CHOROBA ALZHEIMERA

Została odkryta w 1906r przez niemieckiego

neurologa Alojza Alzheimera, który zajmował
się pacjentką z zaburzeniami orientacji i
pamięci
Przyczyny choroby nie zostały jednoznacznie
stwierdzone .Istnieje postać choroby (10% przypadków),
która jest dziedziczona autosomalnie. Wykryto cztery
geny zlokalizowane w chromosomach 21,14,1,19.objawy
tej postaci choroby występują przed 60 r. życia.

Brak jednoznacznych metod leczenia

Istotą choroby potwierdzoną badaniami mózgu jest
odkładanie się substancji białkowej zwanej
amytoidem- jego obecność utrudnia pracę komórki,
która pozbawiona łączności z innymi komórkami
nerwowymi przestaje funkcjonować (obumiera).
Amytoid powoduje zwyrodnienie komórek polegające
na odkładaniu się w ich wnętrzu włókien które
powodują ich rozpad
Przyczyną choroby może być zatrucie glinem
pochodzącym z wody lub aluminium używanym w
przedmiotach codziennego użytku. Przypuszczenia
te są nadal przedmiotem badań
 Choroba ma różny przebieg i trwa od 6 do 15 lat.
 Choroba nie jest bezpośrednią przyczyną śmierci, ale
stanowią ją powikłania np.: zapalenie płuc, zak. dróg
moczowych, odleżyny, itp.
 Zapadalność na chorobę podwaja się po 65 r. życia.
SYMPTOMY CHOROBY
•Zakłócenia pamięci
•Upośledzenie zdolności do myślenia
•Chory zapomina nazwiska ,terminy, nazwy miejscowości,
•Nie pamięta czy polecenie zostało wydane pierwszy czy kolejny
raz z rzędu…
• Zanikają zdolności intelektualne
• Trudności w komunikacji z otoczeniem
• Przestaje rozumieć co mówią inni i sam traci
zdolność do mówienia
• Mogą występować symptomy schorzeń
psychiatrycznych [urojenia halucynacje]
• Pacjenci stają się lękliwi niespokojni i depresyjni
GŁÓWNE SFERY ZABURZEŃ W CHOROBIE
ALZHEIMERA
•Orientacja
•Pamięć
•Mowa
•Motoryka
•Zachowanie
Choroba Alzheimera przebiega w trzech etapach
Objawy etapu pierwszego:
•-zaburzenia pamięci operacyjnej,
•-trudności zapamiętywania nowych informacji,
•-utrudnione przypominanie .
Objawy etapu drugiego:
• -obok ww. występują trudności w pamięci dawnej w
przypominaniu faktów z życia
• -zaburzenia w innych sferach aktywności poznawczej
w procesie spostrzegania i działania w przestrzeni
oraz zakresie mowy i myślenia
Objawy etapu trzeciego;
-oprócz ww. występuje rozpad umiejętności
nabytych i jt. otępienie właściwe nieodwracalne.
Zaburzenia aktywności poznawczej pojawiają się w
sposób podstępny i zdradliwy zanim dojdzie do
diagnozowania upływa zazwyczaj kilka lat.
 Postęp choroby zależy od indywidualnych
czynników adaptacyjnych każdego z nas.
ROZWÓJ CHOROBY ETAP PIERWSZY
-Początkowo potrzeba więcej czasu na wykonanie
podstawowych czynności zawodowych

- efekty pracy mimo wzmożonego wysiłku stają się

niezadowalające…
• -zaburzenia pamięci operacyjnej początkowo dotyczą
w większym zakresie przyswajania nowych
informacji niż korzystania z pamięci dawnej
• - trudności w opowiadaniu przeczytanej książki, przy
jednoczesnym bezbłędnym gotowaniu, kierowaniu
samochodem itp.). ----
-najwcześniej pacjent zauważa kłopoty z
wykonywaniem czynności powtarzanych najczęściej,
i ten etap jest najtrudniejszy w diagnozowaniu ze
względów osobistych pacjenta.

-w zaburzeniach pamięci narasta częstotliwość

braku możliwości przypominania czynności
wykonywanych przed chwilą….
-patologiczna nietrwałość śladu pamięciowego –
pacjent zadaje wciąż te same pytania mimo
uzyskania odpowiedzi, pacjent wciąż chowa
przedmioty i wciąż ich szuka.
 W późniejszych stadiach choroby szukanie
przechodzi w stadium obsesji.
-ten początkowy okres choroby może trwać kilka lat.
ETAP DRUGI
-Zaburzenia pamięci wpływają destrukcyjnie na inne
procesy poznawcze,
- obniżenie poziomu gotowości słowa- trudności
językowe…
- trudności postrzegania przestrzeni i działania w
przestrzeni (błądzenie w miejscach znanych)

-inercyjność myślenia- mieszanie nielogiczne słów i

nazw o różnym znaczeniu,

-zaburzenia w autopielęgnacji.
ETAP TRZECI
Do zaburzeń pamięci operacyjnej dołączają się
zaburzenia pamięci odległej

-trudności w przypominaniu wiedzy, rozpoznawaniu

osób, mylenie tożsamości osób bliskich

Brak poczucia czasu…

Rozpad przestrzeni własnej i przestrzeni
pozaosobowej pacjenta

Utrata wszelkich umiejętności

Zaburzenia równowagi

Zaburzenia psychiczne (urojenia ).

• Deterioracja poznawcza-rozpad procesu myślenia,
mówienia, rozumienia i poczucia przestrzennego

• Pacjent nie dostrzega własnych zaburzeń

• Zachowania nieadekwatne do sytuacji…

• Utrata zdolności do kontroli pionowej postawy ciała

• Brak poczucia rzeczywistości

• Brak sygnalizacji zaspokojenia potrzeb

fizjologicznych
OPIEKA NAD PACJENTEM
•Bezwarunkowa akceptacja pacjenta

•Studiowanie wiedzy na temat choroby

•Reorganizacja życia rodziny dla potrzeb pacjenta,

• Dostosowanie warunków domowych
• Wypracowanie nowych relacji interpersonalnyc
• Samokontrola i samoopanowanie opiekuna,
• Zapewnienie pacjentowi poczucia potrzeby
bezpieczeństwa
• Zadawanie pacjentowi pytań pozwalających na
krótką odpowiedź…
• DOSTOSOWANIE WARUNKÓW DOMOWYCH
• Zabezpieczyć (przykleić), chodniki i dywany,
dostosować podłogi do częstego zmywania i
dezynfekcji,
• Przestawić meble które ograniczają ruch,
• Zabezpieczyć klucze, zamki, bibeloty itp.,..
• Zabezpieczyć dostęp do balkonu i niskich okien,
• Zabezpieczyć kontakty telefoniczne,
• W mieszkaniu rozwiesić napisy lub symbole
ułatwiające poruszanie się choremu,
• Oznakować ważne przedmioty codziennego użytku
zlew, kuchnia, itp…
• W przedpokoju nie pozostawiać butów na drodze do
innych pomieszczeń,
• Usunąć dywaniki,
• Zabezpieczyć szafki z licznikami,
• Nad drzwiami wejściowymi zawiesić dzwonek,..
• Jeżeli pacjent ma omamy zabezpieczyć lustra,
• Schody w domu zabezpieczyć barierką,
• Urządzić choremu stały kącik w pokoju (fotel i
ulubione robótki, albumy itp.)
W łazience-
•zabezpieczyć niebezpieczne płyny,
•Zabezpieczyć sprzęt elektryczny tak aby pacjent nie
mógł z niego samodzielnie korzystać,
•Zamontować dodatkowe uchwyty przy wannie i
sedesie…
• Zastosować maty antypoślizgowe w wannie i przed
nią,
• Zamontować baterie wodne łatwe w obsłudze,
• Dostosować wysokość zlewu do potrzeb pacjenta,
• Zastosować nakładkę na sedes w celu łatwiejszej
samoobsługi przez pacjenta.
W kuchni
•Zamontować zawór do zamykania gazu,
•Zabezpieczyć zapałki, zapalniczkę itp,
•Zabezpieczyć narzędzia ostre..
• Zabezpieczyć płyn do mycia naczyń,
• Przy nadmiernym apetycie pacjenta kontrolować
dostęp oraz zawartość lodówki,
• Ułatwić poruszanie się w obrębie kuchni
• ZASPAKAJANIE POTRZEBY ODŻYWIANIA
• Zaopatrzyć pacjenta w śliniak lub fartuszek na czas
spożywania posiłku,
• Przy trudnościach w posługiwaniu się sztućcami
podawać tylko łyżkę…
• Unikać podawania jedzenia na kilku talerzach
jednocześnie,
• Stosować kubek do picia z dużym uchem,
• Pokarmy stałe porcjować na małe kęsy,
• Kontrolować temperaturę pokarmów,
• Dostosować wysokość stołu do możliwości pacjenta.
Dieta
•Choroba Alzhaimera nie wymaga diety, ograniczenia
wynikają z innych objawów współistniejących,
•Kontrolować zawartość błonnika w diecie,
•Posiłki podawać często i małych ilościach…
• Podawać dużo owoców i warzyw (dostarczać
witaminy łatwo przyswajalne),
• Podawać płyny ok. 2l/dobę,
• Posiłki miksować w zależności od stanu pacjenta,
• W końcowym etapie choroby kiedy pacjent traci
zdolność połykania – karmić przez sondę.
HIGIENA PACJENTA
•Kontrola samopielęgnacji,
•Podtrzymywanie nawyków i przyzwyczajeń pacjenta,
•Higiena jamy ustnej i protez zębowych (pacjent
zakłada w obecności opiekuna), w końcowym etapie
choroby rezygnacja ze stosowania protez..
• Toaleta intymna pod kontrolą lub z pomocą opiekuna
(miskę można postawić na sedesie lub stosować
bidet), toaleta po każdym zanieczyszczeniu,
• Mycie pod prysznicem, póżniej w wannie (stosować
mniejszą ilość wody, która powinna być ciepła),
• Higiena stóp i paznokci.
Zabezpieczenie potrzeby wydalania
•Obserwacja zachowań pacjenta (próba zdejmowania
spodni bez sygnalizacji słownej),
•Zakładać ubrania które łatwo się zdejmują,
•Oznakować drogę do WC, w nocy zostawiać zapalone
światło…
• Zaprowadzić pacjenta do toalety tuż przed snem,
• Zaopatrzyć się w nocnik lub basen,
• Zabezpieczyć łóżko przed przemoczeniem,
• Zaopatrzyć się w pampersy i specjalne wkładki.
ORGANIZACJA CZASU WOLNEGO
•Kontynuacja życiowych upodobań,
•Wytrwałe angażowanie do prac domowych,
•Kontynuacja życia towarzyskiego,
•Kontynuacja praktyk religijnych..
• Spacery na świeżym powietrzu (wykorzystać
inwencję pacjenta w zakresie ubioru, miejsca itp.)
• Aktywizacja umysłowa (wytrwałe kontynuowanie gier,
rozwiązywania krzyżówek itp.)
• Muzykoterapia,
• Ludoterapia.
• PROBLEMY W PIELĘGNACJI PACJENTA
WYNIKAJĄCY Z CHOROBY
• Baczna obserwacja zachowań pacjenta,
• Zabezpieczenie potrzeby poczucia bezpieczeństwa,
• W sytuacji występowania objawów psychicznych
(manie prześladowcze) ,kontrola posiadanych przez
pacjenta leków, pieniędzy, ważnych dokumentów
itp.,..
• Zaopatrzenie pacjenta w identyfikator ułatwiający
ustalenie tożsamości i adresu,
• Zabezpieczenie w domu informacji z ważnymi
telefonami alarmowymi ,
• Zabezpieczenie środków opatrunkowych i leków,
• OPIEKA NAD PACJENTEM LEŻĄCYM
• Zapewnienie odpowiedniego łóżka z regulowanym
poziomem wysokości i barierkami (obecnie można
wypożyczyć)
• Zapewnienie odpowiedniej ilości bielizny i środków
do pielęgnacji (nie stosować krochmalu)…
• Profilaktyka przeciw odleżynowa (zmiana pozycji,
udogodnienia, higiena),
• Stosowanie materacy przepływowych lub wodnych,
• Stosowanie gimnastyki czynnej i biernej,
• Dostosowanie diety,
• Kontynuacja leczenia farmakologicznego.
ZAPOBIEGANIE ZAPARCIOM
•Dieta z dużą zawartością błonnika (można stosować
otręby),
•Podaż witamin,
•Podawanie typowych środków naturalnych (woda
przegotowana na czczo, wywar z suszonych śliwek , jogurt,
owoce lub soki itp.),
•Stosowanie masażu brzucha,
•Podawanie środków farmakologicznych.
• LECZENIE CHOROBY ALZHEIMERA
• Aktualnie w dalszym ciągu brak skutecznych metod
leczenia,
• Istotą choroby jest niedobór acetyloholiny, celem
działań jest zatrzymanie procesu jej rozkładu w tym
celu można podawać następujące leki: ARICEPT,
COGITON, DONEPEX
• Inną przyczyną choroby jest nadmiar glutaminianu
którego rozpad blokuje beta-amyloid. W Polsce od
niedawna podaje się leki o nazwie AXURA, EBIXA
• PLSKIE STOWARZYSZENIE POMOCY OSOBOM Z CHOROBĄ
ALZHEIMERA
100-682 WARSZAWA
UL. HOŻA 54
Tel. zaufania (022) 622-11-22.
Czynny w każdy wtorek i czwartek w godz. 15-17
• Istnieje od 1992r.
• Oddziały terenowe istnieją na terenie całego kraju
• Działalność samopomocowa
• grupy wsparcia,
• Pomoc profesjonalistów,
• Staże szkoleniowe dla pracowników służby zdrowia