Modyul 5

-ang pagkukusa ng makataong kilos at mga salik na nakakaapekto sa

pananagutan ng tao sa kahihinatnan ng kilos at pasiya
URI NG KILOS NG TAO
-Kilos ng tao (Acts of Human)
-Makataong kilos (Human Act)
 KILOS NG TAO
-likas sa tao o ayon sa kanyang kalikasan bilang isang tao
-hindi ginagamitan ng isip at kilos-loob
-halimbawa: biyolohikal at pisyolohikal na kilos: pagtibok ng puso, pagkurap ng mata,
paghikab, etc
 MAKATAONG KILOS
-kilos na isinasagawa ng tao na may kaalaman, malaya at kusa
-isinasagawa ito ng tao sa panahon na siya ay responsible
-kung mabuti ang kilos, ito ay katanggap-tanggap at kung masama, ito ay
kahiya-hiya at hindi katanggap-tanggap
3 URI NG KILOS AYOS SA
PANANAGUTAN
-kusang loob
-di-kusang loob
-walang kusang loob
 KUSANG LOOB
-kilos na may kaalaman at pag-sangayon at ang ginagawang kilos ay may
lubos na pagkaunawa
 DI-KUSANG LOOB
-ito ay ang paggamit ng kaalaman ngunit kulang ang pag-sangayon
WALANG KUSANG LOOB
-ang tao ay walang kaalaman kaya’t walang pagsangayon sa kilos
KABAWASAN SA PANANAGUTAN:
KAKULANGAN SA PROSESO NG
PAGKILOS
-paglalayon
-pag-iisip ng paraan ng makarating sa layunin
-pagpili ng pinakamalapit na paraan
Pagsasakilos ng paraan
-dito ay ginagamit ang kilos loob na lalongh nagpapalakas ng isang
makataong kilos upang maging tunay na mapanagutan
MGA SALIK NA NAKAKAAPEKTO SA
MAKATAONG KILOS
KAMANGMANGAN, MASIDHING DAMDAMIN, TAKOT, KARAHASAN, GAWI
KAMANGMANGAN
-isa sa pinakamahalagang elemento ng makataong kilos
-tumutukoy sa kawalan ng kaalaman na dapat taglay ng tao
URI NG KAMANGMANGAN
-vincible at invincible
VINCIBLE IGNORANCE
(MADARAIG)
-kawalan sa isang gawain subalit may pagkakataong itama ito
 INVINCIBLE IGNORANCE
(HINDI MADARAIG)
-kamangmangan dahil sa kawalan ng kaalaman na mayroon siyang hindi
alam na dapat niyang malaman
 MASIDHING DAMDAMIN
-ito ay ang dikta o “bodily appetites”
-ito ay malakas na utos ng sense appetite na abuting ang kanyang layunin
ANTECEDENT
-nauuna
CONSEQUENT
-nahuhuli
 TAKOT
-ito ay pagpapabagabag ng isip ng tao na humaharap sa anumang uri ng pagbabanta sa
kanyang buhay o mahal sa buhay.
 KARAHASAN
-ito ay ang pagkakaroon ng panlabas na pwersa upang pilitin ang isang tao na gawin ang
isang bagay na labag sa kanyang kilos loob at pagkukusa
 GAWI
-ang mga gawain ay paulit-ulit na isinasagawa na nagging bahagi ng
Sistema ng buhay sa araw-araw
 MODYUL 6
-layunin, paraan, sirkumstansiya, at kahihinatnan ng makataong kilos
 -Ang makataong kilos ay bunga ng ating isip at kagustuhan na nagsasabi ng ating
katangian
-Sa etika ni Sto. Tomas De Aquino, ang moral na kilos ay ang makataong kilos sapagkat
malayong patungo ito sa layunin na pinag-isipan
-Ang papel na ginagampanan ng isip ay “humusga” at “mag-utos”
-Ang panloob na kilos ay nagmumula sa isip at kilos-loob
SALIK NA NAKAKAAPEKTO
SA RESULTA NG KILOS
-layunin, paraan, sirkumstansiya, kahihinatnan
 LAYUNIN
-tumutukoy sa panloob na kilos kung saan naktungo ang kilos loob.
-ito ay tumutukoy sa taong gumagawa ng kilos
 PARAAN
-ito ay ang panlabas na kilos na kasangkapan o paraan upang makamit ang layunin
 SIRKUMSTANSIYA
-tumutukoy sa isang kondisyon o kalagayan ng kilos na nakakabawas o nakadargdag sa
kabutihan o kasamaan ng isang kilos
 IBA’T IBANG
SIRKUMSTANSIYA
-SINO, ANO, SAAN, PAANO, KAILAN
 SINO
-ito ay tumutukoy sa tao na nagsasagawa ng kilos
 ANO
-ito ay tumutukoy sa mismong kilos, gaano ito kalaki o kabigat
 SAAN
-tumutukoy sa lugar kung saan ginagawa ang kilos
 PAANO
-paraan upang paano isinagawa ang kilos.
 KAILAN
-ito ay tumutukoy kung kalian isinagawa ang kilos.
 KAHIHINATNAN
-ang lahat ng ginagawang kilos ng tao ay may dahilan, batayan at may
kaakibat na pananagutan
 MODYUL 7
-ang kabutihan o kasamaan ng kilos ayon sa paninindigan, gintong aral at
pagpapahalaga
ANG KAUTUSANG WALANG
PASUBALI
-IMMANUEL KANT
“GAWAIN MO ANG IYONG TUNGKULIN ALANG-ALANG SA TUNGKULIN”
-PAGKILOS ALANG-ALANG SA TUNGKULIN
 ANG GINTONG ARAL NI
CONFUCIUS
“HUWAG MONG GAWIN SA IBA ANG AYAW MONG GAWIN NILA SAYO”
-higit na mabuti o masama ang kilos kung ito ay pinagiisipan bago isinasagawa pati ang
magiging epekto nito sa iba
-nabanggit ni Hesukristo nang minsang mangaral siya na “Kung ano ang ibig ninyong gawin
sa inyo ng iba, gayon din ang gawin ninyo sa kanila” (Lucas 6:31)
-sumangayon si Muhammad sa kasabihan ni Confucius at makikita ito sa Hadith
5 KATANGIAN NG MATAAS
NA PAGPAPAHALAGA
1. Kakayahang tumagal at manatili (timeliness o ability to endure)
2. Indivisibility
3. Lumilikha ng iba pang pagpapahalaga
4. Depth of satisfaction
5. Malaya sa organismong dumaranas nito
 MODYUL 8
-mga yugto ng makataong kilos at mga hakbang sa moral na pagpapasiya
 12 YUGTO NG
MAKATAONG KILOS
ISIP KILOS-LOOB
Pagka-unawa ng layunin Nais ng layunin
Paghuhusga sa nais makamtan Intensyon ng layunin
Masusing pagsusuri ng paraan Paghuhusga sa paraan
Praktikal na paghuhusga sa pinili Pagpili
Utos Paggamit
MORAL NA PAGPAPASIYA
-ang mabuting pagpapasiya ay isang proseso kung saan malinaw na
nakikilala o nakikita ng isang tao ang pagkakaiba ng mga bagay-bagay
MGA HAKBANG SA MORAL
NA PAGPAPASIYA
1. Look for the facts
2. Imagine responsibilities
3. Seek insight beyond your own
4. Turn inward
5. Expect and trust in God’s help
6. Name your decision
 “IT IS NOT HARD TO MAKE DECISIONS WHEN YOU KNOW WHAT YOUR VALUES ARE”

“TRUST IN THE LORD WITH ALL THINE HEART AND LEAN NOT UNTO THINE OWN
UNDERSTANDING. IN ALL THY WAYS, ACKNOWLEDGE HIM AND HE SHALL DIRECT THY PATHS”
-PROVERBS 3:5-6