RÜZGAR ENERJİSİ ÜRETİMİ

Rüzgar Enerjisi Nedir?

Rüzgar enerjisi; doğal, yenilenebilir, temiz ve sonsuz bir güç olup kaynağı
güneştir. Güneşin dünyaya gönderdiği enerjinin %1-2 gibi küçük bir miktarı
rüzgar enerjisine dönüşmektedir Güneşin, yer yüzeyini ve atmosferi homojen
ısıtmamasının bir sonucu olarak ortaya çıkan sıcaklık ve basınç farkından
dolayı hava akımı oluşur. Bir hava kütlesi mevcut durumundan daha fazla
ısınırsa atmosferin yukarısına doğru yükselir ve bu hava kütlesinin
yükselmesiyle boşalan yere, aynı hacimdeki soğuk hava kütlesi yerleşir. Bu
hava kütlelerinin yer değiştirmelerine rüzgar adı verilmektedir. Diğer bir
ifadeyle rüzgar; birbirine komşu bulunan iki basınç bölgesi arasındaki basınç
farklarından dolayı meydana gelen ve yüksek basınç merkezinden alçak
basınç merkezine doğru hareket eden hava akımıdır. Rüzgarlar yüksek
basınç alanlarından alçak basınç alanlarına akarken; dünyanın kendi ekseni
etrafında dönmesi, yüzey sürtünmeleri, yerel ısı yayılımı, rüzgar önündeki
farklı atmosferik olaylar ve arazinin topografik yapısı gibi nedenlerden dolayı
şekillenir. Rüzgarın özellikleri, yerel coğrafi farklılıklar ve yeryüzünün
homojen olmayan ısınmasına bağlı olarak, zamansal ve yöresel değişiklik
gösterir. Rüzgar hız ve yön olmak üzere iki parametre ile ifade edilir. Rüzgar
hızı yükseklikle artar ve teorik gücü de hızının küpü ile orantılı olarak değişir.
Rüzgar enerjisi uygulamalarının ilk yatırım maliyetinin yüksek, kapasite
faktörlerinin düşük oluşu ve değişken enerji üretimi gibi dezavantajları
yanında üstünlükleri genel olarak şöyle sıralanabilir;
 RÜZGAR ENERJİSİ YARARLARI:
 1. Atmosferde bol ve serbest olarak

bulunur.
 2.Yenilenebilir ve temiz bir enerji

kaynağıdır, çevre dostudur.

 3.Kaynağı güvenilirdir, tükenme ve

zamanla fiyatının artma riski yoktur.

 4.Maliyeti günümüz güç santralarıyla

rekabet edebilecek düzeye gelmiştir.

 5.Bakım ve işletme maliyetleri

düşüktür.
 6. İstihdam yaratır.
 7.Hammaddesi tamamıyla yerlidir, dışa

bağımlılık yaratmaz.
 8.Teknolojisinin tesisi ve işletilmesi

göreceli olarak basittir.

 9.İşletmeye alınması kısa bir sürede

gerçekleşebilir
 RÜZGAR ENERJİSİNİN
DEZAVANTAJLARI:
1.Gürültülüdürler. 
2.Dönen pervaneler saye-
sinde kuşların ölümüne
sebep olabilirler. 
4.Çok büyük alanlara inşa
edilirler. 
5.Radyo, televizyon ve
haberlerşme dalgalarını
olumsuz etkiler. 
6.Bazı arazilerde görüntü
bozuklukları oluştururlar. 
 RÜZGAR ENERJİSİNİN ÇEVREYE KATTIĞI NEDİR?

Rüzgar enerjisi sizinde bildiğiniz gibi rüzgarlar tarafından

oluşan bir kinetik enerjidir. Dünyamız var olduğu sürece
rüzgarlarda var olacaktır. Dünyamızda bazı kesimlerde
(alçak ve yüksek) rüzgarlar değişiklik göstermektedir. Bu
yüzden rüzgar enerjisi her yerde aynı enerjiyi sağlamaz. Bu
yüzden rüzgar türbinlerinin seçileceği alanların iyi tespit
edilmesi gerekir. Bildiğiniz gibi dünyamızda fosil yakıtlar
kullanılmaktadır ancak bu fosil yakıtların kullanılması
dünyamıza oldukça zarar vermektedir ve bu fosil yakıtlar
belli bir zamandan sonra tükenmeye mahkumdur. Ancak
rüzgarda böyle bir şey yoktur ve çevresel bakımdan çok iyi
bir enerji kaynağıdır.  Rüzgar türbinlerinin yapılacakları
yerler genelde denizler veya düz arazilik yerlerdir.
 RÜZGAR ENERJİSİNİN EKONOMİYE KATKISI
NASILDIR?

Rüzgar enerjisinin ekonomiye katkısı oldukça

fazladır.Brüt potansiyelinin yılda yılda 400
milyar kWh olduğu düşünülmektedir. Teknik
potansiyelinin ise 120 milyar kWh olduğu
düşünülmektedir. Söz konusu teknik potansiyel 
yıllık elektrik üretiminin 1.2 katıdır. Ancak
Türkiye genelinde güvenilir rüzgar enerjisi
potansiyeli  12 milyar kWh/yıl olarak
hesaplanmaktadır.
Rüzar gücünnün yıllara göre değişim grafiği
Dünyada ve Türkiye'de rüzgar
enerjisi çalışmaları
Rüzgar enerjisinden elektrik elde edilmesinin yaygınlaşmaya
başlamasının başlıca nedeni; dönüşüm sistemlerinin ve elektrik
enerjisi üretim maliyetlerinin yeni fosil-yakıtlı güç santralleriyle rekabet
edebilecek düzeye inmiş olmasıdır. Rüzgar enerjisi sistemlerinin
geliştirilmesi üzerindeki araştırmalar; türbin sistemlerinin aerodinamik
ve mekanik performanslarının artırılması, dayanıklılıklarının ve
yorulma ömürlerinin geliştirilmesi, rüzgar alanlarının modellenmesi ve
simule edilmesi ve ayrıca açık denizde kurulması düşünülen türbinler
üzerinde yoğunlaşmıştır.

Danimarka'nın ilk deniz rüzgar çiftliği uygulaması kıyıdan6 km açıkta

kurulmuştur. Her biri 500 kW’dan oluşan bu çiftliğin toplam gücü 5 MW
olup yaklaşık 4000 evin elektrik gereksinimini karşılayacak düzeydedir.
Bu çiftlikten elde edilen elektrikle 6000 ton kömürün yakılması ve
12.500 ton CO2 'in salımı önlenmektedir.
Dünya 1998 yılı sonu itibariyle 9839 MW kurulu rüzgar gücüne
ulaşmıştır. Dünyanın en büyük kurulu gücü 6469 MW ile Avrupa’da yer
almaktadır. Almanya 794 MW artış ile 1998 yılında önde gelmektedir.
Bu artış ile ülkenin toplam rüzgar gücü 2875 MW’a çıkmıştır.
Türkiye'nin rüzgar enerjisi potansiyeli yeterli ölçümler
yapılmadığından dolayı kesin olarak bilinmemektedir. Türkiye'nin
toplam rüzgar enerji teknik potansiyeli sadece kara kısmı için 40.000
ile 80.000 MW düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir [ ]. Yerleşim
alanları dışında 10 m yükseklikte rüzgar hızı yıllık ortalaması Ege
Bölgesi ve diğer kıyı alanlarımızda 4.5-5.6 m/sn, iç kesimlerde ise 3.4-
4.6 m/sn arasındadır. Antakya, Bandırma, Bergama, Bodrum,
Bozcaada, Çanakkale, Çeşme, Çorlu, Gökçeada, İnebolu, Mardin ve
Sinop rüzgar enerjisince zengin yörelerimizdir. İzmir Çeşmede 55 kW
gücünde rüzgar jeneratörü bir turistik tesisde kullanılmaktadır.
1998 yılında Alaçatı' nın Germiyen Köyünde üç rüzgar türbininden
oluşan 1.7 MW kapasiteli özel sektöre ait bir rüzgar santralı
kurulmuştur. Tesis edilen 7.2 MW kapasiteli Alaçatı Rüzgar Güç
santrali 1998 yılında üretime başlamıştır. Halen Türkiye’de çeşitli özel
sektör yatırımcılarınca geliştirilen ve yakın gelecekte
gerçekleşebilecek rüzgar güç santral kapasitesi 700 MW’a ulaşılmıştır.
Rüzgâr türbini
 Rüzgârdaki kinetik enerjiyi önce mekanik enerjiye daha
sonra da elektrik enerjisine dönüştüren sistemdir.
Bir rüzgâr türbini genel olarak kule, jeneratör, hız
dönüştürücüleri (dişli kutusu), elektrik-elektronik
elemanlar ve pervaneden oluşur. Rüzgârın kinetik
enerjisi rotorda mekanik enerjiye çevrilir. Rotor milinin
devir hareketi hızlandırılarak gövdedeki jeneratöre
aktarılır. Jeneratörden elde edilen elektrik
enerjisi aküler vasıtasıyla depolanarak veya doğrudan
alıcılara ulaştırılır.
Rüzgâr türbinlerinin nasıl çalıştığını anlamak için iki
önemli aerodinamik kuvvet iyi bilinmelidir. Bunlar
sürükleme ve kaldırma kuvvetleridir.
 Sınıflandırma
Kullanımdaki rüzgâr türbinleri boyut ve tip olarak çok
çeşitlilik gösterse de genelde dönme eksenine göre
sınıflandırılır. Rüzgâr türbinleri dönme eksenine göre
"Yatay Eksenli Rüzgâr Türbinleri" (YERT) ve "Düşey
Eksenli RüzgârTürbinleri” (DERT) olmak üzere iki sınıfa
ayrılır.
YATAY EKSENLİ
Bu tip türbinlerde dönme ekseni rüzgâr yönüne
paraleldir. Kanatları ise rüzgâr yönüyle dik açı yaparlar.
Ticari türbinler genellikle yatay eksenlidir. Rotor, rüzgârı
en iyi alacak şekilde, döner bir tabla üzerine
yerleştirilmiştir.
Yatay eksenli türbinlerin çoğu, rüzgârı önden alacak
şekilde tasarlanır. Rüzgârı arkadan alan türbinlerin
yaygın bir kullanım yeri yoktur. Rüzgârı önden alan
türbinlerin iyi tarafı, kulenin oluşturduğu rüzgâr
gölgelenmesinden etkilenmemesidir. Kötü tarafı ise,
türbinin sürekli rüzgâra bakması için dümen sistemi-
inin yapılmasıdır.Yatay eksenli türbinlere örnek olarak
pervane tipi rüzgâr türbinleri verilebilir. Bu tip
türbinlerin kanatları tek parça olabileceği gibi iki ve
daha fazla parçadan da oluşabilir. Günümüzde en çok
kullanılan tip üç kanatlı olanlardır. Bu türbinler elektrik
üretmek için kullanılır. Geçmişte çok kanatlı türbinler
tahıl öğütmek, su pompala-makve ağaç kesmek
içikullanılmıştır.
 Düşey eksenli
Türbin mili düşeydir ve rüzgârın geliş yönüne
diktir. Savonius tipi, Darrieus tipi gibi çeşitleri vardır. Daha
çok deney amaçlı üretilmiştir. Ticari kullanımı çok azdır.
 Bu türbinlerin üstünlükleri şöyle sıralanabilir:
 Jeneratör ve dişli kutusu yere yerleştirildiği için, türbini
kule üzerine yerleştirmek gerekmez, böylece kule masrafı
olmaz.
 Türbini rüzgâr yönüne çevirmeye, dolayısıyla dümen
sistemine ihtiyaç yoktur.
 Türbin mili hariç diğer parçaların bakım ve onarımı
kolaydır.
 Elde edilen güç toprak seviyesinde çıktığından,
nakledilmesi daha kolaydır.
 Sakıncaları ise şöyledir:
 Yere yakın oldukları için alt noktalardaki rüzgâr hızları
düşüktür.
 Verimi düşüktür.
 Çalışmaya başlaması için bir motor tarafından ilk hareketin
verilmesi gerekir, bu yüzden ilk hareket motoruna ihtiyacı
vardır.
 Ayakta durabilmesi için tellerle yere sabitlenmesi gerekir,
bu da pek pratik değildir.
 Türbin mili yataklarının değişmesi gerektiğinde, makinenin
tamamının yere yatırılması gerekir.
 Rüzgârdaki Mümkün Güç Miktarı
W = 0.5 r A v3 eşitliği ile verilir.
W: güç/enerji r: hava yoğunluğu A: kanat alanı v: rüzgâr hızı
Hava yoğunluğu yükseklikle, sıcaklıkla ve hava cepheleri ile değişir.
Rüzgâr gücü hesaplamalarında, hava cephelerinin etkisi önemsenmeyecek
kadar küçüktür, böylece hava yoğunluğu formülü şöyledir:
P = 1.325 P/T T: Fahrenheit + 459.69 olarak sıcaklık P: Yüksekliğe göre
düzeltilmiş Mercury basıncı (inch)
Tipik ortalama hava sıcaklığı (59 °F) deniz seviyesine indirgenerek hava
yoğunluğu için bir standart değer kullanılabilir. Bu durumda güç eşitliği
basit olarak aşağıdaki hale gelir:
Basitleştirilmiş Güç Eşitliği
Metrik Birimler
W = 0.625 A v3 W: Güç (watt) V: Rüzgâr hızı (m/s) A: Rüzgâr türbini kanatları
tarafından süpürülen alan (m2)
A = Π r2 r: Rotor yarıçapı (m)
Basitleştirilmiş güç eşitliği denklemi, rüzgâr turbinenden elde edilecek
gücün amprik olarak hesaplanabilmesi için türetilmiştir. Bu denklemden
anlaşılabileceği gibi, bir sistemden elde edilecek enerji, rüzgâr hızının kübü
ile doğru orantılıdır. Ayrıca elde edilecek güç , rüzgâr türbin kanatlarının
süpürdüğü alan dolayısıyla rotor yarıçapının karesi ile orantılıdır.
 RÜZGAR ENERJİSİ
KULLANIM ALANLARI:
 1- Evler
 2- İşletmeler
 3- Park, bahçe ve cadde

aydınlatmaları.
 4- Sinyalizasyon
 5- Sulama sistemleri.
 6- Karavan, tekne ve mobil

istasyonlar.
 7- Elektrik enerjisi ihtiyacı

olabilecek her yer

(Rüzgar ölçümleri uygun
rapor edilmeyen yerlerde
tavsiye edilmez)