SISTEM ZA PODMAZIVANJE

MOTORA
Pozmazivanje motora
 U motoru SUS prilikom njegovog rada uvek dolazi do trenja između
susednih dodirnih povrsina.
 Kako se usled navedenog trenja podiže temperature povrsina koje su
izložene trenju , doći će do širenja materijala a on usloviti  veće trenje.
Kako ulazimo u začarani  krug takav motor će raditi dok snaga motora
bude veća od sile trenja. Kada se snaga motora izjednači sa silom trenja
motor će prestati sa radom.
 Kako bi smanjili trenje unutar motora moramo obezbediti konstantno
podmazivanje dodirnih povrsina.
 To su površine klipno cilindarskog sklopa, ležaja kolenastog vratila ,
klipnjače i  bregastog vratila, ležaja raznih međuosovina i dr.
Podmazivanje motora vršimo motornim uljem koje propisuje proizvođač
motroa. 
 Pored toga,ulje poboljsava zaptivanje, doprinosi hlađenju motora,jer
predaje toplotu u kucište radilice i korito za ulje,sprecava koroziju i ispira
deo štetnih ostataka sagorevanja
Sistem za podmazivanje motora
Vrste sistema podmazivanja

  Prinudno ili cirkularno podmazivanje

 Podmazivanje prskanjem
 Kombinovano podmazivanje
 Prinudno ili cirkularno podmazivanje je ono kada se ulje dovodi
pod pritiskom do kliznih površina. Na ovaj način se podmazuju sve
odgovorne jače opterećene povrčine ležajevikolenastog vratila,
klpnjače, bregastog vratila, klackalice
 Podmazivanje prskanjem ulja po kliznim površinama radi
njihovog prekrivanja sloja maziva koje u trenutku kontakta
dodirnih površina vrši njihovo razdvajanje, smanjujići trenje.
Prskanje se vrši zahvatanjem ulja iz korita od strane klipanjače
( što je slučaj, mahom, kod starijih manje opterećenih motora kod
kojih je to i jedini način podmazivanje ) ili ugradnjom posebnih
prskalica koje bacaju ulje po cilindrima i ostalim kliznim
površinama.
 Kombinovano podmazivanje se najčešće koristi kod današnjih
motora. Tada se jedan deo kliznih površina podmazuje prinudno pod
pritiskom dok se drugi deo površina podmazuje prskanjem,
najčešće, izlaskom ulja iz zazora ležaja kolenastog vratila i obilnim
prskanjem ulja, pod dejstvom centrifugalne sile, po prostoru kućišta,
tako da podmazuje cilindre i sve ostale klizne površine.
 Dovođenjem ulja do kliznih površina ležaja i stvaranjem uslova za
formiranje hidrodinamčkog sloja ulja kod svih režima i uslova rada
motora, sprečava se zaribavanje delova, smanjuje se energetski
gubici usled trenja i obezbeđuje se pravilno mikro geometrija delova
u toku dužeg vremenskog perioda. Pravilinim podmazivanjem se
znatno produžava vek rada motora i njegova sigurnost u radu.
Različite koncepcije sistema za
podmazivanje
 Dvotaktni motor je po svojim konstrukcijskim obeležjima mnogo
jednostavniji od četvorotaktnog motora.
 Neki delovi koji su neophodni za rad četvorotaktnog motora, kod
dvotaktnog ne postoje; primer su: usisni ventili, zajedno sa podizačima i
bregovima, a kod velike većine jednostavnih dvotaktnih motora, bez ventila
uopšte (nema ni izduvnih).
 Time se pojednostavljuje i pojeftinjuje izrada motora. Košuljice dvotaktnih
motora su napravljene s kanalima, kroz koje se vrši izmena medija, tako da
kod svakog dvotaktnog motora imamo ispirne kanale, a kod onih bez ventila
i izduvne.
 Jedna od karakteristika dvotaktnih benzinskih motora je da se mogu izvesti i
bez ulja u karteru, tada rade na mešavinu ulja i goriva, obično u mešavinama
2-4% ulja u njoj, pri čemu ulje u mešavini služi za podmazivanje ležajeva i
prstenova (primer takve izvedbe je legendarni Tomos
 Kvalitet ulja za podmazivanje
 Savremene motore podmazuju mineralna, polusintetička i sintetička ulja.
 Obicno mineralno ulje, destilat sirove nafte, inače deluje kao motorno ulje, ali ono se pri
temperaturi -35 potpuno stvrdnjava,a pri temperaturama do kojih se ugreju klipovi motora
postane tečno i pri 230 stepeni C se zapali.
 Motor podmazivan takvim ulje brzo bi se oštetio ,a zbog nečistoce i sagorelih ostataka bi slabo
radio.
 Da bi izbegli navedene slučajeve, uljima se poboljšavaju svojstva dodavanjem raznih hemijskih
jedinjenja(takozvanih aditiva).Imajući u vidu zadatke, uslove rada i vrste trenja u motoru ulje u
sistemu podmazivanja mora da poseduje određene karakteristike izražene sledećim
svojstvima:
1)  Viskozitet ulja Index viskoziteta
2) Oksidaciona ili hemijska stabilnost
3) Detergentna svojstva
4) Dispergentna svojstva
5) Maziva svojstva definišu
6) Neutralizaciona svojstva
7) tačka paljenja
8) tačka stinjavanja
9) sadržaj pepela  itd
 Ako se ne dovede dovoljna količina ulja,suviše se oštećuju pokretni delovi motora
Zamena ulja

 Zbog visokih temperatura na nekim mestima

motora i zbog ostataka sagorevanja motorno ulje
vremenom gubi svoja svojstva i treba ga zameniti
novim. Pri tome se treba pridrzavati uputstva
prizvođača motora. Ako automobil vozite pretezno
na malim rastojanjima,ulje treba i češće menjati.
Delovi sistema za podmazivanje

 Pumpe za ulje
 Precistac ulja
 Hladnjak za ulje
 Korito za ulje (karter)
• Pumpe za ulje -Za razvođenje ulja u sistem za podmazivanje pod pritiskom
najviše se upotrebljavaju zupčaste i rotorske pumpe s unutrašnjim
ozubljenjem. Pumpu za ulje obično pokreće bregasta osovina ili radilica.
Kad je motor hladan,ulje je
tako gusto da ga samo
visoki pritisak može da
potisne u uzane kanale za ulje.
Da se ne bi pokvarila pumpa,
kad je pritisak suviše veliki,
otvori se prelivni ventil
koji propušta deo ulja natrag u korito za ulje.
• Precistac ulja -Na svom putu u pumpu
motorno ulje prolazi kroz sito koje
zadržava najgrublju nečistoću.
Pored toga na kućište radilice je
pričvršćen i prečištac ulja,koji je priključen u kruženje ulja da bi zadržao
najsitniju nečistoću. Na prečistaču je ventil sigurnosti koji reguliše suviše veliki
pritisak ulja. On se otvara i omogućava kruženje ulja kad se prelivni ventil
začepi.
• Hladnjak za ulje -Namenjen je za hlađenje ulja koje je preuzelo deo toplote od
motora.
Obično se nalazi na
prednjem delu vozila
kako bi efikasnije smanjio
temperature ulja uz
pomoć spoljnjeg vazduha.

Rebrastog je tipa da bi povećao površinu koja se hladi.

• Korito za ulje (karter) -Korito za ulje je sastavni deo nepokretnog dela motora gde se
smešta ulje.
Pored navedenih delova
u system podmazivanja
spadaju cevi i creva koja
spajaju hladnjak ulja sa koritom,
kanalice kroz glavu i blok motrora,
kanalie kroz ležajeve klipa, klipnjače,
kolenastog vratila , bregastog vratila i td.