VATANDAŞLIĞIN KAZANILMASI

İYYU HUKUK FAKÜLTESİ

TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI
• Türk Vatandaşlık Kanunu (TVK)’na göre Türk
vatandaşlığının kazanılması doğumla veya
sonradan olmak üzere iki yola bağlanmıştır.

• MADDE 5 – Türk vatandaşlığının kazanılması

halleri - (1) Türk vatandaşlığı, doğumla veya
sonradan kazanılır
Metin eklemek için
tıklayın
 DOĞUMLA KAZANMA
• TVK Madde 6 - Doğumla kazanılan Tük vatandaşlığı,
soybağı/kan veya doğum yeri/toprak esasına göre kendiliğinden
kazanılır. Doğumla kazanılan vatandaşlık doğum anından
itibaren hüküm ifade eder. (Ayrıca TVK Uyg. Yön. M. 6)
• Doğumla kazanılan vatandaşlık -> asli vatandaşlık,
• Sonradan kazanılan vatandaşlık -> müktesep (sonradan) vatandaşlık
• Asli vatandaşlığın kazanılmasında kan esası (soybağı/nesep) ve
doğum yeri (toprak) esası olmak üzere iki sistem bulunmaktadır.
1. Birinci esasa göre çocuk nerede doğmuş olursa olsun ana babadan
ya da yalnızca birinden vatandaşlık alır
2. İkinci esasta, çocuk ana babanın vatandaşlığı ne olursa olsun,
doğduğu ülkenin vatandaşlığını almaktadır
 SOYBAĞI ESASI
• Soy bağı ile kazanılan vatandaşlık, çocuğun doğumu
anında soy bağı ile bağlı bulunduğu Türk vatandaşı ana
veya babanın vatandaşlığını kazanmasını ifade eder
• Soy bağı ile Türk vatandaşlığının kazanılmasında; ana
veya babadan yalnız birinin, doğum anında Türk
vatandaşı olması yeterli olup diğerinin yabancı bir devlet
vatandaşı olması Türk vatandaşlığının kazanılmasına
engel teşkil etmez.
• Soy bağı esasına göre Türk vatandaşlığının kazanılmasına
ilişkin esaslar 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununu ve
Uygulama Yönetmeliği 7’nci maddesinde belirtilmiştir.
 TVK MADDE 7
1. Türkiye içinde veya dışında Türk vatandaşı ana veya
babadan evlilik birliği içinde doğan çocuk Türk vatandaşıdır.
(Yön. M.7/1 – yapılan bildirim ile doğumdan itibaren Türk
vatandaşlığı kazanılır.
2. Türk vatandaşı ana ve yabancı babadan evlilik birliği dışında
doğan çocuk Türk vatandaşıdır.
3. Türk vatandaşı baba ve yabancı anadan evlilik birliği dışında
doğan çocuk ise soy bağı kurulmasını sağlayan usul ve
esasların yerine getirilmesi halinde Türk vatandaşlığını
kazanır. (5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul
Hukuku Hakkında Kanun hükümlerine göre, Türk vatandaşı
babaya soy bağı ile bağlanması halinde – Yön. M. 7/4)
 DOĞUM YERİ ESASI
1. Türkiye'de doğan ve yabancı ana ve babasından dolayı
doğumla herhangi bir ülkenin vatandaşlığını kazanamayan
çocuk, doğumdan itibaren Türk vatandaşıdır.
2. Türkiye'de bulunmuş çocuk aksi sabit olmadıkça Türkiye'de
doğmuş sayılır. (M. 8)
• Türkiye’de doğan,
1) ana ve babasının belli olmaması veya
2) vatansız bulunması ya da
3) milli kanunları gereğince vatandaşlık kazanamaması

gibi nedenlerle herhangi bir devletin vatandaşlığını kazanamayan

çocuk, doğumundan itibaren Türk vatandaşlığını kazanır.
 DOĞUM YERİ ESASI
• Türkiye’de bulunmuş çocuk, Türkiye dışında
doğduğu sabit olmadıkça Türkiye’de doğmuş
sayılır. 
• Yaşının küçüklüğü nedeniyle kendisini ifade edemeyen bulunmuş çocuklar kolluk görevlilerinin veya ilgili kurumların bu durumu belirten
tutanaklarına veya ilgililerin beyanına dayanılarak bulundukları yerin nüfus kütüklerine tescil edilir.
SONRADAN TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI
Yetkili Makam Kararı

Yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığının

kazanılması aşağıdaki yollarla olur;
1-Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması,
2-Türk vatandaşlığının istisnai olarak kazanılması,
3-Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması,
4-Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla
kazanılması
 GENEL YOL
TVK MADDE 10-11

• Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen bir yabancı, bu Kanunda

belirtilen şartları taşıması halinde yetkili makam kararı ile Türk
vatandaşlığını kazanabilir.
• Ancak, aranan şartları taşımak vatandaşlığın kazanılmasında kişiye
mutlak bir hak sağlamaz.
• Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılarda;
a) Kendi millî kanununa, vatansız ise Türk kanunlarına göre ergin ve
ayırt etme gücüne sahip olmak,
b) Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye'de kesintisiz beş yıl
ikamet etmek,
c) Türkiye'de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile teyit etmek,
ç) Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı
bulunmamak,
 GENEL YOL
d) İyi ahlak sahibiTVK MADDE 10-11
olmak,
e) Yeteri kadar Türkçe konuşabilmek,
f) Türkiye'de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu
kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip
olmak,
g) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil
edecek bir hali bulunmamak,
şartları aranır.
• Tasarının gerekçesine göre son bent, bir takım suçlar
nedeniyle kamu düzeninin bozulmasını önlemek amaçlı
olarak eklenmiştir.
 BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER
Uyg. Yön.
•  MADDE 17 – (1) Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen ve başvuru için gerekli
şartları taşıyan yabancı adına müracaat makamınca aşağıda belirtilen belgelerden
oluşan dosya düzenlenir:
•              a) İsteği belirten form dilekçe.
•              b) Kişinin hangi devlet vatandaşı olduğunu gösteren pasaport veya benzeri
belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge.
•              c) Kişinin kimlik bilgilerini gösteren doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği
gibi belge ve evli ise eş ve çocuklarının aile bağını kanıtlayan nüfus kayıt örneği
veya benzeri belge.
•              ç) Medenî hal belgesi ve evli ise evlenme belgesi, boşanmış ise boşanmayı
kanıtlayan belge, dul ise eşine ait ölüm belgesi.
•              d) Türk vatandaşı birinci veya ikinci derece yakınları varsa bu kişilere ait
müracaat makamlarınca sistemden alınan nüfus kayıt örneği.
•              e) Kişinin genel sağlık bakımından tehlike teşkil edecek bir hastalığı
bulunmadığına dair, usul ve esasları Sağlık Bakanlığınca belirlenmiş olan sağlık
raporu.
 BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER
Uyg. Yön.
•          f) Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini
sağladığına ilişkin gelirini veya mesleğini ispatlayan çalışma izni, vergi levhası,
taahhütname veya benzeri belge.
•              g) Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz olarak beş yıl ikamet
ettiğine dair il emniyet müdürlüğünden alınacak yurda giriş ve çıkış tarihlerini gösteren
belge.
•              ğ) Başvuru tarihinden ileriye doğru vatandaşlık işlemlerinin sonuçlandırılmasına
yetecek süreli ikamet tezkeresi.
•              h) Herhangi bir suç nedeniyle hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı bulunuyorsa
onaylı bir örneği.
•              ı) Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin
tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin
edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi
gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı.
•              i) Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.
•      Dosyası tamamlanan yabancı hakkında il emniyet müdürlüğünden soruşturma
yapılması istenir.
 İSTİSNAİ YOLLA KAZANMA
TVK madde 12
• Gerekli Şartlar:
Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak
şartıyla Bakanlığın teklifi, Bakanlar Kurulunun kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar
Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
a) Türkiye'ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif,
kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili
bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler.
b) 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı YUKK madde 31/1/ (j) bendi uyarınca ikamet izni
alanlar ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin
ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu.(1)
c) Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler.
d) Göçmen olarak kabul edilen kişiler

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12. maddesinde kişilerin bizzat istisnai olarak
başvurma hususu düzenlenmemiştir. Türk vatandaşlığını istisnai olarak kazanmak
isteyen yabancı hakkında ancak ilgili Bakanlığın yazılı talimatı üzerine; müracaat
makamı, yurt içinde mülki idare amirlikleri (valilikler), yurt dışında ise dış
temsilciliklerimiz ( Türk konsoloslukları ) olmaktadır.
 VATANDAŞLIĞIN YENİDEN KAZANILMASI
madde 13
• İkamet şartı aranmaksızın:
Millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali
bulunmamak şartıyla aşağıda belirtilen kişiler Türkiye'de
ikamet etme süresine bakılmaksızın, Türk vatandaşlığını
Bakanlık kararıyla yeniden kazanabilirler:
a) Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını
kaybedenler.
b) b) Ana veya babalarına bağlı olarak Türk
vatandaşlığını kaybedenlerden süresi içerisinde
seçme hakkını kullanmayanlar.
 VATANDAŞLIĞIN YENİDEN KAZANILMASI
madde 14
• İkamet şartına bağlı olarak:
1. 29 uncu madde uyarınca Türk vatandaşlığı
kaybettirilenler Cumhurbaşkanı kararıyla,
2. 34 üncü madde uyarınca Türk vatandaşlığını
kaybedenler Bakanlık kararıyla,

millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir

halinin bulunmaması ve Türkiye'de üç yıl ikamet
etmek şartıyla Türk vatandaşlığını yeniden
kazanabilirler
 YENİDEN KAZANMA
madde 43
• 403 sayılı Kanuna göre Türk vatandaşlığını kaybedenlere yöneliktir.
1. Mülga 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 25 inci maddesinin
(a), (ç), (d) ve (e) bentleri uyarınca Türk vatandaşlığını kaybetmiş olan
kişiler, başvurmaları halinde, millî güvenlik bakımından engel teşkil
edecek bir hali bulunmamak kaydıyla, Türkiye’de ikamet etme şartı
aranmaksızın Bakanlık kararı ile yeniden Türk vatandaşlığına
alınabilirler.
2. Mülga 28/5/1928 tarihli ve 1312 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununa
göre vatandaşlıktan ıskat edilmiş kişiler, başvurmaları hâlinde, millî
güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hâli bulunmamak
kaydıyla, Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın Bakanlık kararı
ile yeniden Türk vatandaşlığına alınabilirler.
3. Millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek hali bulunanların
talepleri Bakanlıkça reddedilir
 GÖÇMEN OLARAK TÜRK VATANDAŞLIĞININ
KAZANILMASI
• 5543 sayılı İskan Kanununa göre göçmen olarak kabul edilen kişiler
Milli Güvenlik ve kamu düzeni bakımından sakıncası olmamak şartı ile
TVK m. 12/1/(c) bendi uyarınca Türk vatandaşlığını Cumhurbaşkanı
kararı ile kazanabilirler.
• Göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek
amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye'ye gelip bu Kanun
gereğince kabul olunanlardır. (Kanun m. 3/1/d)
• Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olmayan yabancılar ile Türk
soyundan ve Türk kültürüne bağlı bulunup da sınır dışı edilenler ve
güvenlik bakımından Türkiye'ye gelmeleri uygun görülmeyenler
göçmen olarak kabul edilmezler. (madde 4)
• Göçmen olarak kabul edilecekler bakımından Türk soyundan olmanın
ve Türk kültürüne bağlılığın tayin ve tespiti Cumhurbaşkanı kararı ile
yapılır. (madde 7)
TEŞEKKÜR EDERİZ.