Teksti pershkrues

Tekstet pershkruese
jane ato tekste qe perfshijne rregullore (te tilla si ligjet) ose udhezime (rasti i manualeve ose recetave). Nje tekst i shkruar ne kete menyre nuk
ndjek qellime letrare ose estetike, dhe ata ndonjehere konsiderohen nga disa studiues si "jo-tekste", ne kuptimin qe qellimi i tyre nuk eshte te
pasurojne gjuhen ose te prodhojne kenaqesi tek lexuesi. Qellimi i pare dhe i fundit i teksteve pershkruese eshte te tregoje se si te zhvillohet nje
aktivitet dhe te dergohet nje mesazh sa me i qarte dhe konciz, pa mundesine e konfuzionit ose gabimit nga ana e lexuesit.

Teksti pershkrues përmban disa karakteristika që e bëjnë atë të dallueshëm nga tekstet e tjera. Këtu janë disa nga veçoritë kryesore të
permbajtjes së një teksti pershkrues:

Detajet dhe fakte: Teksti pershkrues përmban detaje dhe fakte të rëndësishme që e bëjnë atë të besueshëm dhe të saktë. Autori i këtij lloji të
tekstit përpiqet të përshkruajë subjektin me detaje të qarta dhe të dukshme, si ngjyrat, forma, madhësitë, shenjat dhe shkronjat.

Struktura organizative: Teksti pershkrues përmban një strukturë organizative të qartë dhe të rregullt. Autori ndjek një organizim logjik të
informacionit, duke filluar nga pjesa më e rëndësishme dhe duke shpjeguar detajet më pas.

Përdorimi i gjuhës: Teksti pershkrues përdor një gjuhë të pastër dhe të saktë. Autori përpiqet të evitojë përdorimin e fjalëve të komplikuara dhe
të jashtëzakonshme, dhe ndjek një stil shkrimi të kuptueshëm për publikun e tij.

Perspektiva e autorit: Nëse teksti pershkrues është subjektiv, atëherë ai mund të përmbajë perspektivën e autorit. Autori mund të përdorë
emocione dhe ndjenja personale për të përshkruar subjektin në mënyrë të qartë dhe të ndjenjshme.

Qëllimi i tekstit: Teksti pershkrues mund të ketë qëllime të ndryshme. Ai mund të synojë të përshkruajë diçka për të ndihmuar lexuesin të
kuptojë subjektin më mirë, ose mund të ketë një qëllim të reklamimit, si për të promovuar një produkt ose shërbim. Qëllimi i tekstit do të
ndikojë në mënyrën se si ai do të shkruhet dhe organizohet.
Teknikat e pershkrimit:

1- Ne renditjen hapsinore pershkrimi fillon nga lart-poshte dhe anasjelltas

ose nga e djathta ne te majte dhe anasjelltas.
2- Ne renditjen hierarkike kalohet: Pershkrimi i vendeve:
a) Nga pershkrimi I se teres ne pershkrimin e elementeve te vecanta e - Te dhenat e pergjithshme (info per tipologjne e vendeve)
anasjelltas - Te dhena vizive
b) Nga pershkrimi I elementeve te vecanta ne pershkrimin e se teres - Aspektet positive
Per te shkruar nje tekst pershkrues duhet percaktuar: - Historia e tij (ndryshimet ne harkun e vendeve apo prej ngjarjeve te
- Qellimi (informative, shprehes, bindes) vecanta)
- Objekti I pershkrimit(person, kafshe, vend, object etj.) Pershkrimi i imazheve:
- Menyra e pershkrimit (objective, subjective) - Elementete e pershkrimit te imazheve i analizojme si me poshte :
- Renditja (hapsinore, hierarkike) - Aspekti figurative
- Kujt I drejtohet teksti (I pergjithshem apo specific - Pershkruhet ajo cka paraqet imazhi
- Regjistri gjuhesor dhe leksiku I pershtatshem (I pergjithshem, I Aspekti teknik:
specializuar) - Trajtohet teknika e perdorur
Pershkrimi I njerezve:
- Aspekti interpretues-vleresues
- Te dhena: mosha, seksi, profesioni, origjina etj.
- Jepet nje gjykim I vezhguesit per imazhin, si dhe menyren si
- Pamja fizike: trupi, fytyra, qendrimi.
perceptohet ai
- Veshja
- Karakteri ( I turpshem, I ndjeshem, sjellja, menyra sesi flet etj.)
Pershkrimi i mjedisit:
- Historia - Emri
Pershkrimi I objekteve: - Vendodhja
- Emri (jepet dhe 1 perkufizim pak a shume shkencor) - Te dhena qe perceptohen me ane te ndjenjave
- Funksioni - Cilesit qe paraqiten: te mirat, defektet
- Karakteristika te perceptueshme me ane te shqisave ( forma, permasat, - Veprimet, rutina, gjendjet shpirterore
materiali, ngjyrat, tingujt qe prodhon, aroma dhe shija) - Historia
- Dobia - Krahasime me vende te tjera
 Shembuj të teksteve përshkruese
Një shembull i një teksti pershkrues mund të jetë përshkrimi i një plazhi të bukur. Në këtë tekst, shkrimtari mund të
përshkruajë plazhin duke përdorur të gjitha ndjenjat e ndryshme si pamjen, tingujt, aromat, shijet dhe prekjet për të bërë lexuesin të ndjehet
si në atë plazh. Shkrimtari mund të përdorë një gjuhë të pasur dhe imazhe të forta për të përshkruar detin, rërën, ujërat kristaline dhe
ngjyrat e plazhit.

Një shembull tjetër mund të jetë përshkrimi i një personi të dashur. Në këtë tekst, shkrimtari mund të përshkruajë
personin duke përdorur të gjitha ndjenjat e ndryshme për të përshkruar pamjen e tij ose të saj, tingujt e zërit, lëvizjet,mirësjelljen dhe
personalitetin e tij ose të saj. Shkrimtari mund të përdorë një gjuhë të pasur dhe
imazhe të forta për të përshkruar në mënyrë të qartë dhe të plotë personin dhe për të bërë lexuesin të ndjehet si në praninë e tij ose të saj.

Një shembull tjetër mund të jetë. përshkrimi i një ngjarjeje emocionuese Në këtë tekst, shkrimtari mund të përshkruajëngjarjen duke
përdorur të gjitha ndjenjat e ndryshme për të përshkruar pamjen, tingujt, aromat, shijet dhe prekjet për të bërë lexuesin të ndjehet si
në atë ngjarje. Shkrimtari mund të përdorë një gjuhë të pasur dhe imazhe të forta për të përshkruar në mënyrë të qartë dhe të plotë
ngjarjen dhe për të bërë lexuesin të ndjehet si në atë moment.

Një shembull tjetër mund të jetë përshkrimi i një objekti artizanal të veçantë. Në këtë tekst, shkrimtari mund të
përshkruajë objektin duke përdorur të gjitha ndjenjat e ndryshme për të përshkruar pamjen, materiat, ngjyrat,
teksturat dhe dizajnin për të bërë lexuesin të ndjehet si në praninë e atij objekti. Shkrimtari mund të përdorë një gjuhë të pasur dhe imazhe
të forta për të përshkruar në mënyrë të qartë dhe të plotë objektin dhe për të bërë lexuesin të ndjehet si në praninë e tij.
 Teksti objektiv:
• Është i bazuar në fakte dhe detaje të dukshme.
• Synon të jetë i ndershëm dhe i pakundërshtueshëm në përshkrimin e subjektit.
• Nuk përmban ndjenja ose mendime personale të autorit.
• Mund të përdoret në raste si përshkrimi i një objekti, vendi, personi apo ngjarjeje.
• Përpiqet të jetë i neutral dhe i paanshëm në përshkrimin e subjektit.

Teksti subjektiv:
• Përshkrimi mund të jetë i bazuar në ndjenjat dhe mendimet personale të autorit.
• Synon të shprehë emocione, opinionet dhe ndjesitë personale të autorit.
• Mund të përdoret në raste si përshkrimi i një eksperiencë personale, një ideje, një marrëdhënieje etj.
• Përpiqet të jetë subjektiv në përshkrimin e subjektit.
• Në këtë lloj teksteve, autori mund të përdorë ndikimin e subjektivitetit të tij për të bërë lexuesin të kuptojë
një perspektivë të veçantë mbi temën që po përshkruhet.

Teksti udhezues:
• Tregon rregulla ne formen e rregulloreve
• Jep norma,udhezime,ligje
• Synon qartesi
• Renditje
• Perdoret forma joveprore
• Perdoret veta e 3
• Perdoren folje modale (duhet,mund)
• Perdoret menyra detfore,lidhore,urdherore
 Cilat shqisa perdorim kur pershkruajme?
Të parit/Të degjuarit/Të nuhaturit/Të shijuarit/Te prekurit

Një karakteristikë tjetër e tekstit pershkrues është që ajo mund të përdoret për të krijuar një imazh vizual në mendjen e lexuesit. Përmes përshkrimit të
detajuar dhe të hollësishëm të një subjekti, teksti pershkrues mund të ndihmojë lexuesin të krijojë një vizualizim të qartë dhe të detajuar të subjektit.
Kjo karakteristikë e tekstit pershkrues është e rëndësishme në shumë fusha të jetës, siç janë arti, literatura, arkitektura, turizmi, etj. Në art, për shembull,
një pikturë e pershkrirë me fjalë mund të ndihmojë lexuesin të krijojë një imazh të qartë në mendjen e tij, që mund të ndikojë në interpretimin e tij të
veprës.
Në literaturë, përshkrimi i detajuar i një personazhi apo vendi mund të ndihmojë lexuesin të krijojë një lidhje emocionale më të fortë me historinë.
Kështu, karakteristika e tekstit pershkrues për të krijuar një imazh vizual në mendjen e lexuesit mund të jetë e rëndësishme në shumë fusha të jetës dhe
ndikojnë në mënyrën se si ne shohim dhe kuptojmë botën në rrethin tonë.