AFTERLOADİNG

CİHAZLARINDA DOZİMETRİK
KONTROL
DOÇ.DR.İSMAİL ÖZBAY
i.ü.ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ
AFTERLOADİNG CİHAZLARINDA
DOZİMETRİK KONTROL

 Modern afterloading brakiterapi cihazları, DWELL

Pozisyon ve DWell-time ları bilgisayar ile
programlayarak, optimize doz dağılımları elde
edilen mikrokaynaklı cihazlardır. Hastaya
verilen tedavi dozunun doğruluğu için, uygun
kalite kontrol programı gereklidir.
 1. Kaynak kalibrasyonu

 Kaynak, başlangıçta ve her değiştirildiğinde,

kullanımdan önce kalibrasyonu yapılmalıdır.
Kaynak şiddeti olarak “ Referans Air Kerma
Rate” kullanılır
1.1. İyon Odası ve Kalibrasyon Faktörü

 Kalibrasyon için SSDL laboratuvarlarında Co-

60 kaynağı ile kalibre edilmiş farmer tipi iyon
odası uygundur. Genellikle kullanılan
mikrokaynak Ir-192 olduğundan,Co-60 faktörü
1.007 ile çarpılarak, Ir-192 için kalibrasyon
faktörü elde edilebilir.
 1.2. Fantom

 Ölçüler havada ve plastik-perspex fantomda

yapılabilir. Havadaki ölçüler için düzenek olarak uygun
jig’ler geliştirilmiştir. Havadaki ölçülerde en uygun
kaynak-iyon odası mesafesi 10-20 cm.dir. Bu
mesafelerde saçılma, iyon odası ebadı ve sızıntı akımı
etkisi azdır.
 Fantomdaki ölçülerde en uygun kaynak-iyon odası
mesafesi 5-10 cm.dir. Fantomun, iyon odası ve
kaynak çevresini tam olarak sarabilmesi için uygun
ebatlarda olması lazımdır( 30x30x30cm).
2. Kalibrasyon Ölçümleri
 2.1. Havadaki Ölçümler

 Havada elde edilen ölçüm değeri, aşağıdaki

formülde yerine konarak kaynağın aktivite
değeri bulunur.

M u xN k ( Ir  192) xCtp xPgr xPrs xPxt

t
RHK 
100
 RHK
AKTİVİTE=  x x  W/ehava
 RHK = Reference Air Kerma
 Fantom = Hava
 Ölçü Mesafesi = 10 cm
 Ölçü Zamanı = 60 saniye
 t = Zaman( saniye olarak)
 Mu = Dozimetre okuması
  x Ir_192 = 0.466R m2 /hCi
 Nk(Ir-192) = Nk(Co-60) x 1.007
Pgr = Gradient fak
Prs = Oda saçılma fak.
Ptr = Zaman düzeltmesi
Ctp =Basınç,sıcaklık düz.
W/e= 8.730 mGy/R
=(33,97 J/C x 2.58 C/kg
Örnek: Fantom= Hava, p= 1007, t= 22oC
Ölçüm mesafesi=10cm, Nk= 1 mGy/oku
Ölçüm zam= 1 dk., Nk(Ir-192)=1.007
Pgr =1, Ptr=1, Prs=1 Mu= 65.78 mGy

65.78 x1.007 x1.01x60 x1x1x1x1

 RHK= =40.1417.mGy.h-1m2
100

40.1417
 Aktivite = 0.466 x8.73= 9.867 Ci
 2.2. Doz Hesabı

 P noktasındaki doz:
n

D( P )=  Dı ( P,Si )x ti
i 1

Dı(P,Si )= Kaynağın S pozisyonunda P noktasındaki

doz
ti = i pozisyonunda duruş zamanı
2.2.1 Su veya katı fantomda absorbe doz
hesabı
water
  en 
 Dw ( P ) = KN x (1/R ) x  ( R ) x
2
  
  air

KN= Referans Air Kerma Rate

R = Kaynak- P noktası mesafesi
φ(R) = Su azaltma faktörü
Örnek: Perspex fantomda (brakiterapi
fantomu) R=8 cm.de doz değeri:
D / ( fantom) 31.3
 φ (R) = /
  0.856
D (hava 36.55

medium
  en 
    1.1216(375 KeViçin)
  air

 KN = Aktivitex 4.28 = 4.502 x 103x 4.28

4.5042 x103 x 4.28 x1.1216 x0.856

 4.82cGy / dk
 Dm= 2
(0.08) x60(dakika)
2.2.2. Fantomda absorbe doz ölçüsü
 Fantomda absorbe doz ölçüm değeri, aşağıdaki
formülde yerine konarak absorbe doz bulunur:

D= 1.145 x Mux Nk(ır-192)x Ctp

Mu= Dozimetre okuması

NK(Ir-192)= Air Kerma kalibrasyon Faktörü
= NK(Co-60)x1.007
Ctp= Basınç-sıcaklık düzeltme faktörü
Not: Eğer ölçüde çelik kateter kullanılırsa, çeliğin
azaltma faktörü formüle çarpım olarak girer.
Örnek: Özel brakiterapi fantomunda iyon odası
ile( kaynak-iyon odası 8 cm) ölçümde:

 Mu= 1.0169 okuma

 NK(Ir-192)= 41.12 x 1.007 = 41.407 mGy/okuma
 Ctp= 1 (dozimetreye girildi)

 Dm = 1.145 x 1.0169 x 41.407 = 48.2 mGy/dk

= 4.82 cGy/dk