SA PANININDIGAN, GINTONG ARAL AT PAGPAPAHALAGA Esp 10 module 7 Inihanda ni : Binay-an, John Wayne M. layunin • Hindi sapat ang layunin sa paghuhusga na mabuti ang isang kilos
Bunga o kahihitnan • Hindi sapat na batayan ang bunga o kahihitnan sa paghuhusga ng kabutihan o kasamaang kilos ANG KAUTUSANG WALANG PASUBALI (CATEGORICAL IMPERATIVE)
“Gawin mo ang iyong tungkulin alang-
alang sa tungkulin” -Imannuel kant- • Ito ay ang pagkilos sa ngalan ng tungkulin. • Ginagawa ng tao ang mabuti hindi dahil sa kasiyahang matatamo dito kundi dahil ito ang nararapat na gawin. • Ang mismong tungkulin ang syang kondisyon. • Ngunit hindi agad maituturing na mabuti o masama ang isang kilos. Nakabatay ito sa DAHILAN kung bakit ito ginagawa o gagawin. HALIMBAWA: PAGHINGA (BREATHING) Likas sa tao o hilig Tungkulin (duty) (inclination )
-Bagaman tinutupad natin ang -Subalit hindi likas sa tao na
ating tungkuling mabuhay, walang pigilin ang paghinga kahit pa puro katangiang moral ang paghinga problema na sa buhay. Sa kabila dahil likas ito sa tao ng lahat ng pagsubok, humihinga pa rin sya kaya malinaw na sya’y kumikilos batay sa kanyang tungkuling mabuhay. ANG PAGGANAP SA TUNGKULIN AY GINAGAWA DAHIL SA ITO’Y TUNGKULIN, NA SIYANG ITINUTURING NA MABUTING KILOS. BALANGKAS NG KAUTUSANG WALANG PASUBALI (CATEGORICAL IMPERATIVE)
• 1. Dapat kumilos ang tao sa
paraan na maaari nyang gawing pangkalahatang batas ang paninindigan PANININDIGAN • . (Ang paninindigan ay ang dahilan ng pagkilos ng tao sa isang sitwasyon.) DALAWANG PARAAN SA PAGTATAYA NG PANININDIGAN Maisapangkalahatan Maaaring gawin sa sarili (unibersability) ang gagawin sa iba (reversability)
1. Maaari bang maging 1. Maaari bang ilapat ang
paninindigan ng iba ang paninindigang ito sa iba tulad paninindigan ng isa sa ng paglalapat ko nito sa isang sitwasyon? aking sarili? 2. Maaari bang ilapat ang paninindigan sa isang kaparehong sitwasyon? ANG GINTONG ARAL (THE GOLDEN RULE) NI CONFUCIOS
“HUWAG MONG GAWIN SA IBA ANG
AYAW MONG GAWIN NILA SA IYO.” • Mahalagang isaalang-alang ang mabuting pakikisama at kapakanan ng kapwa sa bawat kilos na gagawin mo. • Itinuturing ni Confucius na matibay na batayan ng moral na kilos ang reciprocity o reversibility. • Higit na mapatutunayan kung mabuti o masama ang kilos kung ito ay pinag- isipan bago isinagawa pati ang magiging epekto nito sa iba. •“kung ano ang ibig ninyong gawin sa inyo ng mga tao, gayon din ang gawin ninyo sa kanila” –Lukas 6:31. • Hadith- (isa sa mga batayan maliban sa Qur’an) - “wala ni isa man sa inyo ang tunay na mananampalataya hanggat hindi niya ninanais sa kanyiang kapatid ang nais niya para sa kaniyang sarili.” • Sa puntong ito, malinaw na ang gawain ay mabuti kung ito ay reciprocal(pagkakatugunan) • Obligado ang taong gumawa ng kabutihan sa iba tiyak na makakatangap din sya ng kabutihan. ANG PAGNANAIS: KILOS DAMDAMIN • kung ang paninindigan ay dahilan • isip ng pagkilos ayon sa Kautusang Walang Pasubali ni Immanuel Kant, • ang pagnanais naman na gawin ang isang kilos ay bunga ng damdamin puso. • Hindi bulag ang damdamin dahil nakikita nito ang kahalagahan ng isang mabuting kilos kaya’t obligado ang tao na gawin ito. ANG PAGPAPAHALAGA BILANG BATAYAN SA PAGHUSGA NG KABUTIHAN O KASAMAAN NG KILOS • Ninanais ng tao na gawin ang isang kilos dahil makabubuti ito para sa kanyang sarili at sa iba. • Sa bawat kilos na ating ginagawa, may nakikita tayong pagpapahalaga (values) na nakatutulong sa pagpapaunlad ng ating pagkatao tungo sa pagiging personalidad. • Ayon kay Max Scheler, ang tao ay may kakayahang humusga kung mabuti o masama ang isang gawi o kilos ayon sa pagpapahalaga. • Ang pagpapahalaga ay ang obheto ng ating intensiyonal na damdamin. Obheto ito ng puso at hindi ng isip kaya nga nauunawaan natin ang pagpapahalaga sa pamamagitan ng pagdama rito. • Ang mga pagpapahalaga ang nagbibigay ng kabuluhan o kalidad sa buhay ng tao. 5 KATANGIAN NG MATAAS NA PAGPAPAHALAGA • 1. Kakayahang tumagal at manatili (timelessness o ability to endure) • 2. Mahirap o hindi mabawasan ang kalidad ng pagpapahalaga (indivisibility) • 3. Lumilikha ng iba pang pagpapahalaga • 4. Nagdudulot ng higit na malalim na kasiyahan o kaganapan (depth of satisfaction) • 5. Malaya sa organismong dumaranas nito Ang malalaim na pag-unawa sa kautusang walang pasubali, gintong aral at mga pagpapahalaga ay magbibigay sa iyo ng matatag na kakayahan na gawinang mabuti at iwasan ang masama. Hindi man ito maging madali sa iyo sa simula, ang pagsasabuhay ng mga ito ang makatutulong sa pag pupunyagi ang ikatlong yugto ng pagpapakatao –ang pagiging personalidan