სტატისტიკა სახელმწიფო მართვაში-2020

შუალედური გამოცდა

თეორიული ნაწილი 10 ქულა

5 კითხვა. თითოეული კითხვის პასუხის შეფასება - 2 ქულა

1. აღწერეთ ალბათობის თეორიისა და მატემატიკური სტატისტიკის როლი და ადგილი

სახელმწიფო მართვაში.

რაოდენობრივი მეთოდები გამოიყენება სხვადასხვა სამეცნიერო დისციპლინაში

ძირითადად ტექნიკურ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებში თუმცა მისი როლი
სულ უფრო მნიშვნელოვანიხდება როგორც ბიზნესის მართვის ამოცანებისთვის
ისეზოგადად სოციალურ კვლევებში სახელმწიფო მართვის ამოცანებისთვის.
2. რა არის ალბათობათა განაწილების კანონი? რა რიცხვითი მახასიათებლებით
შეიძლება დახასიათდეს ალბათობათა განაწილების კანონი?

ალბათური აზრით, შემთხვევითი სიდიდის თვისებებს აღწერს მისი სხვადასხვა

მნიშვნელობათა ალბათობების ერთობლიობა ანუ ალბათობათა განაწილების კანონი
(მოკლედ - განაწილების კანონი). საზოგადოდ, ალბათობათა თეორიის მთავარი მიზანია
ვიპოვოთ შემთხვევითი სიდიდის ალბათობათა განაწილების კანონი. თუ ვიცით
განაწილების კანონი, მაშინ შეიძლება ითქვას, რომ ჩვენ ამ შემთხვევითი სიდიდის შესახებ
ყველაფერი ვიცით (ალბათური აზრით)

ანაწილების კანონის რიცხვითი მახასიათებლები ალბათობათა განაწილების კანონის

პოვნა/აგება არ არის იოლი ამოცანა. ზოგჯერ, პრაქტიკული ამოცანებისთვის საკმარისია
შემოვიფარგლოთ განაწილების კანონის რიცხვით მახასიათებლების ცოდნით. განვიხილავთ
ორ ძირითადი ჯგუფის რიცხვით მახასიათებლებს: დაკვირვებათა დაჯგუფების ცენტრის
მახასიათებლებს: მათემატიკური ლოდინი M(X)=µ , მედიანა Me, მოდა Mo) და 31
დაკვირვებათა გაბნეულობის მახასიათებლებს (დისპერსია D(X) = σ2 , სტანდარტული
გადახრა σ, აგრეთვე ვარიაციის კოეფიციენტი V).

3. რა არის აუცილებელი ხდომილობა? მოიყვანეთ მაგალითი სახელმწიფო მართვის

სფეროდან

ალბათობის თეორიის ერთ-ერთი ძირითადი ცნებაა ხდომილობა ხდომილებაა

ნებისმიერი მოვლენა რომელიც ცდის შედეგად შეიძლება მოხდეს ალბათობის ზომის
ერთეულის დასადგენად შემოვიტანოთ აუცილებელი დაშეუძლებელი
ხდომილობების ცნებები აუცილებელი ხდომილობა ვუწოდოთ ისეთ ხდომილობას
რომელიც ცდის შედეგად აუცილებლად მოხდება აუცილებელი ხდომილების
ალბათობა 1 ის ტოლია
P(ა) = 1(1-1)
 აუცილებელი ხდომილება სახელმწიფო მართვააში არის რომ პრეზიდენტის მესამედ
არჩევა შეუძლებელია რადგან კონსტიტუციით არის განსაზღვრული იგი
თანამდებობას იკავებს მხოლოდ ორი ვადით
4. როგორ გამოვითვალოთ ხდომილობის ალბათობა ?

რაიმე ხდომილება შეიძლება მოხდეს n სხვადასხვა წესით ხოლო m შემთხვევა

ხასიათდება რაიმე A თვისებით მაშინ A
5. რა არის „სამი სიგმა“ ინტერვალი? როგორ გამოვითვალოთ?

ინფორმაციის მოპოვების პროცესში შესაძლებელია დავუშვათ უხეში შეცდომა.

მონაცემთა ცხრილის მიხედვითსტატისტიკური ანალიზის ჩატარებამდე მონაცემები
უნდა შემოწმდეს ასეთი შეცდომების გამოვლენის მიზნით. უხეში შეცდომების
თავიდან აცილების ერთ-ერთი უმარტივესი ხერხია ე.წ. ,,სამი სიგმას წესი -
3σწესი’’(სადაც სიგმა აღნიშნავს ნორმალური განაწილების სტანდარტული გადახრის
ჭეშმარიტ მნიშვნელობას.) რადგანაც ნორმალური განაწილების მქონე შემთხვევითი
სიდიდის 99,73% მოთავსებულია ინტერვალში (μ-3σ; μ+3σ), სადაცმიუμ აღნიშნავს
ნორმალური განაწილების მათემატიკური ლოდინის ჭეშმარიტ მნიშვნელობას,
ამიტომ თუ საეჭვო მონაცემი გამოდის ამ ინტერვალიდან, ის შეიძლება ჩაითვალოს
უხეშ შეცდომად და შემდგომ განხილვაში აღარ იყოს გათვალისწინებული ან
შესაძლოა გავითვალისწინოთ თუ ამ შესაძლებლობას ველოდებით.

პრაქტიკული ნაწილი - 20 ქულა

მედიკამენტების მწარმოებელ ფაბრიკაში გათვალისწინებულია ინვესტიციის

განხორციელება იმ შემთხვევაში თუ წარმოებული პროდუქციის მინიმუმ 90% არის
ხარისხიანი.
ხარისხის მაჩვენებლად აღებულია მედიკამენტში ძლიერ მოქმედი AA კომპონენტის
ოდენობა. ხარისხიან მედიკამენტში ამ კომპონენტის ოდენობა უნდა იყოს 11-12 მგ-ის
ფარგლებში.თვისების მქონე ხდომილობის P(A)ალბათობისთვის გვაქვს
P(A) =m/n
მედიკამენტის ხარისხის შესამოწმებლად ჩატარდა მედიკამენტის საცდელი
გამოკვლევა. გამოსაკვლევად აღებულია 10 ეგზემპლარი 1. საცდელ მედიკამენტებში AA
კომპონენტოს ოდენობა მოცემულია ცხრილში

დაკვირვების # 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

დაკვირვების მნიშვნელობა 11.2 12.0 11.9 11.8 11.1 11.0 12.1 11.1 11.7 11.5

AA კომპონენტის ოდენობა
მედიკამენტში მგ

შეკითხვა - განხორციელდება თუ არა ინვესტიცია ამ საწარმოში?

1
მოთხოვნები დაკვირვებათა საჭირო რაოდენობის შესახებ განხილული იქნება კურსის მე-2
ნაწილში
 ამ მიზნით:
1. გამოითვალეთ (შეაფასეთ) განხილული შემთხვევითი სიდიდის სტატისტიკური
მახასიათებლები:
- მათემატიკური ლოდინი - 4 ქულა
- (11.2+12.00+11.9+11.8+11.1+11+12.1+11.1+11.7+11.5):10=11.54
- დისპერსია - 4 ქულა
- 0.34; 0,46; 0,36; 0,26; -0,44; -0,54; 0,56; -0,44; 0,16; -0,04
0,1156+0,2116+0,1296+0,0676+0,1936+0,2916+0,3136+0,1936+0,0256+0,0016=1,544
1,544:10=0,1544
- სტანდარტული გადახრა - 2 ქულა

კვადრატული ფესვი0,1544დან მიახლოებით უდრის 0,39

2. გამოითვალეთ - რა ოდენობის ხარისხიანი და წუნდებული პროდუქციის ოდენობა

არის მოსალოდნელი მოცემულ წარმოებაში? - 3 ქულა
9-ხარისხიანი 1 წუნდებული

გააკეთეთ შესაბამისი დასკვნა - განხორციელდება თუ არა ინვესტიცია ამ საწარმოში?

უარყოფით პასუხის შემთხვევაში - რა უნდა გაკეთდეს ინვესტიციების მოსზიდად? – 4
ქულა

ინვესტიცია განხორციელდება რადგან ხარისხიანი პროდუქციის რაოდენობა აღწევს

90%ს
3. გამოთვალეთ ალბათობა იმისა რომ თქვენს მიერ გახილული შემთხევითი სიდიდე
გადააჭარბებს / არ გადააჭარბებს „სამ სიგმა“ ინტერვალს, „ორ სიგმა“ ინტერვალს,
„ერთ სიგმა“ ინტერვალს). წარმოადგინეთ გრაფიკული ილუსტრაცია და გააკეთეთ
შესაბამისი დასკვნა – 3 ქულა

2, ორი სიგმა 11,54-2*0,414=11,54-0,828=10,712

3, ერთი სიგმა 11,54-0,414=11,126
4, სამი სიგმა 11,54-3*0,414=10,298

ალბათობათა გამოთვლებისთვის გამოიყენეთ ონტერნეტ რესურსი normal distribution

calculator - http://onlinestatbook.com/2/calculators/normal_dist.html