‫مهندسي‬

‫بېنوا دلوړو زده کړو موسسه‬

‫انجنیري پوهنځۍ‬
‫استاد غالم مصطفی ذهین‬
 ‫دمهندسي تاریخچه‬
‫له کله نه چې انسان پیداشویدی له همهغه ځایه یې دځان داوسېدو لپاره دیو ځای هڅه‬
‫‪.‬کړېده‬
‫هرانسان له هوا‪ ،‬اوبو او غذا وروسته سرپناه ته ضرورت لري یواځې انسان نه بلکې‬
‫‪.‬مرغان هم دا خاصیت لري‬
‫لومړنیو انسانانو په غارونو کې ژوند کاوه(وثمودالذین جابو الصخر‪)...‬‬
‫‪.‬دانسان په متمدن کېدلو سره په سرپنا کې تغیر راغی‬
‫لومړنی تعمیر چې دځمکې په مخ جوړ شوی مکه معظمه ده چې په سپیڅلي قرآنکریم کې‬
‫یې یادونه شوېده (ان اول بیت وضع الناس‪)...‬‬
‫په ډبرینو دېوالونو یې په خپله ژبه او حروفو دڅارویو او انسانانو انځورونه په حروفو او‬
‫‪.‬سمبولونو لیکلی او رسم کړیدي‬
‫‪.‬دبین النهرین بادشاه دبودا دمجسمې په لمن کې دودانۍ انځور رسم کړی وو(‪۲۲۰۰‬ق م)‬
 ‫‪.‬دمهندرو او هارپا کیندنې دهند درسامۍ لرغونتوب ثابتوي‬
‫‪.‬مصریانو او رومیانو دودانیو انځورونه جوړول‬
‫‪.‬مصریانو داړیکو لپاره له ځانګړو انځورونو ګټه اخیسته‬
‫‪.‬په تدریج سره دژبې الفبا رامنځته شوه‬
‫رسمونه دمهندسینو ژبه پاتې شوه‪ .‬هرمونه‪ ،‬جنګي ګاډۍ او ودانۍ تر جوړېدو مخکې‬
‫‪.‬دمهندسانو پواسطه رسمېدلې‬
‫‪.‬لرغوني رسمونه په څرمنو او دونو په پاڼو رسمېدل‬
‫‪.‬په دولسمه پېړۍ کې په اروپا کې کاغذ رامنځته شو‬
‫‪.‬انسانان تر پېړیو ددرې بعدي شیان په رسمولو نه توانېدل‬
‫داېټالوي عالم لېنوارډ نظریات چې په ‪ ۱۵‬پېړۍ کې یې ورکړي وو په ‪ ۱۶۵۱‬م کال کې‬
‫‪.‬چاپ او نشر شول‬
‫‪.‬داوینسکي په متناسب مقیاس ټینګار کاوه‬
 ‫داندازې اېښودنې اوسنی مېتود دناپیلیون دوخت فرانسوي عالم ګسپار مونژ (‪-۱۷۴۶‬‬
‫‪ )۱۸۱۸.‬رامنځته کړ‬
‫‪.‬په یوویشتمه پېړۍ کې ټول رسمونه دکمپیوټر پواسطه ترتیبېږي‬
‫‪.‬مهندسي یوه پخوانۍ حرفه یا مسلک دی ځکه دانسان دپیدایښت سره تړاو لري‬
‫‪.‬په لومړیو کې مهندسي ديوې رشتې حیثیت نه درلود‪ ،‬هرچابه دخپل ځان لپاره کور جوړاوه‬
‫دبشري جامعې دانکشاف سره نوي ضرورتونه رامنځته شول‪ .‬لکه‪ :‬جمعي زده کړې‪،‬‬
‫‪.‬عبادت وغیره‪ .‬بنًا اختصاصي زده کړو ته ضرورت پیدا شو‬
‫‪.‬څخه اخستل شوېده دسرمعمار په معنی ده ‪Architecture‬مهندسي یامعماري دیوناني د‬
‫‪.‬هغه وخت دیوتعمیر ټول کارونه یوانجنیرکول دنقشې نه نیولې تر ودانۍ‬
 ‫‪.‬دعلم او تخنیک په پرمختګ سره مغلق تعمیرات او تجهیزات رامنځته شول‬
‫نن ورځ یو منهدس دیو تعمیر اړوند ټول کارونه نه شي کوالی‪ .‬ولې دتعمیر عمومي او‬
‫اساسي مفکوره ورکوي لکه وظیفوي جوړښت‪ ،‬پالنګذاري‪ ،‬دحجم تعیین‪ ،‬ښایست‬
‫‪:‬وغیره‪.‬پس‬
‫مهندسي هغه هنر دی چې نقشې طرح کوي‪ ،‬اود تعمیر ساختمان دعمل په ساحه کې داسې‬
‫‪.‬پیاده کوي چې علمي مسایل دهنري ابتکاراتو سره ګډ په نظر کې ونیول شي‬
‫دمهندسي دهنر دابتکاراتو نتیجه نه یوازې دتعمیر په وظیفوي جوړښت بلکه داجتماعي‬
‫‪.‬وضعې ‪ ،‬عنعناتو او دژوند په ډول کې لیدالی شو‬
‫جغرافیاي شرایط‪ ،‬دساحې طبیعي خصوصیات‪ ،‬او محلي ساختماني مواد په مهندسي تاثیر‬
‫‪.‬لري‬
‫‪.‬مهندسي په مختلفو ممالکو کې صعودي او نزولي مراحل طی کړیدي‬
 ‫‪.‬مهندسي دعلم او تخنیک سره نه شلېدونکی ارتباط لري‬
‫‪.‬دپخواني یونان مهندسي ساختمانونه دنړیوالو مهندسي آثارو پانګه ګڼل کېږي‬
‫‪.‬یونانیانو دمعابدو ستنې د تېږو(ډبرو) نه جوړولې‬
‫‪.‬رومیانو کمان او ګنبد اختراع کړه‬
‫‪.‬وروسته داوسپنو او فوالدو استعمال رواج شو‬
‫‪.‬مګر اساسي تحول د آهنکانکرېټ داختراع څخه وروسته رامنځته شو‬
‫یوه محکمه‪ ،‬پالستیکي او مروجه ماده ګڼل کېږي چې اوسمهال د ساختمان په ‪RCC‬‬
‫‪.‬صنعت کې زیات استعمال لري‬
‫‪.‬په اوس وخت کې داوسپنې او المونیمو الیاژ هم ډېر استعمالېږي‬
‫ودانۍ هغه جوړښت دی چې داوسېدلو او سرپناه په منظور اویا دکار لپاره جوړېږي او‬
‫محیط په دوه برخو بیروني او داخلي باندې وېشي‪ .‬ودانۍ له دریو برخو څخه جوړه شوېده‪:‬‬
‫‪-۱.‬تهداب ‪-۲‬دېوالونه او ‪-۳‬چت‬
‫پوښتنه؟‬