Chöông 4:

AÙp duïng phöông trình thieát

keá

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 1

 Chöông 4:
AÙp duïng phöông trình thieát keá
 Coù theå söû duïng moät trong nhieàu daïng bình phaûn öùng.

 Thay ñoåi tyû leä noàng ñoä taùc chaát trong nhaäp lieäu ban
ñaàu.

 Yeáu toá aûnh höôûng ñeán löïa choïn:

Loaïi phaûn öùng

Chi phí thieát bò vaø duïng cuï ño
Tính oån ñònh khi hoïat ñoäng
Tính linh ñoäng cuûa thieát bò khi thay ñoåi ñieàu
09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 2
Hai thoâng soá thieát keá aûnh höôûng ñeán tính
kinh teá cuûa quaù trình:

1) Theå tích thieát bò phaûn öùng.

2) Söï phaân phoái saûn phaåm chính
trong phaûn öùng ña hôïp (multiple
reaction)

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 3

 4.1. So saùnh kích thöôùc thieát bò phaûn öùng ñôn
(1) Bình phaûn öùng khuaáy troän hoïat ñoäng oån
ñònh & Bình oáng

 Söûduïng tröïc tieáp phöông trình thieát keá

 Söû duïng giaûn ñoà (hình 4.1)

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 4

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 5
 4.1. So saùnh kích thöôùc thieát bò phaûn öùng ñôn
(2) Söï bieán ñoåi tæ leä noàng ñoä ban ñaàu cuûa 2 taùc
chaát trong phaûn öùng baäc hai – Bình oáng, hình 4.2

C B0
M  1
C A0
 C A0 V  1 M  XA
 M  1     ln , M 1
 FA0  M  1 k C A0 (M  1) M(1  X A )

 C A0 V  1 XA
 M  1     , M 1
 FA0  M  1 k C A0 (1  X A )

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 6

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 7
 (2) Söï bieán ñoåi tæ leä noàng ñoä ban ñaàu cuûa 2 taùc
chaát trong phaûn öùng baäc hai –
Bình khuaáy lieân tuïc, hình 4.3

 C A0 V  XA
 M  1     , M 1
 FA0  M  1 k C A0 (1  X A ) (M  X A )

 C A0 V  1 XA
 M  1     2
, M 1
 FA0  M  1 k C A0 (1  X A )

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 8

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 9
 Thí duï 4.1. Phaûn öùng A + B → saûn phaåm
(-rA) = (500 l/ mol.ph) CA. CB
 Bình oáng Vo = 0,1 lít; v = 0,05 l/ph
 CA0 = CB0 = 0,01 gmol/ lít
a) Xaùc ñònh XAf ?
b) Cuøng naêng suaát vaø XAf , tìm Vk ?
c) Cuøng naêng suaát, tìm XAf neáu coù Vk = Vo
Neáu CB0 = 0,015 gmol/ lít, CA0 = 0,010 gmol/ lít
d) Vôùi cuøng v, tìm XAf cho bình oáng ?
e) Vôùi cuøng XAf ban ñaàu, tìm tyû leä gia taêng naêng suaát?
f) Tìm v cho bình phaûn öùng coù Vk= 100lít, XAf=99%

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 10

Thí duï 4.2. Tìm ñieàu kieän toái öu A → R

• 100 gmol R/h ñöôïc saûn xuaát töø dd baõo hoøa A (CA0 = 0,1
gmol/ l).
rR = (0,2 h-1)CA
$A = 500 ñ/mol A
$ b = 10 ñ/h.l
• A khoâng phaûn öùng ñöôïc thaûi boû
• Tìm theå tích, suaát löôïng, ñoä chuyeån hoùa, giaù thaønh cuûa
R taïi ñieàu kieän toái öu ?

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 11

Thí duï 4.3. Tìm ñieàu kieän toái öu A → R

* Giaû söû A khoâng phaûn öùng trong doøng saûn

phaåm ñöôïc taùi cheá, hoøan löu vôùi chi phí laø $r
= 125 ñ/gmol A hoøan löu.
• Tìm theå tích, suaát löôïng, ñoä chuyeån hoùa, giaù
thaønh cuûa R taïi ñieàu kieän toái öu ?

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 12

Thí dụ 4.3: A chưa phản ứng được hoøan lưu

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 13

4.2. Heä nhieàu bình phaûn öùng
4.2.1. Bình oáng maéc noái tieáp vaø/ hay song song
X Aj
V dX A j bình phaûn öùng oáng
FA0
   rA  maéc noái tieáp coù
0 toång theå tích V seõ
cho ñoä chuyeån hoùa
baèng ñoä chuyeån
hoùa trong moät bình
phaûn öùng coù theå
tích V

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 14

4.2. Heä nhieàu bình phaûn öùng
4.2.1. Bình oáng maéc noái tieáp vaø/ hay song song

* Vôùi caùc bình phaûn öùng oáng maéc song song,

phaân phoái doøng nhaäp lieäu sao cho thaønh phaàn

doøng ra trong moãi nhaùnh laø gioáng nhau, töùc

laø V/F hay τ cho mỗi nhaùnh laø giống nhau.

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 15

 4.2. Heä nhieàu bình phaûn öùng
4.2.2. Bình khuaáy lieân tuïc baèng nhau maéc noái tieáp

(1) Phaûn öùng baäc moät (hình 4.7)


j  C A0 
1/ j

 jk  j i    1
k  C Aj 
 
 

1 C A0
o  ln
k CA
09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 16
 4.2. Heä nhieàu bình phaûn öùng
4.2.2. Bình khuaáy lieân tuïc baèng nhau maéc noái tieáp

(2) Phaûn öùng baäc moät (hình 4.8)

1  
C Aj    1  2  1...  2  1  2 1  4 C A0 k  i  i 1 j
2 k j  

C A0
 1  C A0 k
CA

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 17

 Thí duï 4.4. Bình khuaáy maéc noái tieáp
 Bình phaûn öùng khuaáy lieân tuïc ñaït ñoä chuyeån hoùa 90% taùc chaát
A → R theo phaûn öùng baäc 2

 Döï ñònh thay bình naøy baèng 2 bình coù toång theå tích baèng bình tröôùc

a) Cuøng XAf = 90%, naêng suùaât taêng bao nhieâu?

b) Naêng suaát nhö cuõ XAf taêng bao nhieâu ?

 Maéc noái tieáp 2 bình, moãi bính coù theå tích baèng bình tröôùc

c) Cuøng XAf = 90%, naêng suùaât taêng bao nhieâu?

d) Naêng suaát nhö cuõ XAf taêng bao nhieâu ?

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 18

4.3. Thieát keá cho phaûn öùng ña hôïp
4.3.1. Phaûn öùng song song
(1) Khaûo saùt ñònh tính söï phaân phoái saûn phaåm

k1 dC R
A  R (chinh) rR   k 1 C a1
A
dt
k2 dC S a2
A  S (phu) rS   k 2 CA
dt

rS dC S k 2 a2  a1
  CA
rR dC R k1

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 19

 a2 > a1

Sử dụng bình khuấy liên tục ổn định.

Dùng dòng hòan lưu để pha lõang nhập liệu.
Giảm áp suất hay tăng lượng khí trơ.

a2 < a1
Sử dụng bình khuấy gián đọan hay bình ống.
Không dùng dòng hòan lưu.
Tăng áp suất hay giảm khí trơ.

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 20

Moâ hình cho thaáy noàng ñoä cuûa caùc taùc chaát cao
hay thaáp cho quaù trình oån ñònh

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 21

 Phương trình khảo sát định tính – Ví dụ 4.5

k1 dC R a1 b1
A  B  R (chinh) rR   k1 C A C B
dt
k2 dCS
A  B  S (phu) rS   k 2 C a2
A BC b2

dt

rS dCS k 2 a2  a1 b2  b1
  CA CB
rR dC R k1

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 22

 Phương trình khảo sát định lượng- Bình ống
a1
rR dC R dC R k1C
    a1 a2
A

 rA  dC A dC R  dCS k1C A  k 2C A
C Rf  CR 
    (4.18)
C A0  C Af  C R  CS f
C Rf C Af

C Rf   dC
0
R    dC A (4.19)
C A0
C Af
C Rf 1
 o^ 
C A0  C Af

C A0  C Af  dC
CA0
A (4.20)

C Af
1 dC A

C A0  C Af C 1  (k2 / k1 )C Aa 2a1
A0
09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 23
 Phương trình khảo sát định lượng- Bình khuấy
Ví dụ 4.6

k  
1
 a 2  a1
( 4 . 22)
1  (k 2 / k1 )C Af

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 24

 4.3. Thieát keá cho phaûn öùng ña hôïp
4.3.2. Phaûn öùng noái tieáp
Khaûo saùt ñònh tính-định lượng söï phaân phoái saûn phaåm – bình ống & bình
khuấy gián đọan

CA
 e  k1t
C A0
CR k1
 (e  k1t  e  k 2t )
C A0 k 2  k1
CS  C A0  C A  C R
k 2 /( k 2  k1 )
C R max  k1 
 

C A0 k
 2 
ln( k 2 / k1 )
t max 
k 2  k1

09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 25

 4.3. Thieát keá cho phaûn öùng ña hôïp
4.3.2. Phaûn öùng noái tieáp
Khaûo saùt ñònh tính-định lượng söï phaân phoái saûn phaåm –bình khuấy ổn định
CA 1
 vàC A  C R  C S  C A0  const
C A0 1  k1 t
CR k1 t

C A0 (1  k1 t )(1  k 2 t )
CS k1k 2 t 2

C A0 (1  k1 t )(1  k 2 t )
1 C R max 1
t max  và  ( 4.33)
k1k 2 C A0 k 2 / k1   1
1/ 2 2
 
09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 26
09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 27
09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 28
09/07/2023 Chuong 4- Ap dung phuong trinh thiet ke 29
Baøi giải 1
• 

Chuong 3 - Phuong trinh thiet ke 30