GÜ NEŞ ENERJİSİ

Gü neş 1,39 milyon km. çapında ve

yeryü zü ne yaklaşık 150 milyon km.
uzaklıkta, sıcak gazlardan meydana gelmiş
bir kü tledir. Yü zey sıcaklığ ının yaklaşık 6000
o
C civarında olduğ u bilinmektedir. Gü neş
enerjisinin dü nyaya gelen kü çü k bir bö lü mü ,
insanlığ ın bü tü n enerji miktarını fazlasıyla
karşılayabilecek gü çtedir. En çarpıcı ö zelliğ i
bü yü k bir potansiyele sahip olması ve
tü kenmez niteliğ idir. Gü neş enerjisi, gü neş
çekirdeğ inde yer alan ve hidrojen gazını
helyuma dö nü ştü ren fü zyon reaksiyonu
sonucunda ortaya çıkan çok gü çlü bir enerji
kaynağ ıdır.
Dünya’nın Güneş Enerjisi Potansiyeli:
Dü nyanın şekli ve gü neş sistemi içindeki konumu, gü neş ışınlarının yeryü zü ne geliş
açısını ve sü resini etkilemektedir. Ayrıca atmosferin bulutluluk derecesi, yağ ışlar,
havadaki nem oranı, toz partikü l miktarı, morfolojik yapı, kayaçların petrografik
ö zellikleri gibi daha pek çok coğ rafi faktö r de yeryü zü nü n her kesiminin gü neş
ışınlarından aynı ö lçü de yararlanmasını engellemektedir. Dü nya yü zeyindeki ortalama
yıllık gü neş radyasyonu miktarı ekvator ve çevresinde 2000-2500 KWh/m2 ve daha ü st
enlemlerde ise 1000-1500 KWh/m2 arasında değ işmektedir.
Dü nyanın gü neş enerjisi yö nü nden en elverişli sahası, Ekvator’un 40˚ Kuzey ve 40˚
gü ney paralelleri arasındaki yerlerdir. Bu sahada gü neş ışınları yer yü zeyine dik ve dike
yakın gelmekte ve yeryü zü nü uzun sü re etkilemektedir. Bundan dolayı bu saha “Gü neş
Kemeri”, “Gü neş Enerjisi Kuşağ ı”, “Gü neş Kuşağ ı” olarak adlandırılmaktadır.
Dü nya’ya gü neşten, 150 milyon km kat ederek gelen enerji, bir yılda kullanılan
enerjinin yaklaşık 15 bin katıdır.
 .
Gü neş ışınımının tamamı yer yü zeyine ulaşamaz

%30 atmosfer tarafından geriye yansıtılır.

%20 atmosfer ve bulutlarda tutulur.

%50 atmosferi geçerek dü nya yü zeyine ulaşır.

Gü neş ışınları, rü zgar ve dalga enerjisi, hidroelektrik

enerji ve biyokü tle ile birlikte yenilenebilir enerji
kaynaklarının bü yü k bö lü mü nü oluşturur.
Gü neş enerjisinden yararlanma konusundaki çalışmalar ö zellikle 1970’lerden
sonra hız kazanmış, gü neş enerjisi sistemleri, teknolojik olarak ilerleme ve maliyet
bakımın dan dü şme gö stermiş ve gü neş enerjisi çevresel bakımdan temiz bir enerji
kaynağ ı olarak kendini kabul ettirmiştir
Son 10 yılda, dü nyada gü neş elektrik enerjisi kapasite artışı yaklaşık % 1000
olarak gerçekleşmiştir.
Dü nyadaki en hızlı bü yü yen enerji teknolojisi 2006 ve 2007 yıllarında toplam
kurulu gü çte yıllık % 50’den fazla artarak tahmini 7,7 GW’a ulaşan şebekeye bağ lı
gü neş fotovoltaik (gü neş pili) teknolojisidir. Bu, dü nya çapında 1,5 milyon evin çatı
gü neş pilleri ile şebekeye enerji verdiğ i anlamına gelmektedir. 2009 yılı dü nya
gü neş fotovoltaik enerjisi kapasitesinin 12 GW ‘ı aşacağ ı tahmin edilmektedir.
(Demir, 2009)
Avantajlar Dezavantajlar
Tükenmeyen ve temiz enerji kaynağıdır. Enerji mevsimlere göre değişiklik
gösterir.

Bol miktarda bulunur. İlk yatırım sürecinde maliyetinin fazladır.

Dışa bağımlılığı yoktur. İsteğe bağlı kontrol yoktur.

Kurulum maliyeti hariç ucuz bir Pahalı depolama gerektirir.

kaynaktır.

Nakliye problemi yoktur. Büyük bir kurulum gerekir.

İş imkanı yaratır.
 Güneş Enerjisinden
Elektrik üretimi

PV CPV CSP
Fotovoltaik Güneş Yoğunlaştırılmış Yoğunlaştırılmış Güneş
Panelleri Fotovoltaik Termik Santrali

Ada Pv Sistemleri Parabolik Oluk

Çanak Sistemi
Şebekeye bağlı
Sistemler
Güneş Kulesi

CSP
Yoğunlaştırılmış Güneş
Termik Santrali
GÜ NEŞ ENERJİSİ KURULU GÜ CÜ NÜ N BÖ LGELERE GÖ RE DAĞ ILIMI (2015, GW)

Kaynak: Dünya Enerji Konseyi

Bö lgesel ö lçekte gü neş enerjisi kurulu gü cü nde en fazla

kapasite Avrupa kıtasında bulunurken, onu Asya ve Kuzey
Amerika takip etmektedir.
Dünyada Güneş Potansiyeli
Kaynaklara Göre Küresel Toplam Birincil Enerji Arzı 1993, 2011 ve 2020

Kaynak: WEC Survey of Energy Resources 1993, World Energy Resources 2011 and WEC World Energy Scenarios to 2020
Tü rkiye’nin Gü neş Potansiyeli
• Tü rkiye konumundan dolayı gü neş enerjisi bakımından yü ksek bir
potansiyele sahiptir. Tü rkiye’nin gü neşlenme sü releri sene içerisinde
değ işiklik gö sterse de yıllık olarak yaklaşık 2 bin 738 saattir. Ortalama olarak
gü nlü k 7,5 saat gü neşlenme sü resine sahip olan Tü rkiye’nin Almanya’dan
yü zde 60 daha fazla gü neş ışınlarından yararlanmaktadır.(Taktak., Ilı.,
2017:2)
• Tü rkiye’nin gü neşten elektrik ü retim potansiyeli yapılan hesaplamalar
doğ rultusunda en az 500 bin MW olarak tahmin edilmektedir.
Türkiye Toplam Güneş Radyasyonu

EİE, (2016)
TÜRKİYE YILLIK GÜNEŞLENME MİKTARI
TÜRKİYENİN YILLIK GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİNİN
BÖLGELERE
GÖRE DAĞILIMI

Dinçer F., (2011:10)

Özsoy K., Acar E., (2017:3)

 Elektrik Enerjisi Üretim Oranı

EİGM, Ağustos, (2017)

Tü rkiye’deki Mevcut Durum:
Ü lkemizde 2016 yılı sonu itibariyle kurulu gü cü
402 MW olan 34 adet gü neş enerjisi santraline
ö nlisans, kurulu gü cü 12,9 MW olan 2 adet gü neş
enerjisi santraline lisans verilmiştir. Lisanssız
elektrik ü retim santrallerinin kurulmasıyla
birlikte 2016 yılı sonu itibarıyla gü neş enerjili
santral sayısı 1.043 olarak gö rü lü rken bu
santrallerin kurulu gü cü ise 819,6 MW olup 2
adet lisanslı gü neş enerjisi santrali ile birlikte
toplam kurulu gü cü mü z 832,5 MW’a ulaşmıştır.
(ETKB, 2017)
Karapınar Gü neş Santrali Sahası
İhale sonrasında yapılacak proje kapsamında, Tü rkiye'de yılda minimum 500
megavat fotovoltaik modü l ü retim kapasitesine sahip fabrika kurulumu
gerçekleştirilecek ve 10 yıl boyunca da Ar-Ge yapmak şartıyla Karapınar YEKA’da
bin megavatlık bağlantı kapasitesi tahsisi yapılacak.
Şartnamede, ilk 500 megavattaki yerlilik oranının yü zde 60, ikinci 500
megavattaki yerlilik oranının da yü zde 70 olması hedefi yer alıyor. Proje ile 1,3
milyar dolarlık yatırım gerçekleştirilmesi beklenirken, kurulacak santralden yılda
yaklaşık 1,7 milyar kilovatsaat elektrik ü retilecek ve 600 bin evin ihtiyacı
karşılanacak.
Sö zleşme imzalanmasını takip eden 21 ayda kurulacak olan fabrikada ü retilecek
fotovoltaik modü ller sahada kullanılacak.
Kaynakça:
Dinçer F., (2011), KSU Mü hendislik Dergisi, Tü rkiye’de Gü neş Enerjisinden Elektrik Ü retimi Potansiyeli - Ekonomik
Analizi ve AB Ü lkeleri ile Karşılaştırmalı Değ erlendirme:10)
Kılıç, F,(2015), GÜ NEŞ ENERJİSİ, TÜ RKİYE’DEKİ SON DURUMU VE Ü RETİM TEKNOLOJİLERİ, Kocaeli, s.32, 33
Demir, H. (2009). Dünya'da ve Türkiye'de Güneş Enerjisi. Dü nya Enerji Konseyi Tü rk Milli Komitesi.
BP Statistical Review of World Energy 2016
ETKB,Gü neşEnerjisiveTeknolojileri,(http://www.eie.gov.tr/yenilenebilir/g_enj_tekno.aspx)
FF Conserve Energy Future, (https://www.conserve-energy-future.com/)
http://www.enerji.gov.tr/index.php?dil=tr&sf=webpages&b=gunes&bn=233&hn=&nm=384&id=40695 adresinden
alınmıştır
http://eusolar.ege.edu.tr/yenilenebilir_enerji_kaynaklari.html. (tarih yok). Ege Ü niversitesi Gü neş Enerjisi Enstitü sü :
http://eusolar.ege.edu.tr/yenilenebilir_enerji_kaynaklari.html adresinden alınmıştır
International Energy Agency. (2013). World Energy Outlook 2013