შებრუნებული მატრიცა

კვადრატული მატრიცის შებრუნებული მატრიცა არსებობს, თუ და აღინიშნება

სიმბოლოთი.
თუ
,
მაშინ
,
 სადაც

მატრიცის ალგებრული დამატებაა, ხოლო მატრიცის მინორი. მინორის მისაღებად

მატრიციდან უნდა ამოვშალოთ ური სტრიქონი და ური სვეტი, რომელთა გადაკვეთაზეც
მდებარეობს მატრიცის ელემენტი.

ცხადია, რომ , სადაც ერთეულოვანი მატრიცაა.

 მშთანთქავი ჯაჭვების ძირითადი მახასიათებლები გამოითვლება
შემდეგი ფორმულებით:
 
1. - ფუნდამენტალური მატრიცა,
- ფუნქცია, რომელიც ტოლია შთანთქმამდე პროცესის მიერ
მდგომარეობაში გატარებული დროის საერთო მომენტების რიცხვისა
(ეს სიდიდე განსაზღვრულია მხოლოდ არადაბრუნებადი
მდგომარეობებისათვის).
 
2. ,
 
3. , როცა ,
არადაბრუნებადი - ური მდგომარეობიდან გამოსვლის შემთხვევაში
მშთანთქავ - ურ მდგომარეობაში შთანთქმის ალბათობა .
 
4. , როცა
სიდიდე არის დრო შთანთქმამდე.
5. , როცა
 
6.

ალბათობა იმისა, რომ პროცესი ოდესმე მოხვდეს არადაბრუნებად – ურ მდგომარეობაში

არადაბრუნებადი – ური მდგომარეობიდან გამოსვლისას .
 
7.

- არადაბრუნებად მდგომარეობათა სრული რიცხვი, რომლებშიც პროცესი იმყოფება

შთანთქმამდე.

ფუნქცია, რომელიც ტოლია იმ დროის მომენტისა , რომლის განმავლობაშიც პროცესი

დარჩება არამშთანთქავ – ურ მდგომარეობაში მას შემდეგ , რაც ის ამ მდგომარეობას
მიაღწევს (ამ მდგომარეობიდან გამოსვლამდე).
 
9.
 
10. პირობითი ალბათობა იმისა, რომ პროცესი გადავა - ურ მდგომარეობაში იმ პირობით ,
რომ მან დატოვა - ური მდგომარეობა, ტოლია
 

 
მაგალითის ამოხსნის ნიმუში

მოცემულია მარკოვის ჯაჭვის მდგომარეობებს    

შორის გადასვლის მატრიცა.

 იპოვეთ:
1. ფუნდამენტალური მატრიცა;
2. მესამე მდგომარეობიდან მეოთხე მდგომარეობაში შთანთქმის ალბათობა;
3. შთანთქმამდე თითოეულ არადაბრუნებად მდგომარეობებში გატარებული საშუალო დრო .
ამოხსნა.
1. გადასვლის მატრიცის კანონიკური ფორმაა . დავიყვანოთ მატრიცა კანონიკურ
ფორმაზე. მივიღებთ

.
აქ და მშთანთქავი, ხოლო და არადაბრუნებადი მდგომარეობებია. აქ

, ,

, .
 
ფუნდამენტალური მატრიცაა .
 , .
2. არადაბრუნებადი - ური მდგომარეობიდან - ურ მდგომარეობაში შთანთქმის
ალბათობა

მაშასადამე, მესამე მდგომარეობიდან მეოთხე მდგომარეობაში შთანთქმის ალბათობა .

 
3. შთანთქმამდე თითოეულ არადაბრუნებად მდგომარეობებში გატარებული საშუალო
დრო

მაშასადამე, არადაბრუნებად მდგომარეობაში გატარებული საშუალო დრო

შთანთქმქმდე არის , ხოლო არადაბრუნებად მდგომარეობაში
4. - არადაბრუნებად მდგომარეობაში ყოფნის დრო (ამ მდგომარეობიდან გამოსვლამდე )
.

5. - არადაბრუნებად მდგომარეობათა სრული რიცხვი, რომლებშიც პროცესი იმყოფება

შთანთქმამდე.

6.
ალბათობა იმისა, რომ პროცესი ოდესმე მოხვდეს არადაბრუნებად – ურ მდგომარეობაში
არადაბრუნებადი – ური მდგომარეობიდან გამოსვლისას .
 დავალება

შემდეგი მატრიცები ჩაწერეთ კანონიკური სახით და იპოვეთ ფუნდამენტალური

მატრიცები:
 
1. 2. 3.
 
4. .

გამოთვალეთ მოცემული მშთანთქავი ჯაჭვების ძირითადი მახასიათებლები .