11.

SINIF TARİH
2.ÜNİTE
OSMANLI DEVLETİ’NDE DEĞİŞİM

Öğrenci: Furkan Bozkurt

Numarası: 806
Sınıfı: 11/E
 AVRUPA`YA AKAN SERVET

AMERİKA`NIN KEŞFİ

XV. yüzyıl sonlarında Yeni Dünya’ya ilk defa Kristof Colomb

(Kristof Kolomp) ulaşmışsa da yeni bir kıta keşfettiğini fark
edememiş ve buranın Hindistan olduğunu varsaymıştır.
Kolomb’dan daha sonra Floransalı Amerigo Vespucci
(Ameriko Vespuçi) buranın yeni bir kıta “Amerika”
olduğunu keşfetmiştir.
. Bu durum bilim dünyasında büyük ilgi uyandırmış ve bu yeni kıtaya
Vespucci’nin adından dolayı “Amerika” adı verilmiştir. Keşiften sonra bu yeni
kıta uzun süredir çıkmazda olan Avrupa ekonomisi için yeni bir umut kapısı
olmuştur. İspanya, Fransa, İngiltere, Hollanda ve Portekiz gibi Avrupalı
devletler, Yeni Dünya’yı hedef almış ve bölgede koloniler kurmaya başlamıştır..

Avrupa’dan Amerika’ya özellikle 1600’lerin ilk yıllarında büyük bir göç

dalgası başlamıştır. Başta İspanya ve Portekiz olmak üzere Hollanda, İngiltere
gibi devletler ulaştıkları bölgelerin değerli madenlerine ve varlıklarına el
koymaya başlamıştır. Amerika’nın keşfinden itibaren deniz ticareti önem
kazanmış çünkü denizaşırı ticaret, Avrupa’nın kalkınmasında en önemli
girdilerden biri hâline gelmiştir
NOT
Amerika’ya göç edenler, genellikle ekonomik sıkıntılar nedeniyle bu yola
başvurmuştur. Bu insanların birçoğunun yol parasını, ileride işçi olarak
çalışıp ödemek kaydıyla Virginia Company (Virjinya Kampani) ve
Massachusetts Bay Company (Mesaçusit Bey Kampani) gibi şirketler
üstlenmiştir. Bu durum Avrupa’nın büyük bir çaresizlik içinde olduğunu
göstermesi bakımından önemlidir
 AMERİKA`NIN KEŞFİNİN OSMANLI`YA ETKİSİ

Amerika’nın keşfi ve sonrasında yaşanan gelişmeler Avrupa’da ve Osmanlı

Devleti’nde büyük değişimlerin yaşanmasına sebep olsa da bu süreçte
Osmanlı Devleti, gücünü korumayı başarmıştır.
Amerika’nın keşfi sonrası Avrupa’ya akan değerli madenler, XVI.
yüzyıldan itibaren Avrupa’da ticaretin gelişmesini sağlamıştır. 

Amerika’dan gelen gümüşün, giderek artan miktarda Osmanlı ülkesine

girmesi, akçenin değerinin düşmesine neden olmuş ve fiyatlarda geniş
çaplı dalgalanmalara yol açmıştır.
Orhan Bey Dönemi’nde ilk gümüş parayı bastıran Osmanlılar,
Fatih Dönemi ile birlikte altın para basmaya başlamıştır. XVI.
yüzyılda sınırların hızla genişlemesi, nüfusun artması, ekonomik
yapının gelişmesi ve kamu harcamalarının çoğalması karşısında
Osmanlı Devleti, yeni maden ocaklarını işletmeye ve taşra
eyaletlerinde de altın ve gümüş para basmaya başlamıştır.
Osmanlı Devleti son dönemlere kadar altın ve gümüş gibi değerli
madenlerden sikke kestirmiş ve para bastırmıştır. Bu paraların
gümüşten kesilenlerine akçe denmiştir ki Osmanlı ekonomisinin Fatih Dönemi’nde basılan altın para
temel birimini akçe oluşturmuştur. Padişahın izniyle darphanede
kestirilen bu paraların dışında, ülkede yabancı altın ve gümüş paralar
da serbestçe kullanılmıştır.
Osmanlı Devleti’nde para üzerindeki bütün Amerika’dan gelen değerli madenler, kıtalar
değişiklikler akçe üzerinden yapılmış ve bu arasında yoğun bir maden ticaretinin
nedenle ülkede bulunan altın ve gümüş başlamasını sağlamıştır . Avrupa’nın ticaret
miktarı ile paranın değeri arasında çok sıkı hacminin katlanarak artması, Osmanlı
bir ilişki oluşmuştur. Dolayısıyla birinde Devleti’ni olumsuz etkilemiştir. Çünkü
meydana gelen değişim, diğerlerini de Amerika’nın altın ve gümüşü, Osmanlı
etkilemiştir. Osmanlı Devleti farklı Devleti’nde büyük fiyat artışlarına sebep
zamanlarda para değerlerinde oynamalar olmuşturtur.
yapmıştır. Osmanlı’da, devlet görevlileri
dışındaki kişilerin para ve fiyatlar
üzerindeki etkisi, devletin zaman zaman
tedavüldeki parayı çekerek yerine değeri
ayarlanmış akçe çıkartmasına neden
olmuştur. Bu para ayarlamalarına “sikke
tashihi” denmiştir. Bazen de altın ve gümüş
sikkelerin bakır oranı artırılmış veya
sikkelerin hacmi küçültülerek “sikke
tağşişi” politikası uygulanmıştır.
Ticaret gemileri (Temsilî)
 SÖMÜRGECİLİK KARŞISINDA OSMANLI DEVLETİ

Avrupa’nın ticaret hacminin katlanarak artması, Osmanlı Devleti’ni

olumsuz etkilemiştir.
Avrupa’da büyük zenginliklerin artmasını sağlayan sömürgecilik
politikası, Osmanlı ekonomisini sarsan en önemli sebeplerden biri
olmuştur.
Sömürgecilik faaliyetleri neticesinde Akdeniz ticareti bu durum
karşısında bir süre daha önemini korumuşsa da XVII. yüzyılın ilk
yarısında önemini kaybetmeye başlamıştır. 
Sömürgecilik faaliyetleri neticesinde Osmanlılar, Batı karşısında ekonomik üstünlüğü
kaybetmeye başlamış ve 1574’te Osmanlı bütçesi ilk defa 6.5 milyon akçe açık vermiştir.
Osmanlı Devleti’nin para birimi olan akçe, flori karşısında değer kaybetmeye başlamıştır. Bu
değer kaybı Batı’nın Amerika’yı sömürmeye başlamasıyla daha da artmıştır. 1610’larda 200
akçe ancak 1 flori değeri taşımaya başlamıştır.

NÜFUS ARTIŞI VE ENFLASYON

Akçenin değer kaybı; ulufeli askerlerin, özellikle kapıkullarının, memnuniyetsizliğine ve sık sık ayaklanmalarına
neden olmuştur. Akçenin sürekli değer kaybetmesiyle enflasyon girdabına giren Osmanlı Devleti, akçenin ayarları
üzerinde oynayarak bu girdaptan kurtulmaya çalışmış ancak fiyatlardaki büyük değişmeler devleti ekonomik krize
sokmuştur. Akçedeki ayarlamalardan sonra standart Osmanlı akçesiyle aynı miktarda malın satın alınamaması
sadece ulufeli askerlerin değil şehir ve köylerdeki halkın da sıkıntılar yaşamasına neden olmuştur.
Hızlı nüfus artışı ve Yeni Dünya’dan gelen gümüş, bu dönemde Osmanlı Devleti’nin,
Avrupa’dan olumsuz yönde etkilenmesine neden olmuştur. Çünkü nüfus artışına bağlı
olarak mevcut mal ve kaynaklara olan talep de artmıştır. Avrupa’da artan nüfus,
Amerika’ya ve onun kullanılmamış kaynaklarına gönderilebilirken Osmanlıların fazla
nüfus için yeni toprak kazanımları büyük ölçüde durmuştur .
Fatma Acun, “Celâlî İsyanları (1591-1611)”, s.695-708’den düzenlenmiştir.

Avrupa’dan Amerika’ya göç (Tablo)

XVI. yüzyılın sonlarından itibaren tımar
ve zeamet topraklarının iltizama
verilmeye başlanmasıyla bazı kişiler
nüfuz sahibi olmuş ve zenginleşmiştir. 

İltizam, bir şahsın devlete ait herhangi

bir vergi gelirini belirli bir yıllık bedel
karşılığında toplama görevini
üstlenmesi demektir. 
Yeniçağ’da yapılan Coğrafi Keşifler sonucunda,

• yeni ülkelerin ve kıtaların bulunması,

• değişik toplumlarla ilişkiler kurulması,

• bilimsel gelişmelerin artması

gelişmelerinin aşağıdakilerden hangisinin önemini

kaybetmesinde etkili olduğu savunulabilir? CEVAP C
A) Ticaretin

B) Burjuva sınıfının

C) Kilisenin

D) Sömürgeciliğin

E) Kralların
Amerika’nın keşfi sonrası Avrupa’ya akan değerli
madenler;

I. kıtalar arası ticaretin gelişmesi,

II. Osmanlı akçesinin değerinin artması,

III. Akdeniz ticaretinin öneminin azalması

durumlarından hangilerine neden olmuştur?

CEVAP C
A)Yalnız I

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve II
Osmanlı Devleti`nde toprak vergi gelirlerinin toplama
işinin ihale ile satışa çıkartılarak hazineye aktarılmasına
İltizam denir. İhaleyi alan Mültezimler devlete peşin
para ödeyerek bölgedeki vergileri toplama hakkını elde
etmiştir.Mültezimlerin önemli bir kısmını askeri sınıftan
gelenler oluştururken bu şahısların yerini zamanla zengin
tüccarlar ve tefeciler almaya başlamıştır.

İltizam sisteminin doğurduğu sonuçlar arasında

aşşağadakilerden hangisi yer almaz?
CEVAP D

A)Hazineye para girişinin sağlanması.

B)Halkın üzerindeki baskının artması.

C)Devletin, topraklardaki gücünün azalması

D)Tarımsal üretimin çoğalması

E)Köylerden şehirlere göç yaşanması

Amerika Kıtası’nın keşifi sonrasında İspanya bu kıtayı altın
ve gümüş dolu bir hazineye benzetmiştir. Bu hazineye sahip
olmak isteyen İspanyollar; Meksika’daki Aztek ve Peru’daki
İnka uygarlıklarına son vermişlerdir.

Bu bilgiye dayanarak, aşşağıdaki yargılardan hangisine

ulaşılamaz?

A) Amerika’nın keşfi sömürgecilik anlayışına etkinlik

kazandırmıştır.
CEVAP D
B) Sömürgeci faaliyetler yerli uygarlıkların yok olmasına yol

açmıştır.

C) Amerika Kıtası değerli maden yataklarına sahip olmuştur.

D) İspanya Krallığı’nın merkezi otoritesi zaman içerisinde

zayıflamıştır.

E) İspanya, Amerika Kıtası’nda yayılma alanları elde etmiştir

Avrupalıların sömürge yoluyla elde ettikleri gelirler sonrasında
Avrupa’da altın ve gümüş miktarının artmasıyla Osmanlı
parasının değerinin düştüğü görülmüştür. Bu durumun Osmanlı
Devleti’nde,

I. yeniçeri isyanlarının çıkması,

II. maliyenin bozulması,
III. yerli üretimin artması ;

Sonuçlarından hangilerine yol açtı­ğı söylenebilir?

CEVAP D
A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) II ve III
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİM
Kaynakçalar;
Yaratıcılık fikrim bir keime bulmacası örnek;
-https://ogretmenimecesi.com/2020/11/28/11-2-2-
osmanli-devletinde-degisim/(Erişim Tarihi 09/10/21)
-http://www.sessiztarih.net/2016/09/somurgecilik-
emperyalizm-nedir-ozet.html(Erişim Tarihi 09/10/21)
-https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika(Erişim Tarihi
09/10/21)
-https://derstarih.com/osmanli-padisah-turbeleri/(Erişim
Derste tahtaya yazacağım.
Tarihi 09/10/21)