Dragan Toroman digitalx@ptt.

yu
toroman@psc.ac.yu
 Česte zablude i nejasnoće kod korisnika
 DICOM je STANDARD, a NE REŠENJE
 REŠENJE je IMPLEMENTACIJA standarda
 Digital Imaging and Communications
in Medicine
 Nije medicinski, već informatički

standard za primenu u medicini

 Standard za manipulaciju, čuvanje,

štampanje i prenos informacija

medicinskih slika
Kreiran od strane
National Electrical Manufacturers Association
(NEMA) i
American College of Radiology (ACR)

 Razvoj vodi DICOM Standards Committee čiji

su članovi ujedno i članovi NEMA

DICOM omogućava funkcionalnu integraciju

opreme različitih proizvođača u jedinstven
sistem
VENDORS USERS
• AGFA U.S. Healthcare • American Academy of Ophthalmology
• Bio-Imaging Technologies • American College of Cardiology
• Boston Scientific • American College of Radiology
• Carestream Health • American College of Veterinary Radiology
• Carl Zeiss Meditec • American Dental Association
• DaPict • College of American Pathologists
• DatCard Systems • Deutsche Roentgengesellschaft
• DeJarnette Research Systems • European Society of Cardiology
• Dynamic Imaging • European Society of Radiology
• ETIAM • Healthcare Information and Management Systems Society
• FujiFilm Medical Systems U.S.A. • Medical Image Standards Association of Taiwan
• GE Healthcare • Societe Francaise de Radiologie
• Hologic • Society for Imaging Informatics in Medicine
• IBM Life Sciences
• Konica Minolta Medical Corporation GENERAL INTEREST
• MatrixView • Canada Health Infoway
• McKesson Medical Imaging Company • Center for Devices & Radiological Health
• MEDIS • China Institute for Medical Imaging and Communication
• Merge Healthcare Standards
• Philips Medical Systems • India Centre for Development of Advanced Computing
• RadPharm • Japanese Association for Healthcare Information Systems
• Sectra Imtec AB • Japan Industries Association of Radiological Systems (JIRA)
• Siemens Medical Solutions USA, Inc. • Korean PACS Standard Committee
• Sony • National Cancer Institute
• Stryker Imaging • National Electrical Manufacturers Association
• 3DHISTECH • Web3D Consortium
• Toshiba America Medical Systems
 Razvoj počeo početkom 80tih najviše za
potrebe planiranja doze za radio-terapiju
 ACR i NEMA formiraju komitet za standard

1983.
 Prvi standard nosi oznaku ACR/NEMA 300

objavljen 1985. Vrlo brzo se shvatilo da su

neophodna poboljšanja
 Sledeća verzija objavljena 1988.
 Ovo je praktično bio ACR/NEMA 2.0 standard
 Standardom je uveden poseban 50pinski

DICOM kabl za transfer

 Prva komercijalna primena 1990 od strane

GE Healthcare i Vortech (kasnije Eastman

Kodak)
 Ubrzo je primećena potreba za poboljšanjima

standarda
 1992. predstavljena je treća verzija standarda
 Treća verzija donosi promenu imena u DICOM
 Iako zvanična verzija nosi oznaku 3.0 u

međuvremenu je načinjeno dosta promena.

 Sada se verzije vode i objavljuju kao godišnje

a ne kao 3.x verzije

 DICOM standard uključuje format datoteke i
komunikacioni protokol
 Danas DICOM koristi prednosti modernih

komunikacionih IT tehnologija – računarskih

mreža
 Komunikacioni protokol koristi standardni

TCP/IP za komunikaciju između sistema

 Omogućava jednostavnu integraciju u PACS
 PS 3.1: Introduction and Overview
 PS 3.2: Conformance
 PS 3.3: Information Object Definitions
 PS 3.4: Service Class Specifications
 PS 3.5: Data Structure and Encoding
 PS 3.6: Data Dictionary
 PS 3.7: Message Exchange
 PS 3.8: Network Communication Support for Message Exchange
 PS 3.9: Povučen (ranije Point-to-Point Communication Support for Message
Exchange)
 PS 3.10: Media Storage and File Format for Data Interchange
 PS 3.11: Media Storage Application Profiles
 PS 3.12: Storage Functions and Media Formats for Data Interchange
 PS 3.13: Povučen (ranije Print Management Point-to-Point Communication Support)
 PS 3.14: Grayscale Standard Display Function
 PS 3.15: Security and System Management Profiles
 PS 3.16: Content Mapping Resource
 PS 3.17: Explanatory Information
 PS 3.18: Web Access to DICOM Persistent Objects (WADO)
Verzija standarda 2007
 DICOM Conformance/Conformance statement
obezbeđuje saglasnost sa standardom i
eksplicitno opisuje koji delovi standarda su
podržani
 Izdaje ga proizvođač opreme/programa
 Ne postoji standardni set testova ili provera

kompatibilnosti
Modalitet Opis
 BI Modality of type Biomagnetic Imaging
 CD Modality of type Color Flow Doppler
 CR Modality of type Computed Radiography
 CT Modality of type Computed
Tomography
 DD Modality of type Duplex Doppler
 DG Modality of type Diaphangraphy
 EC Modality of type Echo cardiography
 EM Modality of type Electron Microscope
 ES Modality of type Endoscopy
 GM Modality of type Gross Microscopy
 LS Modality of type Laser Surface Scan
 MA Modality of type Magnetic Resonance
Angiography
 MG Modality of type Mammography
 MR Modality of type Magnetic Resonance
 MS Modality of type Magnetic Resonance
Spectroscopy
Modalitet Opis
 NM Modality of type Nuclear Medicine
 OT Modality of type Other
 PT Modality of type Positron Emission
Tomography
 RF Modality of type Radio Fluoroscopy
 RG Modality of type Radiographic Imaging
(conventional film screen)
 RT Modality of type Radiation Therapy
 SC Modality of type Secondary Capture
 SM Modality of type Slide Microscopy
 ST Modality of type Single-Photon Emission
Computed Tomography
 TG Modality of type Thermography
 US Modality of type Ultra Sound
 VL Modality of type Visible Light
 XA Modality of type X-Ray Angiography
 XC Modality of type External Camera
(Photography)
 AS = Angioscopy
 BI = Biomagnetic Imaging
 CD = Color Flow Doppler
 CF = Cinefluorography (ukinut)
 CP = Colposcopy
 CR = Computed Radiography
 CS = Cystoscopy
 CT = Computed Tomography
 DD = Duplex Doppler
 DF = Digital Fluoroscopy (ukinut)
 DG = Diaphanography
 DM = Digital Microscopy
 DS = Digital Subtraction Angiography
 DX = Digital X-Ray
 EC = Echocardiography
 ES = Endoscopy
 FA = Fluorescein Angiography
 FS = Fundoscopy
 HC = Hard Copy
 LP = Laparoscopy
 LS = Laser Surface Scan
 MA = Magnetic resonance angiography
 MG = Mammography
 MR = Magnetic Resonance
 MS = Magnetic Resonance Spectroscopy
 NM = Nuclear Medicine
 OT = Other
 PT = Positron Emission Tomography (PET)
 RF = Radio Fluoroscopy
 RG = Radiographic Imaging (conventional film
screen)
 RTDOSE (ili RD) = Radiotherapy Dose
 RTIMAGE = Radiotherapy Image
 RTPLAN (ili RP) = Radiotherapy Plan
 RTSTRUCT (ili RS) = Radiotherapy Structure Set
 SR = Structured Reporting
 ST = Single-photon Emission Computed Tomography
 TG = Thermography
 US = Ultrasound
 VF = Videofluorography (ukinut)
 XA = X-Ray Angiography
 XC = eXternal Camera
 ECG = Electrocardiograms
 DICOM u sebi podržava veliki broj različitih
servisa, od kojih većina podrazumeva transfer
podataka kroz računarsku mrežu
 Format datoteke koji je dodat u standard

predtavlja relativno mali dodatak standardu

 Store
◦ Služi za slanje slika ili drugih perzistentnih podataka
(struktuiranih izveštaja, itd.) u PACS ili na radnu stanicu
 Storage Commitment
◦ Dobija se potvrda da je slika permanentno sačuvana na
uređaju
 Query/Retreive
◦ Ovo omogućava radnoj stanici da nadje listu slika i sličnih
objekata iz PACS ili DICOM servera
 Modality Worklist
◦ Ovo omogućava uređaju (modalitetu) da dobije detalje o
pacijentu i predviđenim pregledima elektronski,
izbegavajući da se te informacije unose višestruko
 Modality Performed Procedure Step
◦ Servis komplementaran prethodnom, i omogućava
modalitetu da pošalje izveštaj o obavljenom pregledu
uključujući i podatke o uzetim slikama, vremenu početka,
kraja, trajanju studije, dozi, itd. (MPPS)
 Printing
◦ Služi za slanje slika na DICOM printer, u svrhu štampanja
obično na film. Postoji standardna procedura za kalibraciju
definisana u delu 14 DICOM standarda da bi se obezbedila
konzistentnost prikaza
 Off-line Media (DICOM datoteke)
◦ Ove datoteke spadaju u deo 10 DICOM Standarda. On
opisuje kako treba da izgleda sačuvana informacija na
nekom mediju
 DICOM datoteka se sastoji od zaglavlja (koji
sadrži informacije o pacijentu, tip pregleda,
dimenzije slike, itd.) i same slike (koja može
sadržati i podatke u 3D)
 Pored standardnih, nekompresovanih
formata, moguće je enkapsulirati i
kompresovane formate da bi se smanjila
veličina datoteke. Moguće je koristiti razne
varijante JPEG kompresija (sa i bez gubitaka)
kao i Run-Lenght Encoding format (koji je
identičan kompresiji u nekim TIFF formatima).
 DICOM zaglavlje
Transfer Syntax UID Definition
1.2.840.10008.1.2 Raw data, Implicit VR,
Little Endian
1.2.840.10008.1.2.x Raw data, Eplicit VR
    x = 1: Little Endian
    x = 2: Big Endian
1.2.840.10008.1.2.4.xx JPEG compression
    xx = 50-64: Lossy JPEG
    xx = 65-70: Lossless JPEG
1.2.840.10008.1.2.5 Lossless Run Length
Encoding
Ovi kodovi su opisani u delu 5 Standarda
 Još neki strukturni elementi
◦ Samples Per Pixel (0028:0002)
◦ Bits Allocated (0028:0100)
◦ Photometric Interpretation (0028:0004)
 ‘ MONOCHROME1 ‘
 ‘ MONOCHROME2 ‘
 ‘ Palette ‘
 ‘ RGB ‘
 ‘ CMYK ‘
 ‘ YBR ‘
 Obavezni elementi zaglavlja zavise od
modaliteta i opisani su u delu 3 DICOM
standarda
 U ovom primeru modalitet je MR (0008:0060)

tako da bi bilo neophodno uključiti MRI echo

time. U praksi, mnogi programi za pregled
DICOM fajlova ne proveravaju prisustvo
većine ovih elemenata, čitajući samo podatke
koji opisuju veličinu i zapis slike.
 Cilj kreiranja Standarda je
interoperabilnost i kompatibilnost
i povećanje efikasnosti protoka
informacija između sistema za
akviziciju slike i drugih
informatičkih sistema u
zdravstvenom okruženju
 5 osnovnih funkcionalnosti
◦ Prenos i čuvanje kompletnih objekata (slike,
dokumenti...)
◦ Pretraga i preuzimanje ovakvih objekata
◦ Izvršavanje određenih akcija (npr.štampa na film)
◦ Upravljanje radnim tokom (workflow) – podrška za
radne liste i statusne informacije
◦ Kvalitet i konzistentnost prezentacije slike
DICOM definiše objekte i servise
 DICOM ne definiše arhitekturu sistema, niti
specificira funkcionalne zahteve

 DICOM nema posebnih zahteva u definisanju

mreže
 DICOM ne definiše funkcionalnost (npr.

način/dizajn na koji će slike biti prikazane na

ekranu radne stanice)
 SOP – Service-Object Pair
 SCP – Service Class Provider

◦ Uređaj koji “sluša” na mreži, servis

 SCU – Service Class User
◦ Uređaj koji se obraća servisu

Primer: Slanje slika sa CT na radnu stanicu

CT Storage SOP Class (CT je SCU, radna
stanica je SCP)
 Razvojni alati, gotove aplikacije....
 Veliki broj komercijalnih i open-source

rešenja...
 Razlikuju se po mogućnostima,

jednostavnosti, kompatibilnosti,
mogućnostima za integraciju u postojeće
sisteme, ceni....
Dragan Toroman (digitalx@ptt.yu)