Opmerking m.b.t.

de inhoud van de presentatie

Ter ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ

richtlijn huidafwijkingen is deze presentatie breed gehouden.
Alle onderwerpen uit de ontwikkelde richtlijn komen aan bod.
Het is aan de organisatie zelf een keuze te maken welke
onderdelen uit deze powerpoint te gebruiken in een scholing of
instructie. Dit is afhankelijk van voorgaande bijscholingen over
het onderwerp, beschikbare tijd etc.

JGZ-richtlijn Huidafwijkingen 29-08-23

JGZ-Richtlijn huidafwijkingen
M.Kamphuis september 2012 Ontwikkeld door TNO, in samenwerking met CBO
Met medewerking van: Suzanne Pasmans (allergoloog/dermatoloog), Jolanda Rutten-Panwar (verpleegkundig specialist), Carry Wensing
(jeugdarts/ huisarts), Debora Roesink (jeugdarts), Yvonne van Straaten doktersassitente), Harmieke van Os- Medendorp (verpleegkundig
onderzoeker), Colette van Hees (dermatoloog), Pauline Dirven (huisarts)Hanneke Rijk (kinderarts), Wieneke Zijlstra (psycholoog), Patricia
Höcker (verloskundige); TNO: Pauline Verloove-Vanhorick (voorzitter werkgroepen), Helma van Gameren-Oosterom, Jacqueline Deurloo,
Margot Fleuren, Annelies Broerse, Esther Coenen, Laura Nawijn, CBO: Kitty Rosenbrand, Ludeke van Es, Marjo Poth
Dank voor plaatjes: Met dank aan het dia archief van de afdeling Dermatologie/Allergologie van het UMC Utrecht en het archief van
Stichting Troderma te Voorburg, voor het leveren van de afbeeldingen
Dank aan ZonMw (subsidie)
Inhoud van de presentatie

Ontwikkeling JGZ richtlijn Huid

Inhoud van de richtlijn
Taken van de JGZ
Digitaal stroomschema
Actieve opsporing
7 uitgangsvragen

JGZ-richtlijn Huidafwijkingen 29-08-23

Ontwikkeling van de richtlijn Huid (1)

• Knelpuntenanalyse
• Selectie onderwerpen
 uitgangsvragen / wetenschappelijke onderbouwing
o Droge huid
o Constitutioneel eczeem
o Acné
o Zonbescherming
o Luierdermatitis
o Spruw
o Impetigo
o (Verwijzing)
 systematisch literatuuronderzoek (EBRO)
Ontwikkeling van de richtlijn Huid (2)

• Aanvulling op literatuur:
o Actieve opsporing en verwijzing  expertgroep meeting
o Beslisschema
o Beschrijving huidafwijkingen

• Eerste concept van de richtlijn

Inhoud richtlijn Huid (1)

H1: Introductie

H2: Taken van de JGZ

H3: Verwijzen bij actieve opsporing

H4: Kinderen met een donkere huid

H5: Het welzijn van kinderen met huidziekten

H6: Stroomschema’s: hoe herkennen van huidafwijkingen en wat te doen

= website

H7: De huidafwijkingen inclusief aanbevelingen per afwijking

H8: Algemene discussie, conclusie en aanbevelingen

Inhoud richtlijn Huid (2)

Bijlage 1: Werkwijze. Totstandkoming, wetenschappelijke onderbouwing en

uitgangsvragen van de richtlijn
Bijlage 2: Bronnen (gebruikt voor de beschrijvingen van de huidafwijkingen)
Bijlage 3: Overzicht bestaande richtlijnen Huid
Bijlage 4: PROVOKE en Verklarende woordenlijst
Bijlage 5: Wetenschappelijke onderbouwing met de uitgangsvragen en daarbij
behorend
bijlage 5a: zoektermen
bijlage 5b: evidence tabellen
De bijlagen 5a en 5b zijn digitaal te vinden via Website NCJ
 Taken van de JGZ
• Preventie
o voorlichting en advies over huidverzorging en zonbescherming

• Signalering
o actieve opsporing
o huidafwijkingen waar vragen over zijn: adviezen geven over behandeling met
zelfzorgmedicatie of verwijzen naar de huisarts
o inspectie en palpatie van de huid: o.a. kindermishandeling en automutilatie,
donkere huid

• Diagnosticeren
o Anamnese: specifiek en algemeen
o LO: inspectie en palpatie
Taken van de JGZ

• Herkenning en Registratie
o Website
o Beschrijving in dossier
o PROVOKE/ efflorescenties, zie bijlage 4
 Nodig is ‘POK’: plaats, omvang, kleur
Taken van de JGZ: advisering

• Advisering huidverzorging (op verzoek of na inspectie/palpatie)

o Gezonde huid: alle middelen
o Donkere huid: specifieke aandacht gewoonten (H4)
o Droge huid:
 Producten zonder parfum, conserveringsmiddelen en
kleurstoffen
 Invetten (o.a. Cetomacrogol crème, Lanette crème, Vaseline
Cetomacrogol crème, Vaseline Lanette crème, Cetomacrogol
zalf en Lanette zalf, zie tabel)

o Lokale corticosteroïden: afbouwschema, corticofobie

Taken van de JGZ: advisering

• Wassen/baden:
o Gezonde huid: zoveel als gewenst
o Gevoelige of droge huid: richttijd 5 min., 2-3x/wk ip
voldoende, handwarm (37 gr), alleen milde pH neutrale zeep
op navel, luiergebied, nek en oksels (gevoelig voor
kolonisatie). Expert opinie: evt. olie in bad (cave aspiratie,
glibberig)

• Zonbescherming
- Zie uitgangsvraag, volgen KWF adviezen
Taken van de JGZ

• Begeleiding en behandeling
o Ondersteunende rol bij behandeling van (chronische)
aandoeningen
o Aandacht voor welzijn (H5)
o Uitleg, behandel- en verzorgadviezen optimaliseren (tabel) en
therapietrouw bevorderen

• Verwijzing
o Huisarts, soms rechtstreeks contact bij spoed
Taken van de JGZ

• Kinderen met een donkere huid, H4

o Huidafwijkingen manifesteren anders
 Eerder lichenificatie en keloïd
 Erytheem is grijs/paars i.p.v. rood
 Vaker folliculair gerangschikt, annulair of papuleus
 Vaker pigmentverschuiving

• Huidafwijking door culturele gewoontes

Taken van de JGZ

• Welzijn van kinderen met huidafwijkingen (kwaliteit van leven, H5)

o directe gevolgen: pijn, jeuk, verminderde groei, slaapproblemen
o indirecte gevolgen: psychologisch en sociaal functioneren, welzijn
• Grootste negatieve invloed: psoriasis en constitutioneel eczeem (CE), gevolgd door urticaria en
acné

• Expliciet vragen naar:

o het welzijn van kind en gezin
o last van jeuk en krabben, en slaapproblemen
o het volhouden van de behandeling
o schoolverzuim, angst en sociale contacten
• JGZ adviseert/ begeleiding
• Zo nodig verwijzen (bv. kinder- en jeugdpsycholoog)
Digitaal stroomschema/
website (1)

• Tool voor in de dagelijkse praktijk

• Ter ondersteuning van de taken in de JGZ

• Stroomschema; EN
• Totaaloverzicht diagnoses
o alfabetisch inclusief hoofdsymptoom en actie

http://jgzhuid.plusportservices.com/
Digitaal stroomschema/ website (2)

• Doel:
o Beleid bepalen voor huidafwijkingen waar ouders/jeugdige
vragen over hebben
o Bepalen van een (cluster van) werkdiagnoses (dus niet persé
een diagnose stellen)
o Informatie over afwijkingen die urgentie/verwijzing behoeven

• Uitgangspunt is het meest opvallende kenmerk:

o lokale verkleuring
o roodheid
o verhevenheid of bultje
 Demonstratie digitaal stroomschema/ website

http://jgzhuid.plusportservices.com/

(Indien geen internet verbinding voorhanden is, kunnen de volgende

dia’s doorlopen worden waarop screenshots te zien zijn)
Actief opsporen van afwijkingen en verwijscriteria

• Doel: vroegtijdig onderkennen van onderliggende aandoeningen

o H3, echter ook verwerkt op website bij stroomschema en bij
beschrijvingen
o Bijv. opsporing van neurofibromatosis type I door gericht te
zoeken naar kinderen met multipele café-au-laitvlekken

• Alle kinderen op vaste leeftijdsmomenten onderzoeken

• Inspectie en palpatie van de gehele huid
Actief opsporen

• Congenitale naevi
• Café-au-lait vlekken
• Hemangiomen
• Vaatmalformaties
• Midline laesies
• Kindermishandeling (en automutilatie)
Wanneer Wat
Alle contactmomenten Inspectie gehele huid:
0-19 jaar -Signalen van kindermishandeling (incl. verwaarlozing) en automutilatie
Follow up gevonden huidafwijkingen
Follow-up vaatmalformaties:
Controleren op bijkomende symptomen en motorische ontwikkeling,
met name hypo- of hypertrofie (omvangsverschil; indien aanwezig ook
omvang kwantificeren) van een ledemaat.

En daarnaast
2 wk Inspectie gehele huid:
-hemangiomen
-midline laesies
4 wk Inspectie gehele huid:
-congenitale naevi
-café-au-lait vlekken
-hemangiomen
-vaatmalformaties
-midline laesies
6- 8 wk Inspectie gehele huid:
-hemangiomen
5-6 maanden Inspectie gehele huid:
-hemangiomen
11 mnd óf 14 mnd Inspectie gehele huid:
-congenitale naevi
-café-au-lait vlekken
3 jr en 9 mnd Inspectie gehele huid: café-au-lait vlekken
Follow-up hemangiomen: inspectie
Follow-up congenitale naevi: inspectie (indien niet verwezen)

1e contact speciaal Inspectie gehele huid

onderwijs -café-au-lait vlekken
-vaatmalformaties
-midline laesies
Tabel: Actieve opsporing
  van huidafwijkingen in de JGZ, inhoud en uitvoering van contactmomenten.
Wat is dit?
 Aangeboren moedervlek (Congenitale naevus)

• Roze tot bruin gekleurd, meestal niet verheven plek

• Enkele millimeters tot ≥ 20 cm groot
• Kunnen divers gekleurd en grillig van vorm zijn en een papillomateus
(bobbelig) oppervlak hebben
• Soms groeien er haren uit

• Incidentie: 1% van de pasgeborenen

• Voorkeurslokalisatie: Hele lichaam
• Beloop: Congenitale naevi hebben een
verhoogd risico op maligne ontaarding.
Aangeboren moedervlek (Congenitale naevus)
Verwijscriteria

• Kleiner dan de hand van het kind:

o Verwijzen naar de huisarts bij:
• familiair voorkomen van een melanoom
• onrustig aspect (onregelmatig qua kleur, verhevenheid, vorm of
randen)
• veranderingen in het aspect in de loop van de tijd
• klachten (jeuk, bloeden)
o In andere gevallen is verwijzing medisch gezien niet noodzakelijk

• Groter dan de hand van het kind:

o Verwijzen naar de huisarts
Café-au-lait vlekken

• Licht tot middelbruin gekleurd, meestal niet verheven plek

• Enkele millimeters tot ≥ 20 cm groot
• Scherp begrensde, ronde of ovale vlek
• Meestal niet aanwezig bij de geboorte

• Incidentie: 10% van de blanke en 22% van de kinderen met een donkere
huid.
• Voorkeurslokalisatie: Hele lichaam
• Bijzonderheden: Café-au-lait vlekken kunnen
geassocieerd zijn met neurofibromatose type I
of het McCuneAlbright syndroom
Café-au-lait vlekken
Verwijscriteria

• Alle leeftijden:
o Verwijzen naar de huisarts bij:
 Toename van aantal café-au-lait vlekken t.o.v. eerdere inspectie
 ≥ 2 café-au-lait vlekken i.c.m. andere symptomen van
neurofibromatose of positieve familieanamnese
• < 10 jaar:
o Verwijzen naar de huisarts bij:
 ≥ 6 café-au-lait vlekken ≥ 0,5 cm
• ≥ 10 jaar:
o Verwijzen naar de huisarts bij:
 ≥ 6 café-au-lait vlekken ≥ 1,5 cm
Wat is dit?
Aardbeivlek (infantiele haemangioom)

• Felrode (bobbelige) vlek tot meer onderhuidse blauwige bult

• 20% is zichtbaar bij de geboorte, de rest is binnen 1-6 weken na de
geboorte zichtbaar
• Beloop: Groei in de vroege babytijd (gemiddeld binnen 5 maanden
tot 80% van de uiteindelijke grootte), gevolgd door een langzame
afname van de afwijking in de daaropvolgende jaren.  
• Incidentie: 10% van de kinderen
• Hemangiomen kunnen echter ook schade
en cosmetisch storende afwijkingen
achterlaten of complicaties veroorzaken.
Aardbeivlek (infantiele haemangioom)
Verwijscriteria (1)

• Met spoed (1-2 dagen):

o Verwijzen naar de huisarts of gespecialiseerd centrum bij:
 Grote zweer (ulceratie) of kleine zweer (ulceratie) die niet overgaat na een week
 Locatie, in het geval van (dreigende) directe belemmering van orgaanfuncties; bij
oog, oor, neus, mond, luchtwegen, plasbuis (urethra) of anus
 Erg snel groeien
• Versneld (binnen 1 tot 2 weken):
o Verwijzen naar de huisarts of gespecialiseerd centrum bij:
 Locatie (echter rol grootte en precieze plek): in het gelaat, het baardgebied en
het centrum van de hals, hemangiomen op de onderrug en in het luiergebied.
Wanneer op korte termijn geen belemmering of obstructie van orgaanfuncties
dreigt, kan worden afgewacht en controle plaatsvinden in de JGZ.
 > 4 hemangiomen
Aardbeivlek (infantiele haemangioom)
Verwijscriteria (2)

• Regulier:
o Verwijzen naar de huisarts bij:
 Locatie in/bij plooien
 Geen (volledige) regressie voor vierde verjaardag
Andere reden om actief op te sporen?
 Midline laesies

• Alle huidafwijkingen (zwelling, putje, verkleuring, beharing,

recidiverende ontsteking met/zonder uitvloed) die vanaf de
geboorte aanwezig zijn, gelegen in of juist naast de middenlijn van
het lichaam
• Voorkeurslokalisatie: De afwijking ligt in of juist naast de middenlijn
van het lichaam.
• Bijzonderheden: Midline laesies kunnen het enige zichtbare teken
zijn van een sluitingsdefect van de embryonale buis ("open rug") of
een andere aangeboren aanlegstoornis zoals een vaatmalformatie of
een orgaanafwijking.
 Midline laesies
Verwijscriteria

• Altijd verwijzen naar de huisarts, met uitzondering van:

o solitaire huidintrekkingen met een diameter kleiner dan 5 mm, gelegen
in de mediaanlijn (de zogenaamde ‘dimple’, met goed zichtbare bodem),
o lichte beharing,
o de mongolenvlek en
o een moedervlek.

Hierbij is de kans op een verborgen defect gering en daarom hoeft hierbij

niet verwezen te worden. Uiteraard dient men altijd alert te zijn op de
mentale en motorische ontwikkeling en bij twijfel alsnog te verwijzen.
 Vaatmalformaties

• Vormen: wijnvlek (meest voorkomende, ook wel naevus flammeus),

ooievaarsbeet, veneuze, arterioveneuze en lymfatische
vaatmalformaties
• Roze tot paarse verkleuring
• Aanwezig bij de geboorte (niet altijd duidelijk zichtbaar)
• Groeit vaak langzaam met het lichaam mee gedurende het hele
leven
• Incidentie: 1% van de kinderen
• Bijzonderheden: Verschillende syndromen gaan gepaard met
vaatmalformaties.
 Vaatmalformaties
Verwijscriteria

• Verwijzen naar de huisarts bij:

o Locatie in gelaat, trigeminusgebied, of locatie in of juist naast de
middenlijn van het lichaam
o ‘Vlekkerig’, asymmetrisch ‘netwerkvormig’ patroon
o Hypo- of hypertrofie van een ledemaat (in het geval van een
vaatmalformatie op/in de betreffende ledemaat)
• Beleid:
o Zo nodig verwijzen
o Bij controles vragen naar klachten. De ontwikkeling van het kind dient
goed in de gaten te worden gehouden.
Kindermishandeling en automutilatie (1)
 Kindermishandeling en automutilatie (2)

• Automutilatie:
o Beschadiging van de eigen huid komt meestal voor op makkelijk
te bereiken plaatsen, met name het gelaat, de armen, de borst
en de benen.
o Kenmerken zijn: de lineaire/symmetrische verspreiding,
secundaire infecties en de langzame genezing.
o Minder bereikbare delen van de huid kunnen echter ook bij de
beschadiging worden betrokken, vooral wanneer de patiënt de
vrees koestert dat de hulpverlener zelfbeschadiging vermoedt.
Kindermishandeling en automutilatie
Verwijscriteria

• Of en wanneer aan de huid zichtbare signalen die doen denken aan

kindermishandeling, reden zijn tot actie, is sterk afhankelijk van de
context waarin de signalen zich voordoen, van de overige
bevindingen bij anamnese en lichamelijk onderzoek.
• JGZ-richtlijn 'Secundaire preventie van kindermishandeling‘ en de
verschillende meldcodes (KNMG en V&VN).

• Discussie over kind bloot zien

o Gebeurt met name 4-19 niet altijd, wel wens vanuit werkgroep
7 uitgangsvragen
Wetenschappelijke onderbouwing

• Droge huid
• Constitutioneel eczeem
• Acné
• Zonbescherming
• Luierdermatitis
• Spruw
• Impetigo
Droge huid (1)

• Wat is de beste manier om een droge huid te voorkomen of te

verzorgen bij kinderen (0-18 jaar)?
• Bij een gevoelige en een droge huid:
o <1 jaar: badfrequentie 2-3x/week met water niet warmer dan
37°
o >1 jaar: advies op basis van de huid van het individu en niet te
warm water
• Bij een normale huid en ter voorkoming van een droge huid
o Bij het jonge kind geen zeep en/of andere was-/badprodukten
met een hoge pH, maar zeepvrije wasemulsie/wasgel met een
neutrale pH (pH =7) zonder kleur- en geurstoffen gebruiken
Droge huid (2)

• Een droge huid: regelmatig insmeren met zalf of

crème en evt. badolie gebruiken

• De patiënt dient voorlichting te krijgen over factoren die een negatieve

invloed kunnen hebben op droge huid:
o zweten, warm weer, luchtvochtigheid, ruwe vezels, ziek zijn, stress
Constitutioneel eczeem (1)

• Welke zinvolle informatie en advies kan de JGZ geven ten aanzien

van de behandeling van constitutioneel eczeem bij kinderen (0-18
jaar)?
Constitutioneel eczeem (1): TIS score

• Ernst bepalen: Three Item Severity (TIS) score.

• De huidafwijkingen worden gescoord voor:

• mate van roodheid (erytheem): score 0-3
• mate van zwelling (oedeem): score 0-3
• mate van krabeffecten (excoriaties): score 0-3

• Op basis van de opgetelde score wordt het eczeem ingedeeld in:

• TIS score <3: mild eczeem
• TIS score 3-5: matig eczeem
• TIS score 6 : ernstig eczeem
Constitutioneel eczeem (2)

• Behandeling, 2 pijlers
1. Optimaliseren van de huidbarrière (TIS score 0-3): indifferente zalf,
bewust maken van factoren die de huid uitdrogen, occlusie met
een verbandpak bij jonge kinderen of andere verbandmaterialen bij
oudere kinderen

2. De aanwezige ontsteking, die de jeuk veroorzaakt verminderen in de

huid (vanaf TIS score 3-5) met lokale immunosuppressiva: met de
huidige behandelingen hoeft een kind met eczeem nauwelijks tot
geen jeuk meer te hebben
Constitutioneel eczeem (3)

• Voor zelfmanagement en de therapietrouw:

o eenduidige voorlichting en begeleiding door JGZ-professionals,
gericht op somatische en psychosociale aspecten
o aanvullend en afgestemd op de behandeling en begeleiding
door de huisarts en/of de tweede lijn.

• Alle kinderen/ouders voorlichten over de Vereniging voor Mensen

met Constitutioneel Eczeem (VMCE): www.vmce.nl
Constitutioneel eczeem (4)
Verwijzen

• Verwijzing naar huisarts bij TIS score <3 waarbij behandeling

binnen een week geen verbetering geeft, en sowieso vanaf TIS
score 3-5.
• Verwijzing naar gespecialiseerde hulpverleners is nodig als er
sprake is van veelvuldig krabben en psychosociale problemen die
het dagelijks leven verstoren.
• Bij tekenen van huidinfectie bij kinderen met eczeem dient de JGZ
te verwijzen naar de huisarts voor mogelijke aanvullende
antibacteriële of antivirale behandeling. Voor preventie van
huidinfecties wordt goede algemene huidverzorging geadviseerd.
Constitutioneel eczeem (5)

• Rol van enkele factoren in de behandeling van eczeem

o Een aantal niet-allergische factoren doen de jeuk en het constitutioneel eczeem
verergeren, zoals het dragen van kleding van textiel met een ruwe vezel
(bijvoorbeeld wol), zweten en warm weer, ziek zijn, stress en klimaat (verergering
in de winter of juist in de zomer).
• Voeding:
o Voor de preventie van CE wordt een partieel hydrolysaat niet aanbevolen en een
intensief hydrolysaat sterk afgeraden. Vast voedsel kan bij een kind met
constitutioneel eczeem vanaf de leeftijd van 4 maanden worden aangeboden te
starten met groenten en fruit.
o Eliminatiedieet met zonder voedingsallergenen is niet effectief. Uitzondering zijn
jonge kinderen met een bewezen koemelkallergie (Dubbel blinde test). Dit is
minder dan 10% van de kinderen met eczeem).
Constitutioneel eczeem (6)

• Welke overige interventies zijn mogelijk effectief bij de behandeling

van constitutioneel eczeem bij kinderen (0-18 jaar)?

• Homeopathie, massage , fytotherapie, Chinese herbal drugs,

acupunctuur + Chinese herbal drugs, bioresonantie, eigen bloed
injecties, vitamine B12

• Weinig tot geen bewijs; soms (mogelijk) nadelig effect (risico op

allergische contact dermatitis bij essentiële oliën, risico op
hepatotoxiciteit bij Chinese herbal drugs)

• JGZ: verschillende complementaire behandelwijzen ter behandeling

niet aanraden, en gebruik van Chinese Herbal drugs afraden.
Acné (1)

• Welke zinvolle informatie en advies kan de JGZ geven ten aanzien van de
behandeling van acne bij kinderen (0-18 jaar)?

• 1e stap: Voorlichting en adviezen huidverzorging (door de JGZ)

• Goede uitleg over het ontstaan van acne, het beloop en
behandelingsmogelijkheden is zeer belangrijk.
o Dagelijks met lauw water wassen, weinig zeep, droog deppen
o Reinigingsmiddel of crème op waterbasis
o Geen make-up waar acné zit
o Afblijven van mee-eters en puistjes
o Dieet wordt niet aangeraden
o Geen bewijs voor positief effect zonlicht en
o zonnebankgebruik
Acné (2)

• 2e stap: Voorlichting en adviezen OTC (door de JGZ)

o Zelfzorgmiddel: Benzoylperoxide is eerste stap
o Hydraterende crème (bij doge huid en acné)
o Extra aandacht bij donkere huid (grotere kans hyperpigmentatie)

• 3e stap: Verwijzen
o Als Benzoylperoxide onvoldoende is: verwijzing naar huisarts
voor lokaal antibioticum of lokaal retinoide
o Volgende stap is oraal antibiotica toevoegen
o Orale anticonceptiva kunnen gunstig zijn
Acné (3)

• Zowel op het gebied van voorlichting als in de behandeling en

begeleiding kan ook een huidtherapeute eventueel veel betekenen
voor jongeren met acne.

• Met name kan zij een rol van betekenis spelen ter voorkoming van
littekenvorming bij acne, daar waar jongeren te veel overgaan tot
uitknijpen van de puistjes, puur uit onzekerheid of schaamte.

• De JGZ dient hier aandacht voor te hebben

Zonbescherming

• Welke manier van zonbescherming zijn het meest effectief t.a.v.

preventie van huidverbranding bij kinderen (0-18 jaar) en het
voorkomen van huidkanker bij deze populatie op langere termijn?
Wat zijn mogelijke schadelijke effecten van zonbescherming?

• Richtlijnen van de KWF Kankerbestrijding volgen

Luierdermatitis (1)

• Wat is de beste manier om luierdermatitis te voorkomen of te

behandelen bij zuigelingen/peuters (0-3 jaar)?

• Preventie en invloed van barrièrefunctie

o Wegwerpluiers gebruiken, regelmatig verschonen en huid te
reinigen na iedere urine/feceslozing met billendoekjes zonder
zeep en/of alcohol of met een katoenen washandje met lauw
water
o Bescherming door dun aanbrengen van zinkzalf kan worden
overwogen (zeker bij het ontstaan van geringe roodheid).
Luierdermatitis (2)

• Behandeling:
o Regelmatig verschonen, schoonmaken met zachte babydoekjes
(zonder alcohol en parfum) of een zachte washand met water

• Zinkoxidesmeersel (zinkolie, zinkzalf beide te verwijderen met olie).

Ouders dienen hiertoe een goede instructie te krijgen.
• Bij klachten of bij aanhoudende luierdermatitis (candida infectie):
miconazol 2% zalf, 2dd, gedurende 2/3 weken, toevoegen.
• Uierzalf, maïzena en poeder ontraden (risico contact allergie)
Spruw (1)

• Wat is de beste manier om spruw/ candidiasis nates te

voorkomen of te behandelen bij zuigelingen(0 jaar)?

• Spruw bij de baby die borstvoeding krijgt is een indicatie voor een
lokale behandeling van moeder en kind.
• Bij flesvoeding kan, indien er geen klachten zijn, het natuurlijk
beloop worden afgewacht.
• Behandeling dient enkele dagen na verdwijnen van de laesies te
worden voortgezet (bij miconazol 2-3 dagen, bij nystatine 7 dagen).
Spruw (2)

• Bij kinderen in de eerste 3 levensmaanden (corrigeren bij prematuur

en NIET voor 5 mnd bij kinderen met ontwikkelings/slikproblemen)

• Miconazol orale gel of nystatine suspensie

o Miconazol orale gel beter werkzaam, maar off-label
o Fluconazol wordt niet aangeraden wegens bijwerkingen.
Gentiaanviolet: terughoudend zijn

• Bij kinderen vanaf de 4e levensmaand

• Miconazol orale gel (eerste keuze)
• Nystatine suspensie is 2e keuze
Spruw (3)

• Behandeling van de moeder

o Tepels behandelen met miconazol crème (na borstvoeding
aanbrengen en weer verwijderen voor borstvoeding)
o Alternatief is miconazol orale gel (na de borstvoeding
aanbrengen, kan huidirritatie geven)
o Nystatine, fluconazol of gentiaanviolet worden niet aangeraden

• Candidiasis nates
o Doorgroei via het maagdarmkanaal van de candida kan een
luierdermatitis veroorzaken
Impetigo (1)

• Wat is de beste manier om impetigo bij kinderen (0-12 jaar) te

voorkomen of te behandelen?

• Primaire preventie en voorkoming van uitbreiding en verspreiding

o Regelmatig handen wassen met zeep
o Eigen handdoek gebruiken en deze dagelijks verschonen
o Ouders moeten zich bewust worden van besmettingsrisico.
o Advisering het kind te weren van school of kinderopvang is
niet nodig.
Impetigo (2)

• Bevordering genezing
o Goede hygiëne maatregelen
o Bij milde impetigo: lokale antibiotica, waarvoor verwijzing
naar de huisarts. Belang van kennis van regionale situatie
betreffende antibiotica resistentie
Registratie

• Registratie protocol in de maak

JGZ-richtlijn Huidafwijkingen 29-08-23

Randvoorwaarden

• Feitelijk niets nieuws, wel aanscherping

• Mogelijk extra tijd (2-5 minuten), sterk afhankelijk huidige werkwijze/
discipline
• Inhoudelijke interactieve scholing
• Gebruik maken van computer (website)
• JGZ 4-19 standaard vragenlijst: vraag toevoegen over huid
• Extra materiaal lokaal ontwikkelen of aanpassen: zoals folders/flyers
voor pubers (acne), flyers over de behandeling van veel voorkomende
huidafwijkingen (bijv. eczeem)

• E-learning in de maak!
 Vragen en discussiepunten

JGZ-richtlijn Huidafwijkingen 29-08-23

Contactinformatie

centrumjeugdgezondheid@ncj.nl

JGZ-richtlijn Huidafwijkingen 29-08-23

JGZ-richtlijn Huidafwijkingen 29-08-23