HIRUR{KI KLINIKI

Traumatolo[ka klinika ,Skopje

PRVA POMO[ PRI NAGME^UVAWE,

IS^A[UVAWE I [INUVAWE

Doc.Dr. Slav~o Stojmenski

 Trauma ili povreda e
o{tetuvawe na strukturata na
tkivata pod dejstvo na
fizi~ki,hemiski, biolo{ki ili
psihi~ki faktori.
Vode~ka pri~ina za smrt kaj populacija < 44

Na ~etvrto mesto kako pri~ina za smrt

kaj celovkupnata populacija:

1.Malignomi;
2.Kardiovaskularni zaboluvawa;
3.HOBB
4.Trauma
 25 do 34
godi ni
15 do 24
godi ni
5 do 14
godi ni

1 do 4 godi ni

0 10 20 30
t rauma mal i gni zab. srcevi zab.
 GLAVNI SOSTOJBI NA
NEPOSREDNO
“SMRTONOSNA TRAUMA”
(IMMEDIATE “KILLING TRAUMA”)

Masivni krvarewa

Intrakrnijalen hematom

Patolo{ki pritisok vo intratorakalnite

{uplini
 SMRT PO POLITRAUMA SE JAVUVA VO
TRIMODALNA DISTRIBUCIJA

Neposredna faza - vedna{ po mnogu te{ki povre

Sekundarna faza - od nekolku minuti do nekolku

~asa po {okot

 Tercierna faza - kako rezultat na sepsa, multipna

organska disfunkcija , po nekolku nedeli
 VTORATA FAZA e onaa koga hirur{kite
intervencii mo`e da go spasat `ivotot na
povredeniot i se narekuva ZLATEN PERIOD
bidejki navremena i organizirana resustitacija
e neophodna za optimalniot ishod za paciento
 ODREDEUVAWE NA
STEPENOT NA POVREDATA
Osnovnata procenka na sostojbata na
eden povreden pacient zapo~nuva na
mestoto na povredata so davawe na prva
pomo{ spored
 AIRWAY ABC {emata :

 BREATHING
 CIRCULATION
 ODREDEUVAWE NA
STEPENOT NA POVREDATA

Ponatamo{nata evaluacija na
povredenite pacienti
prodolo`uva po D.E. {emata:

Disability-odreduvawe na neurolo{kiot statu

i stepenot na svesta.
Exposure- prisastvo na povredi na ko`ata
kako i znaci za drugi potencijalni povredi
 KLASIFIKACIJA NA
TRAUMATIZMOT

Soobra}aen
Sportski
Industriski
Profesionalen
Voen
Soobra}aen traumatizam

Vo periodot 1990-1998 kako rezultat na

soobra}ajni neskre}i evidentirani se okolu
500.000 `rtvi godi{no i 15 milioni
povredeni.

(International Federation of the Red Cross-1998)

Sportski traumatizam
Profesionalen traumatizam
 TRAUMATIZAM KAJ
ELEMENTARNI NEPOGODI
Voen traumatizam
Tipot i opse`nosta na povredite
zavisat od :

nasokata,
ja~inata, m*v
2
E=
masata, 2
brzinata,
zabrzuvaweto,
vremetreweto na dejstvoto na silata;
otpornost na tkivata;
elasti~nost na tkivata.
 Etiolo{ka klasifikacija na
povredite:

Mehani~ki
Elektri~ni
Fizi~ki Termi~ki
Radijacioni

Hemiski
Psihi~ki
Biolo{ki
Povredite nastanuvaat pod dejstvo na pove}e
vidovi na sili:

Kompresija;
Trakcija;
Fleksija;
Rotacija;
 Podelba na povredite

Kontuzii;
Distorzii;
Luksacii;
Skr{enici.
KONTUZII
Nastanuvaat pod dejstvo na tapa dinami~na
sila

Sila na kompresija, torzija i distenzija

Pod dejstvo na ovie sili doa|a do pojava na:

Potko`en hematom;
Intramuskulni hematomi;
Subperiostalni hematomi
 KLINI^KA SLIKA

Bolka;
Otok;
Hematomi;
Ko`ni sufuzii;
Ograni~ena funkcija
DISTORZII
 DEFINICIJA

klop na povredi na ligamenti, zglobna kapsula,

etivni insercii vo predelot na eden zglob pod
ejstvo na nadvore{na sila.

astanuvaat pod dejstvo na nenadejni,nekontrolira

vi`ewa vo eden zglob.
 KLASIFIKACIJA NA DISTORZIITE:

Prv stepen: elongacioni;

Vtor stepen: laceracioni;

Tret stepen: ruptura

Laceracija
 KLINI^KA SLIKA

Bolka;
Otok;
Deformitet;
Krvni podlivi;
Poremetena funkcija
LUKSACII
 DEFINICIJA

Kompleksna povreda na zglob pri {to doa|a

do raskinuvawe na zglobnata kapsula,prekin n
ligamentraniot aparat na zglobot,povreda na
tetivi i dislokacija na zglobnite povr{ini.
 MEHANIZAM NA POVREDA

Luksaciite nastanuvaat pod desjtvo na:

direktna i
indirektna sila.
 DIJAGNOZA

Anamneza;
Inspekcija;
Palpacija;
Rentgenolo{ka evaluacija
 KLINI^KA SLIKA

Deformitet;
Bolka;
Otok;
Nemo`nost za izveduvawe na aktivni dvi`ewa
Dvi`ewe na federirawe
LUKSACIJA NA RAMO
MEHANIZAM NA POVREDA

Direkten
Indirekten udar
 DIJAGNOZA

Anamneza;
Inspekcija;
Palpacija;
Rentgenolo{ka evaluacija:
AP proekcija;
Transtorakalna proekcija;
Neurovaskularen status
 KLINI^KA SLIKA

Bolka;
Deformitet;
Nemo`nost za izveduvawe na aktivni dvi`ewa
 KLASIFIKACIJA

Predna
Zadna
Habitualna
Luxatio erecta
LUKSACIJA NA LAKT
 KLASIFIKACIJA

Se klasificira po pozicijata na podlakti~niot segment:

Zadna (naj~esta)
Predna (krajno retka)
Lateralna
Medijalna
Divergentna
LUKSACIJA NA KOLK
MEHANIZAM NA POVREDA

Direkten
Indirekten
 KLINI^KA SLIKA

Deformitet;
Bolka;
Nemo`nost za izveduvawe na aktivni dvi`ewa
Abdukcija ili addukcija na natkolenicata
 KLASIFIKACIJA

Predna
Zadna
Centralna
LUKSACIJA NA KOLENO
 ETIOLOGIJA

Soobra}ajni nesre}i (50-60%),

Pad (30%),
Profesionalni povredi (3-30%),
Sportski povredi (7-20%).
 DIJAGNOZA

Anamneza;
Inspekcija;
Palpacija;
Rentgenolo{ka evaluacija
standardni rentgengrafii;
MRI
Neurovaskularni status
 KLASIFIKACIJA

Napravena vrz baza na pozicijata na tibijata

vo odnos na femurot:

Predna
Zadna
Lateralna
Medijalna
Rotaciona
 KLINI^KA SLIKA

Otok
Bolka
Deformitet
Nemo`nost za izveduvawe na aktivni dvi`ewa
Nestabilnost na kolenoto