ÖĞRETİM

YÖNTEMLERİ
1. ANLATIM YÖNTEMİ 2. TARTIŞMA YÖNTEMİ VE TEKNİKLERİ

3. PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ

4. GÖSTERİP YAPTIRMA YÖNTEMİ 5. ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ

6. DENEY YÖNTEMİ
 ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Uygulamada yöntem ve teknik kavramlarının çoğu zaman birbirine

KARIŞTIRILMAKTADIR. Bazı yöntemler teknik olarak verilmekte, bazı
teknikler ise yöntem olarak gösterilmektedir. Bu nedenle de sınıflandırma
farklılıkları ortaya çıkmaktadır.
Yöntem; bir sorunu çözmek, bir deneyi sonuçlandırmak, bir
konuyu öğrenmek ya da öğretmek gibi amaçlara ulaşmak için
bilinçli olarak seçilen ve izlenen bir yoldur.
Teknik ise, “bir öğretme yöntemini uygulamaya koyma biçimi,
ya da sınıfta yapılan işlemlerin bütünü” olarak
tanımlanmaktadır.

ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

 Diğer bir ifadeyle yöntem;
öğretim etkinliklerini düzenleme,
teknik ise;
daha önce düzenlenen bu öğretim etkinliklerinin
uygulanmasıdır.
Buna göre yöntemin daha çok uygulamadan önceki
süreci ifade ettiği, tekniğin ise bir uygulama biçimi olduğu
söylenebilir.

Dikkat! Her derse uygulanabilecek tek bir yöntem yoktur. Yöntemin

derse, amaca, öğrenciye, öğretmenin tutumuna ve çevre koşullarına
uygunluğu önemlidir. Eğitim hedeflerinin gerçekleştirilmesi için bir derste
birden çok öğretim yöntem ve tekniklerini kullanmak daha etkili bir
yoldur.

ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

 Yöntem seçimini etkileyen faktörler
Çağımızda öğretim ilke ve metotlarını -öğretmen, öğrenci ve ders
faktörleri dışında- belirleyen bir çok gelişme vardır.
Her öğretim metodu her derse, her konuya, her öğrenci grubuna, her
öğretim düzeyine uygun olmayabilir. Değişik durumlarda değişik
metotların kullanılması gerekir.
Bütün dersler için etkili tek bir yöntemden söz edemeyiz. Etkili bir
öğretim için yöntem zenginliğine gitmek evrensel bir kuraldır.

ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

 Yöntem Seçimini Etkileyen Faktörler
Öğretmenin Yönteme Yatkınlığı
Zaman ve Fiziksel İmkanlar
Maliyet
Öğrenci Grubunun Büyüklüğü
Konunun Özelliği
Dersin hedefleri
Programın Niteliği
Öğrenci Grubunun Tutumları
Öğretmenin Kişiliği
Sınıf Atmosferi
Araç-gereç Durumu
Öğrenci Özellikleri
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
 ANLATIM YÖNTEMİ

Özellikleri:
Bilgilerin, kavramların ilkelerin hazır olarak öğretmen
tarafından her eğitim seviyesindeki öğrencilere
sunulabildiği geleneksel ders anlatım yöntemidir.
Sunuş yoluyla öğretim stratejisinde kullanılır.
Bilgi basamağındaki hedefleri kazandırmada etkindir.
 ANLATIM YÖNTEMİ

Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Çoklu etkileşimini sağlayabilecek farklı öğretim yöntem
veya teknikleriyle desteklenmelidir.
Öğrenci tepkilerini anlayabilmek için öğrencilerle göz
iletişimi kesilmemelidir.
Önemli bilgilerin vurgulanması ve bunların kalıcı olması
için tekrarlar yapılarak, ses vurgularıyla desteklenmelidir.
 ANLATIM YÖNTEMİ

Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Bilgilerin aktarılmasında sözlü sunuma ek olarak beden dili
de etkili bir şekilde kullanılmalıdır.
Dağılan öğrenci ilgisini toplamak için zaman zaman not
tutturulmalıdır.
Konuyla ilgili bol örnekler verilmelidir.
Öğrencilerin dersin akışını izleyebilmelerini sağlamak için
varsa ders notu önceden dağıtılmalıdır.
 ANLATIM YÖNTEMİ

Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Öğrenci ilgisini çekilebilmek için sunulan bilgi gerçek
yaşamla ilişkilendirilmelidir.
Dersin sonunda tablo, grafik, şekil gibi daha çok görselliği
destekleyecek şekilde konu özeti yapılmalıdır.
Öğrenci ilgisini uyanık tutabilmek için konuyla ilgili esprilere
yer verilmeli, fıkralara veya güncel olaylara atıf yapılarak
ortam rahatlatılmalıdır. «
 ANLATIM YÖNTEMİ

Yararları:
Maliyeti yoktur.
Büyük miktardaki bilgi kısa zamanda
kalabalık bir gruba sunulabilir.
Bilinmeyen bir konunun sunumunda
etkilidir.
 ANLATIM YÖNTEMİ

Sınırlılıkları:
Öğretmen merkezlidir.

Öğrenci katılımı minimumdur.

Öğrenci ön bilgisi dikkate alınmaz.

Bilimsel becerilerin gelişimine katkı sağlamaz.

Ezbere neden olur.

Dönüt olmadığı için yanlış/eksik öğrenmeler oluşabilir.

Psikomotor hedefler için uygun değildir.

 TARTIŞMA YÖNTEMİ
Özellikleri:
Bir konunun iki veya daha fazla kişi/grup tarafından karşılıklı
olarak derinlemesine incelenmesini, düşünülmesini sağlar.
Daha çok buluş yoluyla öğretim stratejisinde kullanılır.
Kavrama düzeyindeki davranışların kazandırılmasında etkindir.
Öğrencilerin konuyla ilgili yorum yapmaları, konuyu savunmaları,
konunun nedenlerini ortaya koymaları sağlanır.
 TARTIŞMA YÖNTEMİ
Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Tartışma sırasında mümkün olduğunca öğrenciler

birbirlerinin yüzünü görebilecek şekilde oturmalıdır.

Tartışmada kullanılacak dilin küfür, argo gibi kelimeleri

içermemesine dikkat edilmelidir.

Farklı fikirlere saygı duyulabilecek bir ortam

oluşturulmalıdır.
 TARTIŞMA YÖNTEMİ
Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Tartışma için her öğrenciye eşit konuşma süresinin

verilmesine özen gösterilmelidir.

Tartışmanın konu dışına çıkmaması için amaç, tartışmayı

yöneten öğretmen tarafından sık sık hatırlatılmalıdır.

Tartışmanın sınıfın dışına çıkmasını engelleyecek önlemler

alınmalıdır.
 TARTIŞMA YÖNTEMİ
Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Tartışmayı yöneten öğretmen, objektif olmalıdır.

Planlanan sürenin dışına çıkılmamasına dikkat edilmelidir.

Öğretmen olası çıkabilecek kavgaları önlemek amacıyla

öğrencileri izlemeli ve göz iletişimini kesmemelidir.

Tartışma sonunda konu, öğretmen ve öğrencilerle birlikte

değerlendirilmeli ve özetlenmelidir.
 TARTIŞMA YÖNTEMİ

Yararları:
 Bireyin problem çözme becerisinin gelişimini sağlar.

 Üst düzey düşünmeyi sağlar.

 Kavramları keşfeder.

 İletişim ve liderlik becerilerini geliştirir.

 Bireyin analiz, sentez ve değerlendirme

yapabilmesini sağlar.
 TARTIŞMA YÖNTEMİ

Yararları:
Hem bilişsel hem de duyuşsal alan gelişimini sağlar.

 Öğrencilerin farklı perspektifleri görmesini sağlar.

 Toleranslarının ve farkındalıklarını gelişmesini sağlar.

 Bilginin yeniden yapılandırılmasını olanaklı kılar.

 Aktif katılımı sağlar.

 TARTIŞMA YÖNTEMİ

Sınırlılıkları:
 Zaman açısından ekonomik değildir.
 Kalabalık grupla öğretim için uygun değildir.
 Tartışma sırasında sınıf hakimiyetini kaybetme riski vardır.
 Yönteme dahil olacak grup en az uygulama düzeyinde
olmalıdır.
 Amacın dışına çıkma riski vardır.
 Konu dağılabilir.
TARTIŞMA YÖNTEMİ TEKNİKLERİ

1. Büyük Grup Tartışması: 2. Küçük Grup Tartışması:

Öğretmen ve öğrenci Bir grup yöneticisinin
arasındaki bilgi transferinin
başkanlığında 3-8 kişiden
sorularla ve öğrencilerin
oluşan, karşılıklı iletişim ve
verdiği örneklerle sınıfın
etkileşim içinde
tamamının katıldığı bir
gerçekleşen bir tartışma
tekniktir.
tekniğidir.
 TARTIŞMA YÖNTEMİ TEKNİKLERİ
3. Münazara: 4. Forum:
İki grubun dinleyiciler ve bir jüri Öğrenciler, öğretmen yönetiminde
önünde bir konuya ilişkin iki zıt fikri uzman gruba soru sorar ve uzmanlar
tartışmasıdır. Savunulan iki zıt görüş bu soruları yanıtlar. Dinleyiciler
bir dinleyici grubuna aktarılır, sorularını yazılı veya sözlü sorabilir,
gruplar fikirlerini savunurlar ve kendi düşüncelerini açıklayabilirler.
tartışmalar uzman bir jüri tarafından Ancak dinleyiciler kendi aralarında
değerlendirilerek kazanan grup tartışamazlar ve birbirlerine soru
açıklanır. soramazlar
 TARTIŞMA YÖNTEMİ TEKNİKLERİ
5. Sempozyum: 6. Açık Oturum:

Yapılandırılmış grup sunumudur. Değişik görüşlere sahip küçük bir

Eş zamanlı bir çok oturum ve bu öğrenci ya da konuşmacı grubun,

oturumları yöneten oturum bir başkan yönetiminde sanatsal

başkanları vardır. Sunum yapan düşünce, siyasal, toplumsal vb.

kişiler araştırmalarını ve bilgilerini içerikli bir konuyu diğer bir öğrenci

kitlesi önünde tartışması için
kendilerine verilen 5-15 dakikalık
düzenlenen sözel bir iletişim
bir süre içinde sunarlar.
türüdür.
 TARTIŞMA YÖNTEMİ TEKNİKLERİ
7. Seminer: 8. Kollegyum:
Bir konu üzerinde uzman bir İki panel grubu ve bir yönetici
kişinin konuyla ilgili bilgi ve
vardır. Birinci grup 3-5 kişilik
deneyimlerini formal bir ders
uzmanlardan oluşan kaynak
şeklinde öğrencilere sunduğu,
gruptur. İkinci grup ise
sonrasında da tartışmanın
gerçekleştirildiği tekniktir öğrencilerden oluşmaktadır.

Öğrenciler konuyu sunar,

sorularını kaynak gruba yöneltir.

 TARTIŞMA YÖNTEMİ TEKNİKLERİ
9. Panel: 10. Zıt Panel:
Sınıf içinde bir yönetici Yönetici, sınıfı biri soru soran diğeri
başkanlığında bir konunun çeşitli de cevap veren iki gruba böler. 10-15
yönleriyle belirli bir zaman içinde dakikalık bir sürede soru soracak olan
üç veya dört konuşmacının grup sorularını, cevap verecek grup
katılımıyla gerçekleştirilen bir ise olası gelebilecek sorulara ilişkin
tekniktir. cevaplarını hazırlar ve soru cevap

şeklinde tartışma gerçekleştirilir.

 TARTIŞMA YÖNTEMİ TEKNİKLERİ
11. Fısıltı/Vızıltı Grupları: 12. Phillips 66:
Konu öğretmen tarafından Öğrenciler 6’şar kişilik gruplara
anlatıldıktan hemen sonra küçük ayrılır, her gruba bir soruyla
gruplar oluşturulur. Gruplar birlikte fikirlerini raporlaması
öğretmen olmadan aralarında için bir kart verilir ve gruplara
tartışırlar ve tartışmaları tartışmaları için 6 dakika süre
bittikten sonra diğer grup
tanınır. Bu sürenin sonunda
üyeleriyle sonuçlar paylaşılarak
her gruptan bir temsilci
sorular veya yorumlar tartışılır.
konularının önemli bulgularını
sunar
 TARTIŞMA YÖNTEMİ TEKNİKLERİ
13. Çember:
3-8 kişilik gruplar oluşturulur,
her bir gruptan konuyu ya da
problemi sunacak bir başkan
seçilir. Çember şeklinde bir
masanın etrafında oturan her
grup kendi konusunu grup
içinde tartışır.
14. Konuşma Halkası:
Grup üyelerince kabul edilmiş
bir içerikte, duygular ve
düşüncelerin vurgusu için bir
forum olarak hizmet eder. Grup
üyeleri hiyerarşi olmadan halka
şeklinde otururlar. Öğrenciler
sadece dinler.
 TARTIŞMA YÖNTEMİ TEKNİKLERİ
15. Düşün-Eşleş-Paylaş: 16. Sokrat Tartışması:
Öğrencilere öğretmen tarafından bir öğretmen önderliğinde kılavuz
konu/problem/durum verilir. sorularla öğrencilerin bir konuyu
Öğrenciler konu üzerinde önce tek anlamasını ve doğru cevabı
başına daha sonra da istedikleri bulmasını sağlayan, öğretmen ve
arkadaşlarıyla eşleşerek düşünerek öğrenci arasında karşılıklı
2-3 kişi tartışırlar. Tartışmadan sonra gerçekleştirilen diyaloğa dayalı bir
grup sözcüsü ulaştıkları sonucu diğer tekniktir
eşleşmiş gruplarla paylaşır.
 TARTIŞMA YÖNTEMİ TEKNİKLERİ
17. Görüş Geliştirme: 18. Kartopu:
Belirgin çelişkiler ve kutuplaşmış Öğrencilere bir konu üzerinde
tutumları kapsayan konuların
düşünmeleri için birkaç dakika verilir,
öğretiminde öğrencilerde görüş
düşüncelerini bir kâğıda yazmaları istenir,
geliştirmek için kullanılan bir tartışma
öğrenciler iki kişi olurlar ve 5 dakikada
tekniğidir. Öğrenciler soruya
“kesinlikle katılıyorum”, “katılıyorum”, düşüncelerini eşleriyle paylaşırlar. Çiftler

“kararsızım”, “katılmıyorum” ve 4’er kişi olurlar ve 10 dakikada fikirlerini

“kesinlikle katılmıyorum” şeklinde paylaşırlar. 4’er kişilik gruplar tekrar

cevap verirler ve gerekçelerini birleşerek 8’er kişilik gruplar oluşturur ve
açıklarlar. tartışırlar.
 PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ
Özellikleri:
Bilimsel araştırma sürecinden yola çıkar.
Bireysel ya da grupla gerçekleştirilebilir.
Araştırma-inceleme yoluyla öğretim stratejisinde
kullanılabilir.
Öğrenci merkezli bir yöntemdir.
Bilişsel, Duyuşsal ve Psikomotor alan öğretimi için
uygundur.
 PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ

Basamakları:
1. Problemin farkına varılması
2. Problemin sınırlandırılması, tanımlaması ve problem
hakkında bilgi toplama
3. Problemin çözümü için alternatif çözüm yolları üretme
4. Çözüm yollarını deneme
5. Problemi çözme ve raporlaştırma
 PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ

Problem Çözme Yaklaşımları:

1. Tümevarım: Gözlemleme, benzerlik ve farklılıkları
bulma, sınıflandırma, özetleme ve genelleme ile uygulama
ve doğrulama süreçlerini içerir. Öğrenci parçaları
birleştirerek problemi çözmeye çalışır.
 PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ

Problem Çözme Yaklaşımları:

2. Tümdengelim: Öğrencilere kurallar ve genellemeler
verilerek öğrencinin bunları doğrulaması istenir. Bu
sırada yeni bir bilgiye ulaşılabilir. Ancak bu yaklaşım
soyut kavramlar ve kurallardan oluştuğu için her yaş
grubu için uygun olmayabilir.
 PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ

Yararları:
 Öğrenci öğrenmelerini gerçek hayatla ilişkilendirmeyi
kolaylaştırır.
 Öğrencide bilimsel tutum gelişimini sağlar.
 Öğrencilerin karar verme ve çözüm yolu üretme
becerilerini geliştirir.
 Kendi kendine öğrenmeyi sağlar.
 Öğrencinin problem çözme becerisini geliştirir.
PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ

Sınırlılıkları:
Zaman açısından uzun bir süreci gerektirir.
Maliyeti fazla olabilir.
Problem iyi sınırlandırılmazsa problem
çözülemeyebilir.
Problemi çözemeyen öğrencinin motivasyonu
düşebilir.
 GÖSTERİP YAPTIRMA YÖNTEMİ

Özellikleri:
 Bir becerinin, gerçek araç gereç kullanılarak doğal
ortamında öğrenilmesini ve geliştirilmesini sağlar.
 Sunuş ve buluş yoluyla öğretim stratejisinde
kullanılabilir ve öğrenci merkezlidir.
 Daha çok psikomotor becerilerin gelişimini sağlar.
GÖSTERİP YAPTIRMA YÖNTEMİ

Basamakları:
1. Hazırlık
2. İşin öğrenciye gösterilerek yapılması
3. Öğretmen kılavuzluğunda işin öğrenci
tarafından yapılması
4. Sürecin ve sonucun değerlendirilmesi
 GÖSTERİP YAPTIRMA YÖNTEMİ
Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Kazandırılmak istenen beceri önce öğretmen tarafından
yapılarak öğrencilere gösterilmelidir.
Her öğrenciye yeterli zaman ve tekrar yapma şansı
verilmelidir.
Gösteride kullanılacak araç gereçler önceden hazırlanmalıdır.
Bir beceri iyice öğretildikten sonra bir başka beceriye
geçilmelidir.
 GÖSTERİP YAPTIRMA YÖNTEMİ

Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Beceri öğretimi basitten karmaşığa doğru olmalıdır.
 Becerinin gerçekleştirileceği yerde güvenlik önlemleri
alınmalıdır.
 Yapılacak işler bir akış çizelgesinde ya da yazı tahtası
üzerinde gösterilmelidir.
GÖSTERİP YAPTIRMA YÖNTEMİ

Yararları:
 Yaparak yaşayarak öğrenme sağlar.
 Öğrenmeler daha kalıcıdır.
 Öğretimde kullanılacak araç-gereçlere ayrıca
yatırım yapılmadığı için maliyeti düşüktür.
 GÖSTERİP YAPTIRMA YÖNTEMİ

Sınırlılıkları:
 İş kazaları yaşanma riski fazladır.
 Öğrenme ve uygulama sırasında ortaya çıkan ürünün
hatalı olabilir.
 Grup öğretimine uygun değildir.
 Araç gerecin zarar görmesi ve buna bağlı olarak da
maliyetin yükselmesi söz konusu olabilir.
 ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ

Özellikleri:
 Farklı yöntemleri içinde barındırır.
 Kanıt ve araştırma temellidir.
 Gerçek bir yaşam içeriğinde odaklanır.
 Amacı bir konu üzerinde derinlemesine bir
anlayış üretmektir.
 ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ

Özellikleri:
 Buluş ve araştrma-inceleme yoluyla öğretim
stratejisi temelinde kullanılabilir.
 Kanıt ve araştırma temellidir.
 Gerçek bir yaşam içeriğinde odaklanır.
 Amacı bir konu üzerinde derinlemesine bir anlayış
üretmektir.
 ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ
Türleri:
1. Eksik metin örnek olaylar: Konu hakkında sınırlı bilgi verilir.
Öğrenciler bilgi ihtiyaçlarını öğretmene sorarak karşılarlar.
2. Tam metin örnek olaylar: olayın tamamı öğrencilere verilir
ve öğrenciler ek bir bilgiye/kaynağa başvurmak durumunda
kalmazlar.
3. Birbirini izleyen örnek olaylar: çalışmaya sınırlı bilgilerle
başlanır. Her basamak işlenip ilerledikçe ortaya yeni bilgiler
çıkar.
 ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ

Yararları:
Öğrencinin analiz, sentez ve değerlendirme
yapma becerilerinin gelişimini sağlar.
Öğrencilerin problemlere farklı bakış açıları
getirmesini sağlar.
Öğrenciyi yaratıcı çözüm yolları üretmeye,
eleştirmeye, konuyu derinlemesine düşünmeye,
ve karar vermeye cesaretlendirir.
 ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ

Sınırlılıkları:
 Uygulanabilmesi için öğrenciler en az uygulama
düzeyinde olmalıdır.
 Hazırlaması zaman alır.
 Hazırlaması zordur.
 Örnek olayın analizini sağlayarak istenilen sonuca
ulaştırmada sorulacak soruların doğru belirlenmesi
gereklidir.
 DENEY YÖNTEMİ

Bilimsel gerçekleri bulmak, olay ve olgular arasındaki

ilişkileri ispatlamak için yapılan deneme etkinliğidir.
*Gösteri *Kapalı uçlu *Konu öncesi
deneyleri deneyler yapılan deneyler
*Bireysel *Açık uçlu *Konu işleme
deneyler deneyler sürecinde yapılan
*Grup deneyleri *Hipotez test deneyler
etme deneyleri *Konu sonrasında
yapılan deneyler
 DENEY YÖNTEMİ
Yararları:
Bilimsel çalışmanın ne olduğunu ve bilimsel gerçeklerin nasıl
elde edildiğini öğretir.
Öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini kazanmasını destekler.
Öğrencilerin merakını giderir.
Teorikte öğrendiklerini pratikte uygulamalarını sağlar.
Olayların ve ilişkilerin somut olarak gözlenip öğrenilmesini
sağlar.
Öğrenci deneyerek öğrenir.
 DENEY YÖNTEMİ
Sınırlılıkları:
Her konu alanına uygulanmaya uygun değildir.
Duyuşsal ve psikomotor davranışların kazandırılmasında
etkili değildir.
Uzun zaman alır.
Deney için gerekli ortam ve materyal sağlanamayabilir.
Kalabalık gruplarda uygulaması zordur.
İyi kontrol edilmezse öğrenciler gereksiz ayrıntılara
odaklanabilir.