GÖRSEL SANATLAR

ÖĞRETİMİ I
Resim-İş Öğretmenliği
Talha Özgül
190509040
Türkiye’de Güzel Sanatlar
ve Tasarım Okulları
Cumhuriyet Dönemi Görsel Sanatlar
Eğitimi
ve Gazi Eğitim Enstitüsü
 TÜRKIYE’DE GÜZEL SANATLAR VE TASARIM OKULLARI

Türkiye’deki görsel sanatlar

eğitimi 1883’te kurulan Sanayi-i
Nefise Mektebi plastik sanatlardan
resim, heykel ve mimarlık
alanında eğitim vermekteydi. Bu
kurumda 1923’te cumhuriyet
rejimiyle beraber kurulan Tezyinat
(Süsleme) sanatı da açıldı. 1928 de
güzel sanatlar akademisine
dönüşen kurumda, var olan
bölümlerin yanı sıra 1929-32 yılları
arasında seramik, iç mimari, grafik
ve afiş, tezyinat bölümü içerisinde
uzmanlık dalları olarak
kurulmuştur. 1982 yılında ise
Mimar Sinan Üniversitesi olarak
adını değiştirmiştir.
 İstanbul’da başka bir sanat okulu 1957 yılında, Bauhaus ekolünü izleyerek
“Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu” adıyla kurulmuştur. Bu okulun önde
gelen amacının, işlevsel sanat yapıtları da üretebilecek çok yönlü sanatçılar,
tasarımcılar yetiştirmek olduğu bilinmektedir.

Okul; Dekoratif Resim, Grafik

Sanatları, Seramik Sanatları, Tekstil
Sanatları, Mobilya ve İç Mimarlık adlı beş
bölümle öğretime başlamıştır. Bauhaus
Okulu ilkeleri doğrultusunda hazırlanmış
olan programlar zaman içinde bu ilkeleri
koruyarak, gelişen koşullara uymayı
başarmıştır. Almanya ve Türkiye’den
seçilen öğretim elemanlarıyla kuruluştaki
çekirdek kadrosu oluşturulmuş olan okul,
1960-61 döneminde ilk mezunlarını
vermiştir. 1966 yılına kadar 2+2 yıl olarak
biçimlenmiş olan eğitim bu yıldan itibaren
dört yıllık yükseköğretim programına
dönüşmüştür.
 Milli Eğitim Bakanlığına bağlı
Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar
Yüksek Okulu, 20 Temmuz 1982
tarihinde, Güzel Sanatlar Fakültesi
adıyla Marmara Üniversitesine
bağlanmıştır. 1986 yılından
itibaren fakültede Sinema-TV,
Endüstri Ürünleri Tasarımı,
Heykel, Geleneksel Türk El
Sanatları, Fotoğraf ve Temel
Eğitim Bölümleri açılmıştır. Bu
bölümler dışında 1988 yılında
“Geleneksel Türk El Sanatları ve
Tasarım Araştırma Geliştirme
Merkezi”, 1993 yılında “Grafoloji
Araştırma ve Uygulama Merkezi”
kurulmuştur
 CUMHURIYET DÖNEMI GÖRSEL SANATLAR EĞITIMI
VE
GAZI EĞITIM ENSTITÜSÜ
Cuhuriyet döneminde ilk defa
olarak Güzel Sanatlar Akademisi
bünyesinde 1927 yılında “Resim
Öğretmenliği Kursu” düzenlenmiştir.
Açılan kursa, bu okul öğrencilerinden
resim öğretmeni olmak isteyenler
katılmış ve İsmail Hakkı
Baltacıoğlu’nun verdiği “Resmin
Öğretim Yöntemi (Resim Usulü
Tedrisi)” derslerini izlemekle yükümlü
olmuşlardır. Bir sene süren bu dersler
sonunda sınavı başarıyla
tamamlayanlar öğretmenlik hakkını
elde etmişlerdir.
Resim öğretmeni yetiştirecek ayrı bir bölümün kurulması, 1925 ve 1926
yıllarında yeni Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin davetiyle Türkiye’ye gelen
ünlü eğitimcilerden John Dewey, G. Stiekler gibi yabancı ve yerli eğitimcilerin
raporları ve çabalarıyla kararlaştırılmıştır. Bu amaçla 1926 yılında kurulan Gazi
Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü bünyesinde 1932 yılında resim
bölümü açılmıştır
 Batılı eğitimcilerle yapılan ortak
çalışmalar sonucu hazırlanan ilkeler
doğrultusunda çıkarılan kanunlarla,
resim öğretmenlerinin gezici
öğretmenlik statüleri kaldırılmış,
onlara da diğer meslektaşların hakları
tanınmıştır. Yine bu dönemde bir
Sanayi-i Nefise Talimatnamesi (Güzel
Sanatlar Yönergesi) hazırlanmış ve bir
kurul (Encümen) oluşturulmuştur. Bu
kurulun görevi, ülkedeki güzel
sanatlar eğitiminin yerleştirilmesi ve
geliştirilmesinin sağlanması olarak
belirlenmiştir. 1926’da hazırlanan yeni
müfredat programları çerçevesinde,
resim ve elişleri derslerinin kolaylıkla
uygulanması için ilk ve ortaokul
öğretmenlerine yönelik kurslar
düzenlenmiştir.
 Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümüne
ilk öğretmenler olarak İsmail Hakkı Tonguç,
Malik Aksel, Hayrullah Örs, İsmail Hakkı
Uludağ, Şinasi Barutçu ve Mehmet Ali
Atademir atanmışlardır. Daha sonra da 1934
yılında Almanya’da seramik ve heykel eğitimi
gören Hakkı İzzet, Fransa’da resim eğitimi
gören Refik Ekipman’ın katılmasıyla bölümün
öğretim kadrosu tamamlanmıştır. Resim-İş
bölümünün ilk programları bu kadro
tarafından hazırlanmıştır .
1938’de başlayan geleneksel disiplinlere dönüş eğilimi sonucu, resim ders
saati azaltılmış ve programlarda ağırlık sosyal bilgilere verilmiştir. Resim
dersinde yöntem açısından bu dönemde değişiklik görülmemektedir. 1949’a
kadar ortaokul programlarındaki bir saatlik resim dersi devam ederken Atölye,
Elişi veya İş Bilgisi gibi dersler yer almıştır. Yazı dersine ise Türkçe içinde yer
verilmeye başlanmıştır. Ancak resim dersine ayrılan sürenin kısıtlanmasına,
öğretmen sayısındaki yetersizlik de eklenince, istenen başarının elde edilmediği
tespit edilmiştir .
 Kaynakça

Özsoy, V. (2003). Görsel Sanatlar Eğitimi. Ankara: Gündüz Yayıncılık.

Telli, H. (1990). Türkiye’de resim-iş öğretimine genel bir bakış,

ortaöğretim kurumlarında resim-iş öğretimi ve sorunlar. Ankara: TED
Yayınları.