ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΣΑ
 Το σχέδιο
• Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 22 Ιουνίου 1941 και ολοκληρώθηκε
στις 7 Ιανουαρίου 1942 με τον εγκλωβισμό των γερμανικών
στρατευμάτων λόγω του σφοδρού ρωσικού χειμώνα.
• Παρά το Σύμφωνο Μολότωφ-Ρίμπεντροπ ο Χίτλερ μισούσε τους
Ρώσους, γενικά τους Σλάβους, ιδιαίτερα τους κομμουνιστές.
• Πίστευε ότι σχετικά γρήγορα θα ολοκλήρωνε την κατάληψη της
Ρωσίας. Είχε μελετήσει επισταμένα την αποτυχημένη εκστρατεία
του Ναπολέοντα το 1812.
• Για να πετύχει το στόχο του κινητοποίησε μια τεράστια
πολεμική μηχανή. 3.700.000 στρατιώτες, 2.600 τανκς, 7.000
πυροβόλα και 2.700 αεροπλάνα.
• Η επίθεση εκτυλίχθηκε από τρεις κατευθύνσεις. Η
βόρεια στρατιά διαμέσου των Βαλτικών κρατών
στόχευε στην κατάληψη του Λένινγκραντ. Η νότια
στρατιά επιτέθηκε από το έδαφος της νότιας
Πολωνίας στην Ουκρανία με στόχο την κατάληψη
του Κιέβου. Μια Τρίτη στρατιά με επικεφαλής τα
τεθωρακισμένα του Χάινς Γκουντέριαν στόχευε
στην κατάληψη της Μόσχας.
• Γερμανικά τανκς εισβάλουν στη Ρωσία.
 Ο αρχικός αιφνιδιασμός
• Αρχικά οι Ρώσοι αιφνιδιάστηκαν. Παρότι
απέναντι στους Γερμανούς είχαν
παραταχθεί 2.900.000 Ρώσοι στρατιώτες,
με 12.000 τανκς και 8.000 αεροπλάνα, η
ποιότητά τους δεν ήταν εφάμιλλη εκείνης
των Γερμανών. Επιπλέον, η ρωσική
στρατιωτική ηγεσία είχε αποδεκατισθεί
λόγω των σταλινικών εκκαθαρίσεων της
δεκαετίας του 1930.
• Μέσα σε μια μόλις εβδομάδα οι Γερμανοί είχαν προελάσει
σε βάθος 320 χιλιομέτρων καταλαμβάνοντας το Μινσκ (τη
σημερινή πρωτεύουσα της Λευκορωσίας). Στο νότο όμως
αντιμετώπιζαν προβλήματα, γεγονός που υποχρέωσε την
κεντρική στρατιά να αλλάξει τα σχέδιά της και να στραφεί
εκεί για να ενισχύσει την επιχείρηση.
• Τον Σεπτέμβριο του 1941 η βόρεια στρατιά έφτασε έξω
από το Λένινγκραντ. Ακολούθησε πολιορκία της πόλης.
Ταυτόχρονα στάλθηκαν ενισχύσεις στην κεντρική στρατιά
που προχωρούσε προς τη Μόσχα. Στο νότο οι Γερμανοί
κατέλαβαν τελικά το Κίεβο αλλά με μεγάλες απώλειες.
• Βόρεια, την πόλη του Λένινγκραντ υπερασπίστηκαν ηρωικά για
περίπου 900 ημέρες, τρία εκατομμύρια κάτοικοι. Οι νεκροί ανήλθαν
σε ένα εκατομμύριο, ωστόσο η πόλη δεν έπεσε. Η άμυνα στο
Λένινγκραντ διευκόλυνε και τη Μόσχα αφού εκεί καθηλώθηκαν
σημαντικές γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις.
• Ο Ρώσος συνέτης Ντιμίτρι Σοστακόβιτς για να τιμήσει τους ήρωες του
Λένινγκραντ έγραψε την περίφημη Συμφωνία του. Τις παρτιτούρες
της συμφωνίας έριξε στην πολιορκημένη πόλη αεροπλάνο, ενώ στις 9
Αυγούστου 1942 άνδρες που υπηρετούσαν στο μέτωπο την
παρουσίασαν, ενώ ηχεία που είχαν τοποθετηθεί την αναμετέδιδαν
μέχρι τις γραμμές του εχθρού.
• Η επίθεση κατάληψης της Μόσχας άρχισε καθυστερημένα, στις 2
Οκτωβρίου 1941. Ο χειμώνας ήταν προ των πυλών. Την πόλη
προάσπιζαν 83 σοβιετικές μεραρχίες. Η προέλαση των Γερμανών
γινόταν με αργούς ρυθμούς, μόλις τρία χιλιόμετρα την μέρα. Στις
13 Οκτωβρίου οι Γερμανοί βρίσκονταν 120 χιλιόμετρα μακριά από
την πόλη. Μόλις στις 12 Δεκεμβρίου έφτασαν στα περίχωρα της
πόλης. Ο χειμώνας είχε ξεκινήσει. Περισσότεροι από 150.000
στρατιώτες τέθηκαν εκτός μάχης λόγω κρυοπαγημάτων. Στις 6
Δεκεμβρίου 1941 ξεκίνησε η ρωσική αντεπίθεση. Ο Ρώσος
στρατηγός Γκιόργκι Ζούκωφ εξαπέλυσε τους άνδρες του. Οι
Γερμανοί υποχώρησαν. Η άμυνά τους συμπτύχθηκε στην Πολωνία
αναμένοντας νεότερες εντολές. Άφησαν όμως στα πεδία της μάχης
174.000 νεκρούς, 36.000 αγνοούμενους και 604.000 τραυματίες.
• Ρώσοι αλπινιστές επιτίθονται εναντίον των Γερμανών έξω από τη Μόσχα.
 Αλλαγή σχεδίων
• Το καλοκαίρι του 1942 τα γερμανικά σχέδια
άλλαξαν. Ο Χίτλερ έδωσε εντολή να
καταληφθούν οι πετρελαιοπηγές στον Καύκασο
και την Κασπία. Έτσι άνοιξε ένα νέο μέτωπο, το
οποίο αποδείχθηκε μοιραίο για τους Γερμανούς.
Κορυφαία στιγμή του είναι αναμφίβολα η Μάχη
του Στάλινγκραντ, η φονικότερη μάχη του
Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η πόλη ήταν
σημαντικό βιομηχανικό κέντρο, στις όχθες του
ποταμού Βόλγα.
 Η μάχη του Στάλινγκραντ
• Η μάχη διήρκεσε από τις 17 Ιουλίου 1942 έως τις 2 Φεβρουαρίου 1943.
Η μάχη εκτυλίχθηκε σε αγώνα σώμα με σώμα, μέσα στην πόλη, όπου ο
ρόλος των ελεύθερων σκοπευτών αναδείχθηκε καθοριστικός. Ανείπωτες
στιγμές ηρωισμού και ανδρείας έχουν γεμίσει πολλές σελίδες στην
ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μόνο ο ρώσος στρατιώτης
Ιβάν Σιτορένκο σκότωσε πάνω από 500 Γερμανούς στρατιώτες. Έως τον
Νοέμβριο του 1942 περίπου το 90% της πόλης είχε καταστραφεί. Τότε
εκδηλώθηκε η μεγάλη ρωσική αντεπίθεση. Η Γερμανοί εγκλωβίσθηκαν.
Μάταια η Λουτφάβε οργάνωσε επιχείρηση αερογέφυρας. Περίπου 490
γερμανικά αεροπλάνα καταλήφθηκαν από τη ρωσική αεράμυνα. Τελικά
στις 2 Φεβρουαρίου 1943 ο Γερμανός στρατάρχης Φον Πάουλους
υποχρεώθηκε να παραδοθεί, αφού οι σοβιετικοί τον πολιόρκησαν μέσα
στο αρχηγείο του. Συνολικά παραδόθηκαν 22 Γερμανοί στρατηγοί και
περισσότεροι από 90 χιλιάδες Γερμανοί στρατιώτες.
 Αποτίμηση
• Οι συνολικές απώλειες των Γερμανών ανέρχονταν
σε 800 χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες. Οι
Σοβιετικοί είχαν ακόμη μεγαλύτερες απώλειες.
Περίπου 490 χιλιάδες ήταν οι νεκροί και 650
χιλιάδες οι τραυματίες.
• Η ήττα για τον Χίτλερ ήταν αποφασιστική.
Επρόκειτο για την μεγαλύτερη έως τότε
ταπείνωσή του. Ταυτόχρονα το πλήγμα που
υπέστη η γερμανική πολεμική μηχανή ήταν πολύ
σημαντικό.