DZIECIŃSTWO I DZIECKO

W NOWOCZESNYM
SPOŁECZEŃSTWIE –
WSPÓŁCZESNE POGLĄDY I
PRZEKONANIA.
ZANIK EKONOMICZNEGO WKŁADU DZIECKA
W ZAPEWNIENIE BYTU RODZINY

zakaz pracy dzieci

środowisko
ochrona dziecka „cieplarniane”
społeczny postęp przed chroniące dziecko
wykorzystywaniem przed realnym
światem
 SPADEK PRZECIĘTNEJ LICZBY
DZIECI W RODZINIE
 lepsza opieka;
 ograniczenie doświadczeń socjalnych (uczące
się od siebie dzieci w rodzinach
wielodzietnych);
 grupy homogeniczne w
zintytucjonalizowanych placówkach
edukacyjnych

nauka w symulowanych, podzielonych na role

warunkach
 POMIJANIE DZIECI W
RODZINNYM PODZIALE PRACY
 wprowadzanie profesjonalnych usług;
 zmniejszenie ilości pracy domowej;
 zanik kooperacji w rodzinie;
 odsuwanie dzieci w czasie wolnym;
 brak wspólnego relaksu dzieci z rodzicami;
 spędzanie czasu przed telewizorem i
komputerem.
 INSTYTUCJONALIZACJA
DZIECIŃSTWA

 rosnący udział instytucji w wychowaniu i

kształceniu dzieci;
 obniżanie dolnej granicy wieku podjęcia
obowiązku szkolnego;
 rozwój prywatnej opieki nad dziećmi
(opiekunki).
 WYŁĄCZANIE OPIEKI RODZINY
NAD MAŁYM DZIECKIEM

 dziadkowie w wieku produkcyjnym nie

przejmują opieki nad wnukami;
 duża odległość zamieszkania dziadków;
 łatwość wynajęcia mieszkania przez młode
rodziny;

 zanik rodzin wielopokoleniowych,

 ZALEŻNOŚĆ SOCJALNO –
EKONOMICZNA DZIECI OD RODZICÓW

 późniejszy moment usamodzielnienia;

 poczucie braku więzi emocjonalnej pomiędzy
rodzicami i dziećmi;

 instytucjonalizacja wychowania
 ZMNIEJSZANIE STOSUNKU
ILOŚCI DZIECI DO DOROSŁYCH
 starzenia się społeczeństw – zwiększenie
długości życia;
 wiele rodzin z jednym dzieckiem lub
bezdzietnych;
 wzrost wieku matek wydających na świat
pierwsze dziecko;

 dzieci mają starszych rodziców (nieraz

różnica jest 1,5 generacji)
AMBIWALENTNA SYTUACJA
DZIECI W SPOŁECZEŃSTWIE

ochrona dzieci

praktyczne i
prawne
wyłączenie ze
społeczeństwa
WSPÓŁCZESNE POGLĄDY NA
DZIECIŃSTWO
RUCH EMANCYPACYJNY KOBIET
 zmiana pozycji kobiet w społeczeństwie;
 współistnienie terminów:
 „macierzyństwo”- powiązane z
prowadzeniem gospodarstwa domowego
 „ojcostwo”- określenie głowy rodziny i
partnera kobiety przy nowym podziale
rodzicielskich zadań
 ZMIANA PODEJŚCIA DO PRAW
DZIECKA
 poddanie dyskusji Deklaracji praw dziecka z
1959 r.
 opracowanie nowego dokumentu: Konwencji
o prawach dziecka w 1989 r.

dziecko przestało być jedynie obiektem, stało

się podmiotem prawa.
 PODEJŚCIE
KONSTRUKTYWISTYCZNE
 ważniejsze od biologicznego uwarunkowania
stało się socjalne kształtowanie,
konstruowanie wiedzy i stosunków
społecznych;
 wpływ psychologii J.P.Piageta i L.
Wygotskiego;
 duża rola kontaktów, dzięki którym dzieci
przetwarzają swoje doświadczenia nadając im
konkretne znaczenie („kultura rówieśnicza”);
 pogląd, że edukacja – zarówno w swej formie,
jak i treści – jest zagadnieniem socjalnym.
INDYWIDUALNA BIOGRAFIA
DZIECKA
• czują
sposób, w • myślą
jaki dzieci • co sądzą o sobie
• jak reagują

• rozumienia
zależy od • przetwarzania
ich stopnia • przyjmowania

dotychcza- • kulturowych
sowych • socjalnych
doświadczeń • materialnych
 DZIECI JAKO RÓŻNE INDYWIDUALNOŚCI
 różnorodność własności, zdolności i struktur postaw;
 czynniki różnicujące dzieci:
 płeć,
 pozycja socjalna,
 zasób słownictwa,
 kod językowy,
 styl nauki,
 stan zdrowia,
 oparcie w rodzinie,

A. Pollard (1998) pisze, że „głupotą jest starać się

generalizować i wytwarzać uogólniające wnioski o dzieciach",
gdyż każde jest obrazem namalowanym różnorodnymi
farbami, a obraz taki wciąż jest malowany.
 DZIECI JAKO CZĘŚĆ POPULACJI

 przekształcanie kulturowych i makro-socjalnych zwyczajów

współczesnej generacji dzieci:

 zabawy,
 sposób komunikacji,
 spędzanie wolnego czasu,
 stosunek dzieci do dorosłych.

 różnice w wyglądzie fizycznym (są wyższe, szybciej dojrzewają);

 cierpią z powodu innych chorób (dawniej niedożywienie, obecnie

otyłość, alergie);

 zmiana wyobrażenia o dobrym życiu;

 zmiana struktury prestiżowych zawodów (zabawy tematyczne);

 wyobrażenia i oczekiwania rodziców wobec dzieci, szkoły i nauczyciela

 DZIECI JAKO LUDZIE DNIA
DZISIEJSZEGO
 dziecko na pewnym określonym stopniu
swojego rozwoju przechodzi te same procesy co
w czasach wcześniejszych;
 nie zmienia się to jak dzieci radzą sobie z
obciążeniem, sukcesem, porażką, jak reagują
na swoje osiągnięcia;
 nie zmienia się życie w przedszkolu – równie
ciężko przeżywają chwile niepewności;
 nauczycielem życia w przedszkolu jest nie tylko
pedagog, ale też rówieśnicy, zarówno
przyjaciele jak i osoby o utrudnionym
kontakcie.
DZIECI JAKO LUDZIE JUTRA
 świadomość nauczyciela istnienia
podmiotowości indywidualnych perspektyw
każdego dziecka;
 zdobywanie przez dziecko wiedzy i
doświadczeń przydatnych przez kilkadziesiąt
lat;
 świadomość przygotowywania przyszłych
dorosłych pokoleń, przyszłych kolegów,
sąsiadów, nauczycieli, osób decydujących o
naszej przyszłej egzystencji.
 DZIECI JAKO DZIECI
Nauczyciel w przedszkolu nigdy nie może zapomnieć, że
 dziecko przyjmuje rolę przedszkolaka jedynie przez
określoną część dnia, mały odcinek swojego życia.
Oprócz tej roli przyjmuje inne:
 jest jeszcze córką bądź synem swoich rodziców,
 wnukiem,
 kolegą i przyjacielem swoich rówieśników.

Dlatego czujny nauczyciel musi wychowywać dziecko w

oparciu o znajomość i zrozumienie rodzinnego
zaplecza, dziecięcą kulturę i rodzący się
indywidualizm.
DZIĘKUJĘ 