Үүсмэл үнэт

цааснууд

20B1NUM2248
 1.Фьючерс
• Фьючерс гэрээ гэдэг нь
тодорхой нэр төрлийн
стандартчилагдсан бараа
таваарыг ирээдүйд тодорхой
үнээр худалдах буюу худалдан
авах гэрээ юм.
Гэрээ нь худалдан авагч болон худалдагчийн хооронд байгуулагдах
бөгөөд худалдан авах гэрээг лонг позишн, худалдах гэрээг шорт
позишн гэнэ. Мөн хамтад нь хэджер ч гэж нэрлэж болдог.

• Худалдагч тал ирээдүйд тухайн

хөрөнгийн үнэ буурна гэж
хүлээдэг бол худалдан авагч
тал хөрөнгийн үнийг ирээдүйд
өснө гэж хүлээдэг. Гэрээг
хийхэд ямар нэгэн зардал
гарахгүй.
 Төлбөр хийх
Биеэр хүргэж
өгөх
гэрээний гол хөрөнгийн
тодорхой заагдсан дүнг гэрээг
худалдагч тал бирж дээр хүргэж
өгдөг ба бирж гэрээг худалдан
авагчид хүргэж өгдөг. Биеэр
хүргэж өгөх нь бараа таваар
болон бондод илүү нийтлэг
байдаг.
Кассаар
төлбөр хийх
кассын төлбөр нь Euribor зэрэг
богино хугацаат хүүгийн түвшний
индекс, хөрөнгийн зах зээлийн
индексийн хаалтын өртөг гэх мэт
гол reference rate-д суурилан
хийгддэг. Талууд гэрээний
хугацаа дуусахад касст гэрээтэй
хамааралтай алдагдал(ашиг)-аа
төлдөг(хүлээн авдаг).
• Фьючерс нь биржээр дамжин арилжаалагддаг.
Фьючерсийн биржийн зорилго нь гэрээнд
оролцогч аль аль талын төлбөрөө хоцроох
эрсдэлийг хамгийн бага байлгах явдал юм.
Тэгэхээр бирж нь хоёр тал касст барьцаа
байршуулахыг шаарддаг.
• Фьючерсийн үнэ өдөр бүр өөрчлөгдөж байдаг, өдөр
бүрийн фьючерсийн үнэ болон хэлцэл хийхээс өмнөх
үеийн үнийн зөрүү бас өдөр бүр тохируулагддаг.
Бирж нэг талын барьцааны данснаас мөнгө авч
нөгөө талын данс руу шилжүүлдэг, тэхээр талууд
өдөр бүр тохирох ашиг эсвэл алдагдалтай байна.
Хэрэв барьцааны данс тодорхой утгаас доош
орвол барьцааны нэхэмжлэл хийгдэж данс эзэмшигч
дансандаа нэмж барьцаа байршуулах ёстой. Энэ
процесс нь marking to market гэдгээрээ олонд
танигдсан.
Давуу тал
• Хөрөнгө оруулагчдад зах зээлийг нээж
өгдөг
Фьючерсийн гэрээ нь эрсдэлд тэсвэртэй
хөрөнгө оруулагчдад ашигтай байдаг.
Хөрөнгө оруулагчид нэвтрэх боломжгүй зах
зээлд оролцох боломжтой.
• Цаг хугацаа алдахгүй
• Өндөр хөрвөх чадвар
Сул тал
• Ирээдүйн үйл явдлыг хянах чадваргүй байх
Байгалийн гамшиг, цаг агаарын гэнэтийн
нөхцөл байдал, улс төрийн асуудал гэх мэт нь
тооцоолсон эрэлт нийлүүлэлтийн тэнцвэрт
байдлыг бүрэн алдагдуулж болзошгүй юм.
• Хугацаа дуусах огноо
• Үнэ өдөр бүр эсвэл бүр хэдэн минутын
дотор өсч, буурч болно.
 2.Форвард
• Форвард гэрээ нь фьючерсийн гэрээтэй
адил тодорхой тоо, хэмжээ бүхий
хөрөнгийг урьдчилан тохиролцсон үнээр
тогтоосон хугацаанд худалдах, худалдан
авах үүргийг хүлээдэг бөгөөд фьючерсээс
гол ялгаатай нь биржийн бус зах зээлд
арилжаалагддаг, гэрээний нөхцлүүдийг
талууд харилцан тохиролцдог байна.
Давуу тал
• Тэдгээрийг өртсөн хугацаа болон
өртөлтийн бэлэн мөнгөний хэмжээтэй
харьцуулж болно.
• Форвардууд нь захиалгаар хийгдсэн бөгөөд
ямар ч хэмжээ, хугацаагаар бичиж болно.
• Энэ нь бүрэн хеджийг санал болгодог.
• Форвард ашиглах нь үнийн хамгаалалтыг
хангадаг.
• Ойлгоход хялбар байдаг.
Сул тал
• Энэ нь капиталыг холбохыг шаарддаг.
Төлбөр тооцоо хийхээс өмнө завсрын
мөнгөн гүйлгээ байхгүй.
• Төлбөрийн чадваргүй болох эрсдэлтэй.
• Гэрээг цуцлахад хэцүү байж болно.
• Эсрэг тал олоход хэцүү байж болно.
 3.Хеджинг
• Hedge (хедж) гэдэг нь эсрэг
ханшийн хөдөлгөөний
эрсдэлийг бууруулах
хөрөнгө оруулалт юм.
• Ерөнхийдөө hedge нь
аюулгүй байдалтай
холбоотой арилжааны
тэнцвэржүүлэлтийг хийдэг.
• Хеджинг хийх нь эрсдэлийг бууруулах эсвэл
хянах гэсэн үг юм. Энэ нь физик зах зээл дээр
нээгдсэн фьючерс зах зээл дээр байр сууриа
нээх замаар хийгддэг. Тиймээс нэг зах зээл
дээрх үнийн сөрөг өөрчлөлтийг нөгөө зах
зээлийн арилжаагаар нөхдөг.
• Хеджинг гэдэг нь арилжаа эрхлэгчийн хөрөнгийн даатгал бөгөөд түүний санхүү, үнэт цаас болон
бусад арилжаалагдсан байр суурийг арилжааны явцад сөрөг хувилбаруудыг хэрэгжүүлэхээс үүдэн
гарах хүсээгүй эрсдлээс хамгаалдаг.

• тодорхой нэр төрлийн зүйлийг тодорхой хэмжээгээр ирээдүйд худалдах буюу худалдан авахаар
тохиролцсон гэрээ бөгөөд хөшигний ард хийгддэгээрээ онцлог юм.

• Зохион байгуулалтаар хөрөнгийн бирж дээр арилжаалагддаг санхүүгийн зохицуулах хорооноос хяналт
тавьдаг эрх үүргүүдээ хуулийн дагуу хариуцдаг 2 этгээдийн хоорондын ирээдүйн хэрэгжих гэрээ
хэлцэл.
Давуу тал
• Амжилттай хедж хийх нь бараа
бүтээгдэхүүний үнийн өөрчлөлт,
инфляци, валютын ханшийн өөрчлөлт,
хүүгийн өөрчлөлт гэх мэтээс хамгаалдаг.
• Цаг хугацаа хэмнэх
Сул тал
• Хеджинг нь арилжааны нарийн стратеги
бөгөөд амжилттай хедж хийх нь арилжааны
сайн ур чадвар, туршлага шаарддаг.
• Эрсдэл ба өгөөж нь шууд хамааралтай тул
эрсдлийг бууруулах нь ашгийг ч мөн
бууруулна.
• Хеджийн зардал нь ашгаасаа илүү гарах
боломжтой.
 4.Своп
• Своп нь талуудын урьдчилан
тохирсон нөхцлийн дагуу
санхүүгийн хэрэгслийг тодорхой
хугацаанд өөр активаар солилцох
эсвэл үүрэг хариуцлагаа шилжүүлэх
хэрэгсэл юм. Свопыг валютын своп,
хувьцааны своп, түүхий эдийн своп,
зээлийн своп, зээлийн хүүгийн своп
зэргээр ангилж болно.
Давуу тал Сул тал

• Своп нь ерөнхийдөө хямд байдаг. • Хугацаа дуусахаас өмнө своп хэлцлийг

Урьдчилсан урамшуулал байхгүй бөгөөд дуусгавар болгох нь зардалтай байж
энэ нь гүйлгээний зардлыг бууруулдаг. болно.
• Свопыг эрсдэлээс хамгаалахад ашиглаж • Хөрвөх чадвар дутмаг.
болох ба урт хугацааны эрсдэлээс • Төлбөрийн чадваргүй болох
хамгаалах боломжтой. эрсдэлтэй.
• Энэ нь уян хатан байдлыг хангаж,
мэдээллийн давуу талыг хадгалдаг.
• Фьючерс эсвэл опционоос илүү урт
хугацаатай. Своп нь олон жилийн турш
явагдах бол форвард болон фьючерс
харьцангуй богино хугацаанд үргэлжилнэ.
• Своп хэлцлийг ашиглах нь компаниудад өр
төлбөр болон орлогоо зохицуулах боломж
олгодог.