ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΤΗΣΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ

• Η εμπορική ιδιότητα αποκτάται :

• είτε κατά το ουσιαστικό σύστημα, δηλαδή με
την πλήρωση των ουσιαστικών
προϋποθέσεων οι οποίες ορίζονται στον
νόμο,
• είτε κατά το τυπικό σύστημα, δηλαδή με
νομοθετική πρόβλεψη, εφόσον πληρούνται
ορισμένες τυπικές προϋποθέσεις,  
 Ουσιαστικό σύστημα

• Σύμφωνα με το άρθρ. 1 ΕμπΝ :

• «Έμποροι είναι όσοι μετέρχονται πράξεις εμπορικάς και κύριον επάγγελμα έχουν την
εμπορίαν».
• Ο όρος «κύριον επάγγελμα» αποτελεί κακή μετάφραση του γαλλικού όρου «profession
habituelle», δηλαδή «σύνηθες επάγγελμα». Γίνεται δεκτό ότι ο νόμος απαιτεί σύνηθες
επάγγελμα, με συνέπεια να μην αποκλείεται η άσκηση παράλληλου επαγγέλματος έστω και
κύριου.
• Από τη διατύπωση του νόμου προκύπτει ότι για την απόκτηση της εμπορικής ιδιότητας κατά το
ουσιαστικό σύστημα απαιτείται η διενέργεια πρωτότυπα εμπορικών πράξεων κατά σύνηθες
επάγγελμα στο όνομα και για λογαριασμό του ενεργούντος προσώπου (φυσικού ή
νομικού).
• Οι πράξεις που ασκούνται θα πρέπει να είναι πρωτότυπα εμπορικές πράξεις. Ο παράνομος ή
ανήθικος χαρακτήρας των εμπορικών πράξεων δεν επηρεάζει την απόκτηση της εμπορικής
ιδιότητας.
•  Ο αριθμός των πράξεων δεν έχει αποφασιστική σημασία για την έννοια του επαγγέλματος,
αντίστροφα δε η ανάληψη ενός και μόνο έργου, σημαντικού όμως μπορεί να στοιχειοθετεί το
επάγγελμα.
• Ως επάγγελμα νοείται κάθε δραστηριότητα, η οποία έχει ως σκοπό
τον βιοπορισμό, που σημαίνει πορισμό των αναγκαίων προς το ζην.
• Η ενάσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας απαιτείται να
έχει διάρκεια, δεν απαιτείται όμως αδιάκοπη άσκηση. Μπορεί
μάλιστα να είναι περιοδική ή πρόσκαιρη χωρίς για το λόγο αυτό να
αίρεται η έννοια του επαγγέλματος.
• Πάντως, απαιτείται συστηματική διενέργεια εμπορικών πράξεων,
με την έννοια της σταθερότητας της επαγγελματικής δράσης.
• Διενέργεια πράξεων που από τη φύση τους δεν μπορούν να
στοιχειοθετήσουν την έννοια του επαγγέλματος, δεν προσδίδει την
εμπορική ιδιότητα, πχ. Η υπογραφή πολλών συναλλαγματικών ή
επιταγών .
 Διενέργεια πρωτότυπα εμπορικών πράξεων «ιδίω ονόματι»
και «δι ίδιον λογαριασμό»

• Ιδίω ονόματι: Έμπορος είναι όποιος ασκεί τις πρωτότυπα

εμπορικές πράξεις στο όνομά του. Υπάλληλοι, εταίροι,
μέτοχοι, όργανα εταιριών κλπ, που δρουν στο όνομα
άλλων, δεν αποκτούν την εμπορική ιδιότητα.
• Για ίδιο λογαριασμό: Αντίθετα δεν είναι απαραίτητο ο
ενεργών τις πρωτότυπα εμπορικές πράξεις να τις ασκεί
και για δικό του λογαριασμό, προκειμένου να αποκτήσει
την εμπορική ιδιότητα. Έμπορος είναι συνεπώς και
εκείνος που ενεργεί για λογαριασμό άλλου πχ. Ο
παραγγελιοδόχος, το παρένθετο πρόσωπο, κλπ
• Εμπορική ιδιότητα κατά το ουσιαστικό
σύστημα αποκτούν:
• α) Τα φυσικά πρόσωπα όταν ενεργούν
πρωτότυπα ή αντικειμενικά εμπορικές πράξεις.
• β) Από τα νομικά πρόσωπα, οι προσωπικές
εταιρίες (ομόρρυθμη, ετερόρρυθμη) εφόσον
έχουν ως σκοπό την ενέργεια αντικειμενικά
εμπορικών πράξεων υπό την εταιρική
επωνυμία.
 Οι προσωπικές εταιρίες έμποροι

• Οι προσωπικές εταιρίες (ομόρρυθμη και ετερόρρυθμη καθώς και οι παραλλαγές

τους δηλ. ετερόρρυθμη κατά μετοχές, εταιρία στην οποία συμμετέχει ως
ομόρρυθμο μέλος κεφαλαιουχική εταιρία) αποκτούν την εμπορική ιδιότητα όταν
έχουν ως σκοπό τη διενέργεια πρωτότυπα εμπορικών πράξεων και πράγματι τις
διενεργούν.
• Δεν μπορεί βέβαια να γίνει λόγος για «επάγγελμα» της εταιρίας, αλλά για
εταιρικό σκοπό. Θα πρέπει συνεπώς ο σκοπός της προσωπικής εταιρίας να
συνίσταται στη διενέργεια πρωτότυπα εμπορικών πράξεων.
• Δεν αρκεί όμως μόνο να αναγράφεται στο καταστατικό της ο σκοπός άσκησης
εμπορικών πράξεων αλλά πρέπει όντως να τις διενεργεί.
• Προσωπικές εταιρίες ελεύθερων επαγγελματιών (δικηγόρων, ορκωτών ελεγκτών
κλπ) είναι αστικές και όχι εμπορικές. Επίσης ο όμιλος εταιριών, ως σύνολο, δεν
έχει εμπορική ιδιότητα, αφού στερείται νομικής προσωπικότητας.
• Ο ευρωπαϊκός όμιλος οικονομικού σκοπού, ο οποίος εξυπηρετεί τη διασυνοριακή
συνεργασία των μελών του, είναι αστική εταιρία.
 Ο ομόρρυθμος εταίρος

• Έμπορος γίνεται και ο ομόρρυθμος εταίρος ομόρρυθμης

εμπορικής εταιρίας (ΟΕ) ή εμπορικής ετερόρρυθμης
εταιρίας (ΕΕ) λόγω της ανάληψης όλων των κινδύνων που
προκύπτουν από την εταιρική δράση (απεριόριστη και
εις ολόκληρον με την εταιρία προσωπική ευθύνη).
• Ο ομόρρυθμος εταίρος γίνεται έμπορος απλά και μόνο
με τη συμμετοχή του στην εταιρία, χωρίς να απαιτείται
διενέργεια εμπορικών πράξεων.
• Απαιτείται βέβαια η εμπορικότητα του σκοπού της
εταιρίας (ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης), της οποίας είναι
μέλος.
 Ο ετερόρρυθμος εταίρος

• Αντίθετα ο ετερόρρυθμος εταίρος δεν αποκτά την

εμπορική ιδιότητα απλά και μόνο με την
συμμετοχή του στην εμπορική ετερόρρυθμη
εταιρία, διότι δεν ευθύνεται προσωπικά,
απεριόριστα και εις ολόκληρον για τα χρέη της
εταιρίας, της οποίας είναι μέλος .
• Μπορεί να αποκτήσει βέβαια την εμπορική ιδιότητα
στην περίπτωση που ασκεί ατομικά εμπορικές
πράξεις κατ επάγγελμα, εκτός της εταιρίας.
 Τυπικό σύστημα

• Κατά το τυπικό σύστημα η εμπορική ιδιότητα απονέμεται από το νόμο.

• Έμπορος είναι πάντα το πρόσωπο, το οποίο πληροί τις τυπικές προϋποθέσεις που θέτει ο
νόμος, ανεξαρτήτως άσκησης πρωτότυπα εμπορικών πράξεων κατά σύνηθες επάγγελμα.
• Εμπορική ιδιότητα κατά το τυπικό σύστημα έχουν οι κεφαλαιουχικές εταιρίες δηλαδή οι
ανώνυμες εταιρείες (ΑΕ), οι εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ), οι ιδιωτικές
κεφαλαιουχικές εταιρίες (ΙΚΕ), η ναυτική εταιρεία, οι συνεταιρισμοί, όπως οι αστικοί
συνεταιρισμοί, οι αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις, οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί.
Εμπορική είναι και η ευρωπαϊκή εταιρία.
• Τα παραπάνω νομικά πρόσωπα αποκτούν την εμπορική ιδιότητα από τη στιγμή που
ολοκληρώνεται η διαδικασία της σύστασής τους και της απόκτησης της νομικής τους
προσωπικότητας, χωρίς να ερευνάται ο σκοπός άσκησης πρωτότυπα εμπορικών πράξεων.
• Έτσι για παράδειγμα η ίδρυση μιας ΑΕ με ιδεολογικό (όπως η διάδοση των ιδεών του
Πλάτωνα) ή φιλανθρωπικό σκοπό δεν αναιρεί την εμπορική ιδιότητά της.
• Πριν τον Ν 2324/1995 και ο χρηματιστής, αν και φυσικό πρόσωπο, αποκτούσε την εμπορική
ιδιότητα κατά το τυπικό σύστημα. Μετά βεβαίως τον νόμο αυτό, πάσα επιχείρηση
χρηματιστών τρέπεται σε ανώνυμη χρηματιστηριακή εταιρεία, αποκτώντας πλέον ως τέτοια
την εμπορική ιδιότητα.
•  
 Μέτοχος ΑΕ- Εταίρος ΕΠΕ

• Τα μέλη των κεφαλαιουχικών εταιριών, δηλαδή ο μέτοχος της ανώνυμης εταιρίας, ο

εταίρος της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης δεν αποκτούν την εμπορική ιδιότητα με τη
συμμετοχή τους στην εταιρία, για το λόγο ότι δεν φέρουν ευθύνη για τα εταιρικά χρέη και
επομένως δεν υπάρχει ο κίνδυνος, το ρίσκο στη δράση τους.
• Παλαιότερα επικρατούσε η άποψη ότι ο μέτοχος μιας ανώνυμης εταιρίας, ο οποίος είχε
συγκεντρώσει στα χέρια του το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών, αποκτούσε την εμπορική
ιδιότητα, διότι έχοντας έτσι τον έλεγχο της εταιρίας ήταν αυτός που κινούσε τα νήματα και
απ αυτόν εξαρτιόταν η συνέχιση της λειτουργίας της εταιρίας και έτσι υπήρχε ταύτιση
νομικού προσώπου και μετόχου. Η άποψη αυτή όμως εγκαταλείφθηκε με την απόφαση του
ΑΠ 6/1996, η οποία δέχθηκε ότι ούτε στην περίπτωση αυτή αποκτά ο μέτοχος της ΑΕ την
εμπορική ιδιότητα, την οποία εξακολουθεί να έχει αποκλειστικά και μόνο το νομικό
πρόσωπο της εταιρίας. Η άποψη αυτή ενισχύεται πλέον και με το άρθρο 1 § 3 ν. 2190/1920,
περί ανωνύμων εταιριών, κατά το οποίο μπορεί να ιδρυθεί μία ΑΕ από ένα ή περισσότερα
πρόσωπα ή να καταστεί μονοπρόσωπη με την συγκέντρωση όλων των μετοχών σε ένα μόνο
πρόσωπο.
• Ομοίως και ο εταίρος της ΕΠΕ δεν αποκτά εμπορική ιδιότητα, διότι δεν φέρει ευθύνη για τα
χρέη της εταιρίας στην οποία είναι μέλος, έστω κι αν έχει συγκεντρώσει τον μεγαλύτερο
αριθμό μεριδίων. Ο νόμος 3190/1955, περί εταιριών περιορισμένης ευθύνης, στο άρθρο
2§3, προβλέπει επίσης την ίδρυση μονοπρόσωπης ΕΠΕ