Ruchy roślin

i różne reakcje na pożywki,

czyli obserwacje
geo-, hydro- i fototropizmów rzeżuchy
oraz
wpływ octu, wapna, soli, proszku do prania i wody
na przebieg jej procesów życiowych

Joanna Białokoz (l. 5.5)

Uniwersytet Dziecięcy UMCS;
Przedszkole nr 65
ul. M. Langiewicza 3A, Lublin

Czas przebiegu doświadczeń:

03.05-13.05.2014 (11 dni)
 Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy

Materiały użyte podczas przeprowadzania doświadczenia:

-zlewki szklane, krystalizator, konstrukcja druciana własnego

pomysłu, lignina, papierki uniwersalne do badania pH roztworu
-ocet spirytusowy 10%, wapno Calcium Alergo Plus Junior, sól
kuchenna (chlorek sodu), proszek do prania E ActivePlus, woda
-rzeżucha ogrodowa (Lepidium sativum)
Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
Konstrukcja druciana:
-rusztowanie dla rzeżuchy, na którym umieszczono
druty owinięte ligniną, całość konstrukcji wstawiono do
naczynia z wodą
 Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
Eksperyment przeprowadzono na roślinie zwanej
rzeżuchą zwyczajną lub ogrodową, inaczej pieprzycy
siewnej (Lepidium sativum). Jest to niewielka roślina,
którą można wysiewać przez cały rok do skrzynek, a
wiosną do gruntu. Jest to roślina jadalna, polecana
zwłaszcza w okresie zimowo-jesiennym, ponieważ jest
bogata w witaminy (wit. C).

Przebieg doświadczenia:
-Rzeżucha została zasiana 03.05.2014 o
godz. 13.00. Nasiona wysypano na 5
ligninowych pałeczek i pasek ligniny (próba
kontrolna).
-Ziarna na pasku wykiełkowały już po upływie
niecałej doby (04.05). Pasek kontrolny był
bezpośrednio zanurzony w naczyniu z wodą, co
spowodowało nieco szybszy rozwój rzeżuchy.
 Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy

Wykres wzrostu rzeżuchy na pałeczkach i na pasku.

[cm]
pasek
5
4 pałeczki

2
1
[dni]
1 2 3 4 5 6 7 8
WNIOSEK: o wzroście rzeżuchy decydują 2 czynniki
-wilgotność
-zagęszczenie nasion (roślin)
 Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy

TROPIZMY to reakcje przytwierdzonych do podłoża roślin i zwierząt

osiadłych na bodziec działający kierunkowo. Polegają na zwrocie lub
wygięciu części ich ciała ku kierunkowi bodźca – tropizm dodatni, albo w
stronę przeciwną – tropizm ujemny.
Tropizmy dzielimy na:
-hydrotropizm: wygięcie korzeni w kierunku wody
-fototropizm: powodowany jednostronnym oświetleniem
-chemotropizm: bodźcem są substancje chemiczne rozpuszczone w
środowisku
-geotropizm: powodowany przyciąganiem ziemskim
 Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
GEOTROPIZM - korzeń główny rośnie ku środkowi
Ziemi, a pęd przeciwnie. Spowodowane jest to
nierównomiernym rozmieszczeniem hormonów
wzrostowych (auksyn) w tkankach, co prowadzi do
niejednakowej szybkości wydłużania się komórek po
przeciwległych stronach części pędu czy korzenia

Przebieg
doświadczenia:
- 11.05. o godz.
16.40 1 pałeczka
została odwrócona
„do góry nogami”.
12.05. o godz.
17.00, czyli po 24
h, łodyżki rzeżuchy
odkręciły się o
WNIOSEK: w ciągu doby łodyżki odwróciły
180°.
się o 180°. Doświadczenie wykazało, że
łodyga posiada geotropizm ujemny, a korzeń –
geotropizm dodatni (korzeń też odkręcił się o
180°).
 Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
FOTOTROPIZM – wzrostowa reakcja ruchowa roślin na
jednostronne oświetlenie, czyli zwrot lub wygięcie pędu
ku światłu, a korzenia – przeciwnie.
Wpływ zróżnicowanych warunków oświetlenia na
rozmieszczenie auksyn i wzrost rośliny prezentuje
poniższy rysunek.

Przebieg doświadczenia:
Pałeczki z rzeżuchą
przykryto ciemnym
naczyniem. Po kilku h
rzeżucha skierowała swoje
łodyżki pod kątem 45
stopni w stronę światła, a
korzenie w przeciwną
stronę.

WNIOSEK: Doświadczenie wykazało, że łodyga posiada

fototropizm dodatni, a korzeń – fototropizm ujemny.
 Doświadczenie 1 – badanie ruchów rzeżuchy
HYDROTROPIZM – kierunkowa reakcja organów roślin
na różne nasycenie środowiska wodą, czyli wzrost
korzenia ku miejscom bardziej wilgotnym.

Przebieg doświadczenia:
Pasek z rzeżuchą
umieszczono na brzegu
naczynia. Po kilku dniach
jej korzenie skierowały się
pod kątem w stronę wody,
uzyskując długość ok. 9 cm
i przewyższając 3 razy
długość łodygi (3 cm).

WNIOSEK: Doświadczenie wykazało,

że łodyga posiada hydrotropizm
ujemny, a korzeń – hydrotropizm
dodatni.
 Doświadczenie 2 – różne reakcje na pożywki

Zastosowano 5 pożywek, do których włożono

pałeczki z rzeżuchą (pożywki zmieszano
wczesniej z wodą w zlewkach):
-ocet spirytusowy 10%,
-wapno Calcium Alergo Plus Junior,
-sól kuchenna (chlorek sodu),
-proszek do prania E ActivePlus,
-woda
 Doświadczenie 2 – różne reakcje na pożywki

Tabela przedstawia przebieg doświadczenia po dobie

od włożenia pałeczek do roztworu:

zabarwienie papierka
uniwersalnego reakcja rośliny

ocet czerwone, pH 1 łodygi zwiędły, liście leżą na wodzie

wapno lekko pomarań., pH 5 roślina rośnie bez zmian
sól żółte, pH 6 roślina rośnie bez zmian
proszek niebieskie, pH 10 łodygi zwiędły, liście leżą na wodzie
woda żółte, pH 7 roślina rośnie bez zmian

WNIOSEK: Roślina reaguje na zbyt dużą

zawartość kwasu i zasady oraz innych
niekorzystnych dla niej substancji rozpuszczonych
w wodzie, którą pobiera. Roślina zwiędła, gdyż
naruszona została jej równowaga – zmienił się
skład jej pokarmu i w związku z tym również
skład jej komórek.
 Wnioski końcowe

1. Potwierdziło się zjawisko ruchów roślin: foto-, geo- i hydrotropizmów. Pod

wpływem bodźców zewnętrznych rośliny zmieniają swoje położenie i kształt, bez
szkody dla dalszego rozwoju. Powodowane jest to zmianą rozmieszczenia
auksyn. Roślina, której kilkakrotnie zmienia się ustawienie, za każdym razem
potrafi dostosować się do nowych warunków.
2. Pobierane przez roślinę substancje o innych stężeniach i budowie, niż te, z
którymi spotyka się w przyrodzie, prowadzą do powstawania reakcji obronnych
roślin (np. zmiana kierunku wzrostu) oraz ich śmierci. Stopniowa zmiana
warunków zewnętrznych być może nie doprowadziłaby do śmierci rośliny, ale
pozwoliłaby jej na przystosowanie do zmienionych warunków.

Eksperymenty
przygotowały i przeprowadziły:
Asia (Joanna Białokoz)
i Mama (Magdalena Makarska-Białokoz)