Kuantum Hesaplama

Kadir Has Üniversitesi

Özkan Karabacak
ozkan.karabacak@khas.edu.tr
oezkankarabacak@gmail.com
Biraz Tarih
• -1750: Babiller ilk algoritmik çözümleri geliştirdiler.
• +1837: Babbage ilk mekanik bilgisayarı icat etti.
• +1936: Turing programlanabilir bilgisayar teorisini geliştirdi.
• +1938: Zuse ilk dijital bilgisayarı geliştirdi.
• +1947: Transistör icat edildi.
• +1965: Moore 2 yılda bir 2’ye katlanma yasasını önerdi.
• +1982: Feynman kuantum sistemleri simüle etmek için kuantum bilgisayarını ortay attı.
• +1984: BB84: İlk kuantum şifreleme protokolü
• +1985: Deutsch: İlk üstün kuantum algoritması
• +1994: Shor: Çarpanlara ayırma algoritması
• Güçlü Church-Turing tezi sarsıldı.
• RSA algoritmasına tehdit.
• +1995: Grover arama algoritması.
KM Taşları (2019 ABD Bilim Akademisi
Raporu)
1. İlk Çalışan Kuantum Hesaplama Sistemleri
• 2017’de 100’den az kübitli NISQ (Noisy-Intermediate-Scale Quantum) makineleri
• 1999’da başlayan ve 2017 yılında 2000 kübite ulaşan Kuantum Tavlayıcı (Quantum Annealer)
• D-Wave company
2. Kuantum Üstünlüğü
• Kuantum bilgisayarın daha hızlı çözdüğü herhangi bir problem bulmak
• 2018’de hala kuantum üstünlüğü gösterilememiş
3. Faydalı Kuantum Bilgisayarlar
• Deneysel olarak, Google 2015 that D-Wave 2X kuantum tavlayıcının klasik tavlayıcıya üstün
geldiğini gösterdi:
• https://ai.googleblog.com/2015/12/when-can-quantum-annealing-win.html
4. Tamamen hatadan arınmış kuantum bilgisayarlar yapmak
Bloch Küresi
• LINK
ÖDEV – Soru 1/2
Kontrollü Çevirici Kapısı - CNOT
ÖDEV – Soru 2
 Superpozisyon – Kuantum Paralellik
•
Soru 2’deki sistem parallel işlem yapabilir!
Deutsch Algoritması
• Sabit veya dengeli olan bir dijital fonksiyon sabit mi dengeli mi, bul!

Deutsch Algoritmasını
Gerçekleyen Kuantum Devresi:
BB84: Kübitlerle Gizli Anahtar Oluşturma
Soru 3:

BB84 protokolünün adımlarını yazınız. Araya Eve’in girip girmediğini ve

bilginin çalınıp çalınmadığı nasıl anlaşılır? Araya birinin girmesi durumunda
anlaşılmamam ihtimali nedir, ve bu ihtimal nasıl düşürülür?