Fil.

1: Komunikasyon sa Akademikong
Filipino
 Katutubong Pinagmulan ng Wika: Ang Pamilyang
Austronesyano at Ang Baybayin

•Ang wikang Austronesyano

•Malawak ang sakop ng wikang Austronesyano
mula Madagascar hanggang Isla ng Eeaster, at
mula Taiwan at Hawaii hanggang New Zealand.
•Ang heograpikong lawak nito ang dahilan
kung bakit ang pamilya ng mga wikang ito ay
tinatawag ding Malayo-Polynesian.
•Ang wikang Austronesyano ay isa sa
pinakamalaking pamilya ng mga wika sa mundo,
kapuwa sa bilang (1244) at sa heograpikong
lawak nito.
 Katutubong Pinagmulan: Ang Pamilyang
Austronesyano at Konseptong Baybayin
• Ang wikang Austronesyano ay tinatantyang
sinasalita ng may 300 milyong tao sa Madagascar,
Malay Peninsula, Indonesia at New Guinea,
Pilipinas, Taiwan, Melanesia, Micronesia, at mga
isla ng Polynesia, at New Zealand.
• Sa kasalukuyan, may apat na bansa na ang wikang
opisyal ay wikang Malayo-Polynesia.
• Ang mga wikang ito ay malawakang sinasalita at
nauunawaan bilang katutubo o bilang ikalawang
wika: Malagasy ng Madagascar, Malay ng Malaysia,
Bahasa Indonesia ng Indonesia, at Tagalog ng
Pilipinas.
Katutubong Pinagmulan: Ang Pamilyang
Austronesyano at Konseptong Baybayin
Katutubong Pinagmulan: Ang Pamilyang
Austronesyano at Konseptong Baybayin
• Bagaman ekstensibo ang mga pananaliksik sa mga
wikang Austronesyano nitong mga nagdaang
dekada, ang pinagmulan at kasaysayan nito ay
nananatili pa ring palaisipan.
• Maraming nagtatagisang teorya ng pagkaklasipika
ang nananatili pa ring kontrobersya sa kasalukuyan
sa dahilang maraming istruktural na pagkakaiba sa
wikang ito, tinataya ng mga linggwista na ito ay
nagkahati-hati mula sa kanilang komong ugat 4,000
o higit pang taong nagdaan.
 Katutubong Pinagmulan: Ang Pamilyang
Austronesyano at Konseptong Baybayin
Wika one two three four five six seven eight nine ten
Samoan tasi lua tolu fa lima ono fitu valu iva sefulu
Rarotongon tai rua toru a rima ono itu varu iva tȧngauru

Hawaiian kahi lua kolu ha lima ono hiku walu iwa umi

Tuvalu tasi rua tolu fa lima ono fitu valu iva sefulu

Rapanui tahi rua toru ha rima ono hita vau iva angahuru

Rotuman ta rua folu hake lima ono hifu valu siva saghula

Maori tahi rua toru wha rima ono whitu waru iwa tekau

Tongan taha ua tolu fa nima ono vitu walu hiva hongoful

u
Fijian dua rua tolu va lima ono fitu valu civa sagavalu

Cebuano usa duha tulo upat lima unum pito walo siyam napulo

Tagalog isa dalawa tatlo apat limna anim pito walo siyam sampu

Bahasa satu dua tiga empat lima enam tujuh lapan sembila sepeluh
Malay
Katutubong Pinagmulan: Ang Pamilyang
Austronesyano at Konseptong Baybayin
• Inaakala rin na ang mga orihinal na ispiker ng Proto-
Malayo-Polynesia ay nagmula sa ilang bahagi ng
Asya malapit sa Malay Peninsula at di naglaon ay
dumayo pa-kanluran hanggang Madagascar at
silangan ng pasipiko.
• Ang pandarayuhan ay maaaring nagsimula 2,000
taong nagdaan sa dahilang ang mga ispiker ng
Malayo-Polynesia ay namuhay sa mga
magkakahiwalay na mga isla, maraming diyalekto at
wika ang nagmula sa matandang wikang, Proto-
Malayo-Polynesia.
 Katutubong Pinagmulan: Ang Pamilyang
Austronesyano at Konseptong Baybayin
• Ang pamilyang wikang Austronesyano ay nahahati sa
dalawang sangay: Malayo-Polynesian at Formosan.
• Ang Malayo-Polynesian ay pinakamalaking sangay na nahahati
sa dalawang sub-sangay:
– Ang Kanlurang sub-sangay na kinabibilangan ng may 500 wika na
sinasalita sa Madagascar, Malaysia, Indonesia, Pilipinas, ilang bahagi ng
Taiwan, Thailand, Vietnam, at Cambodia. Dalawang wika ng Micronesia
(Chamorro at Palauan) ay kabilang din sa pangkat na ito. Kinakatawan ng
sangay na ito 300 milyong ispiker at kasama na ang malawak na
sinasalitang wika gaya ng Javanese, Malay, at Tagalog.
– Ang Gitnang Silangang sub-sangay, na tinatawag ding Oceanic, na
naglalaman ng 500 wikang sinasalita sa New Guinea, at sa 10,000 higit
pang isla ng Melanesia, Micronesia, at Polynesia. Kinakatawan ng sangay
na ito ang di bababa sa 2 milyong ispiker. Ang sinaunang mga wika ng
Australia at ang Papuan ng New Guinea ay hindi kabilang sa sangay na ito.
Ang Pagpapangkat-pangkat ng mga Wika
sa Pilipinas

• May ilang obserbasyon na mabubuo sa mga wika sa Pilipinas

at pagpapangkat-pangkat nito.
• Sa pangkalahatang tuntunin, pinag-uugnay ng karagatan at
pinaghihiwalay ng kabundukan.
• Kung kaya mas madali ang komunikasyon sa karagatan: ang
komunikasyon sa kalupaan at kabundukan ay napakahirap.
• Sa kasaysayan, ang mga komunidad sa kapatagang malapit sa
karagatan ay may malapit na komunikasyon sa isa’t isa, ngunit
ang mga nasa kalupaan naman ay napakalayo sa isa’t isa.
• Kung kaya higit na makikita ang pagkakaiba-iba ng mga wika
sa kabundukan kaysa sa karagatan.
 Ang Pagpapangkat-pangkat ng mga Wika sa
Pilipinas

• Ang linggwistikong pagpapangkat-pangkat at ang antas ng paglinang

ay relatibong di magkaugnay.
• Magkagayon, halimbawa ang Pangasinan ay malapit na magkaugnay
sa mga wika sa primitibong pangkat na naninirahan sa Benguet.
Gayundin, ang kasalukuyang panlipunang pagkakakilanlan ay
maaaring maiba mula sa linggwistikong pagpapangkat.
• Halimbawa, ang mga tao sa Sorsogon na kabilang sa sosyo-
ekonomikong komunidad ng Bikol, ngunit ang kanilang mga wika ay
kabilang sa Gitnang Bisaya Sub-pangkat.
• Kapuwa ang leksikoestadistika at ang komparatibong pamamaraan ay
batay sa pagpapalagay ng agaran, buo, at permanenteng pagkakahati
ng mga wika sa mga inanak nitong wika, at iba pa.
• Ang pagkakahating ito ay maaaring maiba sa historikal na paglinang
ng lahat ng mga wika. Ang paglinang sa Pilipinas ay maaaring
ilarawan sa unti-unti, parsyal, at baligtad na pagkakahati.
Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

• Tunay na mahalaga sa mga Pilipino ang

kabatiran sa pagkakatulad at maging sa
pagkakaiba ng mga wika sa Pilipinas.
• Dahil ang Pilipinas ay binubuo ng 7,107 mga isla
ay hindi maiiwasang isipin na magkaiba ang
mga wikang sinasalita ng mga Pilipino.
• Ngunit ang nakapagtataka ay kung bakit kahit
na layu-layo ang mga isla ay nagkakaunawaan
ang mga tao sa ilang pagkakataon kapag
nagkatagpo.
 Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

• Samantala, dahil sinasabing nabibilang sa iisang angkan

ang mga wika sa Pilipinas, hindi kataka-taka na
magkaroon ng maraming pagkakatulad ang mga ito.
• Taong 1962 nang magsagawa ng pananaliksik sina
David at Healey ng SIL sa paglaganap sa Pilipinas ng
iba’t ibang wikang sinasalita ngayon sa bansa.
• Hinati nila sa tatlong panahon ang malakihang
paglaganap ng mga wikang buhat sa angkang Malayo-
Polinesyo.
• Sinasabi ng pananaliksik na malapit sa isa’t isa ang mga
wikang Tagalog, Kapampangan, Bikol at Sebwano.
Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

• At ang pagkamalapit ng wikang Pangasinense

sa Ilokano at iba pang sinasalitang wika sa mga
lalawigang Bulubundukin.
• Sinasabi ng maraming pananaliksik gaya ng
kina Cecilio Lopez (1973), Constantino (1973),
SWP (1972, Guinto (1982), at Resuma (1992)
ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga wika
sa Pilipinas.
 Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

• Sang-ayon sa pag-aaral nina Guinto (1962) at Constantino (1973)

ang 16 na makahulugang tunog na katinig na /p, b, t, d, k, g, s, h, m,
n, ñ, l, r, w, y/ ay matatagpuan sa lahat ng wika sa Pilipinas (at sa
iba pang pinag-aralan ni Constantino).
• Ang mga patinig na /i, a, u/ ay matatagpuan sa lahat ng wika.
• Bilang karagdagan, ang mga patinig na /e, o/ ay makikita rin sa mga
wikang Tagalog, Bikol, Hiligaynon at Pampango, ang /ĕ/ (schwa o
pepet) sa Ilokano at Pangasinense.
• Sa Pag-aaral ni Guinto, sinabi niyang ang [i] at [e], [u] at [o] ay
maaaring mga alopono (o di-makahulugan) sa mga wikang Waray,
Sebwano, at Hiligaynon.
• Samantalang [i] at [e] lamang ang itinuturing na alopono sa Bikol.
Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

• Ang pagkakatulad ng mga pangunahin at minor na wika sa Pilipinas

sa antas ponolohikal ay iniulat naman ni Resuma (1996):
• “Totoo ito sa level ng ponolohiya at ipinakita ng mga pag-aaral
na komon sa lahat ng wika ng bansa ang labingwalong (18)
ponemang segmental (15) katinig at (3) patinig, ang ponemik na
diin (hal. /bakal/’buy’ at /ba:kal/ ‘iron’ at ang paggamit ng
magkaparehong kombinasyon ng mga ponema sa pagbuo ng
mga pantig (KP-KPK, KP-KP atbp). Napatunayan ding hindi
lamang galing sa banyagang wikang naasimileyt na sa WF ang
mga tunog/ponemang/f,j,ñ,q,v,x,z/ at mga klaster/kambal-
katinig na bl, ts, sy, atbp. kundi kontribusyon din ang mga ito
sa WF ng Ibanag, Ivatan, Bontok, Tausug, Yakan, Itbayat, at
marami pang ibang minor na wika ng bansa.”
•
 Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

• Sa mga diptonggo naman, lahat ng mga prinsipal

na wika, maliban sa Pampango, ay may mga
diptonggong /aw,ay, uy,oy/.
• Ang Tagalog ay may dagdag na diptonggong
/iw,iy/ey/; ang Waray, Sebwano, Pgn, at Ilk ay may
/iw/, ang Bikol ay /ey/, /iw/; at ang Pgn. /iy/, /iw/.
Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

• Tungkol naman sa mga salitang magkakaugat, naglahad

si Lopez ng sumusunod na datos.
• Sa antas ponolohikal, natukoy ang relasyon ng mga wika
sa pamamagitan ng paghahambing ng korespondensiya
ng mga tunog at ang kahulugan ng mga salita.
• May mga pagkakataon na halos magkakatulad ang mga
tunog at ang kahulugan ng mga salita; sa ibang kaso
naman, magkakaiba ang mga tunog subalit
magkakatulad ang kahulugan; at mayroon ding mga
salitang magkaiba ang mga tunog at ang kahulugan.
Narito ang ilang halimbawang ibinigay ni Lopez:
 Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

a)Ingles – ‘eye’ d) Ingles – ‘night’

‘mata’ – Tag., Seb, Hil, Ilk, ‘gabi‘- Tag.
Bkl, Pgn, Pam. ‘gab’i’ – Seb.
‘rabi’i’ – Hil.Ilk.
b) Ingles – ‘tooth’
‘banggi’ – Bik.
‘ngipin’ – Tag.
‘labi’ – Pgn
‘ngipon’ – Seb, Hil, Bkl.
‘bengi’ – Pam.
c) Ingles – ‘hair’
‘buhok’ – Tag, Seb, Hil, Bkl. e) Ingles – ‘water’
‘bwek’ – Pgn ‘danum’ – Ilk, Pgn, Pam.
‘bwak’ – Pam. ‘tubig’ – Tag., Seb, Hil, Bkl.
Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

• Samantala, ganito naman ang kinalabasan ng pag-aaral ng

SWP (1972) sa mag salitang cognate na magkakapareho at
magkakaiba ng kahulugan. Isinagawa nila ito saw along
pangunahing wika sa Pilipinas. Narito ang ilan sa mga datos na
nakuha:
1. Ingles (Ing) – ‘shadow’
• Tag, War, Pam, Hil, Seb, Pgn, Bkl, Ilk – ‘anino’
2. Ing – ‘hair’
• Tag, Hil, War, Seb, Bkl. – ‘buhok’
• Pam, Ilk – ‘bu’ok’
• Pgn – ‘buwek’
3. Ing – ‘wood, tree’
• Tag.Hil. War, Seb, Bkl, Pam. – ‘kahoy’
• Ilk. – ‘kayo’
Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

4. Ing – ‘unmarried woman’

• Tag, Hil, Seb, Pam. – ‘dalaga’
• Bkl, waray- ‘daraga’
• Ilk – ‘balasang’
5. Ing – ‘staircase, ladder’
• Tag, War, seb. – hagdan
• Bkl – hagyan
• Ilk.- agdan
• Pam. – eran
 Ang Konsepto ng Baybayin

• Sa kasaysayan ng mundo, ang sinaunang kultura ay lumilikha

ng kanilang lokal na anyo ng pagsulat bilang pamamaraan ng
komunikasyon at panitikan gaya ng Sanskrit ng matandang
India at hieroglyphics ng matandang Ehipto.
• Ang sinaunang Pilipino ay hindi naiba at sa panahong ito, ang
uri ng pagsulat na nalikha ng mga lokal ay tinawag na baybayin
na pinaniniwalaan na nagsimula noong ika-14 na siglo.
• Nang masakop ng España ang Pilipinas ay napatunayan na
may sarili nang kultura ang mga katutubo. Pinatunayan ito ni
Padre Pedro Chirino sa kanyang Relocacion de las Islas
Filipinas (1604). Silibaryo ito na binubuo ng 17 simbolo na tatlo
dito ay patinig (a, i, u) at 14 ay mga katinig:
 Ang Konsepto ng Baybayin

Mula sa: http://weheartit.com/entry/group/23960377

 Ang Konsepto ng Baybayin

• Nilalagyan ng(.)sa ibabaw kapag bibigkasing “be o

bi”
• Sa ilalim naman kapag bibigkasing “bo o bu”.
• Ang(+)sa tabi kapag nawawala ang bigkas na “a”
gaya ng
• Ang // ang nagpapahayag ng tuldok.
• Ang ginagamit na sulatan ay mga dahon at balat ng
kahoy at ang panulat naman ay matulis na bakal na
tinatawag na sipol.
 Ang Konsepto ng Baybayin

• Maituturing na regalo ng kultura at ng kasaysayan

ang lenggwahe at paraan/sistema ng pagsusulat ng
isang komunidad.
• Ngunit, sa pagdaan ng mga panahon, dahil sa
kolonisasyon at globalisasyon, unti-unting nawawala
ang mga pamanang ito at napapalitan ng kolonyal na
kulturang popular.
• Kakaunti o halos wala nang gumagamit ng sarili
nating paraan ng pagsusulat. Ang iba pa nga ay
nagkakamali sa pagtawag nito at sinasabing ito ay
“Alibata”.
 Ang Konsepto ng Baybayin

• Ang salitang baybayin ay isang katagang pangkalahatan sa

wikang Tagalog na tinutukoy ang lahat ng titik na ginagamit sa
pagsulat ng isang wika.
• Ibig sabihin, isang “alpabeto” – subali't mas kahawig ito ng
isang "syllabary" o palápantigan.
• Nakatala itong pangalan ng lumang sulat sa isa sa mga unang
talasalitaang inilathala sa Pilipinas, ang Vocabulario de Lengua
Tagala noong taong 1613.
• Ito'y mula sa ugat na “baybay” na nangangahulugang ispeling.
Sa mga sulatin ng mga unang Espanyol, ang karaniwang tawag
nila sa baybayin ay ang mga “titik o sulat ng mga Tagalog.”
 Ang Konsepto ng Baybayin

• Ang tawag naman ng mga taga-Bisayas sa

baybayin ay “sulat-Moro” dahil ito'y galing sa
Maynila na naging daan para sa mga
produkto ng mga mangangalakal na Muslim
sa mga pulo na ngayon ay kilala sa
pangalang Filipinas.
• Basahan ang tawag sa baybayin sa Bikol at
guhit naman ang tawag nila sa mga titik.
 Ang Konsepto ng Baybayin

• Isa ring pangalan ng baybayin ang alibata, na nilikha sa

ika-20 dantaon lamang ni Paul Versoza, isang kasapi ng
dating National Language Institute. Nagbigay paliwanag
si Versoza sa kaniyang aklat na Pangbansang Titik nang
Pilipinas noong 1939:
• "Noong 1921 umuwi ako galing sa Estados Unidos upang
magbigay ng mga panayam pampubliko tungkol sa
pilolohiyang Tagalog, kaligrapiya at lingguwistika. Ipinakilala
ko ang salitang alibata, na lumitaw sa mga pahayagan at
binanggit ng maraming manunulat sa kanilang mga sulatin.
Aking nilikha ang salitang ito noong 1914 sa Manuscript
Research Division ng New York Public Library batay sa
pagkakahanay ng mga titik sa alpabetong Maguindanao (Moro)
gaya ng sa Arabo: alif, ba, ta (alibata), tinanggal ang “f” upang
maging lalong kaaya-aya sa pandinig."
 Kasaysayan ng Wikang Pambansa

• A. Impluwensya ng Wikang Sanskrito

• Ang Tagalog ay mayamang wika dahil sa
impluwensya ng wikang Sanskrito.
• Ayon sa mga historyador, ang Pilipinas ay nasa
impluwensya ng India noong ika-10-12 siglo A.D
batay sa mga linggwistikong ebidensyang ipinakita
ng sinaunang matandang Malay at Java inskripsyon
ng Sumatra (Ang apat Sri Vijayan inskripsyon ng
Hilagang Sumatra at Isla ng Bangka s. 604-608 A.D
682-686) at Java (Harinjing Inskripsyon, s. 726 A.D
804).
 Impluwensya ng Wikang Sanskrito

• Ayon sa ulat ng Surian ng Wikang Pambansa na may

3,200 salitang Malayo-Indonesian na nakapasok sa
ating wika.
• Ang mga salitang ito ay isinasanskrito sa dahilang
ang Malay Peninsula at ang Indonesian Arkipelago
ay lunsaran ng mga salitang Sanskrito sa kanilang
pagdayo sa Pilipinas.
• Samantala, wala namang maipakitang manuskrito
ang mga historyador na magpapatunay sa
impluwensya ng Sanskrito sa panitikang Pilipino.
• Ang mga pag-aaral ni Juan Francisco ay batay sa
tema ng kuwentong bayan na kahalintulad ng mga
kuwento ng Indian.
 Impluwensya ng Wikang Sanskrito

• Bihira kang makababasa ng kuwentong bayan sa Pilipinas na

ang mga tauhan ay nakapagpapalit ng katauhan kung
gugustuhin nila – mula tao sa hayop.
• Makikita ito sa kuwento ng isang kambing na nakapag-asawa
ng isang magandang anak ng isang sultan; sa huli ay nagpalit-
anyo at namuhay bilang lalaki sa piling ng kanyang asawa.
• Ang alamat ay isang anyo ng panitikan, na kahalintulad ng
alamat ng mga Hindu.
• Ang alamat ng ilang-ilang at alamat ng mga kayumanggi ay
may pagkakatulad sa tema ng alamat ng India.
• “Ang lahat ng patunay: talang historikal, artepakto, wika, at
literatura – masasabing ang wikang Sanskrito ay nakapasok sa
wikang Tagalog.”
 Impluwensya ng Wikang Sanskrito

Tagalog Sanskrito Tagalog Sanskrito

binhi biji maharlika mahaddhika
mula mula sutla sutra
sanga anga lakan raksa
likha lekha hari hari
sampaka gampaka bata vatsa
kasubha kusumbha dalaga darika
lasona rasuna sinta cinta
patola patala panday pandita
talisay talisa budhi buddhi
lagundi nirgundi pari puja
suka sukra awa avah
usa raya tiyaga tyaga
gansa hamsa sama visama
kalapati paravata alipusta pariprata
ahas ahi dusta dusta
sawa sarpa lasa rasa
bisa visa alibugha parib-haga
kalbo kulva karukhaan dukha
mukha mukha dalita dharta
kuba kubja balita vartta
dila lidha basa bhasa
 Impluwensya ng Wikang Intsik

• Ang pagtalakay sa pinagmulan o istruktura

ng wikang Tagalog ay hindi makukumpleto
kung hindi pag-uusapan ang impluwensya
ng wikang Intsik.
• Ayon sa Surian ng Wikang Pambansa na may
1,500 na salitang Intsik ang nakapasok sa
wikang Tagalog at dahil dito marapat lamang
na mabatid ng mga Pilipino kung papaano
nakapasok ang mga salitang ito sa wikang
pambansa.
 Impluwensya ng Wikang Intsik

• Sinasabi na may ugnayan ang Pilipinas at

Tsina bago pa man dumating ang mga
Kastila.
• Hindi nag-iisa si Beyer sa pagpapatunay sa
impluwensya ng Tsina sa Pilipinas, nariyan
sina: Sir Henry Yule, Henri Cordier, P. Pelliat,
Friedrick Hirth, W.W Backhill, W.P
Gorenevedt, Barthold Loufer, E.S Lane,
Gabriel Tarrand, G.E Cordes, M.J Kram, G.
Gerine, James Hornell at iba pa.
 Impluwensya ng Wikang Intsik

• Ayon sa mga historyador, nagsimulang dumayo sa

Pilipinas ang mga Intsik noong 200 A.D.
• Ang mga Intsik ay kilalang mga negosyante na ang
layunin sa pagpunta sa Pilipinas ay upang
makipagkalakalan sa mga katutubo.
• Nagpunta sila gamit ang maliit na bangka na
tinatawag na “junks” na may dalang mga bakal,
porselana at mga paso, seda at binurdahang mga
tela, kuwintas at mga alahas, tansong agong, kuliling
at iba pang mga bagay na nagustuhan ng mga
katutubo.
 Impluwensya ng Wikang Intsik

• Sa kalaunan ay nalinang ang pagkakaibigan at

nagustuhan na ang lugar kung kaya ang ikalawang
motibo nila ay manirahan, may ilan ay dinala ang
kanilang pamilya at iba naman ay nakapag-asawa ng
mga katutubo.
• Dahil sa ugnayang ito hindi lamang ekonomikong
ugnayan ang pinaigting kundi maging ang kultura.
• Dahil sa impluwensya ng kulturang Intsik sa mga
Pilipino, kung kaya napagyaman din ang wikang
Tagalog sa pamamagitan ng asimilasyon ng kanilang
mga salita-mababanggit din na ilan sa mga isla sa
kapuluan ay nasa pangalang Intsik bago pa man
dumating ang mga Kastila noong 1521.
 Impluwensya ng Wikang Intsik

• Mababasa sa mga dokumentong

Cantonese na noong 982 A.D ilang
katutubong mangangalakal ang
bumisita sa Canton para
makipagkalakalan.
• Sa panahong ding ito ang mga “junks”
ng Tsina ay bumisita rin sa Ma-I
(Mindoro), San hsu (Gitnang Visayas),
Lin sung (Luzon), Pa-lao-yu (Palawan)
at Pu-li-lu (Polillo).
 Impluwensya ng Wikang Intsik

• Sa simula, ang ugnayan ng Tsina sa

Pilipinas ay para lamang sa kalakalan,
ngunit di nagtagal ay nagustuhan na
nilang manirahan sa bansa.
• Bilang ambag ay tinuruan nila ang mga
katutubo na makipagkalakalan at
maghanapbuhay.
 Impluwensya ng Wikang Intsik

• Nagsagawa ng pag-aaral si Arsenio Manuel sa

impluwensiya ng wikang Intsik sa wikang Tagalog at
nagbigay siya ng mahalagang impormasyon sa
buong ugat o pinagmulan ng wikang Tagalog at
Intsik.
• Ang Tsina ay malaking bansa na may
magkakahalong wika, bagaman ang lahat ng mga
wikang ito ay masasabing Intsik kahit hindi ipakita
ang kanilang pagkakaiba.
• Ang mga wikang ito ay ang: “Hilagang Intsik” o
“Mandarin” (gwo’ywu), “Cantonese”, “Fukienese” at
“Wu”.
 Impluwensya ng Wikang Intsik

• Ang Cantonese ay sinasalita sa lungsod ng Canton at

sa Timog-Silangan; ang Wu ay sinasalita naman sa
Shanghai; at Fukienese-Nakka sa Hilaga at Silangang
Canton. Ang Hilagang Intsik ay wika ng natitirang
bahagi ng Tsina at sinasalita ng milyong-milyong tao.
• Samakatuwid, nang sinabi ni Manuel na may komong
pinagmulan ang wikang Tagalog sa wikang Intsik, ito
ay nangangahulugang lahat ng wika sa Tsina. Kung
kaya, hindi nakapagtataka na may ilang salita na may
iisang pantig sa wikang Tagalog.
 Impluwensya ng Wikang Intsik

• Nakita rin ni Paul Verzosa ang dalawang dosenang

wikang Intsik sa wikang Tagalog. Matutukoy ang
impluwensiya ng Intsik sa wikang Tagalog sa
pamamagitan ng pag-aaral sa mga salitang Tagalog na
may inuulit na ugat. Ilang halimbawa nito ay:
Tagalog Intsik

tuktok tok
kutkot khut
lamlam lam
pipi pi
pukpok phok
saksak shak
sipsip sip
 Impluwensya ng Malay

• Nagkaisa ang mga Pilipinong historyador na ang

wikang Tagalog ay nakakahalintulad sa wikang
Malay.
• Bagaman, tutol si Paul Verzosa sa kaisipang ito. Ang
sabi niya ay tanging katibayan sa ideyang ito ay ang
katotohanan na huling banyagang dumating sa
Pilipinas ay ang mga Malay na dala-dala ang
kanilang sibilisasyon at kultura.
• Ipinakita ng mga historyador ang pagkakatulad at
pagkakalapit ng wikang Tagalog at wikang Malay.
 Impluwensya ng Malay

• Ang matibay na argumento ni Verzosa ay ang

pilosopikal na katotohanan na ang bunga ay
hindi gaanong katindi kaysa sa sanhi.
• Sinabi niya na ang wikang Tagalog ay higit
na dakila kaysa wikang Malay, at ang huli ay
hindi nagsanga lamang sa una. Pinatunayan
niya ito sa pagbibigay ng mga dahilan:
 Impluwensya ng Malay

• Positibong pagpapakita ng mga pananaliksik na higit na mayaman

ang wikang Tagalog, perpekto sa ritmo at organikong istruktura
kaysa wikang Malay.
• Kung ihahambing, mahinang wika ang Malay na may kakulangan
sa mga mahahalagang panlapi.
• Higit na mahusay ang mga panitikang Tagalog.
• Ang wikang Tagalog ay simple ngunit perpektong silibaryo o
alibata gaya ng taguri ng mga Latino. Ang mga letra ng wikang
Malay ay mula sa mga Arabo.
• Walang makitang patunay ang mga historyador ng anumang
silibaryong Malay o alibata o anumang alpabeto na tipikal na Malay.
• Walang anumang nakasulat na mga panitikan o grapikong simbolo
ang mga Malay upang magpahayag kumpara sa wikang Tagalog na
nagtataglay ng mga letra na may pagkakatulad sa sinaunang
Hebreo, Sanskrito, Ethiopian, at Ehipto.
 Impluwensya ng Malay

• Sa gitna ng kontrobersyang ito, nakatitiyak

na ang mga Malay ay nag-ambag din sa
wikang Tagalog.
• Katunayan, may mga listahan ng mga
salitang Malay na ginagamit ng Tagalog,
inilabas ito ni Pampilo D. Catacataca, na
noon ay tagapangulo ng pananaliksik at
pagsasalin ng Surian ng Wikang Pambansa.
Narito ang ilan sa mga salita:
 Impluwensya ng Malay

abo dahon itim patay

agiw dalaga lamok payong
ama dingding langit pinggan
anak gutom lasa sakay
bahay hangin layag suntok
basa hari lugi sulat
bato ilaw mata taas
bayani ina panday tamis
 Impluwensya ng mga Arabo

• Bihirang marinig o mabasa na may mga salitang

Arabo sa ating wika.
• Magtataka tayo kung bakit ang Arabia na
napakalayo sa ating bansa ay nakapag-ambag
sa ating wikang pambansa.
• Sinasabi na isa sa mga katangian ng tao ay ang
pagiging lagalag at kapag ang isang tao ay
lumipat at dumayo, bitbit niya ang kanyang wika.
• Kilala ang mga Arabo sa pagiging lagalag at
adbenturero; dahil sa katangiang ito kumalat sila
sa iba’t ibang bahagi ng mundo.
 Impluwensya ng mga Arabo

• Nagtatag sila ng kolonya ng pangangalakal

sa Canton noong ika-3 at ika-9 na siglo. Ang
kanilang mga sasakyang pandagat ay
makikita sa pantalan ng Kedah ng Malay
Peninsula, Java, Sumatra, at Moluccas.
• Nabanggit ni Raymund Geler, sa pagbisita ng
sinaunang Saban Arab sa Tsina ay
nakarating ang mga ito sa mga lugar sa
Pilipinas gaya ng Paragua (Palawan),
Mindanao, Calamianes, Visayas, Mindoro, at
Luzon.
 Impluwensya ng mga Arabo

• Noong 1280, isang lungsod ng Malay ang natuklasan ng

isang takas mula sa Sri-Vishaya at naging sentro ng
impluwensyang Muslim at sa kalaunan ay naging kabisera
ng Imperyo ng Malacca, tagapagmana ng Imperyo ng
Madjapahit.
• Ayon sa talaan ng kasaysayan ng mga Moro na tinatawag
na Tarsilas, nagsimulang makilala ang Islam sa Pilipinas
noong ika-13 siglo sa pamamagitan ng isang Arabong
Misyonaryo na si Sharif Makhdum na lumapag sa Sulu.
• Ipinagawa niya ang unang Masjid sa Pilipinas sa Tubig-
Indangan, Pulo ng Simunol, Lalawigan ng Tawi-Tawi.
• Si Makhdum ay namatay sa Pulo ng Sibuto, Lalawigan ng
Tawi-Tawi.
 Impluwensya ng mga Arabo

• Makalipas ang sampung taon, noong 1390, sinakop

ni Raha Baginda, isang prinsipe ng Menantabaw,
Sumatra, kasama ang kanyang armada ang Sulu.
• Nagapi nila ang mga katutubo sa paggamit ng
kanyang mga sundalo ng mga armas, ang kauna-
unahang armas na ginamit sa Pilipinas.
• Samantala, ang anak na babae ni Raha Baginda na si
Prinsesa Paramisuli ay ikinasal kay Abu Bakr, isang
mohammed na lider mula Palembang, Sumatra.
• Nang mamatay si Baginda, itinatag ni Abu Bakr ang
sultanato ng Sulu at itinalaga ang sarili bilang sultan.
•
 Impluwensya ng mga Arabo

• Sinunod niya ang kanyang pamahalaan sa

sultanato ng Arabia at itinuring ang sarili na
isang kalipa.
• Ang mga batas na kanyang ipinatupad ay
batay sa batas ng Koran, minodipika upang
umayon sa tradisyon at paniniwala ng mga
katutubo.
• Tumagal ang kanyang panunungkulan ng 30
taon, at inilarawan ito nang may lugod at
pag-unlad.
 Impluwensya ng mga Arabo

• Pagkatapos maitatag ang Islam sa Sulu, ang mga Muslim ay

naglakbay patungong Mindanao sa pamumuno ni Sharif
Kabungsuwan, isang lider na muslim ng Jahore.
• Siya ay lumapag sa Maguindanao (Cotabato) sa taong 1475 at
pagkatapos ay pinakasalan niya si Putri Tunina.
• Sila rin ang kauna-unahang Sultan at Sultana sa Maguindanao.
• Dahil naging daluyan ang Sulu at Mindanao, itinanim ng mga
Muslim ang bagong pananampalatayang Islam sa Visayas
hanggang Hilagang isla ng kapuluan at naitanim din ito sa
Mindoro, Batangas at look ng Maynila.
• Ang Maynila ay naging kaharian ng mga Muslim sa ilalim ni
Raha soliman, isang Pilipinong haring Muslim noong 1571. Ang
Tondo ay isa pang kaharian ng mga Muslim sa ilalim ni Lakan-
dula.
 Impluwensya ng mga Arabo

• Matapos ang sinaunang ugnayan ng Pilipinas sa

mga Arabo, masasabi kung gayon na ang
pambansang wika ay naimpluwensyahan nang
malaki sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan.
• Lagi na lamang sapilitang pinapagamit ng mga
mananakop ang kanilang wika bilang simbolo ng
dominasyon at paghahari.
• Samakatuwid, ang wika ng komunikasyon ay wika ng
mananakop.
• Ang tala ng paglalakbay na ito ay nagpapatunay
kung paano ang wikang Tagalog ay
naimpluwensyahan ng mga Arabo.
• Narito ang ilan sa mga salitang Arabong nakapasok
 Impluwensya ng mga Arabo

•katam • panaw
• akma •dalamhati • salamat
• agimat •dawit • salawal
• agnas •ginhawa • silid
• alam •halak
• siyasat
• alamat •hamak
• tibay
• ani •hasik
• wisik
• apyan •hirang
• yuko
• asal •hukom
• bakas •hudyat
• bikig •lagnat
• kalan •luwat
•paham
 Ikalawang Yugto:
Impluwensiya ng Kastila,
Amerikano, at Hapon
TAGALOG

PILIPINO

FILIPINO
• May mga pananaliksik at pagsisiyasat sa mga nasusulat na
panitikan at kasaysayan na nagpapatunay na mayroon nang
mga dokumento o kasulatan tungkol sa Tagalog (o maging sa
iba pang wika ng Pilipinas).
• Nang mapagtibay ng batas sa Wikang Pambansa na Tagalog
ang gawing batayan, dumagsa ang mga tanong tungkol dito.
• Bagaman, napagpasyahan na ang Tagalog ang maging batayan
ng Wikang Pambansa, ay marami pa rin ang hindi lubusang
nasunod sa kabila ng kaliwa’t kanang pagpapalawak,
pagpapalaganap at pagpapaunlad dito gaya ng mga
pagpapalimbag ng mga lathalain at babasahin, paggamit nito
sa mga miting pampolitika at sa transaksyong pampamahalaan
bilang opisyal na wika. Gayundin, itinuturo ito ng mga guro sa
buong bansa.
• Sinimulang itatag ng pamahalaan ang Surian ng Wikang Pambansa
(Institute of National Language) at itinakda rin ang Kawanihan ng
Paaralang Bayan upang tumulong sa pagpapalawak at
pagpapaunlad dito. At kahit na nga tinangkilik ang pagpapalaganap
nito ay masasabing matamlay pa rin ang ang paglaganap ng wika
sa buong bansa dahil sa mga sumusunod:
– May mga manunulat at dalubwika pa rin ang nagpupumilit
sa kaalamang laban sa paniniwala ng nakararami. (Purista)
– May mga siyentipikong dalubwika ang nagpupumilit na
ipagamit ang kanilang nilikhang mga bagong salita gayong
hindi naman ito nauunawaan o tinatanggap ng nakararami.
– Maraming Pilipino ang hindi tumangkilik sa sariling wika
dahil sa kaisipang kolonyal.
– Dahil na rin sa rehiyonalismong nangingibabaw sa
damdamin ng ilang Pilipino
 Balakid sa Wika noong Panahon ng Kastila

• Nang dumating Ferdinand Magellan (1521) at di

naglaon ay sinundan ni Miguel Lopez de Legazpi
noong 1565, napag-alaman ng mga Kastila na ang
mga Pilipino ay pinagwatak-watak ng maraming
wika.
• Kung kaya naging isa sa kanilang layunin ng
pananakop ay magkalat ng paniniwala at simulaing
Kristiyano. Lalong lumaganap ang pananakop na
espiritwal nang dumating ang maraming prayle sa
bansa.
• Ang pananakop ng Espanya ay masasabing
tagumpay sa relihiyon. Itinuro nila sa mga Indio ang
Ebanghelyo at simulaing Kristiyano.
 Balakid sa Wika noong Panahon ng Kastila

• At upang higit na paigtingin ang kanilang

kapangyarihan ay nagpadala ang Hari ng Espanya
ng mga prayle ng sumunod pang taon.
• Sa katunayan nga, ang pahatid-sabi kay Gob. Tello
noong Mayo 25, 1596, na nagbabalitang ang hari ay
nagpadala ng 154 prayle noong 1594 at 110 noong
1596 upang isakatuparan ang pagtuturo ng
relihiyong Kristiyano.
• Kalakip din ng nasabing kautusan ang pag-atas sa
mga prayle na mag-aral ng mga wikain sa bansa.
 Balakid sa Wika noong Panahon ng Kastila

• Ngunit, hindi lahat ng wika ay alam ng mga prayle at

tulad din ng hinggil sa Tagalog, ang karamihan sa
mga prayle ay nakasumpong din ng mga balakid sa
mga pag-aaral ng mga di litaw na wika.
• Kung gayon, hindi lahat sa kanila ay nag-aral ng
Tagalog, at ang ilan sa kanila ay nag-aral ng mga iba
pang wika.
• Ayon sa kasulatan noong 1618 na malawak na ang
paggamit ng Tagalog at ito ang wikang nauunawaan
kahit saan (di lamang mga katutubo ng isla ng
Luzon), pinasimulang itayo ang konseho noong
bahagi ng ikalabimpitong dantaon upang lutasin ang
nakitang suliranin sa wika.
 Balakid sa Wika noong Panahon ng Kastila

• Sa ulat na ginawa ni Juan de la Concepcion tungkol

sa konseho, sinabi niya na gumawa ang konseho ng
isang komite na magsasasalin ng katesismo sa
katutubong wika.
• Bagaman, ikinatuwa ito ng mga pari ang mga
katutubong wika ay nagbunga rin ito ng higit pang
suliranin.
• Nakita sa pag-aaral na ang wika ay hindi sapat sa
pagtuturo, pagpapaunlad, at pagpapalawak sa
simulain at paniniwalang Kristiyano, kaya ipinasya
ng Hari ng Espanya na ang mga prayle ay magturo
ng Kastila sa mga Indio.
 Balakid sa Wika noong Panahon ng Kastila

• Tunay na hindi kayang maipaliwanag kung paano

ipinag-utos ng Hari ng Espanya na pagsabayin ang
pag-aaral ng mga wika at pagtuturo ng Kastila sa
mga katutubo.
• Kung kaya, ang patakarang ito ay nabansot dahil na
rin sa mabagal na komunikasyon kasama pa ng
maraming sumbong ng mga katutubo sa Espanya.
• Nagresulta ito ng di-pagkakaunawaan ng mahigit sa
300 taon at ang pagbabago sa pamahalaan at
edukasyon ay tuluyang di naisakatuparan.
 Balakid sa Wika noong Panahon ng Kastila

• Sa kabila ng mga atas sa pagtuturo ng Kastila sa mga katutubo

ay sinasabing ang mga prayle mismo ang sagabal sa
pagpapatupad nito.
• Sila ang laging naghihigpit sa edukasyon. Hindi rin nasunod ang
kautusan noong 1893 na nagtatakda na ang mga prayleng lokal
ay maging tagamasid na ex-officio sa mga paaralan.
• Kung kaya, halos lahat ng mga kautusang nagmula sa Espanya
na nagtatakda sa pagtuturo ng Kastila ay kanilang pinigil. Sa
pagsusuri ay may pailalim na dahilan dito:
– 1) ibig ng mga prayle na mapanatili sa kanilang kamay ang
kapangyarihan nila sa mga tao at upang umasa rin ang
pamahalaan sa kanila;
– 2) ayaw nilang maungusan sa talino ng mga katutubo kapag
natuto silang mag-Kastila;
– 3) natatakot silang magkaisa ang mga katutubo at mag-alsa
laban sa kanila kung may iisang wika silang sinasalita.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Ang pagdating ng mga Amerikano sa Pilipinas ay lalo pang

nakadagdag sa suliranin sa wika.
• Dumating sila noong Agosto 13, 1898 sa lungsod ng Maynila.
• Na sinundan ng pagbubukas ng mga paaralang-bayan. Hulyo 1,
1900 nagsimulang pumasok ang may 100,000 mag-aaral sa
panimulang paaralan na itinayo ng hukbo.
• Ang mga guro ay pawang mga kawal na itinalaga ng
Gobernador Militar.
• Ginamit pa rin ang mga saligang-aklat na nasusulat sa Kastila
at dahil wala silang alam sa mga wika sa Pilipinas, kinailangan
nilang malunasan ang suliraning ito.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Itinatag ni Pangulong McKinley ang isang lupong

tagapagsiyasat na pinamunuan ni Jacob Gould
Schurman.
• Marso 4, 1899 nang dumating ang lupong Schurman
sa Maynila at pinasimulan ang gawain sa paglilikom
ng mga datos nahihinggil sa Pilipinas.
• Matapos maisagawa ang unang ulat noong
Nobyembre 2, 1899 ay bumalik ang lupon sa
Washington.
• Nakapaloob sa ulat ang mga tiyak na impormasyon
tungkol sa pananakop ng mga Kastila.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Matapos nito ay muling bumuo ng ikalawang lupon ang

Pangulong McKinley na ang layunin ay pagtatatag ng
pamahalaang sibil sa bansa.
• Pinanguluhan ito ni William H. Taft noong Hunyo 3, 1900.
Pinasimulan nila ang gawaing may kaugnayan sa
pagpapalawak ng pamamaraan ng edukasyong pinasimulan ng
hukbong militar.
• Isinaalang-alang ng lupon ang panimulang edukasyong walang
bayad para sa lahat at ito’y maging angkop sa mga tungkulin
ng mga tao sa pagiging mayaman at sa pagkakaroon ng
karaniwang hanapbuhay.
• Ipinapalagay nila na ang dami ng wika ay pangunahing sagabal
sa pag-unlad ng bansa lalo na sa komunikasyon, kung kaya
itinuro nila ang wikang Ingles.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Sa panahong ito ay idinagdag ang wikang Ingles sa Kastila bilang

wikang opisyal.
• Ginamit ang Ingles sa pagtuturo kahit na hindi ito ang layunin ng
Pangulong McKinley, ito ay ipinasya lamang ng Lupong Taft (Taft
Commission) na naniniwalang maisasaayos lamang ang mga bagay sa
Pilipinas sa pamamagitan ng bagong wikang Ingles.
• Ipinaliwanag ni Taft na ang kapasyahang gamitin ang Ingles sa
pagtuturo at sa pamahalaan ay batay na rin sa pagpapasya ng mga
Pilipino.
• Hindi linggid sa kaalaman ng marami na ang wikang Kastila ay siyang
alam lamang gamitin ng mga hukom, abogado, at iba pang kawani sa
ating husgado noon.
• Kung kaya isang batas ang pinagtibay na magamit ang Wikang kastila
ng mga kawani hanggang Enero 1, 1906. At ang paglilipat mula sa
Kastila sa Ingles ay banayad na isinagawa.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Ang pag-unlad at paglaganap ng Ingles sa pagtuturo ay naging

madali.
• Kung kaya, ang Kastila ay unti-unti nang nawala. Nahilig ang
mga Pilipino sa Ingles sa pagdaan pa ng maraming taon.
• Sa ganitong kalagayan, dumami rin ang umayon at nagtanggol
sa Ingles na ito ay maging wikang opisyal at gamitin sa
pagkakaroon ng wikang pambansa.
• Ang pagpapahalaga sa Ingles ay napatunayan sa pagkakasulat
ng ating Saligang-Batas noong 1935.
• Kahit na nga sinimulan ang paggamit ng Ingles may ilang
pangkat pa rin ang nagkaroon ng hilig sa wikang Pilipino. Kahit
na nga may iba’t ibang layunin ito gaya ng politika at
siyentipikong pag-aaral.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Isa sa nagkaroon ng hilig sa mga wikang Pilipino ay

si David J. Doherty. Inilathala niya ang artikulo ukol
sa Tagalog noong Disyembre, 1902, nakapaloob sa
artikulong ito ang magandang kapalarang
naghihintay sa paglaganap ng Tagalog sa buong
bansa.
• Bago pa dumating sa Pilipinas ay matagal na siyang
nag-aral at nagsaliksik sa ating wika. Sa kanyang
pag-aaral ay nabuo niya ang sumunod na
kongklusyon: 1) maaaring pagsama-samahin ang
mga wika sa bansa sapagkat:
Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• … hindi lamang isang dantaon o

mahigit pa ang kailangan bago
magiging bernakular ang Ingles
sapagkat ito ay hindi wika sa tahanan.
Kaya lumilitaw na ang kailangang
pagyamanin ay ang wikang Pilipino sa
pamamagitan ng pagsasama sa pitong
wika upang maging panlahat.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Pinaniniwalaang 50% o mahigit pa ang mga salitang

magkakahalintulad, at ang balarila ng lahat ay iisa, inisip niya
na ang pagsasama-sama sa mga wika ay maaaring magawa sa
pamamagitan ng pagsulat ng pinagsamang talasalitaan, at ang
mga manunulat ay dapat sumulat sa panitikan na ang
gagamitin ay ito.
• Kaya ginanyak niya si Lope K. Santos na magtatag ng
Akademyang Pilipino (Filipino Academy);
• 2) ang pagpapagamit ng wikang dayuhan sa mga Pilipino ay
walang katarungan gaya ng tinuran ni Schurman;
• 3) magagawa lamang ito kung gaganyakin ang mga guro at iba
pang kawani ng pamahalaan na mag-aral ng katutubong wika at
magsalin ng mabubuting aklat at ipaabot ito sa mga tao.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Kung si Doherty ay pabor sa pagsasama-sama ng mga wika,

iba naman ang gusto ni Frank R. Blake, isang dalubwika, na
maaaring gawing batayan o saligan ang Tagalog sa pagbuo ng
wikang pambansa.
• Samantala, si C. Everett Conant, isang dalubwika at dating
naninirahan sa Pilipinas ay sumang-ayon na ang Ingles ang
maging gamit sa pagtuturo at sa komunikasyon, bagamat hindi
niya inisip na ipalit ito sa mga katutubong wika sa mga tahanan
ng mga Pilipino.
• Taong 1924, sa artikulo ni N.M. Saleeby, The Language of
Education in the Philippines Islands ay tinalakay ang
pangangailangan ng isang wikang pambansang dapat maging
isang bernakular.
• Ayon sa kanya, ang wikang Pilipinong maaaring lumagay dito
ay ang wikang Tagalog na sinag-ayunan din ni Dr. Blake.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Sa dalawampung taon o mahigit pang pananakop ng Amerika

ay wala namang negatibong reaksyon sa mga Pilipino ukol sa
palatuntunan ng wikang Ingles.
• Subalit habang tumatagal, ang mga Pilipino ay nagigising sa
matagal na pagkakatulog tungkol sa wikang pambansa.
• Noong Hunyo 26, 1902, ang El Renacimiento ay nag-ulat ng
Sociedad de Escritos de Tagalog.
• Ang mga pahayagang Pilipino sa mga unang araw ng
pananakop ng Amerika ay nakalathala sa Kastila at Tagalog.
Ang karamihan sa mga kagawad ng El Renacimiento ay
nagkaroon ng mataimtim na pagnanasa sa bernakular bilang
wikang pambansa.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Ang ideya sa bernakular bilang wikang panlahat ay patuloy na

kumalat.
• Tinalakay sa Pambansang Kapulungan (Philippine Assembly)
ang panukalang batas bilang 148 na nagtatadhana sa pagtuturo
ng katutubong diyalekto sa mga paaralang bayan.
• Subalit ang batas ay hindi pinagtibay. Nagpasok ng panukalang
batas si Hukom Norberto Romualdez sa Philippine Commission
noong 1908 sa pagtatayo ng surian ng mga wika sa Pilipinas at
nag-uutos din para sa pagsasanay ng mga guro sa paaralang
bayan.
• Ang panukalang batas ay hindi rin pinagtibay. Makikita na
bagaman hindi napagtibay ang dalawang panukalang batas ay
naroroon pa rin ang pagnanasa ng mga Pilipino na magkaroon
ng wikang panlahat na batay sa bernakular.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Naglathala si Eusebio T. Daluz, kalihim ng Akademya ng

Wikang Pilipino noong 1915 ng Filipino-English Vocabulary na
inilaan sa pagtulong sa pagkakaroon ng panlahat na wikang
Pilipino.
• Ang Akademya ng Wikang Pilipino ay itinatag noong Abril 12,
1909 na ang gawain ay magsaliksik tungkol sa wika.
Pinakamahalagang natalakay nito ay tungkol sa alpabetong
Pilipino.
• Itinatag noong 1918 ang Sanghiran San Binisaya (Academy of
the Leyte-Samar Bisayan Dialect) na ang pangulo ay si
Norberto Romualdez, isang Bisayang may masidhing
pagtatangkilik sa Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa.
• Noong 1928, ang Philippine Collegian (pahayagan ng U.P) ay
unang naglathala ng kolum sa Tagalog.
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Noong 1934 ang Kumbensyon Konstitusyunal ay

nagpulong upang balangkasin ang Saligang-Batas,
hindi lamang para sa Pamahalaang Komonwelt,
kundi maging sa Republika ng Pilipinas, ay tinalakay
ang tungkol sa wikang pambansa.
• Itinatag ang isang lupon para sa Wikang Opisyal
upang pag-aralan ang tungkol sa wikang pambansa.
• Nang unang magpulong ang Unang Pambansang
Kapulungan (First National Assembly) ay masigasig
na nakipagtalakayan si Pangulong Manuel L. Quezon
sa pagkakaroon ng wikang pambansa.
• Iminungkahi niya na dapat magtatag ng Surian ng
Wikang Pambansa upang pag-aralan ang suliranin
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Ang punong ahensyang nanguna sa paglinang ng isang

pambansang wika ay ang SWP (Institute of National Language),
na itinatag sa pamamagitan ng Batas Komonwelt 184 noong
Nobyembre 19, 1936.
• Narito ang mga kasapi:
• Jaime C. de Veyra - Bisaya Samar- Leyte – Tagapangulo
• Hadji Buto - Moro - Kagawad
• Santiago A. Fonacier – Ilokano - Kagawad
• Casimiro Perfecto – Bicol - Kagawad
• Felix B. Salas – Hiligaynon - Kagawad
• Cecilio Lopez - Tagalog - Kalihim
• Isidro Abad - Bisaya Cebu - Kagawad
• Zoilo Hilario – Kapangpangan - Kagawad
• Jose Zulueta – Pangasinan - Kagawad
• Lope K. Santos – Tagalog - Kagawad
•
 Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Layunin ng pangkat na gumawa ng isang

deskriptibo at komparatibong sarbey sa isa
sa pangunahing wika sa Pilipinas at mula
dito ay pipiliin ang pagbabatayan ng wikang
pambansa.
• Makalipas ang sampung buwan, napili nila
ang Tagalog bilang batayan ng wikang
pambansa.
 Nang Dumating ang Hapon

• Matapos masakop ang Maynila, itinatag ng mga

Hapon ang Japanese Military Administration noong
Enero 3, 1942. Ito ay pinamumunuan ni Hen.
Masaharu Homma bilang Direktor Heneral.
• Hinirang ng mga Hapon si Jorge B. Vargas bilang
pangulo ng Philippine Executive Commission noong
Enero 23, 1942. Itinatag ng mga Hapon ang Central
Administrative Organization (CAO) bilang kapalit ng
pamahalaan.
 Nang Dumating ang Hapon

• Nang ang Pilipinas ay masakop ng Hapon noong

Enero 1942 pinahintulutan ng Hapon na ang
pambansang pamahalaan ay hawakan ng Pilipino
bagamat ito ay nasa pamamatnubay ng batas militar.
• Pinagsikapan nilang mapalaya ang mga Pilipino sa
mga Amerikano at burahin ang lahat ng
impluwensiya ng mga Anglo-Amerikano.
• Nagtaguyod sila ng simulaing “Co-Prosperity Sphere
for Greater East Asia” para malasap raw ang sariling
kaunlaran at kultura sapagkat ang “Asya ay para sa
mga Asyano” at ang “Pilipinas ay para sa mga
Pilipino”.
 Nang Dumating ang Hapon

• Hunyo 24, 1942 ay ipinalabas ang Ordinansa Militar blg.13 na

nagsasaad na Niponggo at Tagalog ang mga opisyal na wika.
• Sa panahong sding ito ay naitatag ang ang KALIBAPI (Kapisanan
ng Paglilingkod sa Bagong Lipunan) na may layuning mapabuti
ang edukasyon at moral na rehenerasyon at mapaunlad ang
kabuhayan sa Pilipinas.
• Si Benigno Aquino ang nagsilbing direktor nito. Ang pangunahing
proyekto ay palaganapin ang wikang Pilipino sa buong kapuluan
sa tulong ng Surian ng Wikang Pambansa (SWP).
• Noong Oktubre 14, 1942 muling binuhay ang Wikang Pambansa.
• Samantala, nagpalabas si Masao Tanaka ng mga lathalaing
impormatibo upang sagutin ang mga katanungan ng publiko
tungkol sa usapin ng Wikang Pambansa.
• Si Jose Panganiban ang nagturo ng Tagalog sa mga Hapon at di
Tagalog.
 Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• 1935 Sa Saligang Batas ng Pilipinas, nagtadhana ng tungkol sa

wikang pambansa: “… ang Kongreso ay gagawa ng mga
hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang
wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika.” (Sek. 3, Art. XIV)
• 1936 (Nobyembre 13) - Pinagtibay ng Kongreso ang Batas
Komonwelt Bilang 184 na lumikha ng Surian ng Wikang
Pambansa na naatasang gumawa ng pag-aaral ng mga
katutubong wika at pumili ng isa na magiging batayan ng
wikang pambansa.
• 1937 (Disyembre 30) - Sa pamamagitan ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134 ng Pangulong Quezon, ang Wikang
Pambansa ay ibabatay sa Tagalog.
 Mga
Mga Batas
Batas hinggil
hinggil sa
sa Pagsulong
Pagsulong ng
ng ating
ating Wikang
Wikang Pambansa
Pambansa

• 1940 (Abril1) - Ipinalabas ang Kautusang Tagapagpaganap blg.

263 na nagtadhana ng paglilimbag ng isang balarila at isang
diksyonaryo sa Wikang Pambansa. Ipinahayag pa ring ituturo
ang wikang pambansa sa mga paaralan sa buong Pilipinas na
nagsimula noong Hunyo 19, 1940.
• 1940 (Hunyo 7) - Pinagtibay ng Batas-Komonwelt Blg. 570 na
nagtadhana na simula sa Hulyo 4, 1946. Ang Wikang Pambansa
ay isa sa mga opisyal na wika ng bansa.
• 1954 (Marso26) - Nagpalabas ng isang kautusan ang Pangulong
Ramon Magsaysay sa taunang pagdiriwang ng Linggo ng
Wikang Pambansa mula sa Marso 29 - Abril 4. Subalit ang petsa
ng pagdiriwang ay inilipat sa Agosto 13-19 tuwing taon.
 Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa
Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• 1959 (Agosto 13) - Tinawag na Pilipino ang Wikang Pambansa

nang lagdaan ni Kalihim Jose Romero ng Kagawaran ng
Edukasyon ang Kautusang Blg 7. Ayon sa kautusang ito,
kaylaman at tutukuyin ang pambansang wika ay Pilipino ang
gagamitin.
• 1967 (Oktubre 24) - Nilagdaan ni Pangulong Marcos ang isang
kautusang nagtatadhana na ang lahat ng mga gusali at mga
tanggapan ng pamahalaan ay pangalanan sa Pilipino.
• 1968 (Marso) - Ipinalabas ni Kalihim Tagapagpaganap, Rafael
Salas, ang isang kautusan na ang lahat ng pamuhatan ng liham
ng mga kagawaran, tanggapan at mga sangay nito ay maisulat
sa Pilipino.
 Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• 1973 (Agosto 7) - Nilikha ng Pambansang Lupon ng

Edukasyon ang resolusyong nagsasaad na
gagamiting midyum ng pagtuturo mula sa antas
elementarya hanggang tersyarya sa lahat ng
paaralang pambayan o pribado at pasisimula sa
taong panuruan 1974--75.
•
• 1974 (Hunyo 19) - Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel
ng Kagawaran ng Edukasyon at Kultura ang
Kautusang Pangkagawaran Blg.25 para sa
pagpapatupad ng edukasyong bilingwal sa lahat ng
kolehiyo at pamantasan.
 Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• Artikulo XIV - Wika

• Sek. 6 - Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay
Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na
Wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika. Alinsunod
sa mga tadhana ng Batas at sang-ayon sa nararapat
na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa
ng mga hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsad
at paspasang itaguyod ang paggamit ng Pilipinas
bilang midyum na opisyal na Komunikasyon at
bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-
edukasyon.
 Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• Sek. 7 - Ukol sa mga layunin ng Komunikasyon

at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng
Pilipinas ay Filipino at , hanggat walang
itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang
panrehiyon ay pantulong ng mga wikang
opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi na
pantulong sa mga wikang panturo roon. Dapat
itaguyod ng kusa at opsyonal ang Kastila ng
Arabic.
 Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• Sek. 8 - Ang Konstitusyong ito ay dapat

ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat
isalin sa mga pangunahing wikang
panrehiyon, Arabic at Kastila.
 Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• Sek. 9 - Dapat magtatag ag Kongreso

ng isang Komisyon ng Wikang
Pambansa na binubuo ng mga
kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon
at mga disiplina na magsasagawa,
mag-uugnay at magtataguyod ng mga
pananaliksik sa Filipino at iba pang
mga wika para sa kanilang
pagpapaunlad, pagpapalaganap at
pagpapanitili.
 Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• 1988 (Agosto 25) - Ang Kautusang Tagapagpaganap

Blg. 335 ay ipinalabas at nilagdaan ni Pangulong
Corazon Aquino na nagtatadhana ng paglikha ng
Komisyong Pangwika na siyang magpapatuloy ng
pag-aaral ng Filipino. Gayon din, pinagtibay ang
paggamit ng Filipino bilang midyum ng pagtuturo sa
mga paaralan sa mga piling asignatura.
• 1987 (Marso 12) - Order Pangkagawaran Blg. 22, s.
1987 na ipinalabas ni Kalihim Lourdes R. Quisimbing
na tumutukoy sa paggamit ng katagang “Filipino” sa
Pagtukoy sa Wikang Pambansa ng Pilipinas.
 Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• 1987 (Agosto 6)- Kautusang Pangkagawaran Blg. 81,

s. 1987 ay ipinalabas ni Kalihim Lourdes R.
Quisimbing ang atas ukol sa “Ang Alpabeto at
Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino”, kalakip ng
Kautusang Pangkagarawan Blg. 81, s. 1987
• 1995 (Nob. 22) – Nilagdaan ng Tagapangulo
Ponciano B.P. Pineda et al. ang Kapasyahan Blg. 1-
95, kapasyahang humihiling sa Technical Panel on
Humanities, Social Sciences and Communication
Education ng CHED, na muling isaalang-alang, at
rebisahin ang itinakdang academic units para sa
Wikang Filipino sa General Education Curriculum
 Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• 1997 (Hulyo15) - Proklamasyon Blg. 1041,

nagpapahayag ng taunang pagdiriwang
tuwing Agosto 1-31 Bilang Buwan ng Wikang
Pambansa na nilagdaan nina Pangulong
Fidel V. Ramos at Kalihim Tagapagpaganap
Ruben D. Torres.