SEJARAH TINGKATAN 3

BAB 4 : PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU TIDAK BERSEKUTU

STANDARD KANDUNGAN
STANDARD PEMBELAJARAN
 7.4 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu Murid boleh:
 7.4.1 Menyatakan pemerintahan Kesultanan Melayu di Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan
Johor.
 7.4.2 Menghuraikan peluasan kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu.
 7.4.3 Menilai peluasan kuasa British di Johor.
 7.4.4 Merumuskan sistem pentadbiran Negerinegeri Melayu Tidak Bersekutu.
 K7.4.5 Menjelaskan kepentingan bersikap jujur dalam melaksanakan tanggungjawab.
 K7.4.6 Menghuraikan kepentingan kestabilan politik dalam mewujudkan keamanan negara.
 K7.4.7 Menilai kepentingan pentadbiran yang sistematik untuk kemajuan negara.
 K7.4.8 Merumuskan kepentingan kewibawaan pemimpin dalam memperjuangkan maruah bangsa.
 BAB 4
PENTADBIRAN NEGERI-
NEGERI MELAYU TIDAK
BERSEKUTU
Apa yang akan anda pelajari?
1. Menyatakan pemerintahan Kesultanan Melayu di Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor
2. Menghuraikan perluasan kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu
3. Menilai perluasan kuasa British di Johor
4. Merumuskan sistem pemerintahan Neger-negeri Melayu Tidak Bersekutu
4.1 PEMERINTAHAN KESULTANAN MELAYU DI PERLIS,
KEDAH, KELANTAN, TERENGGANU DAN JOHOR

Latar belakang Hubungan Luar

• Wilayah terpisah dengan Kedah

(1842)
• Syed Hussin Jamalullail, Raja • Siam (strategi tidak diganggu kuasa
Perlis Pertama (1843), gelaran : lain)
Phya Songkhram Rama Wichit
Willis Asmara Phya Pelit

Pentadbiran Perundangan

• Pasukan pentadbiran daripada

pembesar tempatan
• Undang-undang Kesultanan Kedah
• Tun Syed Abdullah (Raja Muda)
menjadi rujukan (kebajikan rakyat)
• Dato’ Arau (Perdana Menteri)
• Terbahagi kepada 22 mukim
4.1 PEMERINTAHAN KESULTANAN MELAYU DI PERLIS,
KEDAH, KELANTAN, TERENGGANU DAN JOHOR
Latar belakang
• Abad ke 7(antara kerajaan terawal)
• Sistem pemerintahan Islam sejak
abad ke 12
• Sultan Muzaffar Shah pemerintah
pertama
Pentadbiran
• Sultan dibantu pembesar
• Pembahagian wilayah (bawah
pengawasan pembesar daerah)
• Setiap daerah wujud mukim
(dikendali penghulu)
• Terdapat128 mukim
Hubungan Luar
• Siam (hadapi ancaman Burma,
dilpomatik, pentadbiran dan
kewangan)
Perundangan
• 5 bab Kanun undang-undang Kedah :
i. Undang-undang 1060H
ii. Tembera Dato’ Seri Paduka Tuan 1075H
iii. Hukum Kanun Dato’ Kota Setar, Adat Bunga
Emas
iv. Adat Kebesaran, Pada Masa Tabal, Orang
Besar
v. Adat Meminang dan Undang-undang 1199H
4.1 PEMERINTAHAN KESULTANAN MELAYU DI PERLIS,
KEDAH, KELANTAN, TERENGGANU DAN JOHOR

Latar belakang Hubungan Luar

• Wujud sebelum abad ke 17

• Long Yunus (1776-1794) satukan • Siam, Terengganu, Kedah, Patani
Kelantan, guna gelaran Yang dan negeri Melayu yang lain
Dipertuan

Pentadbiran Perundangan
• Sultan dibantu pembesar (Sistem
Jemaah Menteri), dibentuk Sultan
Muhammad II
• Undang2 syarak
• 3 jajahan (Selatan Batu Mekebang,
Pasir Puteh, Pasir Mas)
• Pentadbiran peringkat bawahan
dijalankan Tok Kweng (dibantu imam)
4.1 PEMERINTAHAN KESULTANAN MELAYU DI PERLIS,
KEDAH, KELANTAN, TERENGGANU DAN JOHOR

Latar belakang Hubungan Luar

• Pengasas : Sultan Zainal Abidin I

(1708-1733)
• Siam, Kelantan, Patani dan Johor
• Paling akhir menerima Penasihat
British

Pentadbiran Perundangan
• Prinsip keadilan Islam (Sultan
• Sultan dibantu pembesar
Zainal Abidin I)
• Sistem penghulu diperkemas semasa zaman • Ketua Jabatan Mahkamah (Sultan
Sultan Omar
Zainal Abidin III)
• Sultan Zainal Abidin III dibantu Tengku • Undang2 Bagi Diri Kerajaan
Musa, Tuan Hitam, Che Abdul Rahim
Terengganu (1911)
• Dato’ Mata-mata (penyambut pelawat)
• Hakim dipilih mempuyai
• Sistem Jemaah Mesyuarat Kerajaan
pengetahuan agama
dibentuk
4.1 PEMERINTAHAN KESULTANAN MELAYU DI PERLIS,
KEDAH, KELANTAN, TERENGGANU DAN JOHOR

Latar belakang Hubungan Luar

• Diperintah keturunan Bendahara
selepas jurai keturunan Sultan
Melaka berakhir (1699) • Negeri Melayu yang lain seperti
• Temenggung Daeng Ibrahim menjadi Terengganu, Perak, Pahang dan
pemerintah Selangor
• Diganti anakanda baginda, Daeng
Abu Bakar (1885)
Pentadbiran Perundangan
• Zaman pemodenan semasa Maharaja
Abu Bakar
• Majlis Jemaah Diraja Johor, Jemaah
Menteri dan jabatan kerajaan • Undang-undang Tubuh Kerajaan
diwujudkan (1895)
• Sultan dibantu pembesar
• Jawatan Menteri Besar dan Setiausaha
Kerajaan diwujudkan
4.2 PERLUASAN KUASA BRITISH DI PERLIS, KEDAH,
KELANTAN DAN TERENGGANU
4.2 PERLUASAN KUASA BRITISH DI PERLIS, KEDAH,
KELANTAN DAN TERENGGANU
STRATEGI PERLUASAN KUASA BRITISH DI PERLIS, KEDAH, KELANTAN DAN TERENGGANU

KESAN PERJANJIAN

Perjanjian Sulit 1897 (British -Siam)

- tiada kuasa lain di Kedah, Kelantan dan Terengganu
- British mengakui ketuanan Siam

Perjanjian Sempadan (British-Siam)

- menetapkan sempadan Perak, Kelantan, Terengganu,
Pahang dan Kedah

Perjanjian 1902 (Pengisytiharan British-Siam)

- hubungan luar Kelantan dan Terengganu dikawal Siam

Perjanjian Bangkok 1909

- buka laluan British menguasai negara kita
- Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu terima seorang
Penasihat British
 4.3 PERLUASAN KUASA BRITISH DI JOHOR
FAKTOR KEMAJUAN JOHOR STRATEGI BRITISH KUASAI JOHOR

Perjanjian 1855
- antara Sultan Ali dengan Temenggung Ibrahim,
Kesang perlu ditawarkan kepada British jika hendak
dijual

Perjanjian Setia 1855

- Johor terima Pegawai Konsul, hal ehwal luar dikawal
British

1897
- Gabenor Negeri-negeri Selat cadangkan Residen
British ditempatkan di Johor

Tawaran
- pinjaman 200,000 dolar untuk pembinaan kereta api,
tawaran ditolak

12 Mei 1914
- Sultan Ibrahim terima Douglas Graham Campbell
sebagai Penasihat Am British
4.4 SISTEM PEMERINTAHAN NEGERI-NEGERI MELAYU
TIDAK BERSEKUTU
LATAR BELAKANG NEGERI-NEGERI
MELAYU TIDAK BERSEKUTU
• tidak ditadbir sebagai 1 unit tunggal
• berasingan dengan pentadbiran
Negeri-negeri Melayu Bersekutu
• Majlis Mesyuarat Negeri dipengerusikan Sultan, Penasihat British jadi ahli majlis
• Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu
dan Johor kekal dengan sistem
pemerintahan beraja
• kuasa raja lebih besar daripada raja
Negeri-negeri Melayu Bersekutu
• di bawah kawalan Pesuruhjaya
Tinggi merangkap Gabenor Negeri-
negeri Selat
PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU
TIDAK BERSEKUTU
Perlis dan Kedah
• Melibatkan Penasihat British dan pembesar tempatan
• Majlis Mesyuarat Negeri dipengerusikan Raja
• Kakitangan awam terdiri daripada orang Melayu
• Setiausaha Kerajaan merupakan jawatan penting
Kelantan
• Melibatkan Penasihat British dan pembesar tempatan
• Kakitangan awam terdiri daripada orang Melayu, pegawai Eropah dihadkan
• Menteri Besar mainkan peranan penting
Terengganu
• Berlandaskan Undang2 Bagi Diri Kerajaan Terengganu (1911)
• Melibatkan Penasihat British dan pembesar tempatan
• Jemaah Menteri & Majlis Mesyuarat Negeri diwujudkan
• Kakitangan awam terdiri daripada orang Melayu, pegawai Eropah dihadkan
Johor
• Berlandaskan Undang2 Tubuh Kerajaan Johor (1895)
• Majlis Mesyuarat Menteri & Majlis Mesyuarat Negeri membantu Sultan
• Menteri Besar jalankan pentadbiran, Setiausaha sebagai jurucakap kerajaan
• Orang Eropah dan Melayu dalam perkhidmatan awam dilayan sama rata
4.4 SISTEM PEMERINTAHAN NEGERI-NEGERI MELAYU
TIDAK BERSEKUTU
PERKEMBANGAN PENTADBIRAN

PENGEKALAN KEDUDUKAN
SULTAN
• Sultan kekal sebagai puncak kuasa
• Berkuasa dalam hal berkaitan
agama dan adat
• Kedudukan pembesar kekal
• Pembesar tidak mengutip cukai,
diberi elaun & pencen
• British bantu peminjaman pegawai
PENGENALAN SISTEM
BIROKRASI BARAT
• Dasar pentadbiran negeri ditentukan
Penasihat British sehingga
mengurangkan kuasa sultan dan
pembesar
PENERUSAN SISTEM • Jabatan baharu diperkenalkan
PENTADBIRAN TRADISIONAL • Urusan pentadbiran negeri
mengamalkan cara Barat
• Sistem Jemaah Menteri, Majlis • Pegawai British di bawa masuk
Negeri dan Undang2 Tubuh
Kerajaan diteruskan
• Pembesar Melayu terajui
pentadbiran
• Setiap negeri mempunyai
perkhidmatan awam
• Perkhidmatan awam di Kedah
disikan dengan pegawai Melayu
 RUMUSAN

Sistem pentadbiran yang

Berlaku perubahan dalam sistematik dan pemodenan
Sistem Penasihat British
sistem pentadbiran apabila yang dilakukan bakal
menyebabkan kuasa sultan
British menguasai Negeri- menentukan kemajuan dan
yang ada semakin terhakis
negeri Melayu Tidak Bersekutu pembangunan sesebuah
negara.