H&BC Products

OTOMATİK KONTROL
VANA ve MOTOR SEÇİMİ
H&BC Products

Strok

Tij
Salmastra
Başlık

Disk Tutucu
Disk (Tapa)

Oturma Yüzeyi
Çıkış

Giriş

Gövde
Kılavuz
H&BC Products

VANA ÇEŞİTLERİ - Yapılarına göre

Küçük Lineer Vanalar : Fan-coil, küçük klima santralları,
ısıtma ve soğutma zonları
Rotary Vanalar : Radyatör ısıtma, yerden ısıtma
sistemleri, klima santralları
Globe Vanalar : Klima santralları, eşanjör, chiller,
ısıtma ve soğutma zonları
Kelebek Vanalar : Kazan, chiller (genelde On-off)

Küresel Vanalar : genelde On-off amaçlı

Bıçaklı Vanalar : Kesme amaçlı, atık su vs.

H&BC Products

VANA ÇEŞİTLERİ - Yapılarına göre

2-yollu vanalar : Değişken debi

3-yollu vanalar : Primer veya sekonder devrede sabit

debi
Karıştırıcı X ayırıcı

4-yollu vanalar : Primer ve sekonder devrelerde sabit

debi
H&BC Products

VANA ÇEŞİTLERİ - Yapılarına göre

Karışım Vanası Dağıtıcı Vana
H&BC Products

VANA ÇEŞİTLERİ - Yapılarına göre

Denge Yataklı Vanalar: Akışkan vanadan geçerken tapa
(çift geçişli) üzerinde açma ve kapama yönünde
eşit kuvvet uygular. Bu sayede yüksek
kapama basıncı sağlarlar.
V5095, V5025, V176
H&BC Products

VANA ÇEŞİTLERİ - Akış karakteristiği

Lineer Vanalar : Vananın açıklık pozisyonu ile içinden
geçen debinin doğrusal olarak
değiştiği kontrol vanaları

Eşit Yüzdesel Vanalar : Vanadaki açıklığın değişme yüzdesi

ile debinin değişiminin doğrusal
olarak değiştiği kontrol vanaları
H&BC Products

VANA ÇEŞİTLERİ - Akış karakteristiği

Lineer x Eşit Yüzdesel
Debi % (kvs)
100

80

60
EY
Lineer
40

20

0
0 20 40 60 80 100
Vana Pozisyonu
H&BC Products

VANA MOTORLARI
ON-OFF : Tam açık ve tam kapalı konumlu
TERMAL TAHRİK ÜNİTESİ : 24Vac veya 220Vac
M100, Z100, M4450
Küçük lineer vanalar için, DN15 ve DN20. V5832, V5833, V2002 vs.

3 watt

220Vac 
H&BC Products

VANA MOTORLARI
YÜZER KONTROL : Açma - Kapama ve sabit konum
ML6420A, M6061A/L, M7410C, M6410C/L
H&BC Products

VANA MOTORLARI
ORANSAL KONTROL : 0(2)-10Vdc veya 0(4)-20mA
ML7420, ML7421, M7061E, M7410E
kumandalı
H&BC Products

VANA MOTORLARI
Kapama Basıncı :
(Close-off pressure)
Vana motorunun tam kapama yapabildiği,
vana üzerindeki maksimum basınç
düşümüdür.
Vana seçimi yapılırken bulunan vana
üzerinde düşen basınç ile farklıdır.

2-yollu vana tam kapalı iken üzerinde düşen fark

P in C basıncı, Pin’e eşittir. Vana seçiminde kullanılan
fark basıncı Pin’nin yarısıdır.
Denge yataklı modeller yüksek kapama basınçlıdır.
V5328A Close-off pressure
H&BC Products

VANA MOTORLARI
Çalışma yönü : Vana motorlarının çalışma yönü motor
enerjilendiğinde vana tijini itmesi veya
çekmesini gösterir. Doğru çalışma için vana
ve motorun çalışma yönlerinin doğru
eşlenmesi gerekir.

Direct acting valve x Reverse acting valve

Tij yukarda / açık : V5832A, V5011, V176,
V5872D, V5328
Tij aşağıda / açık : V5025B, V5832B,
V5833A/C, V5013,
V5329
H&BC Products

VANA BOYUTLANDIRMASI
H&BC Products
TANIMLAR

Kvs : Vananın tam yükte (%100 açıkken), 1bar fark

basıncı altında geçireceği debi.
V : Debi (m3/h)
ρ : Akışkanın özgül ağırlığı ( kg/m3) – su olması
durumunda 1 olarak kabul edilebilir.

PV : Vana üzerindeki fark basıncı (bar). Sağlıklı bir

kontrol sağlanabilmesi için, bu değer sistemde vana tarafından
debisi değiştirilen kısmın fark basıncına eşit olmalıdır.
Q : Termal yük ( kW )
Tw : Yüke giren ve çıkan su sıcaklıkları arasındaki
fark
H&BC Products
FORMÜLLER


Kvs  V
PV

Debi bilinmediği durumlarda aşağıdaki formül ile hesaplanabilir.

Q
V
1.16  Tw
H&BC Products


Kazan Kontrol Sistemleri Kvs  V
PV
PA-AB : 20 - 100 mbar arası
PA-AB = PC-A = PC-B
Örnek :
AB
Q : 35kW, PV:50mbar, 90-70°C, ısıtma sistemi
M

C V = 35 / 1.16 x 20 = 1.5m3/h
B
A 1.5m3 / h
Kv   6.7m 3 / h
0.05bar
En yakın kvs : 6,3 m3/h, DN20
H&BC Products

Kazan Kontrol Sistemleri

By-pass hattındaki balans vanası ile C-B ve C-

A noktaları arasındaki direncin eşit olması
sağlanır. Böylece, %50 vana pozisyonunda,
dönüş suyunun %50’sinin by-pass, %50’sinin
kazan üzerinden geçmesi sağlanır ve lineer bir
AB kontrol çevrimi elde edilir.
C
M

B
A
H&BC Products

Kazan Kontrol Sistemleri - 4 yollu vana

Kazan ve radyatör devresinde debi sabittir.

H&BC Products

Klima Santralı : Donma riski olan ısıtma serpantini

PV : Sisteme giriş

basıncına eşit olmalı
(Ps)
PI PS C PC
PP = PC + PBV
Pc : 50 - 200mbar arası

Pp
Girişteki dinamik balans vanaları ile sisteme gelen basınç, vana seçimine uygun
değere düşürülür (örnekte 0,29bar). Diğer balans vanası ise seçilen pompa ile
serpantinin gereksinimi arasındaki fark basıncını karşılayacak şekilde ayarlanır.
Bu ayar ile otomatik kontrol vanası tam açık pozisyonda iken, by-pass’tan geçiş
olmaması sağlanır.
H&BC Products

Klima Santralı : Donma riski olan ısıtma serpantini

Örnek :
Q : 100kW,
PI:500mbar,
PI PS C PC PC:200mbar,
C
V = 100 / 1.16 x 40 =2.15
2.15m 3 / h
Pp Kv   3.04m 3 / h
Örnek : 0.5bar
PI=500mbar, En yakın kvs : 4m3/h, DN15
PS=290mbar, PV=0.29bar
PP200mbar,
PBV= PP- PC
H&BC Products

Klima Santralı : Soğutma veya donma riski olmayan ısıtma serpantini

Sabit debili primer
PV  PC
PV = PI + PC
BV1  = PV / (PC+ PV)
PS PI BV2 C PC   0.5
Pc = 50 - 200mbar

Kvs  V
PV

Balans vanaları ayarlanarak, sistemde her zaman istenen miktarda su sirkülasyonu

sağlanır. Önce otomatik kontrol vanası by-pass hattı tam kapatılarak, serpantinden
istenen maksimum debide suyun geçmesi BV1 sağlanır, daha sonra, serpantin hattı
tam kapatılarak, BV2 ile aynı debinin ölçüleceği ayar yapılır.
H&BC Products

Klima Santralı : Primer ve sekonder devrede sabit debi

PI PS C Pc

Pp
3-yollu vananın A-AB portu kapatılır. BV1 ile yük üzerindeki debi ayarlanır.
3-yollu vananın A-AB portu açılır. BV2 ile aynı debi ölçülecek şekilde ayar yapılır.
H&BC Products

Eşanjör Kontrolu : PV  PC

PV = PI + PC
140°C
 = PV / (PC+ PV)
PC   0.5
Pc = maks. 200mbar
B A

110°C
Kvs  V
T PV

* Girişteki dinamik balans vanası primer hatta meydana gelen basınç hareketlerini
ve vana, serpantin vs. hesapları ve seçimleri sırasındaki hata paylarını kompanse
eder.
* Bölgesel ısıtma uygulamaları Eşanjör Kontrolunda 2-yollu vanalar kullanarak,
gerektiği kadar sirkülasyon olması ve taşıma kayıplarının minimuma indirilmesi
sağlanır.
H&BC Products

Eşanjör Kontrolu :
Örnek :
140°C Q : 175kW
T = 30°C
PS PC PC = mbar
B A PS = bar
110°C 
T Kvs  V
PV
V = 175 / 1.16 x 30 = 5m3/h
5m 3 / h
Kv   5.27m 3 / h
0.9bar
Seçilen vana Kvs:6.3, DN20, PV: 0.63 bar
PV+ PC+ PBV = PS ; PBV = 0.27bar ;  = 0.86