POSTAWY RODZICIELSKIE

WEDŁUG MARII ZIEMSKIEJ

PODSTAWY PEDAGOGIKI
OGÓLNEJ-ĆWICZENIA

Gr.3 PPiW

UNIWERSYTET RZESZOWSKI

2023/2024 SEMESTR ZIMOWY

CZŁONKOWIE GRUPY:
ANNA SIGDA,NATALIA SŁAWIŃSKA-
PODLEŚNY, GABRIELA SYPIEŃ,
WERONIKA ŚWIDER,
JUSTYNA ŚWIDER, MARTYNA
STAWARZ.
 SPIS TREŚCI
• 3 strona - POSTAWY RODZICIELSKIE WEDŁUG MARII ZIEMSKIEJ- DEFINICJA.
• 4-5 strona – POSTAWY WŁAŚCIWE.
• 6-7 strona – POSTAWY NIEWŁAŚCIWE.
• 8 strona – Z ŻYCIA CODZIENNEGO PRZYKŁADY POSTAW WŁAŚCIWYCH
I NIEWŁAŚCIWYCH.
• 9-11 strona – CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POSTAWY RODZICIELSKIE.
• 12 strona – CZYNNIKI, KTÓRE WPŁYWAJĄ NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ
WSPÓŁCZESNEGO RODZICIELSTWA WEDŁUG dr. ANNY SZYMANIK-
KOSTRZEWSKIEJ.
• 13-15 strona – KONSEKWENCJE POSTAW RODZICIELSKICH DLA ROZWOJU
DZIECKA.
• 16 – 17 strona – BIBLIOGRAFIA.
 POSTAWY RODZICIELSKIE
WEDŁUG MARII ZIEMSKIEJ-
DEFINICJA
Maria Ziemska postawę
rodzicielską pojmuje jako stałe w
pewnym okresie czasu
nastawienie emocjonalne
rodziców wobec dziecka,
tendencję do zachowania się w
określony sposób w stosunku do
dziecka. Postawa, według M.
Ziemskiej, jest „nabytą
strukturą poznawczo-
dążeniowo-afektywną,
ukierunkowującą zachowanie
się rodziców wobec dziecka”.
https://tezeusz.pl/postawy-rodzicielskie-
maria-ziemska
 POSTAWY WŁAŚCIWE
• POSTAWA AKCEPTACJI DZIECKA
Akceptacja dziecka przejawia się w przyjęciu go takim jakie jest, z jego wyglądem,
usposobieniem, możliwościami i łatwością zdobywania osiągnięć w jednych
dziedzinach a także ograniczeniami i trudnościami powodzenia w innych. Rodzice
lubią swoje dziecko, a kontakt z nim sprawia im przyjemność. Pochwalają poczynania
dziecka, wspierają i aprobują. Postawę tą można określić jako postawę otwartego
serca.
• POSTAWA WSPÓŁDZIAŁANIA Z DZIECKIEM
Współdziałanie z dzieckiem ukazane jest przez zaangażowanie i zainteresowanie
rodziców pracą i zabawą dziecka a także na włączaniu dziecka odpowiednio do jego
możliwości rozwojowych w zajęcia i sprawy rodziców. Rodzicie dzieci z
niepełnosprawnością muszą ze zdwojoną siłą współpracować ze sobą nawzajem i ze
swoim dzieckiem. Czas, który poświęcają swojemu dziecku powoduje, że rozwija się
ono, uczy poprzez zabawę i ma poczucie, że jest dla swoich rodziców ważne.
Powtarzanie rutynowe tych samych czynności pozwala na utrwalenie zdobytych przez
dziecko umiejętności a także pójście dalej.
 POSTAWY WŁAŚCIWE C.D
• POSTAWA ROZUMNEJ SWOBODY
Dawanie dziecku właściwej dla jego wieku, rozumnej swobody można tą postawę zauważyć, gdy
dziecko uniezależnia się fizycznie od rodziców a tym samym rozbudowuje się w nim świadoma
więź psychiczna. W miarę jak dziecko dorasta rodzice stwarzają mu przestrzeń na pracę i zabawę z
dala od siebie. Mimo, że zakres swobody zwiększa się to wcale nie powoduje zmniejszenia ich
autorytetu i kierowania dzieckiem w wymaganej ilości i formie.
Zdarza się że rodzice dzieci nie dają swojemu dziecku swobody, gdyż mają poczucie, że ono jest z
nimi związane na zawsze, że zakres jego samodzielności jest mały. Tak naprawdę wiele czynności
wykonują za dziecko myśląc, że przez to je uchronią, sprawią, że będzie szczęśliwsze. Może to
niestety i często prowadzi do negatywnych skutków, np. zatrzymania dziecka w rozwoju bądź
zniechęcenia u niego w dalszej pracy.

• POSTAWA UZNANIA PRAW DZIECKA

Ważną postawą jest uznawanie praw dziecka w rodzinie pamiętając o nieprzecenianiu czy
niedocenianiu jego roli. Rodzice dają dziecku duży kredyt zaufania, pozwalają na realizację jego
pasji, przejawy jego aktywności są traktowane w sposób swobodny a nie dyktatorski czy wścibski.
 POSTAWY NIEWŁAŚCIWE
o POSTAWA UNIKAJĄCA
Charakteryzuje się brakiem uczuć rodzicielskich, a nawet obojętnością
emocjonalną wobec dziecka. Przebywanie z dzieckiem nie sprawia rodzicom
przyjemności, a czasami jest postrzegane jako trudne. Na postawę tę składają
się: ukryte lub pozorne zaniedbanie, czasem brak odpowiedzialności,
zaniedbywanie dziecka, wieloaspektowe zaniedbywanie potrzeb
emocjonalnych i opiekuńczych, nieostrożność i brak konsekwencji w
stawianiu i realizowaniu żądań.
o POSTAWA ODRZUCAJĄCA
Taka postawa rodzicielska jest dla dziecka jeszcze bardziej niekorzystna niż
poprzednia. Dzieje się tak przy nadmiernym dystansie emocjonalnym i
kontroli rodzicielskiej. Dziecko postrzegane jest jako ciężar, a zajmowanie się
nim powoduje niechęć rodziców. Rodzice otwarcie okazują dziecku
negatywne uczucia, mówią mu, że nie jest akceptowane, publicznie je
krytykują.
 POSTAWY NIEWŁAŚCIWE C.D
o POSTAWA NADMIERNIE WYMAGAJĄCA
Jest to typ, który powstaje na skutek nadmiernej koncentracji na dziecku i przejawów kontroli
rodzicielskiej w komunikacji z dzieckiem. Przy takim podejściu rodzice zazwyczaj starają się
zmusić dziecko do dostosowania się do stworzonego przez siebie modelu, nie biorąc pod
uwagę jego indywidualnych cech i możliwości. Rodzice stawiają dziecku zbyt wiele wymagań,
nie zdając sobie sprawy, że dziecko nie jest w stanie ich spełnić. Oczekują, że dziecko będzie
spełniać standardy – a są one zwykle wysokie – i wywierana jest na nie presja, aby dorównała
wzorowi idealnemu.

o POSTAWA NADMIERNIE CHRONIĄCA

Rodzice w tym przypadku za bardzo skupiają się na dziecku, ale ich podejście jest krytyczne,
rodzice uważają wręcz swoje dziecko za wzór doskonałości. Są mu całkowicie posłuszni, tolerują
i usprawiedliwiają wszystkie jego niepoprawne zachowania. Dzięki nim może kontrolować
siebie i całą rodzinę. Nadmierna opieka prowadzi do tego, że starsze dzieci są traktowane jak
bezbronne małe dzieci, które potrzebują pomocy we wszystkich czynnościach, w tym w
czynnościach związanych z samoopieką. Rodzice z taką postawą hamują potrzebę niezależności.
 Z ŻYCIA CODZIENNEGO
PRZYKŁADY POSTWA PRZYKŁADY POSTWA NIEWŁAŚCIWYCH
- UNIKAJĄCA
WŁAŚCIWYCH Rodzicom bardzo zapracowanym, pracoholikom,
karierowiczom wydaje się, że jeśli zapewnią dobrobyt swoim
 AKCEPTACJA dzieciom to wystarczy. Nie interesuje ich sfera uczuciowa
dziecka.
Rodzice w codziennym życiu okazują dziecku
swoje uczucia i troszczą się o nie, zawsze maja - ODTRĄCAJĄCA
dla niego czas, akceptują jego indywidualność i Dystans uczuciowy często jest efektem niechcianej ciąży,
która sprawia, że matka postrzega dziecko jako ciężar.
chwalą dziecko.
- NADMIERNIE CHRONIĄCA
 WSPÓŁDZIAŁANIE Lęk o zdrowie dziecka i ochranianie od zarazków, w
konsekwencji nieprowadzenie dziecka do miejsc, gdzie są
Rodzice bawią się z dzieckiem, rozmawiają, skupiska ludzi.
odpowiadają na liczne pytania i angażują do
zajęć domowych stosownie do możliwości - NADMIERNIE WYMAGAJĄCA
Rodzice wymagają, żeby dziecko bardzo dobrze się uczyło,
dziecka. ponad swoje siły. Po otrzymaniu gorszej oceny dostaje
kary.
 ROZUMNA SWOBODA
Rodzice pozostawiają dziecku pewne decyzje
do podjęcia. Może to być wybranie przez
przedszkolaka codziennego stroju lub posiłku.
Dziecko wraz z wiekiem poszerza zakres swojej
działalności.
 UZNANIE PRAW DZIECKA
Dziecko ma prawo przejawiać swoje aktywności
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POSTAWY RODZICIELSKIE
Istnieje wiele czynników, które mają decydujący wpływ na postawy rodziców
wobec dzieci. Omawiane czynniki te mogą mieć pozytywny i negatywny wpływ na
kształtowanie się postaw rodzicielskich.

https://www.istockphoto.com/ https://www.istockphoto.com/

Brak pozytywnego dziedzictwa Okres oczekiwania na dziecko

społecznego dla tworzenia się ról
rodzinnych, które kształtują się w
oparciu o wzajemne kontakty w
okresie dzieciństwa z własnymi
rodzicami.
W tym okresie przygotowuje się kształtowanie postawy
macierzyńskiej i ojcowskiej. Wiele zależy od tego, czy
dziecko jest chciane, czy niechciane, czy spełnienia
oczekiwania związane z płcią, czy wymarzony obraz dzie
przed urodzeniem pokrywa się z rzeczywistym obrazem
dziecka po porodzie.
 Stosunki emocjonalne między rodzicami
wpływają na jakość pełnionej roli rodzicielskiej wobec
dziecka. Duży wpływ ma brak zadowolenia z własnego
pożycia małżeńskiego i brak spójności więzi małżeńskiej
oraz trudność w uzgodnieniu ról małżeńskich i
rodzicielskich. Te stosunki małżeńskie niejednokrotnie są
zaburzone w rodzinach trzypokoleniowych na skutek
wpływu najstarszego pokolenia.

https://www.istockphoto.com/

Wpływ dziadków i innych osób z bliskiego otoczenia,

które są dla rodziców autorytetem i mają wpływ na
kształtowanie się ich postaw rodzicielskich. Dziadkowie
niejednokrotnie narzucają swoje metody w wychowaniu
dzieci .

https://www.istockphoto.com/
 Zaburzenia osobowości
rodziców- problemy emocjonalne,
stosunek matki do siebie,
zadowolenie lub niezadowolenie z
siebie.

https://www.istockphoto.com/

Trudności związane z wychowaniem

dziecka - ,,dziecko trudne’’. Wychowanie
takiego dziecka może zachwiać równowagę
uczuciową rodziców wobec dziecka.

https://www.istockphoto.com/
CZYNNIKI, KTÓRE WPŁYWAJĄ NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ
WSPÓŁCZESNEGO RODZICIELSTWA WEDŁUG
dr. Anny Szymanik-Kostrzewskiej:

 media i tzw. nowe media - które zawładnęły życiem współczesnego człowieka,

kształtując jego postawę wobec siebie, innych i świata. Powszechnym stało się zjawisko
komercjalizacji rodzicielstwa, którego źródłem jest przede wszystkim przekaz medialny dotyczący
społecznej aprobaty rodzicielstwa, szczególnego statusu rodzin z dzieckiem, nadrzędnej wartości,
jaką jest dziecko.

 „rządy dzieci” (dzieciokracji, pajdokracji) - zjawisko wykształtowane przez

wysoki status dziecka w rodzicie. Sprzyja temu dostosowanie ról rodzicielskich do wymagań
społecznych, sposobu wychowania rodzinnego do najbardziej modnego, czy polecanego,
odwoływanie się do wiedzy łatwo dostępnej, najczęściej w Internecie.

 paradoks współczesnego rodzicielstwa - który polega na tym, że że „coraz bardziej

przemęczeni rodzice poświęcają się dla swoich dzieci, które może wcale tego poświęcenia nie
potrzebują. Dzieci dają radość, lecz odbierają przyjemność. Ich wychowanie charakteryzuje się
coraz większymi sprzecznościami (…)”
KONSEKWENCJE POSTAW RODZICIELSKICH
DLA ROZWOJU DZIECKA
Interakcje, między rodzicami a dziećmi były przedmiotem wielu badań:
1) Badania B. M. Bishop – swobodna interakcja między matkami
a dziećmi w trakcie zabawy w przedszkolu:
• postawa braku akceptacji – agresja, negatywizm
• postawa krytyczna – brak współdziałania
• postawa krytyczna oraz brak kontaktu - agresja, pobudzenie
2) Badania G. G. Lafore - swobodna interakcja między matkami a dziećmi
warunkach domowych:
• postawa wtrącania się - opór
• postawa wtrącania się oraz dyrygowania - wrogość
3) Badania A.L Baldwin, J. Kolhorn, F. H.Breese – różnice w rozwoju
intelektualnym dziecka :
• postawa demokratyczna – ciepło uczuciowe, swoboda
• postawa pobłażliwa – brak oryginalności
• postawa odrzucenia – niski stopień ciekawości
4) Badania M.C Shaw i B.E. Dutton – różnice w postępach w szkole :
• wypływ negatywnych postaw
5) Badania J. R. Hurley – 3 rok nauki :
• postawa akceptacji – pobudzenie umysłu
• postawa odrzucenia – hamowanie procesu
6) Badania Baldwin, Kolhorn, Breese - rozwój społeczny dziecka :
• postawa demokratyczna – przywódczość, pomysłowość
• postawa pobłażliwa – nieśmiałość, niepewność
• postawa odrzucająca – wrogość, bunt
 7) Badania D. Levy – rozwój dojrzałość :
• postawa nadopiekuńczości – pobudliwość, niedojrzałość

8) Badania B. M. Porter – uspołecznienie:

• postawa akceptacji – przyjazne uczucia, lojalność

9) Badania R. Suinn – problem samoakceptacji chłopców

10) Badania G. Medinnus – problem samoakceptacji matek

WNIOSKI: Konsekwencje postaw rodziców mają wpływ na

kształtowanie się osobowości dziecka, ale nie tłumaczą w
pełni jego zachowania.
 BIBLIOGRAFIA
 POSTAWY RODZICIELSKIE WEDŁUG MARII ZIEMSKIEJ - źródło :
M. Ziemska, Postawy rodzicielskie i ich wpływ na osobowość dziecka [w:]
Rodzina i dziecko, red. M. Ziemska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,
Warszawa 1986, s. 156
Postawy rodzicielskie, „ Wiedza powszechna”, Warszawa 1969, s. 42.
 POSTAWY WŁAŚCIWE I NIEWŁAŚCIWE - źródło :
M. Ziemska, "Postawy rodzicielskie", red. Państwowe Wydawnictwo
Naukowe, Warszawa 1969, s. 42 .
M. Ziemska, "Podstawy rodzicielskie" red. Państwowe Wydawnictwo
Naukowe, Warszawa 1973, s.61-67.
 CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POSTAWY RODZICIELSKIE - źródło :
,,Postawy rodzicielskie” – Maria Ziemska , Warszawa 1973.
 CZYNNIKI, KTÓRE WPŁYWAJĄ NA KSZTAŁTOWANIE SIĘ WSPÓŁCZESNEGO
RODZICIELSTWA - źródło :
Anna Szymanik-Kostrzewska," Dziecko jako projekt rodzicielski? Przekonania
matek na temat wychowania i ich percepcja zachowań dziecka"
Warszawa, 2016. s. 15
"Rodzicielstwo w wybranych zagadnieniach pedagogicznych" pod redakcją
Danuty Opozdy, Magdaleny Leśniak. Lublin 2017.s. 34
 KONSEKWENCJE POSTAW RODZICIELSKICH DLA ROZWOJU DZIECKA - źródło :
1) B. M. Bishop: Mother-Child Interaction and the Social Behaviour of Children.
„Psychol. Monogr.”, 1951, 65, nr 11.
2) G. G. Lafore: Practices of Parents in Dealing with Preschool Children. New York
1945.
3) A. L. Baldwin, J. Kalhorn, F. H. Breese: Patterns of Parent Behaviour. „Psychol.
Monogr.”, 1945, 58, nr 3, s 65-66.
4) M. C. Shaw, B. E. Dutton: The use of the Parent Attitude Research Instrument with
the Parents of Bright Academic Underachivers. „J. Ed. Psychol.”, 1962, 53, s, 203-
208.
5) J. R. Hurley: Parental Acceptance-Rejection and Children’s Intelligence. Marrill-
Palmer Quarterly 1965, 11, s.19-31.
6) A. L. Baldwin, J. Kalhorn, F. H. Breese: Patterns of Parent Behaviour. wyd. cyt., s.
67-70.
7) D. M. Levy: Maternal Overprotection.
8) B. M. Porter: Measurent of Parental Acceptance of Child. „J. Home Econ.”, 1954,
46, s. 176-182. Por. E. D. Hurlock: Rozwój dziecka. Warszawa 1960, s. 641-642.
9) R. Suinn: The Relationship Between Self-Acceptance and Accentance of Others: a
Learning Theory Analysis. „J. Abn. Soc. Psychol.”, 1961, 63, s. 37-42.
10) G. Medinnus: The Relation Between Maternal Self-Acceptance and Child
Acceptance. „J. Consult. Psychol.”, 1963, 27, s. 542-544.
 KONIEC

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ !