PENDIDIKAN

KESIHATAN DIABETES

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

 PENGENALAN
PENYAKIT DIABETES
(MODUL 1)

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

 APA ITU DIABETES MELLITUS
(DM)?

• Diabetes adalah penyakit kronik di mana keadaan paras

gula dalam darah yang tinggi

• Keadaan ini terjadi akibat dari:-

*Penghasilan insulin yang berkurangan
*Insulin yang dihasilkan kurang berkesan

• Diabetes Mellitus merupakan suatu faktor risiko

penyumbang kepada penyakit salur darah yang kronik ( CVD)

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

 APA ITU INSULIN?
• INSULIN merupakan sejenis
hormon yang dihasilkan oleh
PANKREAS bagi mengawal paras
gula dalam darah
• Apabila kita makan, pankreas
dirangsang untuk menghasilkan
insulin

Bertindak sebagai KUNCI untuk membawa masuk glukosa

ke dalam sel-sel badan
Seterusnya, glukosa akan digunakan sebagai TENAGA oleh
sel-sel badan
JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR
 BAGAIMANA DIABETES TERJADI?
Makanan yang dimakan

Dicerna menjadi gula ringkas (Glukosa)

Diserap dalam Sel-sel

Perut badan
aliran darah

Pankreas
Insulin BERTINDAK
SEBAGAI KUNCI

membantu glukos masuk

GLUKOSA ke sel-sel badan

TENAGA
JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR
 APA BERLAKU BILA INSULIN
TIADA ATAU TIDAK BERFUNGSI?

Glukos dalam darah tidak

diserap ke tisu badan

Akibatnya PARAS GLUKOS TIADA INSULIN untuk

TINGGI DALAM DARAH membenarkan glukosa
masuk ke dalam sel
(HIPERGLISEMIA)

PENYAKIT DIABETES

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

 JENIS-JENIS DIABETES

1. Diabetes Jenis I
- Disebabkan kekurangan insulin.
- Selalunya terjadi di kalangan kanak-kanak atau remaja.
- Biasanya bergantung pada insulin

2. Diabetes Jenis II
- Disebabkan kekurangan insulin atau insulin yang dikeluarkan
kurang berkesan.
- Selalunya berlaku di kalangan orang dewasa (35 tahun keatas )
dan individu yang punyai berat badan yang berlebihan.
- Biasanya mempunyai sejarah keluarga

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

 DIABETES KETIKA HAMIL –
GDM (GESTATIONAL DIABETES)

- Diabetes yang berlaku semasa kehamilan

- Disebabkan oleh perubahan hormon

semasa mengandung yang mengganggu
fungsi insulin

- Paras gula akan kembali normal selepas

bersalin

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

 FAKTOR RISIKO

Peluang bagi anak

-anak untuk
menghidap diabetes:
USIA
KETURUNAN KEHAMILAN MELEBIHI 30
a) Jika salah seorang (GDM) TAHUN
bapa atau ibu
menghidap diabetes
 10-20%

b) Jika kedua-dua ibu

bapa  30-50% KEGEMUKKAN
PEMAKANAN KURANG AKTIVITI
JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR
 BILA PARAS GLUKOS
NAIK…
Perubahan pada struktur salur darah

Paras glukos darah

>8.0mmol/L

Peningkatan Usia

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

 APA AKAN BERLAKU SEKIRANYA
PARAS GULA TIDAK DIKAWAL??

1. Komplikasi Akut (Kecemasan Diabetes)

Berkaitan rapat dengan naik dan turunnya paras glukosa
darah secara mendadak yang mengakibatkan reaksi
spontan tubuh .
HIPERGLISEMIA – paras gula darah terlampau tinggi
HIPOGLISEMIA – paras gula terlampau rendah

2. Komplikasi Kronik
Berlaku secara perlahan tanpa disedari akibat paras gula
yang sentiasa tinggi dalam darah.

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

TANDA DAN GEJALA
HIPERGLISEMIA

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

 MENGAPA BERLAKUNYA
HIPERGLISEMIA?
1. Dos insulin tidak mencukupi
2. Tidak memakan ubat mengikut arahan doktor
3. Memakan terlalu banyak makanan yang bergula atau
karbohidrat
4. Jangkitan kuman, demam
5. Tekanan perasaan
6. Bertambah berat badan
APAKAH YANG PATUT DILAKUKAN OLEH PESAKIT DIABETES JIKA BERLAKU
HIPERGLISEMIA?

BERJUMPA DOKTOR DENGAN SEGERA!!!!

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR
TANDA DAN GEJALA
HIPOGLISEMIA

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

 SEBAB-SEBAB BERLAKU
HIPOGLISEMIA
Hipoglisemia = kurang gula dalam darah.
Berlaku apabila glukosa dalam darah < 4mmol/L
Pengambilan makanan terlalu sedikit
Lewat makan atau tidak makan
Suntikan insulin berlebihan
Waktu makan tidak sesuai dengan waktu suntikan
insulin
Senaman yang berlebihan
Pengambilan alkohol yang terlalu banyak
JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR
 APA YANG PATUT ANDA LAKUKAN
BILA BERLAKU HIPOGLISEMIA

 Makanlah karbohidrat yang cepat meresap (15gram)

- seperti gula-gula, jus buah-buahan
 Sentiasa membawa gula-gula untuk digunakan semasa
berlakunya hipoglisemia
 Berehatlah selama 10-15 minit
 Jika masih tidak pulih dalam masa 15 minit, ulanglah
rawatan yang sama
 Jika gejala masih berlaku, segeralah berjumpa doktor

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

CATARACT &
RETINOPATHY
- KEBUTAAN

STROKE (ANGIN AHMAR)

SERANGAN & LEMAH JANTUNG

PENYAKIT SARAF
(NEUROPATHY)

MATI PUCUK KEGAGALAN BUAH PINGGANG

DIALYSIS
JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR
 SASARAN SETIAP PESAKIT DIABETES
(Sasaran SKOR 10 A )

BIL VITAL SIGN/ SASARAN KAWALAN BIL VITAL SIGN/ SASARAN KAWALAN
UJIAN DARAH UJIAN DARAH

1. Tahap glukos FBS (puasa): 4.4 - 7 mmol/l 5. Lilitan Pinggang Lelaki < 90 cm
darah 2HPP : 4.4 - 8.5 mmol/l Perempuan < 80 cm
HbA1c : ≤ 6.5%
6. Ujian urin Negatif
Albumin
2. Tekanan Darah 135/75 mmHg (dipstik)
3. Indeks jisim 18-23 kg/m2
badan (BMI) 7. Ujian urin Negatif
Sekiranya obese, aim mikroalbumin
penurunan 5-10% berat
badan dalam masa 6/12 8. Ujian darah < 0.100 umol/l
Creatinine

9. Pemeriksaan Normal
5. Tahap Total kolesterol < 5.2 mmol/l Mata (Fundus)
Kolesterol LDL < 2.6 mmol/l
darah HDL > 1.1 mmol/l 10. Pemeriksaan Normal
FTG < 1.7 mmol/l jantung (ECG)

JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR

 19

1. PEMERIKSAAN SENDIRI OLEH PESAKIT DIABETES :

• PEMERIKSAAN KAKI SETIAP HARI
• PEMERIKSAAN SENDIRI PARAS GULA

2. PEMERIKSAAN OLEH KAKITANGAN KESIHATAN

(SETAHUN SEKALI):
• PEMERIKSAAN MATA (FUNDUS)
• PEMERIKSAAN KAKI (monofilament )
• PEMERIKSAAN DARAH (HbA1c, RP,FSL)
• PEMERIKSAAN URIN
• PEMERIKSAAN JANTUNG (ECG)
JABATAN KESIHATAN NEGERI JOHOR