Chủ đề 5

“Tính tất yếu khách quan và đặc điểm của t

hời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội”
Thành viên nhóm:
Nguyễn Kim Giang (STT 21)
Nguyễn Kim Hằng (STT 25)
Nghiêm Xuân Yến (STT 97)
 NỘI DUNG

1 TÍNH TẤT YẾU KHÁCH QUAN CỦA THỜI KỲ

QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

2 ĐẶC ĐIỂM THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ

NGHĨA XÃ HỘI
 1.TÍNH TẤT YẾU KHÁCH
QUAN CỦA THỜI KỲ QUÁ ĐỘ
LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
Theo chủ nghĩa Mác-Lênin
thì trong lịch sử loài người
đã sẽ tuần tự xuất hiện 05
hình thái kinh tế xã hội từ
thấp đến cao:
 Công xã nguyên thủy
 Chiếm hữu nô lệ
 Phong kiến
 Chủ nghĩa tư bản
 Cộng sản chủ nghĩa
 QUAN ĐIỂM CỦA C.MÁC

“ Giữa xã hội tư bản chủ nghĩa và xã hội

cộng sản chủ nghĩa là một thời kỳ cải biến
cách mạng từ xã hội này sang xã hội kia.
Thích ứng với thời kỳ ấy là một thời kỳ
quá độ chính trị, và nhà nước của thời kỳ
ấy không thể là cái gì khác hơn là nền
chuyên chính cách mạng của giai cấp
vô sản”
QUAN ĐIỂM CỦA V.I.LÊNIN

“ Về lý luận, không thể nghi

ngờ gì được rằng giữa chủ
nghĩa tư bản và chủ nghĩa
cộng sản, có một thời kỳ quá
độ nhất định”
HAI KIỂU QUÁ ĐỘ LÊN
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

 Quá độ trực tiếp: từ chủ

nghĩa tư bản lên chủ nghĩa
cộng sản.
 Quá độ gián tiếp: Từ xã
hội tiền chủ nghĩa tư bản lên
chủ nghĩa cộng sản, bỏ qua
chủ nghĩa tư bản 
Theo lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tất cả các nước xã hội chủ nghĩa trước đây
(Liên Xô và các nước Đông Âu) và hiện nay (Việt Nam, Trung Quốc và một số nước
xã hội chủ nghĩa khác) đều đang trải qua kiểu quá độ gián tiếp, tuy nhiên, do điều
kiện lịch sử, kinh tế, xã hội ở mỗi nước khác nhau mà độ dài, ngắn của thời kỳ
quá độ có khác nhau.
Từ thực tế ở nước Nga sau Cách mạng Tháng Mười, vận dụng và phát triển các
quan điểm của C.Mác và Ph. Ăng-ghen, V.I Lênin khẳng định “ Với sự giúp đỡ của
giai cấp vô sản các nước tiên tiến, các nước lạc hậu có thể tiến tới chế độ Xô Viết,
và qua nhữnggiai đoạn phát triển nhất định, tiến tới chủ nghĩa cộng sản không phải
trải qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa.”
TÍNH TẤT YẾU KHÁCH QUAN CỦA THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ
NGHĨA XÃ HỘI
Một là, chủ nghĩa tư bản và chủ Cần thiết phải có một thời gian lao
nghĩa xã hội là hai kiểu chế độ xã động nhất định từng bước cải tạo
hội khác nhau về bản chất xã hội cũ, xây dựng xã hội mới

Hai là, CNXH là một xã hội có Phải có một thời gian nhất định để

lực lượng sản xuất phát triển tổ chức, sắp xếp lại hoạt động của

cao hơn các chế độ xã hội trước nền sản xuất, từng bước đưa trình

đó độ của nền sản xuất mới lên cao.

TÍNH TẤT YẾU KHÁCH QUAN CỦA THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ
NGHĨA XÃ HỘI
Ba là, các quan hệ xã hội của chủ nghĩa xã hội không
tự phát sinh trong lòng chủ nghĩa tư bản, chúng là kết
quả của quá trình xây dựng và cải tạo xã hội chủ nghĩa.

Bốn là, công cuộc xây dựng Không thể ngay lập tức
chủ nghĩa xã hội là một có thể đảm đương công
công việc mới mẻ, khó việc ấy, nó cần phải có
khăn và phức tạp. thời gian nhất định.
Liên hệ thực tiễn ở
Việt Nam
Ở nước ta, thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội bắt đầu từ năm 1954 ở
miền Bắc và từ năm 1975. Sau khi đất nước đã hoàn toàn độc lập và cả
nước thống nhất thì cả nước cùng tiến hành cách mạng xã hội chủ
nghĩa, cùng quá độ lên chủ nghĩa xã hội
Đối với nước ta,
một nước nông
nghiệp lạc hậu đi
lên chủ nghĩa xã
hội bỏ qua chế độ
tư bản chủ nghĩa,
thì lại càng phải
trải qua một thời
kỳ quá độ lâu dài
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta là một thời kỳ
lịch sử mà:
“Nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta
là phải xây dựng nền tảng vật chất và kỹ
thuật của chủ nghĩa xã hội,... tiến dần lên
chủ nghĩa xã hội, có công nghiệp và nông
nghiệp hiện đại, có văn hoá và khoa học tiên
tiến. Trong quá trình cách mạng xã hội chủ
nghĩa, chúng ta phải cải tạo nền kinh tế cũ
và xây dựng nền kinh tế mới, mà xây dựng
là nhiệm vụ chủ chốt và lâu dài"
 Tính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam

 Thực tiễn đã khẳng định chủ nghĩa

tư bản là chế độ xã hội đã lỗi thời
về mặt lịch sử, sớm hay muộn cũng
phải được thay bằng hình thái kinh
tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa mà
giai đoạn đầu là giai đoạn xã hội xã
hội chủ nghĩa.
 Tính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam

 Chủ nghĩa tư bản thế giới vẫn đang có những

thành tựu phát triển nhưng vẫn không vượt ra khỏi
những mâu thuẫn cơ bản của nó, những mâu
thuẫn này không dịu đi mà ngày càng phát triển
gay gắt và sâu sắc.
Chủ nghĩa tư bản không phải là tương lai
của loài người. Đặc điểm của thời đại ngày nay là
thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa
xã hội trên phạm vi toàn thế giới.
 Tính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam

 Quá trình cải biến xã hội cũ, xây dựng

xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa
không phải là quá trình cải lương, duy ý
chí, mà là quá trình cách mạng sôi động
trải qua nhiều giai đoạn phát triển khách
quan, hợp với quy luật của lịch sử.
 Tính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam

 Chủ nghĩa xã hội khoa học, tự do, dân chủ và

nhân đạo mà nhân dân ta và loài người tiến bộ
đang vươn tới luôn đại diện cho những giá trị tiến
bộ của nhân loại, đại diện lợi ích của người lao
động, là hình thái kinh tế - xã hội cao hơn chủ
nghĩa tư bản. Quá trình cách mạng đó vì sự
nghiệp cao cả là giải phóng con người, vì sự
phát triển tự do và toàn diện của con người, Đi theo dòng chảy của thời đại cũng
vì tiến bộ chung của loài người.
tức là đi theo quy luật phát triển tự
nhiên của lịch sử.
Tính tất yếu khách quan của thời kỳ
quá độ lên CNXH ở Việt Nam

Cách mạng Việt Nam phát triển theo

con đường độc lập dân tộc gắn liền
với chủ nghĩa xã hội. Nhờ đi con
đường ấy, nhân dân ta đã làm
Cách mạng Tháng Tám thành công,
đã tiến hành thắng lợi hai cuộc kháng
chiến hoàn thành sự nghiệp giải
phóng dân tộc.
Tính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độ lên CNXH bỏ qua chế độ TBCN ở Việt Nam

• Ngày nay, chỉ có đi lên chủ nghĩa xã hội mới giữ

vững được độc lập, tự do cho dân tộc, mới thực hiện
được mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh.
• Sự lựa chọn con đường độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội của nhân dân ta, như vậy là sự lựa chọn
của chính lịch sử dân tộc lại vừa phù hợp với xu thế
của thời đại.

Sự quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư

bản chủ nghĩa ở nước ta là một tất yếu lịch sử
Tính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độ lên CNXH bỏ qua chế độ TBCN ở Việt Nam

Là một sự lựa chọn có tính chất lịch sử,

duy nhất đúng, khoa học

Phản ánh đúng quy luật phát triển

Phù hợp với điều kiện của đất nước khách quan của cách mạng Việt Nam
và xu thế phát triển của thời đại

Phù hợp với nguyện vọng của Phù hợp với quan điểm khoa học, cách
nhân dân mạng sáng tạo của chủ nghĩa Mác-Lênin
2. ĐẶC ĐIỂM THỜI KỲ QUÁ
ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH
Quan điểm
chủ nghĩa
Thực chất
Mác- Lênin Thời kỳ quá độ lên CNXH

Xã hội
tiền
TBCN
Xã hội

Thời kỳ cải biến chủ nghĩa

cách mạng
TBCN
ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH
Quan điểm
chủ nghĩa XÃ HỘI CỦA THỜI KÌ QUÁ ĐỘ
Mác- Lênin

Sự tồn tại đan xen, thâm nhập

và đấu tranh giữa những nhân tố
của xã hội mới và những tàn tính
của xã hội cũ trên tất cả các lĩnh
vực của đời sống kinh tế - xã hội
 ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH

 Là thời kỳ cải biến cách mạng một cách sâu sắc, toàn
diện và triệt để trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.

 Bắt đầu từ khi giai cấp công nhân và nhân dân lao
động giành được chính quyền cho đến khi xây dựng
thành công chủ nghĩa xã hội.
 ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH

CÁC LĨNH VỰC

h tế
Kin t r ị
ín h
C h
h óa
vă n
g –
ở n ộ i
tư ã h
Tư X
 ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH

Trong thời kì này còn tồn THÀNH PHẦN

tại nền kinh tế nhiều thành KINH TẾ
phần, tương ứng với nó là
những hình thức phân
phối khác nhau CỤ THỂ
KHÁI QUÁT Thành phần kinh tế nhà
nước và hình thức phân
phối theo lao động giữ vai
HÌNH THỨC trò chủ đạo.
LĨNH VỰC KINH TẾ PHÂN PHỐI
 Thực tiễn Việt Nam LĨNH VỰC KINH TẾ

Nước ta xuất phát là một nước có rất nhiều bất lợi:

• Một nước nông nghiệp lạc hậu.
• Chưa có sơ sở vật chất kỹ thuật tiên tiến
• Dân trí, trình độ lao động sản xuất thấp
• Chiến tranh chống giặc xâm lược triền miên.
Thực tiễn Việt Nam LĨNH VỰC KINH TẾ
Hồ Chí Minh là người đầu tiên chủ trương
phát triển cơ cấu kinh tế nhiều thành phần
trong suốt thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Phát triển kinh tế chính là nhiệm vụ trọng tâm.

ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH
Là thời kì giai cấp công nhân thiết lập,
LĨNH VỰC tăng cường chuyên chính vô sản, nắm và
CHÍNH TRỊ sử dụng quyền lực nhà nước trấn áp giai
cấp tư sản, tiến hành xây dựng xã hội mới
Chuyên chính vô sản,
không giai cấp.
một lý thuyết cốt lõi
trong lý luận về nhà
nước và pháp luật
của Marx được
Ph.Ăng-ghen
phát triển
 ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH

LĨNH VỰC CHÍNH TRỊ

Là sự thống trị về chính trị của
giai cấp công nhân với chức
năng thực hiện dân chủ đối
với nhân dân, tổ chức xây
dựng và bảo vệ chế độ mới,
Chuyên chính với những thế
Cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi (7-11-1917) đã bắt đầu
lực thù địch, chống phá nhân quá trình hiện thực hóa lý luận của C.Mác, Ph.Ăng ghen và
V.I.Lênin, những người cộng sản và nhân dân lao động nước
dân. Nga bằng hành động đã khai phá con đường đi lên CNXH.
 ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH

LĨNH
VỰC
CHÍNH
TRỊ
Đây là thời kì tiếp tục cuộc đấu tranh giai cấp giữa giai cấp công nhân với
giai cấp tư sản, trong điều kiện mới, với nội dung mới và hình thức mới.
Thực tiễn Việt Nam LĨNH VỰC CHÍNH TRỊ
Mùa Xuân năm 1930, lãnh tụ Nguyễn
Ái Quốc sáng lập Đảng Cộng sản Việt
Nam.
Đó là kết quả của sự chuẩn bị các
điều kiện cần thiết, sự phát triển của
phong trào cách mạng, sự kết hợp
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng cách
mạng của Nguyễn Ái Quốc với phong Đảng ta đã xác định rõ ràng và dứt
trào công nhân và phong trào yêu khoát con đường phát triển của cách
nước Việt Nam. mạng Việt Nam, là con đường XHCN.
 ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH

LĨNH VỰC TƯ TƯỞNG – VĂN HÓA

Trong thời kì này bên cạnh hệ tư tưởng của giai cấp công nhân, nền văn
hóa mới xã hội chủ nghĩa đang được hình thành và phát triển còn tồn tại
những tàn dư của nền văn hóa cũ, hệ tư tưởng cũ lạc hậu.

Giai cấp tư sản luôn truyền
bá các quan điểm nghệ thuật
phản tiến bộ để đầu độc giai
cấp công nhân và nhân dân
lao động.
Giai cấp công nhân và chính đảng
của nó luôn luôn hướng nghệ thuật
vào mục đích phục vụ nhân dân lao
động, giải phóng họ khỏi áp bức bóc
lột, xây dựng chế độ xã hội mới tốt
đẹp hơn.
 LĨNH VỰC
Thực tiễn Việt Nam
TƯ TƯỞNG – VĂN HÓA
• Có 2 hệ tư tưởng chủ đạo:
 Chủ nghĩa Mác-Lênin
 Tư tưởng Hồ Chí Minh

• Đồng thời, còn tồn tại

nhiều loại tư tưởng, văn
hóa tinh thần đan xen với
nhau.
 LĨNH VỰC
Thực tiễn Việt Nam
TƯ TƯỞNG – VĂN HÓA

Từng bước cải thiện chất lượng nền giáo dục ở Việt Nam.
 ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH

• Đây là thời kì quá độ có nhiều giai LĨNH VỰC XÃ HỘI

cấp, tầng lớp cùng tồn tại. Các giai
cấp, tầng lớp vừa hợp tác, vừa đấu
tranh với nhau.
• V.I. Lê-nin đã từng chỉ rõ: “Hai
chế độ khác nhau như thế… mà
kết hợp với nhau thì tất nhiên là
trong thực tế, sẽ nảy sinh rất nhiều
mâu thuẫn và nhiều xung đột sâu
sắc nhất và phức tạp nhất”.
 ĐẶC ĐIỂM THỜI KÌ QUÁ
ĐỘ LÊN CNXH

LĨNH
Trong xã hội còn tồn tại sự khác

VỰC biệt giữa các giai cấp, tầng lớp;

giữa thành thị và nông thôn, giữa lao

XÃ động chân tay với lao động trí óc.

HỘI Là thời kì đấu tranh giai cấp chống bất công, xóa tàn
dư của xã hội, thực hiện công bằng xã hội trên cơ sở
nguyên tắc phân phối theo lao động giữ vai trò chủ đạo.
Thực tiễn Việt Nam LĨNH VỰC XÃ HỘI

Cơ cấu xã hội – giai cấp

ở nước ta rất đa dạng,
còn tồn tại nhiều giai cấp,
tầng lớp khác nhau và có
mối quan hệ
Hợp tác – Đấu Tranh
Thực tiễn Việt Nam LĨNH VỰC XÃ HỘI

Từng bước đẩy lùi tệ nạn xã

hội

Đấu tranh ngăn chặn tư tưởng

sai trái; âm mưu và hành động
chống phá của thế lực thù địch
 Cảm ơn thầy đã dành thời gian
đọc bài thuyết trình của chúng em