JKP 319: Institusi Demokratik

Kuliah Webex Ke-8

 Topik-topik yang akan dibincangkan …

• Kebebasan institusi kehakiman

• Hubungan antara badan kehakiman dengan badan perundang
an.
• Hubungan antara badan kehakiman dengan badan eksekutif.
• Institusi kehakiman bercorak aktivis (judicial activism)
• Institusi kehakiman bercorak kekangan (judicial restraint).
• Perbincangan jenis soalan & skop peperiksaan akhir.
 Kebebasan Institusi Kehakiman (1)

• Negara yang mengamalkan corak pemerintahan yang bera

saskan kerajaan berperlembagaan, konsep kebebasan bad
an kehakiman adalah diutamakan.
• Kebebasan badan kehakiman = institusi kehakiman berfung
si sebagai sebuah institusi yang berkecuali.
• Terdapat dua aspek yang dipercayai dapat mempengaruhi
sifat berkecuali institusi kehakiman:
 Kebebasan Institusi Kehakiman (2)

• 1) Pengasingan jawatan pendakwa dengan hakim

- tugas pendakwa dengan hakim diasingkan
- jika pendakwa dan hakim tidak diasingkan, maka adalah s
ukar bagi institusi kehakiman berfungsi secara bebas dan b
erkecuali.
- orang yang didakwa telah dianggap bersalah sebelum dibi
carakan; mahkamah atau hakim hanya perlu menjatuhkan
hukuman sahaja.
 Kebebasan Institusi Kehakiman (3)
• 2) Perlindungan hakim daripada tekanan politik
- Hakim mestilah bebas daripada tekanan-tekanan atau desaka
n-desakan yang diberikan oleh golongan atau individu (parti pol
itik, kumpulan pendesak, kumpulan bersekepentingan, pegawai
kerajaan, orang awam) yang mempunyai kepentingan tertentu d
alam kes-kes yang dibicarakan dan cuba mempengaruhi keputu
san hakim.
- Hakim perlu dberi jaminan bahawa keputusan mereka buat tid
ak akan menimbulkan reaksi negatif (balas dendam) daripada in
stitusi yang melantik mereka.
- Perlu adanya jaminan mengenai pemilikan jawatan sehingga b
ersara, jaminan gaji, jaminan kemudahan-kemudahan perkhidm
atan yang lain.
Hubungan antara Institusi Kehakiman dengan Dewan
Perundangan
• Boleh dilihat daripada tiga aspek:
1) Perlantikan hakim
2) Kuasa membatalkan Undang-undang
3) Tindakan perlucutan jawatan hakim
Hubungan ant. Badan Kehakiman dgn. Badan Perundangan --
Perlantikan Hakim
• Biasanya hakim dilantik oleh ahli-ahli politik (yang menguasai badan eks
ekutif dan/atau badan perundangan)
• Di Britain, hakim-hakim dilantik oleh Lord Chancellor (ahli politik, menteri
kabinet, pengerusi/speaker House of Lords)
• Di AS, hakim-hakim persekutuan dicalonkan oleh Presiden; perlu menda
pat pengesahan badan perundangan (Dewan Senat)
- Sebelum pengesahan diluluskan oleh Dewan Senat, penyiasatan tenta
ng latar belakang seseorang calon itu akan dilakukan oleh Senate.
• Di Malaysia, hakim-hakim dilantik YDPA setelah berunding dengan Majli
s Raja-Raja, dan atas nasihat PM.
Hubungan ant. Badan Kehakiman dgn. Badan Perundangan --
Kuasa Membatalkan Undang-undang

• Institusi kehakiman berperanan untuk menentukan sama a

da undang-undang yang diluluskan oleh badan perundanga
n adalah selaras dengan perlembagaan; sekiranya tidak (u
nconstitutional), ia boleh membatalkan undang-undang ters
ebut.
• Peranan institusi kehakiman ini berkait rapat dengan konse
p pertimbangan semula kehakiman (judicial review).
Hubungan ant. Badan Kehakiman dgn. Badan Perundangan – Tindakan
Perlucutan Jawatan Hakim (1)
• Kebanyakan negara demokrasi memberi jaminan terhadap
tempoh perkhidmatan seseorang hakim, iaitu, hakim akan b
erkhidmat sehingga ia mencapai umur persaraan.
• Ini tertakluk kepada syarat-syarat tertentu seperti hakim har
uslah menunjukkan kelakuan yang baik (adil dalam proses
pembicaraan, tidak terlibat dalam rasuah, tiada masalah ke
sihatan dan berkeupayaan menjalankan tugas, dsb.)
• Hakim boleh dipecat sekiranya ia didapati tidak “berkelakua
n baik”; tetapi proses pemecatan hakim agak rumit dan perl
u dijalankan dengan berhati-hati.
Hubungan ant. Badan Kehakiman dgn. Badan Perundangan – Tindakan
Perlucutan Jawatan Hakim (2)

• Di AS, dewan perundangan (Senat) boleh memulakan proses p

endakwaan (impeachment) ke atas hakim; jika bersalah, boleh
dipecat oleh presiden.
• Di Britain, dewan perundangan (dewan atas dan dewan bawah)
mengemukakan kes salah laku hakim; hakim akan dipecat oleh
Ratu (Queen)
• Di M’sia, dewan perundangan tidak berhak untuk membincangk
an tingkah laku hakim, kecuali dengan usul yang disokong oleh
¼ anggota dewan perundangan.
Hubungan ant. Badan Kehakiman dengan Badan Eks
ekutif
• Boleh dilihat daripada 4 perspektif:
• 1) Penguatkuasaan arahan mahkamah oleh badan eksekuti
f.
• 2) Peranan eksekutif dalam perlantikan dan pemecatan hak
im
• 3) Kuasa pengampunan eksekutif
• 4) Pertimbangan semula kehakiman (Judicial review)
Hubungan ant. Badan Kehakiman dgn. Badan Eksekutif – Penguat
kuasaan Arahan Mahkamah
• Institusi kehakiman berfungsi mentafsir undang-undang dalam kes ya
ng membabitkan orang perseorangan atau/dan kerajaan; dan memut
uskan sama ada tindakan kerajaan / individu adalah selaras dengan
undang-undang.
• Keputusan atau arahan yang diputuskan oleh mahkamah (cthnya, m
embatalkan sesuatu undang-undang, polisi, projek, membayar pamp
asan kepada pihak tertentu, dsb) perlu diikuti dan dilaksanakan oleh
badan eksekutif, walaupun keputusan/arahan institusi kehakiman tida
k menyebelahi badan eksekutif.
• Ironiknya, institusi kehakiman bergantung kpd badan eksekutif daripa
da segi sokongan dan sumbangan kewangan. Adakah ini akan memp
engaruhi kebebasan kehakiman?
Hubungan ant. Badan Kehakiman dgn. Badan Eksekutif – Perl
antikan dan Pemecatan Hakim
• Badan eksekutif biasanya mempunyai pengaruh yang besar ke atas
perlantikan hakim.
• Di AS, Presiden melantik hakim-hakim mahkamah persekutuan, tetap
i tertakluk kepada kelulusan dan pengesahan dewan perundangan
(Senat).
• Di M’sia, PM mengesyorkan calon kepada YDPA untuk dilantik sebag
ai hakim mahkamah.
- badan eksekutif boleh mencadangkan kpd YDPA untuk melucutkan
jawatan hakim;
- YDPA akan melantik satu jemaah (tribunal) untuk menyiasat dan m
embuat laporan/cadangan.
• Badan eksekutif sememangnya berpengaruh dalam hal-hal perlantika
n dan perlucutan jawatan hakim, apakah ini akan menjejaskan kebeb
asan institusi kehakiman?
Hubungan ant. Badan Kehakiman dgn. Badan Eksekutif – Kua
sa Pengampunan Eksekutif

• Badan eksekutif di beberapa negara mempunyai kuasa unt

uk memberi pengampunan kepada pesalah yang telah dijat
uhkan hukuman.
• Di M’sia, kuasa pengampunan terletak pada YDPA/Sultan/
YDPN; perlu bertindak mengikut nasihat lembaga pengam
punan.
• Ia dikatakan bertentangan dengan keaslian fungsi institusi k
ehakiman.
• Ia juga dianggap sebagai perlu atas dasar perikemanusiaa
n.
Hubungan ant. Badan Kehakiman dgn. Badan Eksekutif – Pert
imbangan Semula Kehakiman

• Satu fungsi yang dijalankan oleh institusi kehakiman sebag

ai pengawal / pelindung perlembagaan; ia berhak memperti
mbangkan semula undang-undang dan arahan eksekutif un
tuk memastikan mereka tidak menyalahi perlembagaan.
• Mahkamah berfungsi mentafsir perlembagaan / undang-un
dang sekiranya terdapat kekaburan (grey area) atau percan
ggahan tafsiran dalam perlembagaan (biasanya terdiri darip
ada satu dokumen yang ringkas)
 Institusi Kehakiman Bercorak Aktivis (Judicial Activis
m)
• Badan perundangan sememangnya mengalami kemerosot
an berbanding dengan badan eksekutif, maka sesetengah
golongan mencadangkan institusi kehakiman atau hakim se
harusnya memainkan peranan yang lebih proaktif dalam m
engimbangi kuasa badan eksekutif yang semakin meningka
t.
• Hakim bukan sahaja berperanan mentafsir undang-undang,
tetapi ia juga dikatakan menjalankan fungsi badan perunda
ngan, iaitu “membuat undang-undang.”
• Kemungkinan besar nilai peribadi, pendirian dan sikap politi
k hakim mempengaruhi keputusan kehakiman yang dibuat
olehnya.
Institusi Kehakiman Bercorak Kekangan (Judicial Rest
raint)
• Peranan hakim seharusnya dihadkan kepada interpretasi u
ndang-undang sahaja. (iaitu sama ada sesuatu tindakan ad
alah selaras dengan perlembagaan/undang-undang)
• Hakim seharusnya mengelakkan diri daripada membuat se
suatu keputusan kehakiman yang seolah-olah menunjukka
n ia telah mengambil alih peranan dewan perundangan, iait
u peranan membuat undang-undang.
• Keputusan kehakiman yang dibuat semestinya bebas darip
ada nilai peribadi, dan fahaman politik seseorang hakim
 Format Peperiksaan Akhir

• Peperiksaan atas talian.

• Sila rujuk maklumat rasmi dalam portal untuk tarikh/
masa peperiksaan, serta keperluan teknikal dan pro
sedur.
 Bentuk Soalan Peperiksaan Akhir

• Semua soalan esei.

• Tiga bahagian:
• Bahagian A:
- Satu soalan wajib (20 markah)
• Bahagian B:
- Pilih dan jawab satu daripada dua soalan (20 m
arkah)
• Bahagian C:
- Pilih dan jawab satu daripada dua soalan (20 m
arkah)
 Topik-Topik Penting ...

• Institusi-institusi politik & kepentingannya;

• Federalisme/negara persekutuan serta impaknya
ke atas struktur/kuasa/pengaruh badan eksekutif;
• Hubungan antara badan perundangan-eksekutif-k
ehakiman dalam sistem demokrasi berpresiden;
• Tindakan-tindakan perundangan secara langsung
(referendum, inisiatif, recall) di negara-negara terp
ilih;
• Sistem raja berperlembagaan.
Selamat Maju Jaya
&
Terima Kasih