BUDOWA ŻEŃSKIEGO UKŁADU

ROZRODCZEGO. BUDOWA JAJNIKA-

CZĘŚĆ KOROWA I RDZENNA,
LOKALIZACJA PĘCHERZYKÓW
JAJNIKOWYCH, ICH TYPY I RÓŻNICE
MIĘDZY NIMI. BUDOWA CIAŁKA
ŻÓŁTEGO. OOGENEZA.
BUDOWA ŻEŃSKIEGO UKŁADU
ROZRODCZEGO
Układ rozrodczy żeński składa się
-wewnętrznych narządów płciowych
(leżących w jamie brzusznej)
-zewnętrznych narządów płciowych
 NARZĄDY
ZEWNĘTRZNE:
• przedsionek
pochwy
• wargi sromowe
małe
• wargi sromowe
duże
• łechtaczkę
• gruczoły
przedsionkowe
 NARZĄDY
PŁCIOWE
WEWNĘTRZNE
• jajniki (gonady żeńskie )
• jajowody
• macica
• pochwa
BUDOWA JAJNIKA
• Jajnik jest parzystym narządem owalnym
• Wymiary ( u dojrzałej płciowo kobiety) :
 3-5 cm długości,
 1,5-4 cm szerokości
 0,5-1,5 cm grubości.
• Jest pokryty jednowarstwowym nabłonkiem
cylindrycznym lub sześciennym
• pod nabłonkiem znajduje się gruba
łącznotkankowa błona biaława
• Włókna tkanki łącznej i błony białawej wnikają
do wnętrza jajnika tworząc jego zrąb
łącznotkankowy
• Na przekroju porzecznym w jajniku wyróżnia
się część korową i rdzenną.
W części rdzennej
obecne są liczne naczynia
krwionośne , chłonne, nerwy
oraz komórki gruczołowe
tworzące gruczoł
śródmiąższowy jajnika.

Część korowa jajnika składa się z włókien siateczkowych i

kolagenowych tkanki łącznej , fibroblastów, komórek tucznych , makrofagów
oraz pojedynczych komórek mięśniowych i naczyń krwionośnych. Natomiast
głównym elementem składowym kory jajnika są zawierające komórkę jajową –
pęcherzyki jajnikowe oraz ciałka żółte
PĘCHERZYKI JAJNIKOWE DZIELIMY NA:
-pierwotne
-wzrastające
-dojrzewające
-dojrzałe
(pęcherzyk
Graafa)

( )
Pęcherzyki dojrzałe
Pęcherzyk jajnikowy
pierwotny składa się z oocytu I rzędu
oraz z jednej warstwy otaczających go
komórek płaskich

W pęcherzyku jajnikowym
wzrastającym dookoła oocytu pojawia
się osłona przejrzysta, a pojedyncza
dotychczas warstwa komórek otaczających
rozrasta się i tworzy wielopokładową warstwę
ziarnistą. Na zewnątrz pęcherzyka widoczna
jest torebka łącznotkankowa.
W pęcherzyku jajnikowym
dojrzewającym warstwa ziarnista w
dalszym ciągu się rozrasta, a pojawiające się
przestrzenie między komórkami, zlewają się
tworząc jamkę.

Pęcherzyk jajnikowy dojrzały

(pęcherzyk Graafa) zawiera oocyt II
rzędu znajdujący się w wzgórku jajonośnym. W
pęcherzyku wyróżnić można następujące warstwy
;osłonę przejrzystą przylegającą do oolemny
(błony komórkowej oocytu ) , wieniec
promienisty , warstwę ziarnistą i torebkę
pęcherzyka.
Torebka składa się z warstwy wewnętrznej i
zewnętrznej. Komórki warstwy wewnętrznej, którym
towarzyszą liczne naczynia krwionośne mają właściwości
endokrynne- syntetyzują androgeny , które w następnym
etapie są transportowane do komórek ziarnistych
pęcherzyka, gdzie podlegają aromatyzacji do estrogenów
(estriolu, estradiolu, estrogenu) i zostają uwolnione do
naczyń krwionośnych. Komórki ziarniste wydzielają także
inhibinę- hormon, który hamuje wydzielanie F S H.
 OOGENEZA- proces powstawania,
wzrostu i dojrzewania żeńskiej komórki
płciowej.
Prekursorowe komórki płciowe- gonocyty- w okresie
zarodkowym wnikają do zawiązka gonady żeńskiej i odtąd
nazywa się je oogoniami.
Oogonia dzieli się mitotycznie, a w drugiej połowie ciąży
przystępuje do podziału I mejotycznego, przechodząc
przez kolejne stadia profazy I podziału mejotycznego
(leptoten, zygoten, pachyten, diptolen*). W diplotenie
(ogólnie w profazie) następuje zahamowanie podziału STOP

mejotycznego i powstaje Oocyt I rzędu, który może

przetrwać do czasu ostatniej owulacji w życiu kobiety.
Zahamowanie mejozy następuje pod wpływem białka-
inhibitora dojrzewania oocytów.
Wznowienie mejozy następuje po uzyskaniu
przez kobietę dojrzałości płciowej. Wtedy tuż
przed owulacją, dojrzewa i pęka pęcherzyk
jajnikowy (pęcherzy Graafa). Dochodzi do
dokończenia I podziału mejotycznego , w wyniku
którego powstaje oocyt II rzędu i I ciałko
kierunkowe.
Oocyt drugiego rzędu trafia do jajowodu,
przechodzi II podział mejotyczny, który tym STOP

razem zostaje zahamowany na etapie metafazy II

podziału mejotycznego.
- jeśli dojdzie do zapłodnienia, oocyt II rzędu
dokańcza podział mejotyczny, powstaje wtedy
też II ciałko kierunkowe.
Z jednej oogoni powstają 3 ciałka kierunkowe i jeden dojrzały oocyt ,
zawierający 22 chromosomy autosomalne i jeden chromosom
płciowy (22+X)

Czas życia komórki jajowej od momentu owulacji wynosi 8-16 godzin.

Z pozostałej po owulacji części pęcherzyka Graafa powstaje ciałko

żółte. Jeżeli dojdzie do zapłodnienia ciałko żółte przekształca się w
ciałko żółte ciążowe, które po porodzie przekształca się w ciałko
żółte laktacyjne. Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte
przestaje produkować progesteron oraz estrogeny i stopniowo
zanika, przekształcając się w ciałko białawe.
BUDOWA CIAŁKA ŻÓŁTEGO
Ciałko żółte jest największą strukturą
jajnika, ma budowę heterogenną. Komórki
warstwy ziarnistej przekształcają się w
duże komórki luteinowe .Wydzielają one
progesteron i relaksynę. Z kolei komórki
warstwy wewnętrznej osłonki (torebki )
pęcherzykowej przekształcają się w małe
komórki luteinowe osłonkowe,
wydzielające estrogeny .W ciałku żółtym
znajdują się również komórki śródbłonka,
pericyty, fibroblasty, makrofagi, limfocyty,
eozynofile, neutrofile