Podstawowe zabiegi

resuscytacyjne u osób dorosłych

Pozaszpitalne zatrzymanie krążenia

• Około 70% europejskich krajów posiada rejestr pozaszpitalnych zatrzymań krążenia, ale
dokładność gromadzenia danych znacznie się między nimi różni.
• Roczna częstość występowania pozaszpitalnych zatrzymań krążenia w Europie wynosi
od 67 do 170 na 100 000 miesz- kańców.
• Resuscytacja jest podejmowana lub kontynuowana przez ZRM w około 50-60%
przypadków NZK (19-97 na 100 000 miesz- kańców).
• Częstość podejmowania RKO przez świadków NZK jest różna w poszczególnych krajach i
wynosi średnio 58% (od 13% do 83%).
• Zastosowanie automatycznych defibrylatorów zewnętrznych (AED) jest nadal małe w
Europie (3,8-59%, średnio 28%).
Pozaszpitalne zatrzymanie krążenia

• W 80% krajów Europy możliwe jest prowadzenie RKO z instruktażem dyspozytora, a 75%
krajów posiada rejestr automatycznych defibrylatorów zewnętrznych. Większość, bo aż
90% krajów, ma dostęp do centrów leczenia pacjentów po zatrzymaniu krążenia, które
prowadzą opiekę poresuscytacyjną pacjentów.
• Przeżywalność pacjentów do czasu wypisu ze szpitala wynosi średnio 8% (od 0% do
18%).
• Odmienności w działaniu systemów ochrony zdrowia w Europie są odpowiedzialne za
niektóre różnice w częstości wystę- powania pozaszpitalnego zatrzymania krążenia i
przeżywalności pomiędzy krajami.
 • Działania łączące ofiarę zatrzymania
krążenia z przeżywalnością nazywa się
łańcuchem przeżycia.
Łańcuch
przeżycia i jego • Główny cel pod postacią ratowania
większej liczby osób osiąga się nie tylko
formuła dzięki rzetelnej, wysokiej jakości wiedzy
naukowej, ale także skutecznej edukacji
zarówno pracowników ochrony zdrowia, jak i
osób niezwiązanych zawodowo z medycyną.

• W opiekę nad pacjentami z zatrzymaniem

krążenia należy włączyć efektywnie
działające systemy, co ma służyć poprawie
przeżywalności NZK.
 5 zasad głównych BLS 2021

01 02 03 04 05
Rozpoznaj nagłe Wezwij zespół Rozpocznij Dostarcz Naucz się, jak
zatrzymanie ratownictwa uciśnięcia klatki automatyczny prowadzić RKO
krążenia i medycznego piersiowej defibrylator
rozpocznij RKO zewnętrzny (AED)
Rozpoznaj nagłe zatrzymanie krążenia

• RKO należy rozpocząć u każdej osoby, która nie reaguje i nie oddycha lub oddycha
nieprawidłowo.

• Wolny oddech z wysiłkiem (agonalny) należy interpretować jako objaw zatrzymania krążenia.

• W pierwszych chwilach od zatrzymania krążenia można zaobserwować u poszkodowanego

krótki epizod ruchów przypominających drgawki. Po ich ustąpieniu należy ocenić poszkodo-
wanego: jeśli nie reaguje i nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo, należy rozpocząć RKO.
 Oddech agonalny i drgawki
pojawiają się często bezpośrednio
Wczesne rozpoznanie zatrzymania
po zatrzymaniu krążenia i mogą
krążenia zwiększa przeżywalność
być mylone z oznakami życia,
prowadząc do opóźnienia RKO
Oddech
agonalny
2x NIE? UCISKANIE!

Przytomny? – NIE;

Oddycha normalnie? – NIE:

UCISKANIE – rozpocznij RKO

 • Służby Ratownictwa Medycznego należy
powiadomić natychmiast, gdy rozpozna się osobę,
która nie reaguje i nie oddycha lub oddycha
nieprawidłowo.

Wezwij
zespół • Świadek zdarzenia, który jest sam i posiada telefon
komórkowy, powinien zadzwonić pod numer
ratunkowy, włączyć tryb głośnomówiący lub inny

ratownictwa umożliwiający rozmowę bez użycia rąk i natychmiast

rozpocząć RKO zgodnie z instruktażem dyspozytora.

medycznego
• Jeśli świadek zdarzenia, który jest sam, musi
opuścić poszko- dowanego, aby wezwać Pogotowie
Ratunkowe, powinien najpierw wezwać służby
ratunkowe, a dopiero potem rozpocząć RKO.
Rozpocznij uciśnięcia klatki piersiowej

• Uciśnięcia klatki piersiowej należy rozpocząć jak najszybciej.

• Należy uciskać dolną połowę mostka („na środku klatki piersiowej”).
• Należy uciskać na głębokość co najmniej 5 cm, ale nie głębiej niż na 6 cm.
• Należy uciskać z częstością 100-120 na minutę i jak najrzadziej przerywać uciśnięcia.
• Po każdym uciśnięciu należy pozwolić klatce piersiowej powrócić do pierwotnego
kształtu; nie należy się opierać na klatce piersiowej.
• Jeśli tylko jest to możliwe, uciśnięcia należy prowadzić na twardym podłożu.
 Dowody naukowe
Wysokiej jakości uciśnięcia klatki
piersiowej (wystarczająco
szybkie
i wystarczająco głębokie
z minimalnymi przerwami)
zwiększają szansę przeżycia
Uciśnięcia klatki piersiowej są
bezpieczne (rzadkie są
doniesienia o uszkodzeniach w
przypadku nieumyślnego
wykonywania RKO u osób bez
zatrzymania krążenia)
 Oddechy ratownicze

Uciśnięcia klatki piersiowej należy prowadzić na zmianę z

oddechami ratowniczymi, tak aby po każdych 30 uciśnięciach
wykonać 2 oddechy.

Jeśli wykonanie oddechów ratowniczych jest niemożliwe,

należy prowadzić nieprzerwane uciśnięcia klatki piersiowej.
DOSTARCZ AUTOMATYCZNY
DEFIBRYLATOR ZEWNĘTRZNY (AED)
• Szanse na przeżycie spadają dramatycznie z każdą
minutą opóźnienia defibrylacji

• Urządzenia AED mogą być bezpiecznie używane

przez osoby postronne
i ratowników-ochotników
 Kiedy i jak używać AED

Gdy tylko dociera AED lub dostępne jest od razu na miejscu zatrzymania krążenia,
należy je włączyć.

Elektrody AED należy przykleić do klatki piersiowej poszkodowanego zgodnie z

oznakowaniem ich położenia umieszczonym na urządzeniu lub na elektrodach.

Jeśli pomocy udziela więcej niż jeden ratownik, należy kontynuować RKO w czasie
przyklejania elektrod.
 Kiedy i jak używać AED

Należy postępować zgodnie z wydawanymi przez AED poleceniami głosowymi (i/lub wizualnymi).

Należy się upewnić, że nikt nie dotyka poszkodowanego w czasie, gdy AED analizuje rytm.

Jeśli wskazane jest wyładowanie, należy się upewnić, że nikt nie dotyka poszkodowanego. Należy
nacisnąć przycisk wyładowania zgodnie z poleceniem wydanym przez AED. Następnie natych-
miast należy wznowić RKO zaczynając od 30 uciśnięć.
 Kiedy i jak używać AED

Jeśli defibrylacja nie jest wskazana, należy natychmiast wznowić RKO

zaczynając od 30 uciśnięć.

W każdym z powyższych przypadków należy kontynuować RKO zgodnie z

poleceniami AED. Po pewnym czasie prowadzenia RKO (zazwyczaj po
dwóch minutach) AED znów wyda polecenie przerwania RKO na analizę
rytmu.
 Uciśnięcia klatki piersiowej przed defibrylacją

Do czasu aż AED (lub inny defibrylator) nie dotrze na miejsce

zatrzymania krążenia i zostanie uruchomiony oraz podłączony
do poszkodowanego, należy kontynuować RKO.

Gdy defibrylator jest gotowy do użycia, nie należy opóźniać

defibrylacji w celu przeprowadzenia dodatkowych uciśnięć
lub oddechów.
 Wiele badań nad publicznym dostępem do
defibrylatorów wykazało, że AED mogą być
bezpiecznie używane przez świadków zatrzymania
Bezpieczeństwo krążenia oraz osoby przeszkolone w zakresie
udzielania pierwszej pomocy.
AED
Do urazów podczas dostarczania wyładowania
przez defibrylator dochodzi ekstremalnie rzadko,
niemniej nie należy kontynuować uciśnięć podczas
wyładowania.
 • Należy się upewnić, że zarówno poszkodowany, jak i osoba
udzielająca pomocy oraz pozostali świadkowie zdarzenia są
bezpieczni.
• Osoby niebędące pracownikami ochrony zdrowia powinny
roz- poczynać RKO, gdy podejrzewają zatrzymanie krążenia
Bezpieczeństwo bez obaw, że wyrządzą tym krzywdę poszkodowanemu,
który zatrzymania krążenia nie ma.
• Osoby niebędące pracownikami ochrony zdrowia mogą
bezpiecznie prowadzić uciśnięcia klatki piersiowej i
używać AED, ponieważ ryzyko infekcji podczas
prowadzenia uciśnięć, jak i urazów spowodowanych
przypadkowym wyładowaniem podczas stosowania AED
jest bardzo niskie.
• Dostępne są odrębne wytyczne resuscytacji
poszkodowanych z podejrzeniem lub potwierdzonym
SARS-Cov-2. Zob. www.erc.edu/covid
 RKO prowadzone przez świadków
zdarzenia poprawia przeżywalność po
zatrzymaniu krążenia – nauczenie się,
jak rozpoznać zatrzymanie krążenia i
rozpocząć RKO, może uratować życie
Dowody
naukowe Znaczenie wczesnej wentylacji
podczas zatrzymania krążenia
pozostaje niepewne, ale uciśnięcia
klatki piersiowej należy zawsze
rozpoczynać jak najszybciej
 • Zadławienie należy podejrzewać, gdy ktoś
nagle przestanie rozmawiać lub nie może
Niedrożność dróg mówić, szczególnie jeśli ma to miejsce
podczas spożywania posiłku.
oddechowych • Należy zachęcać poszkodowanego do
kaszlu.
spowodowana • Jeśli kaszel staje się nieefektywny, należy
ciałem obcym wykonać do pięciu uderzeń w okolicę
międzyłopatkową. W tym celu należy:
• Pochylić poszkodowanego do przodu
• Nadgarstkiem jednej dłoni uderzać
poszkodowanego w ple-
• cy w okolicę między łopatkami.
Jeśli uderzenia w okolicę międzyłopatkową są nieskuteczne,
należy wykonać do pięciu uciśnięć nadbrzusza.
W tym celu należy:

Stanąć za Zaciśnąć pięść i

poszkodowanym i Pochylić umieścić ją pomiędzy
dwiema rękami objąć poszkodowanego do pępkiem a klatką
go w górnej części przodu piersiową
brzucha poszkodowanego

Chwycić pięść drugą

dłonią i pociągnąć obie
ręce do siebie i do góry.
Jeśli mimo wykonania pięciu uciśnięć nadbrzusza nie udaje
się usunąć ciała obcego, należy kontynuować naprzemiennie
pięć uderzeń w okolicę międzyłopatkową z pięcioma
uciśnięciami nadbrzusza do czasu usunięcia cała obcego z
dróg oddechowych lub do momentu, gdy poszkodowany
straci przytomność.

Jeśli poszkodowany straci przytomność, należy rozpocząć

RKO.
COVID 19 BLS
Podstawowe zalecenia dotyczące prowadzenia BLS u osób dorosłych przez
laików w przypadku poszkodowanego z potwierdzonym lub podejrzewanym
COVID-19

• Rozpoznaj zatrzymanie krążenia, jeśli poszkodowany jest nieprzytomny i

nie oddycha prawidłowo.
• Ocenę przytomności wykonaj poprzez potrząśnięcie poszkodowanym i
zawołanie. Oceniając oddech wyłącznie obserwuj klatkę piersiową i brzuch
poszukując ruchów świadczących o prawidłowym oddechu. Aby
zminimalizować ryzyko infekcji, nie udrażniaj dróg oddechowych i nie
umieszczaj swojej twarzy przy ustach / nosie poszkodowanego.
 Zadzwoń po pogotowie ratunkowe, jeśli poszkodowany nie reaguje i nie oddycha normalnie

W przypadku resuscytacji prowadzonej przez jednego ratownika, w celu komunikowania się z Centrum
Powiadamiania Ratunkowego podczas resuscytacji, jeśli to możliwe użyj telefonu z zestawem głośnomówiącym
uwalniając ręce.

Osoby udzielające pomocy powinny rozważyć zasłonięcie ust poszkodowanego szmatką lub ręcznikiem przed
rozpoczęciem uciskania klatki piersiowej i defibrylacją z użyciem automatycznego defibrylatora zewnętrznego
(AED). Może to zmniejszyć ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa w powietrzu podczas uciśnięć klatki piersiowej.
Osoby udzielające pomocy powinny postępować zgodnie z instrukcjami udzielonymi
przez dyspozytora Centrum Powiadamiania Ratunkowego.

Po zakończeniu resuscytacji ratownicy powinni jak najszybciej umyć ręce wodą z

mydłem lub zdezynfekować ręce żelem do rąk na bazie alkoholu i skontaktować się z
lokalnymi władzami medycznymi w celu uzyskania informacji na temat badań
przesiewowych po kontakcie z osobą z podejrzeniem lub potwierdzeniem COVID-19.