Waar gaan we het over

hebben?
• Wat is tandplaque?
• Gingivitis en parodontitis
• Ziektebeelden
• Xerostomie
• Risicofactoren
• Motiveren
• Poetsen van de protheses
• Poetsen van de mond
• Niveau van zelfstandigheid
• Medicatie die mondgezondheid
beinvloed
• Wanneer doorverwijzen
• Tips
Waarom dit onderwerp?

• Mondgezondheid ouderen vaak ondermaats

• Gebrek aan kennis en vaardigheden
• Belangrijk i.v.m. algemene gezondheid v.d. patiënt
• Tijdsgebrek en tips
• Opfrissing, mogelijks lang geleden
 Informatie over de tand
Glazuur Dentine
Hardste materiaal in het Zeer gevoelig, zichtbaar bij
lichaam, niet gevoelig, kan blootliggende tandhalzen of bij
vergaan door suikers en teruggetrokken tandvlees
zuren.

Pulpakamer/ tandholte Kaakbot

Hierin bevinden zich zenuwen Ter ondersteuning van de
en bloedvaten. tanden en kaak
 Wat is
tandplaque?
Step 1 Step 2
Tandplaque is een plakkerig,
kleurloos of lichtgeel laagje vol
met bacteriën dat zich continue
op je tanden vormt.

Step 4 Step 3
 Gingivitis en parodontitis
•Gingivitis = opperlvakkige tandvleesontsteking veroorzaakt door bacteriële plaque.
  Geneest door goede mondhygiëne.

•Parodontitis = zwaardere ontsteking waarbij ook weefsel en botafbraak plaatsvindt. 

  Geneest niet meer, kan alleen tot stilstand worden gebracht door behandeling bij de
mondhygiënist/tandarts/parodontoloog

2016 2017 2018

 Ziektebeelden
Geriatrische aandoeningen

Geheugenstoornissen Hart- en vaatziekten

Option
D

Beroerte
Fysieke aandoeningen

Option Option Diabetes

E B

Mondaandoeningen

Kanker

Option Option
Osteoporose F C
Longaandoeningen
Psychiatrische
aandoeningen
Xerostomie
• Xerostomie / drogemondsyndroom  continue droog
gevoel in de mond
• = Meestal wél voldoende speeksel
• Onvoldoende speeksel  hyposialie
• Medicatie speelt grote rol  invloed op dagelijks leven
 Risicofactoren
Er zijn veel factoren die de mondgezondheid beinvloeden

Roken en/of alcohol gebruik

Veel soorten medicatie

Ongunstige tandpositie in de mond

(Overmatig) suiker gebruik Risico Hormonen

Koolzuurhoudende dranken Stress

Ongezond diet (met veel

vloeibaar of plakkerig voedsel)
Motiveren bij zelfstandigen
• Bewoner inlichten mogelijke risico’s

• Geen zin? Niet dwingen, dit werkt

averechts. ​

• Samen poetsen in de spiegel.​

• Probeer niet altijd zelf oplossingen te

zoeken, laat de bewoner nadenken.
​
• Wees gericht op het positieve aspect
 vermeld wat er goed is gegaan
Motiveren bij hulpbehoevenden
• Belangrijker dát er gepoetst wordt dan
wanneer op de dag​

• Voor TV of rustmoment = OK!

• Patiënt (deels) achterover te leggen (of hoofd

op schoot)  makkelijker poetsen
​
• Beter een keer overslaan dan dwingen en
weerstand voor de volgende keer oproepen
 ​
• Houd het taalgebruik positief

• Wees ook hier gericht op het positieve

aspect.

• Goed meewerken bij poetsen = dit zeggen! 

Poetsen van de prothese

• Protheseborstel​ • Reinigingstablet​
• Handzeep​ • Tandenborstel​
• Droog bewaren​ • In water bewaren​
• Reinigen na maaltijd​
• Natuurazijn
bij kalkaanslag
 Uitleg bij reinigen van
de prothese
• Handzeep​
• Is vrij neutraal en zorgt voor een goede reiniging van de
prothese, normale tandpasta is te agressief.​
• Reinigen na de maaltijd​
• Door de prothese kort te reinigen na de maaltijd voorkom je
aanslag/tandsteen en irritatie van het tandvlees door
voedselresten.​
• Natuurazijn​
• Leg de prothese in een bakje natuurazijn gedurende 1
nacht. Tandsteen/aanslag lost dan vanzelf op. Wel
belangrijk goed te borstelen/af te spoelen de
volgende ochtend. ​
• Reinigingstablet​
• Zorgt voor een ruw oppervlak van de prothese waardoor
plaque sneller ophoopt.​
 Protheseborstel
Voor de binnenkant​

Voor de buitenkant​
Poetsen van de mond
• Minimaal 2 minuten poetsen ​

• 2x per dag, ochtend/avond​

• Tandpasta met fluoride​

• Doel: tandplaque met bacteriën verwijderen ​

 bacteriën zorgen voor gaatjes.

• 3B’s: binnenkant, bovenop, buitenkant​

• Indien mogelijk: ragers, floss, stokers, soft-

picks gebruiken
Tussen de tanden en kiezen

• Tand bestaat uit 5 vlakken = 100%​

​
• Vlakken 2,4,5 kan de tandenborstel goed
schoonmaken = 60%​
​
• Vlakken 1 en 3 (tussen de kiezen) komen de
haren v/d tandenborstel niet = 40% van de tand
wordt niet schoongemaakt! Bijna de helft dus. ​
​
• Een rager, stoker of floss komt daar wél!​
Voorbeelden van hulpmiddelen
 Niveau van zelfstandigheid

Volledig zelfstandig
Categorie O

Bijna volledig zelfstandig

Categorie A
O
Half zelfstandig
Categorie B
A
Volledig afhankelijk
Categorie C en C dement
B

C
Medicatie m.b.t. mondgezondheid 1

Droge en/of pijnlijke mond,

Medicatie bij zuur gerelateerde afwijkingen zweertjes in de mond en/of
keelholte, smaakverandering
Vaak wordt dit genomen ter
Middelen bij obstipatie ​ gevolg van andere medicatie ​
Analgetica (pijnstillers)​ Irritatie van het mondslijmvlies​
Psycholeptica  Droge mond​
Droge mond en
Antidepressiva ​ smaakverandering​
Antithrombotica (bloedverdunners)​ Hogere bloedingsneiging​
Medicatie m.b.t. mondgezondheid 2

Verlies van eetlust, hypoglycemie,

Medicatie voor diabetes misselijkheid en braken​
Medicatie voor het hart- en vatenstelsel Misselijkheid, verminderde eetlust ​
Misselijkheid en braken, droge
Medicatie voor Parkinson mond, verandering van smaak,
verlies van eetlust​
Misselijkheid, braken, gebrek aan
Medicatie voor dementie eetlust, hoofdpijn, duizeligheid​
Medicatie voor longaandoeningen Trillende handen​
Botontkalking, hoge bloeddruk,
Onstekingsremmers (vaak ter gevolge van andere
heesheid, keelpijn,
medicatie) schimmelinfectie in de mond​
 Waarom is het soort medicatie belangrijk om te
kennen?

40%
• Medicatie  vaak de oorzaak van ongemakken in de mond.

• Heeft de patiënt last van een droge mond? Extra water laten drinken of
mondspoelmiddel/gelen gebruiken die dit tegen gaan of verlichten.

• Bij gebruik van bisfosfonaten tegen osteoporose  alert zijn bij het trekken van tanden of
kiezen  mogelijk risico op osteonecrose (afsterven botweefsel). Doorgeven aan de
tandarts vóór de behandeling.

$80
Medicatie m.b.t. mondgezondheid – foto’s

Osteonecrose van het kaakbot na extractie tanden Etsing van de slijmvliezen na innemen

 direct tandarts contacteren ​ aspirine. Zorgen dat het met voldoende
water wordt ingenomen of stoppen met
het gebruik. ​
 Wanneer doorverwijzen?
• Bij bewegende (mobiele)
tanden en kiezen​
• Ernstig veel tandsteen en/of
tandplaque ​
• Bij een zeer slechte
adem (ook na het poetsen)​
• Loszittende protheses
(wanneer deze gemakkelijk
uit de mond komen)​
• Wondjes in de mond​
• Bij zwellingen van de
kaak/wang​
• Wanneer de patiënt klaagt
over pijnklachten​
• Bij spontane (abnormale)
veranderingen in de mond​
• Bij pusvorming​
• Ernstige bloeding​
• Bij afgebroken tanden en/of
kiezen
• Wanneer de patiënt niet
meer goed kan eten of
drinken (vermagering)
 Praktische voorbeelden

• Veel tandsteen en plaque aanwezig​ • Abnormale zwellingen

• Slecht zittende prothese​

• Ontsteking ​

Fistel bij kies

 mogelijke 
wortelpuntontsteking​
 Praktische voorbeelden

• Slecht zittende prothese • Abnormale zwellingen

• Ontsteking ​
• Afwijking van de tong

• Tumor​
 Tips​
• Poets het liefst de tanden 2x per dag 2 minuten met
een fluoride tandpasta.​
• Drink voldoende water over de dag om de mond te
spoelen.​
• Tandenborstels met een breder handvat kan van hulp
zijn voor bewoners die de fijne borstel niet meer goed
vast kunnen houden.​
• Een tandenborstel met drie poetsvlakken kan efficiënt
zijn bij het poetsen van de bewoners voor tijdbesparing.​
• Reinig het tandvlees van de bewoners met een zachte
tandenborstel om de doorbloeding te stimuleren of met
een gaasje rond de vinger om mond te reinigen​.
 Tips​
• Bewaar de prothese DROOG.​
• Het gebruik van een tandpasta met 5000ppm
fluoride kan helpen bij patiënten met een
verhoogd cariës risico of blootliggende wortels.​
• Bij het poetsen van een prothese is het
belangrijk dit boven een handdoek of
een wastafel gevuld met water te doen, dit om
het kapot vallen van een prothese
te voorkomen.​
• Het gebruik van een tongschraper helpt bij een
slechte adem.​
Bij de tips
Veel succes!
 Zolang ze kunnen lachen, eten en vertellen…
Helpen we hen hierbij! Samen gaan we voor een
betere (mond)zorg.
THANK YOU