Tələbənin adı:Hüseyinov İsmayıl

Fəndın adı:Ölçmə texnikasının əsasları

Mövzu:İntelektual vericiliər
Intelektual verici 1.Intelektual verici nədir ?
2.İntelektual verici ilə ənənəvi veric
arasındakı fərq.
3.İntelektial vericinin əsas hissələri.
 İntelektual verici
nədir ?
Ağıllı ötürücü proqramlaşdırıla bilən,
yaddaşa malik, hesablamalar apara, özünü
diaqnostika edə, nasazlıqlar barədə məlumat
verə bilən və uzaq bir yerlə əlaqə saxlaya
bilən mikroprosessor əsaslı vericidir.Vericilər
temperatur, təzyiq, səviyyə və s. kimi fiziki
dəyişənləri ölçmək üçün istifadə olunur. Bir
verici,fiziki olaraq ölçülmüş dəyəri elektrik
siqnalına çevirir. Ümumilikdə,bir çıxış
siqnalı (0-5V, 0-10V) və ya cərəyan (0-
20mA, 4-20mA) şəklində olur.
Bu ənənəvi verici yaxşı işləsə
də, əksər sənaye tətbiqləri
daha yüksək dəqiqlik,
performans və etibarlılıq tələb
edir.  Buna görə də, bu
günlərdə intelektual verici
əhəmiyyət qazanır.İntelektual
verici mikroprosessoru
inteqrasiya olunmuş vahid
kimi istifadə edən bir cihazdır. 
İntelektual vericinin öz yaddaşı
var və proqramlaşdırıla bilir. 
Onlar hesablamalar aparmaq,
öz-özünə diaqnostika aparmaq
və digər cihazlarla əlaqə
saxlamaq qabiliyyətinə
malikdirlər.
«İntelektual verici" həmçinin vericinin ölçmə dəyərlərini oxumaq və ötürücüdə
müxtəlif parametrləri konfiqurasiya etmək üçün istifadə edilə bilən rəqəmsal
rabitə protokoluna sahibdir.Transmitterin konfiqurasiyası və kalibrlənməsi lazım
olan mühəndislər üçün rəqəmsal rabitə protokolu ən böyük fərqi yaradır.
Ağıllı ötürücüdə istifadə olunan iki növ rabitə protokolu var.
Bu əlaqəni asanlaşdırır:
⚫ HART (Magistral Ünvanlı Uzaqdan Ötürücü)
⚫ SMART (Single Modul Autorange Remote Converter)
İntelektual verici digər cihazlarla əlaqə saxladığı ən ümumi rabitə protokolu HART
Protokoludur.  HART, Highway Addressable Remote Converter deməkdir.HART
protokolu ilə uyğun gələn verici iki çıxışa malikdir: 0-10V və ya 4-20mA şərti analoq
siqnal və rəqəmsal olaraq üst-üstə qoyulmuş siqnal.
  HART
(Magistral Ünvanlı Uzaqdan Öt
ürücü)
Bu bir rabitə protokoludur.  HART ötürücüsü
həm adi analoq mA siqnalını, həm də analoq
siqnalın üzərinə qoyulmuş rəqəmsal siqnalı
özündə birləşdirir.O, həm də analoq siqnala
malik olduğu üçün adi qurğularla uyğun gəlir. 
HART standartı alətlərə 4-20 mA analoq alət
siqnalını ötürmək üçün istifadə edilən eyni iki
kabel üzərindən rəqəmsal olaraq bir-biri ilə
əlaqə saxlamağa kömək edir.

This Photo by Unknown author is licensed under CC BY-SA.

Hard protokolu necə
işləyir ?
Hard protokolu zəif səviyyəli
siqnalları yüksəldərək 4-20mA
səviyyəsinə qaldırır.O bunu
Frequency Shift Keyin(FSK)
hesabına edir.Bunun sayəsində
4-20mA siqnal ilə məlumatları
1200 bps sürətlə ötrə bilmək
qabiliyyətinə malikdir.Əlavə
olaraq da hard transmitter
sayəsində ana kompüterə
məlumatların ötürülməsi daha
da sürətlənir. 
 Analoqla müqayisədə SMART
ötürücülər Transmitter
mikroprosessorun ayrılmaz
hissəsi kimi özünü diaqnostika
SMART (Single imkanlarına, qeyri-xətti
Modul Autorange Remote kompensasiyalara, kalibrləmə
Converter) aparmadan yenidən sıralamaya
və şəbəkə üzərindən rəqəmsal
əlaqə qurmaq imkanına malikdir.
İntelektual verici, bəzi ayrılmaz hissələrə malikdir

  1. Sensor və ya Transduser
  2. Analoqdan
rəqəmsal dönüşdürücü
  3. Mikroprosessor
  4. Rəqəmsaldan Analoqa
çevirici
  5. Rəqəmsal Rabitə Protokolu
 Sensor və ya Transduser/
Analoqdan rəqəmsal dönüşdürücü

Sensor və ya Transduser temperaturu,

təzyiqi, səviyyəsi və s.  O, proses
dəyişənindən gələn fiziki siqnalı ölçür və
sonra onu müvafiq elektrik siqnalına
çevirir.  Bu elektrik siqnalı Analoqdan
Rəqəmə çevirici üçün etibarlıdır.

  Analoqdan Rəqəmə çevirici elektrik

siqnalını proses dəyişəninin (PV) təsviri
olan rəqəmsal nömrəyə çevirir və sonra
mikroprosessora verilir.
Mikroprosessor-Rəqəmsaldan Analoqa çevirici

Mikroprosessorun əsas funksiyası rəqəmsal sayının ekvivalent mA

qeydinə riyazi olaraq çevrilməsidir.  Bununla belə, mikroprosessorun
istehsalçısından asılı olaraq bir çox alqoritmləri var. 
Mikroprosessorun çıxışı istənilən çıxışın rəqəmsal təsviridir ki, biz
ona əl sahəsi kommunikatorunu qoşduqda bunu görə bilərik.
  Mikroprosessorun çıxışı rəqəmsal sayma dəyərini əsl analoq 4-20 mA
elektrik siqnalına çevirən Rəqəmsaldan Analoqa çeviriciyə verilir.  Bu
çıxış həmçinin cari döngə xətası və ya 4-20 mA trim kimi tanınır
adi analoq ötürücünün ən sadə
blok diaqramı

Bu, adi analoq ötürücünün ən sadə blok

diaqramıdır.  Adi ötürücü sensordan
gələn siqnalları qəbul edir və sonra
birbaşa bir sıra elektron sxemlərə
qidalanır;  sonra bu dövrə bu siqnalı
uyğun elektrik siqnalına çevirir və onu 4-
20mA dövrə cərəyanı kimi çıxarır.
Ağıllı ötürücü ilə ənənəvi ötürücü
arasındakı əsas fərq

Əlaqə(communication)
Ağıllı ötürücü rəqəmsal rabitə
protokoluna malikdir və adətən
HART protokolu ilə işləyir.  Bu
rəqəmsal rabitə protokolu ağıllı
ötürücüyə analoq siqnalı üstün
tutmağa imkan verir.
  Adi ötürücüdə olduqda, çıxış 4-
20mA dövrə cərəyanıdır ki, bu da
istifadəçiyə rəqəmsal oxunuşlar
aparmağa imkan vermir.
 Dəqiqlik

 Adi ötürücüdə sıfır və aralıq

parametri daimi oxunuşun 2-3%-i ilə
məhdudlaşır.
 Ağıllı ötürücü sıfır və aralıq
parametrlərini, alət dövriyyəsinin
identifikasiyasını, diaqnostikanı və
çoxsaylı proses dəyişənləri haqqında
məlumatı göstərən parametrlərə
daha yaxşı baxılmasını təmin
edir.Əlavə olaraq da ənənəvi
protokolda daha dəqiqdir və ölçü
işlətini daha düzgün,dəqiq aparmağa
kömək edir.
Diqqətinizə görə təşəkkür
edirəm