LOGO

KHOA Y
FACULTY OF MEDICINE

BỘ MÔN BỆNH HỌC

Bài giảng dành cho đào tạo
Dược sĩ đại học

Năm học 2019-2020

LOGO
KHOA Y
BỘ MÔN BỆNH HỌC

BỆNH THẬN MẠN

Giảng viên: ThS.BS. Lương Thị Thuận

https://www.slideshare.net/thinhtranngoc98/bnh-thn-mn
https://www.slideshare.net/thinhtranngoc98/suy-thn-mn
https://www.slideshare.net/ssusere03103/bnh-thn-mn-v-suy-thn-mn-75467433

Lớp: DS20
Tháng 3-2021
LOGO

MỤC TIÊU

1 Trình bày được nguyên nhân BCTM

2 Trình bày được phân loại BCTM

3 Hiểu được sinh bệnh học BCTM

4 Trình bày được yếu tố nguy cơ BCTM

5 Trình bày được chẩn đoán BCTM

6 Nắm được điều trị BCTM

Bộ môn Bệnh học
LOGO

CẤU TRÚC ĐƠN VỊ THẬN (NEPHRON)

www.themegallery.com
LOGO

Cấu Trúc cơ bản Thận

www.themegallery.com
LOGO

Cấu Trúc cơ bản Thận

www.themegallery.com
LOGO
https://www.slideshare.net/thinhtranngoc98/bnh-thn-mn
https://www.slideshare.net/thinhtranngoc98/suy-thn-mn
https://www.slideshare.net/ssusere03103/bnh-thn-mn-v-suy-thn-
mn-75467433

www.themegallery.com
LOGO

BỆNH THẬN MẠN

www.themegallery.com
LOGO

ĐỊNH NGHĨA BỆNH CẦU THẬN MẠN

Bộ môn Bệnh học

LOGO

BỆNH CẦU THẬN MẠN

ĐỊNH NGHĨA BỆNH CẦU THẬN

Bệnh thận mạn là hậu quả của các bệnh mạn tính ảnh hưởng
lên thận, gây mất dần số lượng nephron, dẫn đến giảm độ lọc cầu
thận không hồi phục theo thời gian (kéo dài hàng tháng cho đến
hàng năm). Khái niệm bệnh thận mạn (CKD: chronic kidney
disease) được đưa ra để giúp chẩn đoán sớm tình trạng suy thận.
Tiêu chuẩn chẩn đoán CKD theo KIDIGO 2012 ( Kidney dease
improving global outcomes) dựa vào một trong 2 tiêu chuẩn sau
•Triệu chứng tổn thương thận kéo dài >3 tháng (có 1 hoặc nhiều
triệu chứng)
•Giảm GFR (glomelurar filtration rate) kéo dài >3 tháng.
LOGO

ĐỊNH NGHĨA BỆNH CẦU THẬN

Tổn thương thận kèm hoặc không kèm giảm GFR kéo dài
trên 3 tháng
− Bất thường bệnh học mô thận (sinh thiết thận)
− Dấu chứng tổn thương thận
+ Bất thường nước tiểu kéo dài (tiểu protein, tiểu máu)
+ Bất thường sinh hóa máu (ion đồ trong HC ống thận)
+ Bất thương hình ảnh học (siêu âm)
 Giảm GFR < 60ml/ph/1,73m2 da kéo dài trên 3 tháng kèm
hoặc không kèm tổn thương thận
 KDIGO 2003: bổ sung bn ghép thận cũng thuộc nhóm CKD
(ký hiệu thêm là T (Transplantation))
LOGO

DỊCH TỄ HỌC

Theo các thống kê trên thế giới, hai nguyên nhân

hàng đầu đưa đến bệnh thận mạn
hiện nay chính là đái tháo đường (40%) và tăng
huyết áp (30%).
Tại Việt Nam, nguyên nhân được ghi nhận nhiều
nhất là tăng huyết áp (thường gặp hơn là đái tháo
đường). Ngoài ra nguyên nhân khác như: sỏi thận,
nhiễm trùng tiểu, viêm đài bể thận mạn.. cũng đóng
góp một phần đáng kể.
LOGO

NGUYÊN NHÂN BỆNH CẦU THẬN MẠN

Bộ môn Bệnh học

LOGO

NGUYÊN NHÂN BỆNH CẦU THẬN MẠN

Theo Hội Thận học Quốc Tế KDIGO năm 2012,

nguyên nhân bênh thận mạn được phân lọai dựa
vào vị trí tổn thương giải phẫu bệnh và tính chất
nguyên phát tại thận hay thứ phát sau các bệnh lý
toàn thân.

Bộ môn Bệnh học

LOGO

BỆNH CẦU THẬN MẠN

 NGUYÊN NHÂN BỆNH CẦU THẬN MẠN

www.themegallery.com
LOGO

BỆNH CẦU THẬN MẠN

Viêm cầu thận mạn nguyên phát

Tổn thương cầu thận tối thiểu
Viêm cầu thận ổ đoạn
Viêm cầu thận lan tỏa:
− Viêm cầu thận màng
− Viêm cầu thận tăng sinh gồm:
+ Viêm cầu thận tăng sinh gian mạch
+ Viêm cầu thận gian mạch, mao mạch (viêm cầu thận màng tăng
sinh týp 1 và týp 3)
+ Bệnh cầu thận lắng đọng đặc (viêm cầu thận màng tăng sinh týp 2)
− Xơ hóa cầu thận

Viêm cầu thận không phân loại được.

LOGO

BỆNH CẦU THẬN MẠN

www.themegallery.com
LOGO

BỆNH CẦU THẬN MẠN

 Viêm cầu thận mạn thứ phát

          Phân loại mô bệnh học của viêm cầu
thận mạn thứ phát theo bệnh nguyên: viêm
cầu thận lupus, viêm cầu thận do đái tháo
đường, viêm cầu thận do viêm thành mạch
dị ứng...

www.themegallery.com
LOGO
NGUYÊN NHÂN BỆNH CẦU THẬN MẠN

Nguyên nhân Bệnh thận nguyên phát Bệnh thận thứ phát

Bệnh cầu thận Bệnh cầu thận sang Đái tháo đường, thuốc,
thường tối thiểu, bệnh cầu ung thư tạng đặc, lupus
thận màng… …

Bệnh ống thận mô kẽ Viêm đài bể thận mạn, Bệnh tự miễn, lắng
bệnh thận tắc nghẽn, sỏi đọng urat , do thuốc, đa
niệu … u tủy …

Bệnh mạch máu thận Viêm mạch máu do ANCA, Xơ vữa động mạch
loạn dưỡng xơ cơ … thận, tăng huyết áp,
huyết khối…

Bệnh thận bẩm sinh Thiếu sản thận, nang tủy

thận, HCTH bẩm sinh …
LOGO

PHÂN LOẠI

Nhóm yếu tố không thay đổi được

Nhóm yếu tố có thể thay đổi được

www.themegallery.com
LOGO
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ TIẾN TRIỂN CỦA
BỆNH THẬN MẠN

 Nhóm yếu tố không thay đổi được

 Tuổi: Người lớn tuổi tiến triển bệnh thận mạn nhanh hơn người
trẻ.
 Giới tính: nam tiến triển bệnh thận nhanh hơn nữ.
Chủng tộc: người da đen mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ
suy thận mạn giai đoạn cuối tăng gấp 2- 3 lần so với người da
trắng
Yếu tố bẩm sinh: thận của trẻ có mẹ bị bệnh hoặc dùng thuốc độc
thận trong thai kỳ, trẻ sinh nhẹ cân (dưới 2500 gam), hoặc sinh thiếu
tháng … nhạy cảm với tổn thương hơn các trẻ khác.
Chức năng thận nền lúc phát hiện bệnh đã giảm
LOGO
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ TIẾN TRIỂN
CỦA BỆNH THẬN MẠN

Nhóm yếu tố có thể thay đổi được:

 Mức protein niệu: protein niệu càng nhiều thì
tốc độ suy thận càng nhanh.
 Bệnh thận căn nguyên: Các bệnh cầu thận
thường tiến triển đến suy thận nhanh hơn so
với các bệnh ống thận mô kẽ.
 Giảm thể tích máu lưu thông: Mất dịch, mất
máu, suy tim sung huyết …
LOGO
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ TIẾN TRIỂN CỦA
BỆNH THẬN MẠN

Nhóm yếu tố có thể thay đổi được:

 Thay đổi huyết áp: tăng hoặc hạ huyết áp (thường do thuốc
hạ áp).
 Nhiễm trùng và tắc nghẽn đường tiểu.
 Thuốc độc cho thận như: aminoglycoside, kháng viêm
NSAIDs, thuốc cản quang…
 Biến chứng mạch máu thận đi kèm: hẹp động mạch thận do
xơ vữa, tắc động mạch thận do huyết khối hay do cholesterol
…
 Tăng lipid máu
 Hút thuốc lá: làm thúc đẩy quá trình xơ hóa cầu thận, ống
LOGO

 Hút thuốc lá làm thúc đẩy quá trình xơ hóa cầu thận, ống thận và
mạch máu

www.themegallery.com
LOGO
Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh
viêm cầu thận mạn

Yếu tố di truyền
Hội chứng Alport
Viêm cầu thận cấp tính có thể tiến triển
thành mạn tính nếu không được điều trị kịp
thời;
Viêm mạch, đây là tình trạng viêm động
mạch bất thường;
Hút thuốc trong thời gian dài;
www.themegallery.com
LOGO

Tiếp xúc với dung môi hydrocarbon như sơn, nhiên liệu (xăng
dầu, các sản phẩm dầu khí), khí thải xe cộ, keo và chất kết
dính, dung môi hữu cơ và thuốc trừ sâu,…, liên tục tiếp xúc với
khí thải động cơ, thì có nguy cơ cao mắc bệnh này;
Tiền sử bệnh ung thư: ung thư có thể ảnh hưởng đến chức
năng của nhiều cơ quan trong cơ thể bao gồm thận:
• Rối loạn tự miễn dịch như hội chứng Goodpasture và lupus
ban đỏ hệ thống;
• Tiểu đường không kiểm soát được và lâu dài.
• Nhiễm trùng, chẳng hạn như gây ra bởi vi khuẩn hoặc virus,
làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm cầu thận mạn tính.
CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý LẮNG NGHE
VÀ CHÚC CÁC EM TRỞ THÀNH
DƯỢC SĨ THÀNH ĐẠT!