT PANGHALIP NANG SA
GAYON AY MAIPAKITA ANG KATANGIAN NITO.
• ANG PANGUNGUSAP AY MASASABING MAY PAKSANG PANG-URI KUNG ANG
PAKSA NITO AY NAGTATAGLAY NG PANG-URI O MGA SALITANG NAGSASAAD
NG PAGLALARAWAN NA KADALASANG PINANGUNGUNAHAN NG
PANANDANG ANG. ITO AY MAAARING LAGUMIN SA:

Ang + pang-uri
HALIMBAWA:
•NATALO SA LARO ANG MADAYA.
•MASARAP KAUSAP ANG MAGALANG.
•HINDI NAGWAWAGI ANG PALAAYAW.
• PAKSANG PANDIWA O PARIRALANG PANDIWA- ANG PANDIWA (VERB) AY
TUMUTUKOY SA ANUMANG SALITANG NAGSASAAD NG KILOS, PROSESO,
PANGYAYARI, KARANASAN O DAMDAMIN. BUKOD DITO, ITO ANG SALITA O MGA
SALITANG NAGPAPAKILOS O NAGBIBIGAY BUHAY SA PANGUNGUSAP.
• ANG PANGUNGUSAP AY MASASABING MAY PAKSANG PANDIWA KUNG ANG PAKSA
NITO AY NAGTATAGLAY NG PANDIWA O YAONG MGA SALITANG NAGSASAAD NG KILOS
NA KADALASANG PINANGUNGUNAHAN NG PANANDANG ANG/ANG MGA. MAARI
ITONG LAGUMIN SA:

Ang/Ang mga + pandiwa

HALIMBAWA:

•PAKAININ NATIN ANG MGA NAGSIPAGLAKAD.,

•MASARAP PAKINGGAN ANG UMAAWIT.
•KAMAG-ANAK KO ANG MGA DUMARATING.
• PAKSANG PANG-ABAY O PARIRALANG PANG-ABAY- ANG PANG- ABAY (ADVERB) AY
TUMUTUKOY SA MGA SALITANG NAGBIBIGAY- TURING O NAGBIBIGAY BUHAY SA
PANDIWA, PANG-URI O KAPWA PANG-ABAY. ANG MGA ITO AY MAKIKILALA SAPAGKAT
MADALAS ITONG KASAMA NG PANDIWA, PANG-URI O ISA PANG PANG-ABAY NA
BUMUBUO NG PARIRALA.
• ANG PANGUNGUSAP AY MASASABING MAY PAKSANG PANG-ABAY KUNG ANG PAKSA
NITO AY NAGTATAGLAY NG PANG-ABAY O YAONG MGA SALITANG NAGBIBIGAY TURING
SA PANDIWA, PANG-URI O KAPWA PANG-ABAY NA KADALASANG PINANGUNGUNAHAN
NG PANANDANG ANG. ITO AY MAAARING LAGUMIN SA:

Ang + pang-abay
HALIMBAWA:
•HUWAG MONG KALILIMUTAN ANG NAKARAAN.
•MAGLALARO ANG DITO. ANG DOON AY
MAGSASAYAW.
•KINALULUGDAN ANG MAGALING MAKIPAGKAPWA.
• PAKSANG PAWATAS O BATAYAN NG PANDIWA/PARIRALANG PAWATAS- ANG PANDIWA
AY NASA PAWATAS NA ANYO KUNG ITO AY WALA PANG IMPLEKSYON SA PAGBABAGO
UPANG IHAYAG O IPAKITA ANG ASPEKTO NITO. ITO ANG NAGSISILBING BATAYAN NG
PANDIWA. HALIMBAWA ANG SALITANG MAGSAING. KUNG SUSURIIN HINDI PA NATIN
MATUTUKOY KUNG ANO ANG ASPEKTO NG PANDIWANG ITO—KUNG IMPERPEKTIBO,
PERSPEKTIBO, KONTEMPLATIBO O KATATAPOS. PERO MAAARI ITONG MAGBAGO UPANG
MAIPAKITA ANG ASPEKTO NITO TULAD NG HALIMBAWANG MAKIKITA SA BABA:

Pawatas Imperpektibo Perspektibo Kontemplatibo Katatapos

Magsaing Nagsasaing Nagsaing Magsasaing Kasasaing
•ANG PANGUNGUSAP AY MASASABING MAY PAKSANG PAWATAS
KUNG ANG PAKSA NITO AY NAGTATAGLAY NG PANDIWANG NASA
PAWATAS NA ANYO O YAONG BATAYAN NG PANDIWA NA
KADALASANG PINANGUNGUNAHAN NG PANANDANG ANG. ITO
AY MAAARING LAGUMIN SA:

Ang + pawatas
HALIMBAWA:

•PANGARAP NIYA ANG MAGSAYAW.

•KINAHUHUMALINGAN NG MGA KABATAAN ANH MAGLARO
(NG DOTA).
•KINABABAGUTAN NIYA ANG MAG-ARAL.