ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ

Ραψωδία Α στ.
54-105 ,106-188
• Συνέλευση Αχαιών – Αποκάλυψη Κάλχα.
•Οι αποφάσεις του Αγαμέμνονα.
• Οι αντιδράσεις του Αχιλλέα.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 1

 Συνέλευση Αχαιών
• Κυρίαρχος ο Αχιλλέας. Πίσω από την
πρωτοβουλία του βρίσκεται η Ήρα. Ο
ποιητής θέλει να τονίσει ότι:
1. η θεά επέλεξε τον Αχιλλέα να
δραστηριοποιήσει τους άλλους αρχηγούς
για να βρουν τρόπο να απαλλαγούν από
το κακό.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 2

2. η Ήρα είναι με το μέρος των Αχαιών.
3. οι θεοί αναμειγνύονται στις υποθέσεις των
ανθρώπων, άλλοι παίρνοντας το μέρος
των Αχαιών κι άλλοι των Τρώων.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 3

 Ο λόγος του Αχιλλέα:
• προσφωνεί τον Αγαμέμνονα επίσημα, τον
τιμά και τον ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους
• παρουσιάζει την κρισιμότητα της
κατάστασης: λοιμική-πόλεμος.
• προτείνει να καταφύγουν στη μαντική.
• δεν αμφιβάλει ότι αιτία του θανατικού είναι
ο Απόλλωνας ( οι ξαφνικοί θάνατοι
αποδίδονταν στον Απόλλωνα ).
Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 4
• στην προσπάθεια ανίχνευσης της αίτιας της
οργής του θεού αναρωτιέται σε ποια
προσφορά δεν υπήρξαν συνεπείς για να
επανορθώσουν και να τον εξευμενίσουν
( η αρχή προσφοράς και ανταπόδοσης )

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 5

 Το αίτημα του Κάλχα:
• Ο Κάλχας πριν ξεκινήσει τη μαντεία του,
ζητά από τον Αχιλλέα να δεσμευτεί με όρκο
ότι θα τον προστατεύσει έμπρακτα και θα
τον σώσει. Με αυτό υπαινίσσεται την
αντίδραση του Αγάμεμνονα.
• Ο Αχιλλέας δεσμεύεται με όρκο ότι θα τον
προστατεύσει.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 6

• Ο Κάλχας ύστερα από τον όρκο του
Αχιλλέα αρχίζει μεθοδικά την αποκάλυψή
του. Αναιρεί σταδιακά τα άστοχα
ερωτήματα που είχε θέσει ο Αχιλλέας στο
στ.66.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 7

 Άστοχα ερωτήματα
• ονομάζονται τα ερωτήματα που δε
στοχεύουν στη διερεύνηση της αλήθειας με
καταφατική ή αποφατική απάντηση, αλλά
απορρίπτονται ένα-ένα, για να διατυπωθεί
στο τέλος η αλήθεια.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 8

• Ο μάντης προτείνει • Κλείνει το λόγο του
μια λύση: να εκφράζοντας την
επιστραφεί στον επιφύλαξη για την
πατέρα της η ανταπόκριση του
Χρυσηίδα χωρίς λύτρα θεού, που δεν είναι
και χωρίς οποιαδήποτε βέβαιο αν θα λυπηθεί
εξαγορά. Επιπλέον θα τους Αχαιούς.
πρέπει να συνοδεύεται
από μια μεγάλη θυσία
(εκατόμβη).
Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 9
Εικόνα οργισμένου Αγαμέμνονα
• Η ψυχική κατάσταση του περιγράφεται με
μεταφορικές λέξεις: φαρμακωμένος, η χολή
από τα μαύρα σωθικά του πλημμύριζ’ όλα,
άστραφταν τα μάτια του ωσάν φλόγες.
• Η κατάσταση προβλέπεται εκρηκτική. Ο
ποιητής μας προετοιμάζει για όσα φοβερά
θα ακολουθήσουν.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 10

 Στοιχεία επιβράδυνσης:
• ο αναλυτικός λόγος του Αχιλλέα στους Αχαιούς
και τα άστοχα υποθέσεις που πρέπει να
απαντηθούν.
• η πλατιά παρουσίαση του Κάλχα που γίνεται με
επική μεγαλοπρέπεια.
• οι δισταγμοί του Κάλχα.
• η αναλυτική δέσμευση του Αχιλλέα με όρκο.
• η μεθοδική προφητεία του Κάλχα που αίρει ένα
ένα τα άστοχα ερωτήματα και αποκαλύπτει την
αιτία του κακού.
Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 11
 Δομή ενότητας 106-188.
• Η επίθεση του Αγαμέμνονα στον Κάλχα.
• Προτροπή Αχιλλέα στον Αγαμέμνονα για
συμμόρφωση προς τις υποδείξεις του μάντη.
• Υποχώρηση Αγαμέμνονα με προβολή
απαιτήσεων.
• Οργισμένη αντίδραση Αχιλλέα κι απειλή για
αποχώρηση από τον πόλεμο.
• Περιφρονητική ανταπάντηση Αγαμέμνονα
Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 12
 Ο πρώτος λόγος του Αγαμέμνονα

• Ο Κάλχας, μάντης κακών για τον

Αγαμέμνονα: αποκαλύπτει ότι η οργή του
Απόλλωνα οφείλεται στην προσβολή που
έχει κάνει ο Αγαμέμνονας στο Χρύση.
Αυτή η αποκάλυψη εξοργίζει τον
Αγαμέμνονα. Θυμάται την υπόδειξη του
μάντη να θυσιάσει την κόρη του Ιφιγένεια.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 13

• Τώρα πάλι ο Κάλχας του
υποδεικνύει να επιστρέψει
τη Χρυσηίδα, κάτι που
είναι αντίθετο με το
συμφέρον του και
προσβλητικό.
• Αυτά είναι τα δυο κακά
που είπε ο Κάλχας με τις
μαντείες του. Η
αγανάκτηση του
Αγαμέμνονα φανερώνει
όχι μόνο μηνσικακία και
εκδικητικότητα αλλά και
μετάθεση ευθυνών.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 14

• Όμως ο Αγαμέμνονας δεν αμφισβητεί το
χρησμό ούτε αρνείται να υπακούσει σε
αυτόν. Απλά ξεσπάει στο μάντη, επειδή δεν
μπορεί να τα βάλει με το θεό.
• Πολλές φορές οι μάντεις προξενούσαν την
οργή των ισχυρών της εξουσίας, αν οι
αποκαλύψεις ή οι προβλέψεις τους ήταν
δυσάρεστες.
Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 15
Η προβολή της αξίας της Χρυσηίδας
• Ο Ατρείδης, σε μια εποχή που ο θεσμός του γάμου
είναι ιερός, τολμά να συγκρίνει τη Χρυσηίδα με
τη σύζυγό του Κλυταιμνήστρα, δηλώνοντας ότι
δεν είναι σε τίποτα κατώτερη.
• Η περιγραφή της Χρυσηίδας μας παραπέμπει στον
ιδανικό τύπο γυναίκας της εποχής του ποιητή:
όμορφη, έξυπνη,χρυσοχέρα.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 16

 Η υποχώρηση του Αγαμέμνονα
• Δηλώνει πρόθυμος να επιστρέψει τη
Χρυσηίδα για το γενικό καλό του στρατού
υπό έναν όρο. Το αντάλλαγμα το οποίο
απαιτεί για να περισώσει το κύρος του
ηγέτη που μένει χωρίς τιμητικό δώρο θα
περιπλέξει την κατάσταση και θα οδηγήσει
σε σοβαρές αντιπαραθέσεις.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 17

• Απαιτεί την αντικατάσταση του τιμητικού
του δώρου, γεγονός που:
1. Δείχνει τον εγωκεντρισμό και
υπογραμμίζει τον ηγετικό του ρόλο.
2. Εξυπηρετεί την ποιητική οικονομία, γιατί
με την ένταση που δημιουργεί προωθεί
την πλοκή, σύγκρουση Αγαμέμνονα-
Αχιλλέα= οργή Αχιλλέα.
Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 18
 Ασκήσεις για το σπίτι:
• Ερώτηση 3+4 σελ. 32.
• Μελέτη σημειώσεων κι επανάληψη στ.1-
188 για την Πέμπτη 15/10/09.

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 19

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!

Καθηγήτρια: Νίκη Θεοφάνους 20