ÇİN KALAN

Çin Kalan Teoremi: Çin matematikçi Sun Zi tarafından

bulunmuştur.
 Teoremin buluş nedeni genel matematik teoremlerinde olduğu gibi
insanların hayatlarını kolaylaştırma ve merak duygusundan çıktığı
görülmüştür. Öyle ki bu teorem belli aralıklarla tekrar eden
gökyüzü olaylarını tahmin etmek , orduda kaç asker olduğunu
bulmak veya günümüzdeki gibi gerek sayı gerekse kelime
şifrelemede kullanılmaktadır.
 Çin matematikçi Sun Zi şu soruyu sorar: bir sayı 3’e bölündüğünde
2 kalıyor , 5’e bölündüğünde 3 kalıyor , 7’ye bölündüğünde de 2
kalıyor bu sayı kaçtır?
 Modern matematik dilinde bu soru,
x
x
x
x
x
x

 Denkliklerini çözmeye eş değerlidir. Bu yazıda bu tür denkliklerin ne

zaman bir çözümü olduğunu ve çözümü olduğunda çözümün nasıl
bulunduğunu göreceğiz.
 Birinci denklikten , için ,


buluruz. Bunu ikinci denkliğe yerleştirirsek ,

yani

buluruz. Her iki tarafı da 2’yle çarparsak (2,3 ‘ün modülo 5 tersidir;


buluruz. Demek ki , belli bir için


 Bunu yukarıdaki eşitliğine yerleştirirsek ,


buluruz. Bunu da üçüncü denkleme yerleştirelim

Yani
 ÖRNEK: tamsayısı 3 ile bölümünden kalan 1 , 5 ile bölümünden kalan 4 ve 7
ile bölümünden kalan 6 eşitliğini sağlayan en küçük
tamsayısı kaçtır?
ÇÖZÜM:

1.Adım : En büyük moddan başlanır.

2.Adım : Belirlenen 2. en büyük moda sahip denklikte yerine konulur ve

çözüm
 3.Adım : bulduğum k değerini 1.Adım da yerine yazalım

 ⇒
 İlk denklikte yerine yazıp çözelim.

 1 (mod3)




 Bulduğumuz değerini de yerine yazalım


 olur. Sağlama için 34 ü