Prenosni odnos menjača

prenosni odnos u prvom stepenu prenosa

menjača
Kada smo odredili brzinsku karakteristiku motora i prenosni
odnos u glavnom prenosniku prelazimo na određivanje
prenosnog odnosa u menjaču.

Postupak za utvrđivanje prenosnog odnosa u menjaču:

1. odredjivanje prenosnog odnosa u I stepenu prenosa na

osnovu:
• max uspona koji vozilo može da savlada u I stepenu
prenosa (ψmax)
• max brzine
2. odredjivanje prenosnog odnosa u ostalim stepenima
prenosa
 prenosni odnos u prvom stepenu prenosa
menjača
Pri određivanju max uspona polazi se od uslova da je sila na
točku max (Fomax).

Zanemaruje se otpor vazduha jer su male brzine kretanja

𝐹𝑜𝑚𝑎𝑥 = 𝐺𝑢 (𝑓 ∙ cos 𝛼 + sin 𝛼)

𝐹𝑜𝑚𝑎𝑥 = 𝐺𝑢 ∙ 𝜓𝑚𝑎𝑥
sa druge strane sila na točku zavisi od momenta motora i
prenosnih odnosa u menjaču i glavnom prenosniku
𝑀𝑒𝑚𝑎𝑥 ∙ 𝑖𝑜 ∙ 𝑖𝑖 ∙ 𝜂𝑝
𝐹𝑜𝑚𝑎𝑥 =
𝑟𝑑
prenosni odnos u prvom stepenu prenosa
menjača

𝑀𝑒𝑚𝑎𝑥 ∙ 𝑖𝑜 ∙ 𝑖𝑖 ∙ 𝜂𝑝
= 𝐺𝑢 ∙ 𝜓𝑚𝑎𝑥
𝑟𝑑

𝐺𝑢 ∙ 𝜓𝑚𝑎𝑥 ∙ 𝑟𝑑
𝑖𝑖(𝐼) =
𝑀𝑒𝑚𝑎𝑥 ∙ 𝑖𝑜 ∙ 𝜂𝑝
 prenosni odnos u prvom stepenu prenosa
menjača
Kada smo odredili prenosni odnos u I stepenu prenosa
potrebno je proveriti da li je sila na pogonskom točku u
granicama moguće sile prijanjanja, tj mora biti zadovoljen
uslov da ne dodje do proklizavanja

𝐹𝑜(𝐼) ≤ 𝑍𝑧 ∙ 𝜑

ϕ- коифицијент пријањања
који зависи од коловоза
 prenosni odnos u ostalim stepenima prenosa

Kod vozila kod kojih je bitna min brzina kretanja prenosnio

odnos u I stepenu prenosa određuje se na osnovu zavisnosti
između brzine kretanja vozila i ugaone brzine kolenastog
vratila

𝑟𝑑 ∙ 𝜔𝑒𝑚𝑖𝑛 𝑟𝑑∙ 𝜔𝑒𝑚𝑖𝑛

𝑉𝑚𝑖𝑛 = → 𝑖(𝐼) =
𝑖𝑜 ∙ 𝑖(𝐼) 𝑖𝑜 ∙ 𝑉𝑚𝑖𝑛
 prenosni odnos u ostalim stepenima prenosa

Kada smo odredili prenosni odnos u I stepenu prenosa

određujemo prenosni odnos u poslednjem stepenu prenosa
koji je obično 1 (direktan prenos).

U praksi se dešava da prenosni odnos u poslednjem stepenu

prenosa bude nesto manji ili veći od 1 u zavisnosti od
zahtevane dinamičke karakteristike u poslednjem stepenu
prenosa.

Nakon toga određujemo ukupan broj stepeni prenosa i

njihovih prenosnih odnosa
(kod putničkih 4-6, kod teretnih 5-6)
 prenosni odnos u ostalim stepenima prenosa
Prilikom izbora prenosnih odnosa u pojedinačnim stepenima
prenosa polazimo od toga da je ugaona brzina ωe1 ,pri kojoj
počinje ubrzanje, bude ista u svakom stepenu prenosa i da
odgovara ugaonoj brzini ωe2 pri max brzini u predhodnom
stepenu prenosa 𝑟𝑑∙ 𝜔𝑒2 𝑟𝑑∙ 𝜔𝑒1
=
ω
e2 𝑖𝑜 ∙ 𝑖𝑖(𝐼) 𝑖𝑜 ∙ 𝑖𝑖(𝐼𝐼)
𝜔𝑒2 𝑖𝑘−1
ωe2 = =𝑞
𝜔𝑒1 𝑖𝑘
𝜔𝑒2 𝑖𝐼
ωe2 =
𝜔𝑒1 𝑖𝐼𝐼
𝑘−1
𝑞= ඥ𝑖𝐼
 prenosni odnos u ostalim stepenima prenosa
Primer:

𝑖𝐼 𝑖𝐼𝐼 𝑖𝐼𝐼𝐼
= =
𝑖𝐼𝐼 𝑖𝐼𝐼𝐼 𝑖𝐼𝑉
𝑖𝐼𝑉 = 1
𝑖𝐼𝐼𝐼 = 𝑞
𝑖𝐼𝐼 = 𝑞 2
3 3
𝑖𝐼 = 𝑞 → 𝑞 ඥ𝑖𝐼