AMINOGLIKOZIDNI ANTIBIOTICI

PODIJELA AMINOGLIKOZIDA

 streptomicin
 dihidrostreptomicin
 gentamicin
 neomicin
 kanamicin
 amikacin
 netilmicin
 paromomicin
 tobramicin
 Prvi je otkriven streptomicin 1943. (Waksman), zatim neomicin, kanamicin i
paromomicin.

 Danas se više upotrebljavaju noviji aminoglikozidi gentamicin (VM) i

tobramicin (HM), te njihovi polusintetski derivati amikacin i netilmicin.

 Slične su kemijske strukture i analognih farmakoloških svojstava

 Aminoglikozidni antibiotici dobiveni su iz
različitih vrsta Streptomyces, Micromonospora i
Bacillusa.
OSNOVNA SVOJSTVA
 aminoglikozidi su bazični, izrazito polarni
polikationski oligosaharidi

 u bakterijskoj stanici vežu se za 30S

ribosomsku podjedinicu - koče sintezu proteina
i remete translokaciju aminokiselina djelujući
baktericidno; istodobno oštećuju citoplazminu
membranu
 PODJELA I ANTIBAKTERIJSKI SPEKTAR

 prirodni
 polusintetski

Aminoglikozidi uskog spektra djelovanja

 streptomicin

 dihidrostreptomicin

 -uglavnom su učinkoviti protiv aerobnih gram –negativnih

bakterija (Pasteurella spp., Brucella spp., Salmonella spp.,
Shigella spp., E. coli, Leptospira spp., Campylobacter fetus,
Actinomyces bovisi ,Mycobacterium tuberculosis) i neke
stafilokoke.
Aminoglikozidi proširenog spektra djelovanja

proširen im je spektar djelovanja na gram-pozitivne osim gram-

negativnih aerobnih bakterija. Klinički se primjenjuju u
liječenju infekcija uzrokovanih s E. coli, Salmonella spp.,
Klebsiella spp., Enterobacter spp., Proteus spp. i dr.
 neomicin

 framicetin (neomicin B)

 kanamicin

 proširenog spektra koji uključuje i Pseudomonas aeruginosa

 gentamicin

 amikacin
MEHANIZAM DJELOVANJA
 Ciljno mjesto djelovanja aminoglikozida je bakterijski
ribosom (30S podjedinica) vezan uz citoplazminu
membranu preko kojeg utječu na sintezu proteina.
 Da bi se vezali na ribosom prvo trebaju proći kroz
staničnu stijenku i staničnu membranu. Zbog polarne
građe tih spojeva potrebni su specijalizirani transportni
sustavi – u stjenci se vežu za anionske komponente
ovisno o koncentraciji aminoglikozida, nakon toga
prolaze staničnu membranu uz utrošak energije, da bi se
vezali za ribosome, ovisno o potencijalu stanične
membrane.
 Aminoglikozidi ireverzibilno inhibiraju
sintezu proteina (koče funkciju ribosoma) te
djeluju baktericidno.
 aminoglikozidi su učinkovitiji protiv
bakterija koje se intenzivno umnažaju i na
njih djeluju baktericidno
 potreban je vrlo kratak kontakt
aminoglikozida s bakterijama da ih unište
 POSTANTIBIOTSKI EFEKT
I SINERGIZAM
 Svojstvo aminoglikozidnih antibiotika je izraziti
postantibiotski efekt, tj. rezidualna baktericidna aktivnost
nakon što se koncentracija u plazmi smanji ispod
minimalne inhibicijske koncentracije (MIK).
Potenciranje djelovanja
 Pasivna difuzija aminoglikozida u bakterijsku stanicu
olakšana je u prisutnosti antibiotika koji koče sintezu
stanične stjenke (npr. penicilin) – sinergistički učinak
(beta-laktami oštete stijenku, pa aminoglikozidilakše
dolaze do ribosoma vezanih za citoplazminu membranu)
 NUSPOJAVE I INTERAKCIJE
 alergijske reakcije su rijetke (ev. stara goveda)

 toksična oštećenja CNS-a (grčevi), nakon i.v.

primjene kolaps

 aplicirani istodobno s halotanom, aminoglikozidi

mogu deprimirati kardiovaskularne funkcije.
 streptomicin i dihidrostreptomicin(za humanu
medicinu zastarjeli – prvi antibiotici za suzbijanje
TBC-a) rabe se za liječenje infekcija
stafilokokima i pasterelama posebno u konja.
 streptomicin se uvijek kombinira s
benzilpenicilinom
 gentamicin se primjenjuje p.o., s.c., i.m. i lokalno,
posebno za suzbijanje infekcija poslije kirurških
zahvata u konja i malih životinja.
 Kanamicin se može primijeniti pri teškim
gram-negativnim i stafilokoknim
infekcijama (septikemija, perakutnimastitis)
uz nalaz antibiograma. Preporuča se za
liječenje zaraznog keratokonjunktivitisa
goveda (Moraxella bovis) i to jednokratna
subkonjunktivalna aplikacija.