Aralin 5

Ang Impormal na Sektor:

Mga Dahilan at Epekto
nito sa Ekonomiya
 ¤ Ito ang sektor ng
ekonomiya na salat o
walang pormal na
dokumentong kailangan sa
pagsasagawa ng mga
gawaing pang-ekonomiya.
¤ Ang impormal na sektor ay
paraan ng mga mamamayan
upang magkaroon ng
kabuhayan o dagdag na kita
sa tuwing panahon ng
pangangailangan at
kagipitan.
 ¤ Ito ay binubuo ng mga
independent at maliliit na
negosyante na gumagawa at
naglalako ng produkto at serbisyo.

¤ Karaniwang walang social

protection ang mga informal
workers at marami sa kanila ay nasa
mga bulnerableng uri ng trabaho.
¤ 30% ay ang kabuuang
kita ng impormal na
sektor

¤ Ang kita ng impormal

na sektor ay hindi
naisasama sa kabuuang
GDP ng bansa.
¤ Ang paglaganap ng impormal
na sektor ay isang global
phenomenon. Gayunpaman, di
maikakaila ang kontribusyon
nito sa pag-unlad ng ekonomiya
ng bansa, partikular na sa
pagbibigay ng empleyo o hanap
buhay sa mga mamamayan.
 MGA KATAWAGAN:
• Underground economy: tumutukoy sa mga
transaksiyong pang-ekonomiya, mga uri ng
hanapbuhay at mga tao na kumikita na hindi
nakukwenta at nakatala sa pamahalaan.

• Hidden Economy: ilegal na negosyo ng pagbili

o pagbebenta ng mga kalakal o pera na
lumalabag sa mga paghihigpit tulad ng mga
kontrol sa presyo o pagrarasyon sa isang lugar
kung saan ang mga ilegal na mga
pagpapatakbo ay natupad.
• Shadow economy: bahagi ng
isang ekonomiya na
kinasasangkutan ng mga kalakal
at serbisyo na mga kalakal at
serbisyo na kung saan ay
binayaran para sa cash, at
samakatuwid ay hindi
ipapahayag para sa buwis.
IBA PANG KATAWAGAN:
• Underground economy
• Invisible economy
• Small scale sector
• Shadow economy
• Black market
• Submerged economy
• Parallel market
• Hidden economy
 ISANG PAGPAPALIWANAG:
1. Economic development model ni W. Arthur
Lewis
• impormal na sektor
• Keith Hart
• International Labour Organization (ILO)
2. First ILO World employment Mission
• Kenya, Africa
• 1972
• 15th international conference of labor
statisticians
3. National Statistics Survey(NSO)ng Informal
Sector Survey (ISS)*Abril 2008
• Labor Force Survey (LFS)
4. Cleofe S. Patrana,National
Economic and development Authority
(NEDA)
5. Congressional Planning and budget
department(House of Representatives)
• kita ng impormal na sektor
• halaga ng produkto at serbisyo
6. IBON Foundation
7.Cielito Habito, Philippine Daily
inquirer(PDI)
KAHALAGAHAN:
• Sinasalo nito ang mga mamamayan na hindi
makapasok bilang mga regular na
empleyado sa isang kompanya.
• Nagbibigay ng pagkakataon sa maraming
pilipino na makapaghanapbuhay.
• Nagsisilbi itong tagasalo ng mga
mamamayang may mahigpit na
pangangailangan.
• Malaki ang naitutulong sa mga konsyumer
ang mga kalakal at serbisyong mula sa
impormal na sektor dahil sa mura nitong
halaga
 DAHILAN NG IMPORMAL NA SEKTOR
• Makaligtas sa pagbabayad ng buwis sa
pamahalaan
• Makaiwas sa masyadong mahaba at
masalimuot na proseso ng
pakikipagtransaksyon sa pamahalaan
(bureaucratic red tape).
• Kawalan ng regulasyon mula sa pamahalaan
na kung saan ang mga batas at programa ay
hindi naipapatupad nang maayos.
• Makakapaghanapbuhay ng hindi
nangangailangan ng malaking kapital o
puhunan.
• Malabanan ang matinding kahirapan.
 EPEKTO NG IMPORMAL NA
SEKTOR NG EKONOMIYA

• Pagbaba ng halaga ng nalilikom

na buwis.
• Banta sa kapakanan ng mga
mamimili.
• Paglaganap ng mga ilegal na
gawain.