LATINSKA AMERIKA -

EKONOMSKI POTENCIJAL
Jana Jelesić I2
O Latinskoj Americi
◦ Latinska Amerika ili Latinoamerika je teritorijalna i sociokulturalna celina,
različita od Hispanoamerike i Iberoamerike, i koja se sastoji od američkih
zemalja, bivših kolonija evropskih zemalja u kojima se govore romanski
jezici, to jest, jezici koji su nastali iz latinskog - španski, portugalski i
francuski.
◦ Ovaj termin se obično pogrešno primenjuje na nelatinske zemlje Centralne
Amerike (Belize), Južne Amerike (Surinam i Gvajana), i Kariba (desetine
ostrva na kojima je zvaničan jezik holandski ili engleski), samo zato što se
ne nalaze u Severnoj Americi. Iz tog razloga, narodi Kariba traže pravo na
sopstveni kulturni i geopolitički identitet, i zahtevaju da se ceo region
nazove Meridijanska Amerika i Karibi.
 O Latinskoj Americi
◦ Sličan fenomen se dešava u nekim gradovima SAD sa velikim hispanskim uticajem, kao
na primer Los Anđeles, Majami ili San Dijego. Međutim, diskutabilno je da li čikanosi
(chicanos), hispanofoni koji čine znatan procenat stanovništva Kalifornije, treba ili ne
treba da se smatraju latinoameričkim narodom. S druge strane, sve češće je u opticaju
sintagma „latinoamerikanizacija SAD“ (latinoamericanización de Estados Unidos) za
obeležavanje fenomena sve većeg porasta broja stanovnika latinoameričkog porekla, kao
i sve veće prisutnosti latinoameričke kulture i španskog jezika na teritoriji SAD koja se
sve više nameće tradicionalno anglosaksonskoj kulturi Sjedinjenih Američkih Država.
◦ S druge strane, Kvebek i druge frankofonske zone Kanade i SAD, kao Akadija, Luizijana,
Sent Pjer i Mikelon i druge, obično ne spadaju u definiciju Latinske Amerike, uprkos
činjenici da imaju značajan broj stanovnika koji govore romanske jezike, zato što te
teritorije nisu nezavisne države ili zato što su fizički odvojene i udaljene od teritorije koja
se podrazumeva kao Latinska Amerika. Međutim, Francuska Gvajana, Gvadelup i
Martinik se uključuju, iako su pod protektoratom Francuske i nisu nezavisne države .
 Ekonomija
Zemlje Latinske Amerike se udružuju u različite trgovačke blokove:
◦ Meksiko je članica Severnoameričkog sporazuma o slobodnoj trgovini (en:
NAFTA - North American Free Trade Agreement), zajedno sa SAD i Kanadom.
◦ Argentina, Brazil, Paragvaj, Urugvaj i Venecuela su članice Zajedničkog
južnog tržišta ((šp: Mercado Común del Sur), sa Čileom, Bolivijom, Peruom i
Kolumbijom kao pridruženim članicama.
◦ Bolivija, Kolumbija, Ekvador i Peru su udružene u Andsko udruženje naroda
(šp: Comunidad Andina de Naciones).
◦ Čile, Peru i Meksiko su članice Azijsko-pacifičke ekonomske kooperacije (šp:
APEC - Cooperación Económica Asia-Pacífico).
 Ekonomija
◦ Meksiko, Kolumbija i Venecuela su bile članice Grupe 3 (G-3), do povlačenja
Venecuele iz grupe 22. maja 2006.
◦ Gvatemala, Honduras i Salvador formiraju Trougao centralnoameričkog
severa (šp: Triángulo del Norte Centroamericano), blok koji takođe ima
ugovor o slobodnoj trgovini sa Meksikom i SAD.
◦ Gvatemala, Salvador, Honduras, Nikaragva i Dominikanska Republika imaju
važeći ugovor o slobodnoj trgovini sa SAD, kojem se još uvek nije pridružila
Kostarika jer se čeka na ratifikaciju istog od strane kostarikanskog Kongresa.
◦ Kuba, Bolivija, Venecuela, Nikaragva, Ekvador, Dominika, Antigva i Barbuda,
Sent Vinsent i Grenadini i Sveta Lucija čine grupu Bolivarska alternativa za
Latinsku Ameriku i Karibe Surinam u postupku prijema u organizaciju. (šp:
ALBA - Alternativa Bolivariana para América Latina y el Caribe).
 Stanovništvo
◦ Stanovništvo Latinske Amerike je velika mešavina rasnih i etničkih grupa.
Sastav varira od zemlje do zemlje; u nekima dominira rasno mešano
stanovništvo, neke imaju visoki procenat stanovništva domorodačkog
porekla, u nekima dominira stanovništvo evropskog porekla, a u nekima
afričkog porekla. U većini latinoameričkih zemalja postoje azijatske manjine.
◦ Latinska Amerika ima rasno i etnički veoma raznoliko stanovništvo, u kome
preovlađuju evropski, domorodački i afrički koreni, ili njihova mešavina.
◦ U samo tri zemlje Latinske Amerike većinu stanovništva čine Američki
Indijanci: U Boliviji i Gvatemali oni čine 50% stanovništva zemlje, a u Peruu
ih ima nešto manje od 50%. U ostalim zemljama, većina ljudi koja vuče
poreklo od Američkih Indijanaca je u stvari mešavina više etničkih i rasnih
grupacija.
 Jezici
◦ Preovladava španski jezik koji se govori u većini zemalja Latinske Amerike.
Portugalski se govori uglavnom u Brazilu, gde je ujedno i zvaničan i nacionalni jezik.
Francuski se govori u manjim zemljama, na Karibima i u Francuskoj Gvajani.
Holandski je zvaničan jezik na nekoliko karipskih ostva, i u Surinamu na kontinentu,
međutim, pošto holandski pripada grupi germanskih jezika, ove teritorije se ne
smatraju delom Latinske Amerike.
◦ Nekoliko nacija, naročito na Karibima, imaju svoje posebne kreolske jezike, kao na
primer, Haiti, na kom je kreolski jezik u stvari mešavina francuskog i afričkih jezika,
sa primesama španskog i indijanskih jezika. Kreolski jezici koji se govore u Latinskoj
Americi su nastali od evropskih jezika i raznih afričkih jezika.
◦ Američki domorodački jezici se govore u mnogim latinoameričkim zemljama kao što
su Peru, Gvatemala, Bolivija, Paragvaj, i u nešto manjem obimu Meksiko, Ekvador i
Čile. U ostalim zemljama, broj govornika indijanskih jezika je mali ili uopšte ne
postoje.
Religija
◦ Najzastupljenija religija u Latinskoj Americi je katolicizam, ali ima i onih
koji praktikuju protestantizam, pantekostal, evangelizam, mormonizam,
budizam, hebrejizam, islam, hinduizam, kao i lokalne raznovrsne afro-
latinoameričke tradicije, kao što su santerija, makumba i vudu.
HVALA NA PAŽNJI!