Professional Documents
Culture Documents
Πώς εμφανίζεται ο Χρύσης στην ικεσία του; Κρατά το σκήπτρο ως ένδειξη θεϊκής εξουσίας
και κύρους δοσμένου από τον Φοίβο.
Τι εύχεται στους Αχαιούς; τι ζητά; τι προσφέρει ως αντάλλαγμα; Εύχεται να νικήσουν, ζητά
την κόρη του, προσφέρει λύτρα.
Η αντίδραση των Αχαιών ποια ήταν; Όλοι οι Αχαιοί φώναξαν να γίνει δεκτό το αίτημά του.
Η απάντηση του Αγαμέμνονα: περιφρονεί και προσβάλλει το Χρύση με απειλές, δείχνει
ασέβεια στον Απόλλωνα και διαπράττει ύβρη, φέρεται σκληρά και αλαζονικά λέγοντας ότι θα
κρατήσει σκλάβα την κόρη του, περιφρονεί τη γνώμη των άλλων Αχαιών με αλαζονεία και
αυταρχικότητα. Εγωκεντρικός και σκληρός.
Ενδείξεις ότι νικητής θα είναι ο Χρύσης: τα σύμβολα του Απόλλωνα δείχνουν πως ο Χρύσης
είναι φορέας θεϊκής εξουσίας, το ρήμα ευλαβεισθε, η προτροπή να δείξουν ευλάβεια στον
Απόλλωνα.
Νόμος των τριών: σκύλοι → μουλάρια → άνθρωποι (ο ποιητής κλιμακώνει την αφήγηση
πηγαίνοντας από το πρώτο και λιγότερο σημαντικό θέμα –σκύλοι- στο τρίτο και πιο σπουδαίο
-άνθρωποι )
Αναχρονισμός: παντού εκαίαν πυρές των νεκρών: ο Όμηρος προβάλλει ως συνήθεια των
Μυκηναίων/Αχαιών την καύση των νεκρών ενώ εμείς γνωρίζουμε πως την εποχή του, 8ος –
7ος αιώνας (Γεωμετρική/ Αρχαϊκή) έθαβαν τους νεκρούς, όπως δείχνει και ο ταφικός
περίβολος στην ακρόπολη των Μυκηνών.
Ραψωδία Α 54-188
1. Σκηνή στίχων 54-101: έχει κεντρικό θέμα την αποκάλυψη της αιτίας του λοιμού. Ωστόσο, η
αποκάλυψη καθυστερεί. Ποια μέσα χρησιμοποιεί ο Όμηρος για να πετύχει την καθυστέρηση
και τι επιδιώκει με την τεχνική της επιβράδυνσης; (= η καθυστέρηση της εξέλιξης της
υπόθεσης με την παρεμβολή μιας άλλης μικρής συνήθως διήγησης. Η επιβράδυνση επιτείνει
την αγωνία των θεατών ή ακροατών και εξυπηρετεί την οικονομία του έργου).
6. Άστοχα ερωτήματα (= είναι τα ερωτήματα που δεν στοχεύουν στη διερεύνηση της αλήθειας
με την αναμονή μιας καταφατικής ή αρνητικής απάντησης αλλά απορρίπτονται ένα προς ένα
ώσπου να διαπιστωθεί στο τέλος έντονα η αλήθεια ): αποτελούν επιβράδυνση.
Ο Αχιλλέας ρωτάει Ο Κάλχας απαντά
Μη κάποιο τάμα του λειψε, μη του λειψε Τάμα ποσώς δεν του λειψε, μήτε εκατόμβη,
εκατόμβη αλλ είναι ο ιερέας αφορμή που αψήφησε ο
Ατρείδης
7. Ποια λύση προτείνει ο Κάλχας; Να επιστρέψουν την Χρυσηίδα στον πατέρα της
προσφέροντας μαζί εκατόμβη, θυσία εκατό βοδιών και χωρίς να ζητήσουν λύτρα.
8. Δομή του πρώτου λόγου του Αγαμέμνονα 107-121: α) επιτίθεται στον Κάλχα, β) μεταθέτει
την ευθύνη στο μάντη, γ) δέχεται αναγκαστικά το χρησμό του, δ) δικαιολογείται
παρουσιάζοντας τις αρετές της Χρυσηίδας, ε) υποχωρεί δήθεν για το καλό του λαού όμως στ)
ζητά άλλο δώρο.
11. Στίχοι 131-148 Ο δεύτερος λόγος του Αγαμέμνονα / το ήθος του: α)απευθύνεται στον
Αχιλλέα με τις προσφωνήσεις γενναίε και θείε (θεϊκέ), β) υποψιάζεται ότι ο Αχιλλέας θέλει
να τον ξεγελάσει (καχύποπτος ) γ) απαιτεί άλλο δώρο (της αρεσιάς του) ως αντάλλαγμα για
την Χρυσηίδα (απαιτητικός, συμφεροντολόγος, εγωκεντρικός), απειλεί ότι θα πάρει το
δώρο του Αίαντα, ή του Οδυσσέα, ή του Αχιλλέα ( αλαζονικός, δεν σέβεται τους άλλους
αρχηγούς). Ειρωνεύεται τον Αχιλλέα αναθέτοντας του την αποστολή της Χρυσηίδας στον
Χρύση ( τρομερέ, μόνε των ανδρών).
13. Ρητορική ερώτηση : ποιος από τους Αχαιούς θα δράμει, αν τον ζητήσεις εις πολέμου
αγώνα;
14. Η συναισθηματική κατάσταση του Αχιλλέα (ήθος): αγανακτεί, οξύς και υβριστικός,
αγανακτισμένος, θεωρεί πως υποτιμάται και αδικείται παρόλο που αυτός είναι που κρατά το
βάρος της μάχης.
15. Το θέμα της τιμής: τα λάφυρα (δώρα) θεωρούνταν τιμή για τον πολεμιστή, η στέρηση ή η
αφαίρεσή τους ήταν ατίμωση, στέρηση τιμής.
Αχιλλέας: αν τύχει μοιρασμός τρανό συ παίρνεις δώρο κι εγώ
με δώρο μικροστό κι αγαπητό γυρίζω, το δώρο μου να πάρεις φοβερίζεις που
ναι αμοιβή των κόπων μου, ίσια με σε δεν έχω εγώ δώρο καλό ποτέ μου, δεν θέλω εδώ να
μείνω ατίμητος τα πλούτη να σου αυξήσω.
Αγαμέμνονας : αν δώρον ισότιμο της αρεσιάς μου λάβω αρκεί, εγώ δεν πρέπει αδώρητος να
μένω, κοντά μου υπάρχουν και άλλοι να με δοξάσουν, να χεις εσύ το δώρο σου κι εγώ να το
στερούμαι.
Η έννοια της τιμής κυριαρχεί στη σκέψη του Αχιλλέα και του Αγαμέμνονα. Ποιο είναι
το σημασιολογικό της φορτίοσε κάθε περίπτωση; ο κώδικας αξιών έχει αλλάξει σε καθεμιά
από αυτές τις κοινωνίες
Στην κοινωνία της Ιλιάδας Στην αρχαία Αθήνα
Η τιμή, η δόξα, η υστεροφημία Άτιμος = χωρίς πολιτικά
είναι το ανώτερο ιδανικό και ο δικαιώματα.
στόχος του ήρωα. Η στέρηση
του λάφυρου, του δώρου του,
σημαίνει υποτίμηση και
ατίμωση, στέρηση της τιμής
Με ποια μέθοδο γίνεται η εμφάνιση της Αθηνάς στον Αχιλλέα; Με ενανθρώπιση ( οι θεοί
εμφανίζονται με τη μορφή ανθρώπου χωρίς να γίνεται αντιληπτή η θεϊκή τους ιδιότητα) ή
με επιφάνεια (οι θεοί αποκαλύπτονται με την θεϊκή τους ιδιότητα ); Πώς είχε εμφανιστεί στον
Τηλέμαχο; Γιατί επέλεξε τους τρόπους αυτούς σε κάθε περίπτωση;
Εμφανίζεται με επιφάνεια, ως θεά, ορατή μόνο στον Αχιλλέα, γιατί πρέπει να δράσει άμεσα
και να σταματήσει το φόνο, επειδή ο Αχιλλέας είναι ημίθεος και δεν θα τρομάξει στη θέα της.
Στον Τηλέμαχο εμφανίζεται με ενανθρώπιση, γιατί έχει τον χρόνο να πείσει τον Τηλέμαχο ως
Μέντορας και για να μην τρομάξει τον νεαρό Τηλέμαχο.
2. Πώς χαρακτηρίζεται ο Αχιλλέας με βάση την απάντησή του στην Αθηνά 217-219 ; Ευσεβής,
πιστός στη θεά, συνετός.
3. Το ήθος του Αχιλλέα στην ενότητα: ασυμβίβαστος, ευσεβής, γιατί επιθετικός, προσβλητικός,
εκδικητικός,
οργισμένος
Α 246-306
1. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του Νέστορα; γλυκολόγος = πολύ καλός ομιλητής, ευχάριστος
Λιγυρός ομιλητής = με διαπεραστική φωνή, ακούγεται σαν το μέλι η λαλιά
του= μιλάει με γλυκύτητα, με ευγένεια
Εις τρίτην γενεάν βασίλευεν ο γέρος= υπερήλικας, σχεδόν 75 ετών, έμπειρος και σοφός.
3. Το ήθος του Νέστορα: ικανός ομιλητής, ρήτορας, πράος, έμπειρος, διορατικός, διπλωμάτης,
γνώστης της ψυχολογίας των δυο αντιπάλων, πειστικός, κατευναστικός, ειρηνοποιός
4. Πέτυχε ή όχι ο Νέστορας να συμφιλιώσει τους δυο ήρωες; Ο Νέστορας δεν κατόρθωσε να
τους συμφιλιώσει.
Σκηνή 1η 369-389
1. Τίτλος: Ο Έκτορας αναζητά την σύζυγό του, Ανδρομάχη. Τόπος: το μέγαρο του
Έκτορα. Κύρια πρόσωπα: ο Έκτορας, η
οικονόμος. Βουβά / δευτερεύοντα πρόσωπα: οι δούλες ( η παρουσία τους
απαραίτητη καθώς ζωντανεύει η ατμόσφαιρα του παλατιού και φορτίζεται η αγωνία
και την απουσία της Ανδρομάχης και την ανάγκη του Έκτορα να την βρει).
2. Επική ειρωνεία: 371-373 οι ακροατές γνωρίζουν πως η Ανδρομάχη βρίσκεται
στα τείχη όμως ο Έκτορας το αγνοεί. 379-380: οι Τρωαδίτισσες προσπαθούν να
εξευμενίσουν τη θεά Αθηνά ώστε να βοηθήσει τους Τρώες. Ο ακροατής γνωρίζει πως
η θεά Αθηνά βοηθά τους Αχαιούς.
3. Τα άστοχα ερωτήματα: ο Έκτορας κάνει τα εξής ερωτήματα στις κόρες: πού
βγήκε η Ανδρομάχη; να εύρει συννυφάδα της ή ανδράδελφην (κουνιάδα) επήγε; ή
πήγε στον ναό της Αθηνάς; Τα άστοχα ερωτήματα δεν στοχεύουν στην αναζήτηση
της αλήθειας με μια καταφατική ή αρνητική απάντηση αλλά απορρίπτονται/
αναιρούνται ένα προς ένα για να διατυπωθεί στο τέλος έντονα η αλήθεια. Η
οικονόμα απορρίπτει τα ερωτήματα ένα προς ένα ώστε να φανεί στο τέλος η σωστή
απάντηση και να δοθεί έμφαση σε αυτή: δεν πήγε εις συννυφάδα ή ανδράδελφη, ή
στον ναό της Αθηνάς αλλά έτρεξε στον πύργο της πόλης όταν ακούσθηκε νίκη των
Αχαιών και συντριβή των Τρώων.
Τι πετυχαίνει ο ποιητής: α. δίνει έμφαση στην σωστή απάντηση, β.
δημιουργεί επιβράδυνση , η οποία καθυστερεί την αναζήτηση της Ανδρομάχης και
τη συνάντηση του Έκτορα με αυτήν. Το ενδιαφέρον του ακροατή αναζωπυρώνεται
και το ενδιαφέρον του εντείνεται.
Σκηνή 2η Ζ390-494
1. Τίτλος: Η συνάντηση του Έκτορα και της Ανδρομάχης. Τόπος: οι Σκαιές Πύλες, η
βόρεια ή βορειοδυτική πύλη από όπου έβγαιναν οι Τρώες για την
μάχη. Κύρια πρόσωπα: Έκτορας και Ανδρομάχη. Δευτερεύοντα / βουβά
πρόσωπα: η παραμάνα, ο Αστυάναξ-Σκαμάνδριος. Η παραμάνα συνοδεύει την
Ανδρομάχη και κρατά το γιο της. Η παρουσία του Αστυάνακτα: πρέπει να είναι εκεί
για να τον αποχαιρετήσει ο πατέρας του και γιατί η παρουσία του αυξάνει την
συγκίνηση από τις εκδηλώσεις αγάπης του πατέρα του Έκτορα.
Ο λόγος της Ανδρομάχης προς τον Έκτορα.
Θεματικές ενότητες: 1. 406-413: Οι φόβοι της Ανδρομάχης για τον αφανισμό του
Έκτορα και τις συνέπειες γι’ αυτήν και το βρέφος τους.
2. 414-430: Αναδρομή στο οικογενειακό της παρελθόν. Η απώλεια όλων των
συγγενών της εξαιτίας του Αχιλλέα κάνει τον Έκτορα αναντικατάστατο στήριγμα και
μοναδικό συγγενή.
3. 431 – 439 Παράκληση προς τον Έκτορα να μείνει στον πύργο και να οργανώσει
την άμυνα σε ένα αδύνατο σημείο του τείχους, κοντά στην αγριοσυκιά.
Πώς φαντάζεται ο Έκτωρ την ζωή της Ανδρομάχης στους στίχους 455-464;
Ποιες αισιόδοξες προβλέψεις κάνει για το γιο του στους στίχους 475-481;
Πώς εξηγούνται οι αντιθέσεις μεταξύ αυτών των δυο χωρίων;
Ο Έκτωρ προβλέπει για Οι ευχές για το γιο του. Υπάρχει αντίθεση. Πώς
τη ζωή της Ανδρομάχης εξηγείται;
Η Ανδρομάχη υπόδουλη Ο Έκτωρ εύχεται στο Όταν ο Έκτωρ μιλά για
των Αχαιών θα ζήσει στο Δία για το γιο του να γίνει την Ανδρομάχη μιλά ως
Άργος εξαναγκασμένη σε δυνατός και λαμπρός πολεμιστής και αρχηγός
εργασίες που την βασιλιάς στο Ίλιον, να της Τροίας.
υποβιβάζουν (μεταφορά γίνει γενναίος πολεμιστής Ορθολογιστικά
νερού από την πηγή). Ο που θα θριαμβεύσει στη σκεπτόμενος εκτιμά ότι η
υποβιβασμός της σε μάχη και θα αναδειχθεί ήττα στον πόλεμο με τους
δούλη θα την οδηγήσει σε ανώτερος από τον Αχαιούς θα οδηγήσει την
ψυχική κατάρρευση, σε πατέρα του Ανδρομάχη στη δουλεία.
μια ζωή θλίψης (θα προκαλώντας έτσι τη Στην προσευχή του όμως
οδύρεσαι, θα κλαίεις). χαρά της μητέρας του και μιλά ως πατέρας. Η
Στις συνθήκες δουλείας η το θαυμασμό όλων. εικόνα του μικρού γιου
Ανδρομάχη θα βιώσει του τον παρασύρει στο
έντονα την απουσία του όνειρο μιας μελλοντικής
Έκτορα που δεν θα ζει για ευτυχίας. Ως πατέρας
να την προστατεύσει. θέλει να ελπίζει, αφήνει
ένα περιθώριο για τη
διάσωση της Τροίας και
για ένα ευοίωνο μέλλον.
Σκηνή 3η 495-502
Στο παλάτι του Έκτορα η Ανδρομάχη και οι γυναίκες του σπιτιού θρηνούν για τον
Έκτορα.
Σκηνή 4η 503-529
Η συνάντηση του Έκτορα με τον Πάρη στο δρόμο προς τις Σκαιές Πύλες για να
βγουν μαζί στην πεδιάδα.
Ένας τυπικός πόλεμος της ηρωικής εποχής και οι ομοιότητές του με τον
ιλιαδικό πόλεμο Σ 508-539
Οι φάσεις του πολέμου
Ø Πολιορκία της πόλης
Ø Πολεμικό συμβούλιο
Ø Διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους αντιπάλους
Ø Οι κάτοικοι της πόλης αρνούνται και αντιστέκονται
Ø Τα γυναικόπαιδα και οι γέροντες αναλαμβάνουν να φυλάξουν τα τείχη
Ø Τειχοσκοπία
Ø Οι πολιορκημένοι εξορμούν κρυφά με συμμετοχή της Αθηνάς και του Άρη
Ø Οργανώνουν ενέδρα
Ø Επιτίθενται στα κοπάδια των πολιορκητών
Ø Γίνεται πολύνεκρη μάχη
Ø Στη μάχη συμμετέχουν η Έριδα, ο Κυδοιμός και η Μοίρα.
Η σκηνή του πολέμου της ασπίδας είναι μικρογραφία του Τρωικού πολέμου με
πολλά κοινά σημεία.
Οι εικόνες δεν είναι στατικές αλλά μοιάζουν με μικρές αφηγήσεις (κίνηση,
δράση, ήχοι, συναισθήματα, σκέψεις).
Σκηνή του γάμου: οι συγγενείς κινούνται σε πομπή που συνοδεύει τη
νύφη, ακούγεται το τραγούδι του γάμου, ο υμέναιος, οι γυναίκες από τα παράθυρα
παρακολουθούν με θαυμασμό.
Σκηνή του τρύγου: αγόρια και κορίτσια μεταφέρουν τα σταφύλια μέσα στο
αμπέλι, ακούγεταιη κιθάρα και το τραγούδι ενός αγοριού και το τραγούδι των
τρυγητών.
Στη σκηνή του χορού: αγόρια και κορίτσια χορεύουν αντικριστά ή πιασμένα
σε σειρά, ο λαός που παρακολουθεί χαίρεται ενώ ακούγεται η κιθάρα του αοιδού.
Ο ποιητής επιφυλάσσει σημαντική θέση για τον εαυτό του και προβάλλει την
αξία του. Η θέση των αοιδών στην ομηρική κοινωνία.
Στους στίχους 603-604 ο ποιητής παρουσιάζει τον εαυτό του: βρίσκεται
ανάμεσα στους νέους που χορεύουν συνοδεύοντας με την κιθάρα και το τραγούδι
του τους χορευτές. Διαλέγει την πιο ευχάριστη σκηνή για να δηλώσει την παρουσία
του. Στην Οδύσσεια ο Όμηρος παρουσίασε τον Δημόδοκο ως πολύ αγαπητό στο λαό
να τιμάται ως ήρωας. Με το τραγούδι του συγκινεί τον Οδυσσέα και τον κάνει να
ξεσπάσει σε κλάμα.
Οι αοιδοί τραγουδούσαν με συνοδεία κιθάρας σε δημόσιους χώρους ή στις
αυλές βασιλιάδων και ευγενών. Έψαλλαν τα κατορθώματα ανθρώπων και ηρώων.
Εμπνέονται από τη Μούσα και θεωρούνται «θείοι» δηλαδή η έμπνευσή τους δίνεται
από το θεό. Έπρεπε να έχουν γερή μνήμη για αν απομνημονεύουν χιλιάδες στίχους
και ταλέντο για να ψυχαγωγούν τους ακροατές τους.
Αντιθέσεις
Σύμπαν – ανθρώπινος πολιτισμός/ Ειρήνη – πόλεμος /Πόλη – ύπαιθρος/Ο κίνδυνος
του πολέμου – οι χαρές της ειρηνικής ζωής /Βία – γαλήνη
Η περιγραφή της ασπίδας από άποψη τεχνικής αποτελεί επιβράδυνση. Ο
ποιητής διαλέγει να χαλαρώσει τον ακροατή με σκηνές από την ανθρώπινη ζωή για
να τον απομακρύνει από τον πόλεμο και την ατμόσφαιρα πένθους μετά το θάνατο
του Πάτροκλου. Την ασπίδα αυτή που αναπαριστά τη ζωή θα πάρει μαζί του ο
Αχιλλέας καθώς βαδίζει προς το θάνατο: «όσο πιο όμορφη είναι η ζωή που λάμπει
στην ασπίδα, τόσο πιο πολύς ο πόνος για τον πολεμιστή που την κρατά, σαν είναι να
πεθάνει».
Τ 1-75
Να ηθογραφήσετε τον Αχιλλέα ( περιγράψτε και αξιολογήστε τη συμπεριφορά και τη
δράση του από τα λόγια του, τις σκέψεις του, τα συναισθήματά του και τις πράξεις
του). Η ηθογράφησή του να γίνει σε τρία επίπεδα:
Α. Από τη συμπεριφορά του προς τον νεκρό φίλο του
Β. Από τα λόγια και τη συμπεριφορά του προς τη μητέρα του, τη Θέτιδα
Γ. Από τα λόγια του στη συνέλευση των Αχαιών.
Α. Κλαίει πικρά για τον Πάτροκλο, είναι φίλος πιστός, αφοσιωμένος. Εχόχλασεν
μέσα του η οργή: είναι αποφασισμένος να εκδικηθεί το θάνατο του φίλου του.
Αποφασίζει να αρματωθεί για να εκδικηθεί. Αγωνιά για το σώμα του
νεκρού Πάτροκλου.
Β. Υπάκουος στην Θέτιδα. Βιάζεται να εκτελέσει τις εντολές της. Την ευχαριστεί για
τα όπλα. Είναι πολύ χαρούμενος για τη νέα του πανοπλία. Ευγνωμονεί τη μητέρα του
για αυτά. Εκτιμά την πανοπλία και αναγνωρίζει τη μεγάλη της αξία.
Χ 247-394
Περίληψη
Ο Έκτωρ αντιμετωπίζει τον Αχιλλέα. Δηλώνει πως δεν θα τραπεί σε φυγή
μπροστά του αυτή τη φορά. Του ζητά να συμφωνήσουν πως θα σεβαστεί ο καθένας
το σώμα του άλλου και δεν θα το σκυλεύσει, αν είναι ο νικητής. Ο Αχιλλέας απαντά
πως δεν κάνει συμφωνίες μαζί του, γιατί τον μισεί και είναι έτοιμος να τον εξοντώσει.
Ο Αχιλλέας πετά το κοντάρι του αλλά ο Έκτωρ το αποφεύγει σκύβοντας.
Με τη σειρά του έριξε το κοντάρι του αλλά απέτυχε. Ζήτησε από το Δηίφοβο άλλο
κοντάρι. Όταν είδε πως ο Δηίφοβος είχε φύγει, συνειδητοποίησε πως η θεά
Αθηνά τον εξαπάτησε και ότι πλησιάζει η ώρα του θανάτου του. Αποφασίζει να
αγωνιστεί γενναία.
Ο Έκτωρ επιτίθεται στον Αχιλλέα με το ξίφος όμως εκείνος τον απωθεί με
την ασπίδα του. Ο Αχιλλέας, τότε, τινάζει το κοντάρι του προς τον Έκτορα,
αναζητώντας να τον πληγώσει σε σημείο ακάλυπτο από την πανοπλία. Τον χτυπά
ανάμεσα στον τράχηλο και στον ώμο και τον διαπερνά.
Ο Αχιλλέας του λέει λόγια εκδίκησης όμως ο Έκτωρ τον παρακαλεί
να δώσει το σώμα του στους γονείς του παίρνοντας ως αντάλλαγμα χρυσό και
χαλκό, για να τον θάψουν όπως πρέπει. Ο Αχιλλέας δηλώνει με σκληρότητα ότι θα
αφήσει το σώμα του να το κατασπαράξουν τα αγρίμια, για να τον εκδικηθεί για όσα
του έχει κάνει.
Ο Έκτωρ πεθαίνοντας του προφητεύει το δικό του θάνατο από το χέρι του
Αλέξανδρου και του Φοίβου. Με τα λόγια αυτά ξεψύχησε και ο Αχιλλέας δηλώνει
πως καρτερεί την ώρα του θανάτου του που θα αποφασίσουν ο Δίας κι οι θεοί.
Ο Αχιλλέας γύμνωσε τον Έκτορα από τα όπλα του. Όλοι οι Αχαιοί έτρεξαν
να τον δουν νεκρό και να τον κεντήσουν με τις λόγχες τους ειρωνεύομενοι. Ο
Αχιλλέας προτείνει να επιτεθούν στην Τροία και να διαπιστώσουν αν οι Τρώες θα
παραδοθούν τώρα που χάθηκε ο Έκτορας ή αν θα συνεχίσουν τον πόλεμο. Όμως,
θυμάται ότι ο Πάτροκλος είναι ακόμη άταφος και λέει πως πρέπει πρώτα να τον
τιμήσει. Προτείνει να γιορτάσουν με παιάνα τη μεγάλη τους νίκη.
Οι προτάσεις του Έκτορα προς τον Αχιλλέα και η απάντηση του Αχιλλέα. Η
ψυχολογική τους εξήγηση.
Ο Έκτορας προτείνει ο νικητής να σεβασθεί το σώμα του νικημένου και να
δώσει το σώμα του για να το θάψει η οικογένειά του. Σύμφωνα με τη θρησκευτική
αντίληψη η ψυχή δεν μπορεί να αναπαυθεί στον κάτω κόσμο, αν δεν ταφεί.
Ψυχολογικά το αίτημα του Έκτορα εξηγείται ως εξής: πιστεύει πως αυτός θα είναι ο
ηττημένος και επιχειρεί να δεσμεύσει τον Αχιλλέα στο θέμα της ταφής. Ελπίζει να
προστατεύσει το νεκρό του σώμα από την σκύλευση.
Ο Αχιλλέας αρνείται. Η άρνησή του οφείλεται στο μεγάλο μίσος του για τον
Έκτορα. Θέλει να τον εκδικηθεί για το θάνατο του Πατρόκλου εξευτελίζοντας το
σώμα του και στερώντας του την ταφή. Ήδη σκέφτεται και μιλά σαν νικητής της
μονομαχίας, καθώς γνωρίζει πως η Αθηνά είναι με το μέρος του.
Η σκηνή της μονομαχίας: φάσεις, λόγοι και κινήσεις των αντιπάλων, όπλα,
χτυπήματα, το σημάδι που δείχνει στον Έκτορα ότι θα ηττηθεί.
Ο ποιητής μας πληροφορεί για το θάνατο του Αχιλλέα, παρόλο που αυτός δεν
συμβαίνει στη διάρκεια της Ιλιάδας.
Χ 358-360: Ο Έκτορας ετοιμοθάνατος προφητεύει πως ο Πάρης και ο Απόλλωνας
θα φονεύσουν τον Αχιλλέα μπροστά στις Σκαιές Πύλες.
Χ 365-366: Ο Αχιλλέας δηλώνει πως είναι έτοιμος να δεχθεί το θάνατο, όταν το
αποφασίσει ο Δίας και οι άλλοι θεοί.
Τ 415-417: Ο Ξάνθος, ένα από τα αθάνατα άλογα του Αχιλλέα, με ανθρώπινη φωνή
προλέγει το θάνατο του Αχιλλέα από θεό και θνητό μαζί.
Φ 277: Ενώ ο ποταμός Σκαμάνδριος κυνηγά τον Αχιλλέα ο ήρωας απευθύνεται στο
Δία και του λέει πως η μητέρα του η Θέτιδα ως τότε τον ξεγελούσε λέγοντας πως θα
χαθεί κάτω από τα τείχη της Τροίας από τα βέλη του Φοίβου ενώ τώρα κινδυνεύει
να χάσει τη ζωή του εξαιτίας της πλημμύρας του ποταμού.
Ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στο θάνατο του Πάτροκλου και του Έκτορα.
Ω 468-677
Περίληψη
Ο Πρίαμος πηγαίνει στη σκηνή του Αχιλλέα. Ικέτευσε τον Αχιλλέα
αγκαλιάζοντας τα γόνατά του. Του θύμισε τον δικό του πατέρα ο οποίος αν και
βρίσκεται μακριά του, όμως έχει την ελπίδα να τον δει κάποια μέρα, αφού είναι
ζωντανός. Όμως ο ίδιος ο Πρίαμος βρίσκεται σε τραγική θέση. Έχασε όλα του τα
παιδιά στον πόλεμο αυτό και τώρα έχασε και τον Έκτορα, που φύλαγε την πόλη της
Τροίας. Έτσι, ζητά από τον Αχιλλέα να τον λυπηθεί, να δεχθεί τα λύτρα του και να
του δώσει τον γιο του, για να τον θάψει.
Ο Αχιλλέας συγκινήθηκε όταν άκουσε τα λόγια για τον πατέρα του και στην
αρχή έσπρωξε μακριά του τον Πρίαμο. Και οι δυο έκλαιγαν. Ο Πρίαμος για τον
Έκτορα, ο Αχιλλέας για τον πατέρα του και για τον Πάτροκλο.
Στη συνέχεια ο Αχιλλέας σήκωσε τον Πρίαμο και αφού τον θαύμασε για το
θάρρος του να έλθει στα πλοία των Αχαιών του είπε να σταματήσει να κλαίει και να
κρύψει τον πόνο του στην ψυχή του. Διαπιστώνει πως οι θεοί δίνουν στους
ανθρώπους ανάμεικτα βάσανα και χαρές αλλά σε ορισμένους δίνουν μόνο λύπες.
Λέει για τον πατέρα του, τον Πηλέα, πως αν και έχει πολλά αγαθά, όμως έχει μόνο
ένα γιο και αυτός δεν βρίσκεται κοντά του για να τον γηροκομήσει. Για τον ίδιο τον
Πρίαμο λέει πως θεωρούνταν από τους πιο ευτυχισμένους για τα πλούτη και τα
πολλά παιδιά του. Όμως τον έπληξε η συμφορά του πολέμου. Προσπαθεί να τον
παρηγορήσει και τον παρακινεί να μη θλίβεται.
Ο Πρίαμος του απαντά πως δεν μπορεί να παρηγορηθεί όσο ο Έκτορας
μένει άταφος. Τον ικετεύει να δεχθεί τα λύτρα και να τον λυπηθεί. Ο Αχιλλέας του
απάντησε πως ο Δίας τον διέταξε να το κάνει και πως κάποιος θεός οδήγησε τον
Πρίαμο στη σκηνή του, αφού μπόρεσε να φθάσει ως εκεί. Του ζητά να μην τον
εξαγριώνει με τις ικεσίες του, γιατί μπορεί να παραβεί την εντολή του Δία.
Ο Αχιλλέας διέταξε να φέρουν στη σκηνή του τα λύτρα. Να πλύνουν το
νεκρό σώμα του Έκτορα. Ο ίδιος το έβαλε στην άμαξα ζητώντας από τον νεκρό
Πάτροκλο να μην θυμώσει, αφού θα του αφιερώσει ένα μέρος των λύτρων.
Ο Αχιλλέας ζήτησε από τον Πρίαμο να δειπνήσει μαζί του και να αναβάλλει
για λίγο το θρήνο για το νεκρό του γιο. Του φέρνει το παράδειγμα της Νιόβης που αν
και έχασε την ίδια μέρα τα δώδεκα παιδιά της από το Φοίβο και την Άρτεμη, όμως
δεν λησμόνησε να λάβει τροφή.
Αφού ετοιμάσθηκε το τραπέζι δείπνησαν. Ο Πρίαμος θαύμαζε τη σωματική
διάπλαση του Αχιλλέα και ο Αχιλλέας θαύμαζε την αγαθή παρουσία και την ικανότητα
λόγου του Πριάμου.
Στη συνέχεια ο Πρίαμος ζήτησε να ξεκουραστεί και ο Αχιλλέας ζήτησε και έστρωσαν
κλίνη έξω από τη σκηνή, για να μην αντιληφθεί κανείς Αχαιός την παρουσία του. Του
είπε πως όσες μέρες χρειαστεί να θρηνήσει και να θάψει το γιο του, τόσες μέρες οι
Αχαιοί θα απέχουν από τη μάχη.
Ο Πρίαμος ζητά εννέα μέρες για το θρήνο. Τη δέκατη θα γίνει η ταφή και
την ενδέκατη θα υψωθεί ο τάφος. Την δωδέκατη μέρα μπορεί ο Αχιλλέας να
ξαναρχίσει τον πόλεμο. Ο Αχιλλέας του υποσχέθηκε δίνοντας του το χέρι και
επισφραγίζοντας τη συμφωνία. Στη συνέχεια αποκοιμήθηκαν.
Ο πόλεμος είναι οδυνηρός όχι μόνο για τον Πρίαμο αλλά και για τον Αχιλλέα.
Η μοίρα είναι κοινή και για τους δυο. Ο Πρίαμος κλαίει για τον χαμένο γιο του, ο
Αχιλλέας κλαίει για τον χαμένο φίλο του και λυπάται πολύ γιατί είναι μακριά από τον
πατέρα του και δεν μπορεί να τον φροντίσει στα γεράματά του.