ALGAT

• Algat jane bime ne qeliz te cila jan te formuar organlete qelizore

si:berthama,mitokondriet,aparati I Golxhit,retikulumi
endoplazmatik,plastidet etj.Do te thot se jan ne pjese ne grupin e
organizmave eukaryote.Algat perbejne grupin e bimeve qe dallohen ne
ndertim te veqant.Ne trupin e tyre nuk jane te zhvilluara indet e verteta
bimore,sikur qe nuk jane te zhvilluara as organet vegjetative si
rrenja,kercelli dhe gjethja.Trupi me organizim te till quhet TAL(TALUS)
• Ndersa bimet TALOFITA njihen si bime te uleta.
• Algat kane madhesi te ndryshme.Ajo sillet prej disa mikrometrave dhe qe
mund te shihen vetem me mikroskop deri ne dhjetra metra.Trupi I tyre
mund te jet nje qelizor,kolonial, qe paraqet bashkesi qelizash te cilat mes
vete lidhen ndermjet galeret dhe shumeqelizoreve.
• Format e trupit mund te
jene:topthore,ovale,shkopthore,pllake,penjzore,gjethore dhe shkure etj.
Ne trupin e disa algeve dallohen pjese qe ngjasojne ne rrenje dhe
njihen si rizoide,ne kercellin njihen si kauloid dhe ne gjethe njihen
si filoide.Algat keshtu te zhvilluara ngjsojne me bimet qe ne I
njohim si pershembull manushaqja the themi se kan talus kormoid.
Algat kane ngjyre te ndryshme,kjo buron prej llojeve te ndryshme
te pigmenteve qe qendrojn ne plastid.Keshtu ne vartesi nga
kkombinnimi I tyre lagat kane ngjyre te gjelbert te murme te
verdh dhe te kuqe etj.
Algat permbajn pigmente fotosintetike siq eshte klorofili I cili u
mundeson ketyre bimeve te krijojn vet ushqime.
Algat shumezohen ne menyren vegjetative- me ndarje ne menyre
joseksuale-me spore dhe ne menyre seksuale-me gamente.Disa
lloje algash jetojne ne bashkesi me disa lloje te kerpurdhave dhe
ashtu ndertojne organizem te rinj-likene.
Algat jane mjaft te perhapura ne natyr,kryesisht jetojne ne uje por
edhe ne toka te lageshta,shkembinj te lageshta,levore te
drunnjeve,ne bime te ndryshme ne bore etj.
 Mbretëria: Plantae

Division: Magnoliophyta

Klasa: Magnoliopsida

Rendi: Malpighiales

Familja: Violaceae

Gjinia: Viola

Manushaqja ose në disa raste viola ose violeta ose vjollca është bimë me lule nga familja Violaceae, që përbëhet

nga 400–500 specie të shpërndara në vise të ndryshme të botës. shumica e specieve rriten në hemisferën veriore
por disa lloje janë gjetur edhe në Havaii, Australi, dhe në Ande në Amerikën jugore
Manushaqja (Viola Odorata); është bimë barishtore shumëvjecare, 5-15cm, me rozetë gjethesh dhe me
stolone.Gjethet janë rrotullore, me bazë si zemër. Lulet janë ngjyrë manushaqeose të bardha, aromatike.
Petlat anësore të drejtuara nga poshtë, kurora jo e rregullt, me shpor më të gjatë se shtojcat e kupës. Fruti
është kapsulë rruzullore. Manushaqja është bimë aromatike dhe mjekësore.
 ALGAT E KUQE (RHODOPHYTA)
• Trupi vegjetativ I algave te kuqe mund te jen njeqeliz dhe colonial
shumqelizor.Megjithate shumica e tyre kan trup shumeqelizor mire te
zhvilluar,forme penjzore,gjethore,levoreje dhe shkurreze.Krahas
zhvillimit morfologjik verehet edhe ndertimi anatomic I persosur.Kjo
ka te beje me qelizat me anen e te cilave behet percjellja e materieve
ushqyese neper talusin (trupin) e alges.Talusi I till ne prerje terthore
ka pamje te indeve te verteta.Qelizat e algave te kuqe jan nje
berthamore,rradhe shume berthamore.Muri qelizor eshte I ndertuar
nga celuloza dhe pektina,e cila ne disa raste mund te jet e pershkruar
me calcium apo magneskarbonat.Plastidet,tek keto algat I quajme
rodoplate,permbajne klorofil a,d alfa dhe beta karotin,fokoetrin dhe
fekoecian.Prania e pigmenteve te ndryshme rezulton nuance te
ndryshme te ngjyres te ketyreve algave si:e kuqe,roze, e verdhe-
gjelber,te kuqe ne te murrme etj.Te shumica e ketyre algave
mbizoteron pigmeti I kuq fikkoeritrini,nga burron ngjyra e kuqe edhe
emir I tyre aga te kuqe.
SHUMEZIMI:Algat e kuqe shumezohen ne menyren vegetative,jo seksuale dhe
seksuale.Shumezimi vegjetativ te format njeqelizote behet me ndarjenn e
qelizes kurse te format shumeqelizore me ndarjen e trupi ne fragmente,te cilat
zhvillohen ne alga te reja.Shumezimi joseksual behet mes spore.Sporet krijohen
ne sporangje.Shumezimi seksual behet me gamete.Gamete rijohen nga
metangje.Gametet mashkullore (spermacia) krojohen ne anterit.
Algat, të gjithë i kemi parë algat në plazh, në det, lumenj, liqene, etj. Në botë ekzistojnë tre lloje kryesore të
algave: jeshile, kafe dhe të kuqe. Sot kemi ardhur të flasim algat e kuqe. Ata i përkasin Phylum Rhodophyta dhe
janë një grup i rëndësishëm i algave që përfshin rreth 7.000 specie. Karakterizohen nga pasja e një ngjyrosje të
kuqërremtë dhe jo e flagelës. Kjo ju jep pak aftësi për të lëvizur. Algat janë organizma fotosintetike të aftë për
të thithur rrezet e diellit dhe për ta shndërruar atë në energji. Ngjyrosja e kuqe është për shkak të
rhodoplasts. Këto organele përmbajnë klorofil A. Ajo gjithashtu ka pigmente të tjera të tilla si phycoerythrin dhe
phycocyanin. Këto pigmente janë përgjegjëse për mbulimin e klorofilit për t’i dhënë kësaj bime ngjyrën
karakteristike të kuqe.
Ata janë organizma që nuk mund të mobilizojnë veten e tyre. Meqenëse nuk kanë asnjë lloj murtaje, ato nuk
mund të lëvizin gjatë gjithë ciklit jetësor. Ata gjithashtu nuk kanë centrosome dhe ndonjë formë tjetër të
organizimit nga mikrotubulat
• Algat e kuqe kanë veti të mëdha shëndetësore dhe kozmetike. Ne do të analizojmë disa prej tyre.
• Algat e detit kanë një numër të madh lëndësh ushqyese, proteina, fibra dhe vitamina. Në këtë kuptim, janë bërë
superushqim, si për vlerat e tyre ushqyese, ashtu edhe për vitaminën K dhe kalciumin. Në disa vende si
Japonia, kultivimi i algave të kuqe si nori po përsos teknikën e saj për t'i bërë ato të rriten më shpejt